Haarlem's Dagblad
Lloyd George.
Imitatie.
Rust aan het
Westelijk Front
Duitsch marinevaartuig
verongelukt.
fiawien dei
xegzeiittg.
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17284
Uitgave Lourens Cosier, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux. Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 23 October 1939
Abonnementen per week 0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden f 3.25, franco per post f 3.55. losse
nummers 6. cent per ex Advertentiën. 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames 7 0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60. elke tegel meer
ƒ0.15 Groentjes zie rubriek
De oude staatsman Lloyd George, die geduren
de bijna den geheelen vorigen oorlog, en nog
jaren daarna, Britsch premier is geweest en als
zoodanig de Britsche delegatie bij de vredeson
derhandelingen van Versailles aanvoerde, heeft
onlangs een groot deel van het Lagerhuis tot ver
ontwaardiging gebracht. Dat gebeurde toen hij
betoogde „dat men de gelegenheid moest aan
grijpen, wellicht de laatste die zich in jaren zou
voordoen, om te confereeren voordat de onbe
schrijfelijke verschrikking en rampspoed van den
grooten oorlog aan millioenen gezinnen in vele
landen dood en verderf zouden brengen".
Verscheidene leden vielen hem bij. Maar de
meerderheid was en bleef boos. ofschoon zij heel
goed wist dat Lloyd George niet de Duitsche ver
overingen wou gaan erkennen, dus ook niet het
Britsche regeerings-standpunt loslaten. Hij wou
niet toegeven, maar hij wou in elk geval een
poging doen om tot overeenstemming te komen.
De meerderheid voelde evenwel, zooals dit dik
wijls in vergaderingen gaat die eenmaal door een
bepaalde leuze bevangen zijn, dat zijn woorden
een verzwakking van de hare inhielden. Zij hiel
den een soort van amendement in op de vastbe
radenheid. de onverzettelijkheid, die men vooral
tegenover Duitschland wilde toonen. En dit vooral
omdat zij van een man van beteekenis als Lloyd
George kwamen. Men vertoornde zich niet op
Sir Charles Cayzer en andere politici van minder
beteekenis, die Lloyd George bijvielen, maar al
leen op hem.
In zijn kiesdistrict Carnarvon in Wales, spre
kend dus tot zijn eigen kiezers, heeft Lloyd George
opnieuw over deze zaak gesproken en verklaard
dat zijn tegenstanders zijn betoog verkeerd had
den uitgelegd. „Indien op een conferentie zou
blijken, dat Hitier voornemens was vast te hou
den aan zijn veroveringen, zouden wij die confe'
rentie met een zuiver geweten kunnen verlaten",
zei hij en betoogde verder, dat het na de opval
lende diplomatieke overwinning met het Turk-
sche verdrag noodig zou zijn, tot een betere
Britsch-Russische verstandhouding te komen. De
mislukking van de vroegere Britsche onderhan
delingen met Rusland nam hij heel zwaar op
daardoor was de kans gemist, den aanval tot
staan te brengen zonder bloedvergieten. Hij ver
weet de regeering dat zij die onderhandelingen
had laten voeren door „een vijfderangs bureau
craat van het Foreign Office en een volkomen
minderwaardige militaire missie" en vroeg of
het geen tijd is om het Russische denkbeeld van
een internationale conferentie te aanvaarden.
„Het bemiddelingsvoorstel van de 'Scandinavi
sche koningen biedt een verdere gelegenheid om
te confereeren", voegde hij eraan toe. „Op een
conferentie kan men even vastberaden zijn als
op het slagveld".
Men kan van Lloyd George zeggen dat hij een
oude man is, dat de herinnering aan de ontzet
tende jaren 1914-1918 hem beïnvloedt gelukkig
beïnvloedt die nog zeer velen! en dat hij onder
den indruk is van de gevolgen van het harde
vredesverdrag van Versailles, waarvoor hij per
soonlijk mede verantwoordelijk is. Maar ontneemt
dat alles hem het recht om te spreken en zijn in
vloed te doen gelden? Neen. Zijn meening sluit
zich overigens aan bij die van zeer velen, in
Groot-Brittannië en daarbuiten, die de ontzet
tende verwoesting van menschenlevens en cul
tuur beseffen die een groote oorlog onafwijsbaar
moet meebrengen en die bovendien verder kij
ken: die een toekomst willen bevorderen op een
grondslage waarop rust en samenwerking in Euro
pa kunnen bestaan. Die menschen zien in dat
samenwerking niet uit vernietiging van een der
partijen, welke dan ook, geboren kan worden, en
ook niet uit de verwoestingen van een oorlog,
waarna men moet gaan onderhandelen in een
sfeer geladen met haat en wrok. Dat heeft de
historie dan toch ook waarachtig geleerd!
Het wil mij voorkomen dat men een verschrik
kelijke fout zal begaan, in alle landen die ook
maar eenigermate invloed kunnen doen gelden,
als men de kans op onderhandelen laat voorbij-
bijgaan. Wie denkt aan de verschrikkelijke fou
ten die tot den vorigen oorlog en tot het Ver
drag van Versailles leidden is zich welbewust dat
de kans groot is. De historie der rampen van de
luenschheid is schier een aaneenschakeling van
verschrikkelijke fouten
Misschien zullen er ditmaal voldoende stemmen
blijken te zijn die ertegen waarschuwen. En daar
bij is die van een figuur als Lloyd George van
veel belang. Het baat niet te beweren dat die of
die zijn onwil heeft getoond en dat er dus toch
niets te beginnen valt, want de situatie wijzigt
zich voortdurend en de inzichten van de leiders
der groote volken worden daar natuurlijk voort
durend door beïnvloed. Dat blijkt niet zoozeer uit
hun redevoeringen, die in oorlogstijd meer dan
ooit door propaganda beïnvloed worden, maar uit
de gebeurtenissen. Al die snelle manoeuvres op
het diplomatieke schaakbord, die zich tegenwoor
dig afspelen, beïnvloeden de vooruitzichten sterk
en daarmee ook de bereidwilligheid tot overleg.
En als eenmaal de oorlog met volle kracht
mocht losbreken gaat de psychose van den blin
den haat zich doen gelden, wordt de houding van
de volken die nu alle God zouden danken als
zij van den oorlog verlost waren gansch anders
en is de groote kans voorbij. Er is geen winst te
behalen met een oorlog en er is geen samenwer
kend Europa te stichten met een overwinning
met de wapens. Zulke dingen bestaan niet en
dat hebben de jaren 19141918, met 1919 incluis,
waarin het Verdrag van Versailles tot stand
kwam, beter bewezen dan ooit tevoren geschied
was.
Een Canadeesch dieren-imita-
tor, die zich wereldkampioen op
dit gebied acht, is uitgedaagd
door een Japansch artiest, om
in 1940 door een jury te laten uit-
makenivie inderdaad de
beste is.)
Het vak van dieren imiteeren
Is wel een zeer bijzonder vak.
Het vergt, naast aanleg, veel studeeren,
Je leert het niet op je gemak.
Mij doet het altijd wat potsierlijk,
Hoe knap het ook mag wezen, aan
En het wordt nooit volkomen dierlijk,
't Blijft altijd door een mensch gedaan,
't Is een merkwaardige pretentie,
Waarvan ik in dit opzicht lees:
Ik spot met alle concurrentie,
Zegt een dierkundig Canadees.
Wanneer je mij hebt hooren brullen,
Aldus die man uit Canada.
Dan vind je alle andren prullen.
Dat doet geen mensch (of leeuw) me na.
Mijn blaffen, knorren en miauwen,
Mijn kraaien, balken en gegrom.
Mijn loeien, hinniken en grauwen,
Kom daar eens bij een ander om.
Maar zie, dit zou niet zoo passeeren.
Want een collega uit Japan,
Kwam met bekwamen spoed beweren:
Ik ben jou man, en beter man
Als jij je daaraan durft te i„agen.
Ben ik bereid, en met plezier,
Voor 't volgend jaar je uit te dagen
Tot een publiek duel-op-dier.
Enfin, ze zullen het beslechten.
U hoort den uitslag nog misschien,
Het is een vrediger soort vechten.
Dan men van menschen pleegt te zien.
Ik wou nog dit maar constateeren,
Dat mij zoo juist te binnen schiet,
Dat menschen dieren imiteeren.
Is iets dat men veelvuldig ziet.
Men mag intusschen blijven hopen,
Voor 's wereld rust en haar fatsoen,
Dat het er nooit op uit zal loopen,
Dat dieren menschen na gaan "ney.
P. GASUS.
De bestelling van gasmaskers.
Eerst moet men het gezicht laten meten.
Alvorens een gasmasker te bestellen moet men
de maat van het gezicht hebben laten opnemen.
Van Dinsdagochtend ai' zal voortaan dagelijks van
1011.30 in de school Prins Hendrikstraat no. 1.
waarin de Vereeniging voor luchtbescherming, af-
deeling Haarlem, zetelt, een vrijwilliger ter be
schikking van het publiek staan teneinde de ge-
zichtmaten op te nemen en te noteeren. Met. het
formulier waarop deze maten geschreven worden,
kan men dan een gasmasker bestellen.
Tankwagens reden langs vuur.
VERACRUZ, 23 October. Naar men gelooft
zijn veertig personen gedood tengevolge van een
explosie in twee tankwagens tusschen Santa Lu-
cresia en Matias Romero in den staat Chiapas.
Twee wagons van den goederentrein, waarin
zich een aantal spoorwegarbeiders met hun ge
zinnen bevond, geraakte daardoor in brand. De
tankwagens kwamen langs vuren, welke werk
lieden. die daarop gekookt hadden, hadden ach
tergelaten.
(United Press).
Stalin voelt niets voor oorlogvoeren.
PARIJS. 23 October (Havas). De continen
tale editie van de „New York Herald Tribune"
schrijft dat vernomen wordt, dat het schrijven van
Stalin, in antwoord op het persoonlijke schrijven
van Hitier, een categorische weigering inhield een
gewapend conflict aan te gaan met Frankrijk en
Groot-Brittannië.
Stalin verklaarde dat Rusland bereid was met
Duitschland een officieele verklaring af te leggen
over den tegen woord igen toestand in Europa, doch
dat hij weigerde verder te gaan dan dat en over
te gaan van woorden tot daden. Het Kremlin wei
gert duidelijk zich te verbinden tot steun aan
Duitschland in den strijd tegen de geallieerden
„met alle middelen.
Heeft Gamelin een
Duitsch offensief
voorkomen
Uit de op Zaterdag en Zondag gepubli
ceerde communiqué's van het Fransche leger
blijkt dat het gedurende deze dagen aan het
Westelijk Front vrij kalm is geweest. Alleen
Zaterdag heeft zich een zekere mate van
activiteit door de artillerie ontplooid.
Hetzelfde was uit het legerbericht der
Duitschers op te maken.
Ook vanmorgen meldde het Fransche le
gerbericht dat de nacht aan het geheele front
op kalme wijze was verstreken.
Havas geeft het volgende commentaar op de
Fransche legerberichten.
De kalmte, die sinds Donderdag j.l. "aan het
front is ingetreden, blijft heerschen. Opge
merkt moet echter worden, dat de artillerie, die
sedert twee dagen bijna gezwegen had, eenigs-
zins actiever is geworden. Op verschillende pun
ten zijn de tegenstanders weer begonnen be
drijvigheid te toonen in het „niemandsland",
waarbij elk patrouilles uitstuurt en hinderla
gen legt tegen soortgelijke ondernemingen van
den tegenstander.
Na het stadium van het zich installeeren in de
nieuwe stellingen, zou het er naar uitzien, alsof
de Duitschers weer zouden beginnen met het
zoeken van meer gedetailleerde inlichtingen over
de juiste ligging en de kracht van de Fransche
linies, waarvan zij tot dusverre nog slechts
vluchtig de omtrekken hadden verkend. Van
Franschen kant zijn deze kleine acties en
hinderlagen het gevolg van vrijwel gelijke over
wegingen. Men tracht de juiste posities der
Duitsche ünies uit te vinden en van in hinder
laag gevallen krijgsgevangenen inlichtingen te
krijgen over het belang en de herkomst der troe
pen, hun garnizoenen in de huidige periode van
strategisch afwachten en het oogenblik, waarop,
na de verschillende diplomatieke gebeurtenissen
der laatste weken, de Duitsche chefs belang
rijke beslissingen op militair gebied kunnen
nemen.
Volgens Reuter gelooft men te Parijs dat een
knappe strategische zet van het Fransche leger-
bevel de plannen van het Duitsche hoofdkwar
tier voorloopig in den war heeft bestuurd. Vol
gens in deze stad ontvangen berichten wilden
de Duitschers een groot offensief op de Fran
sche troepen aan de Duitsche zijde van de
grens openen. Gamelin trok toen heimelijk alle
troepen, terug met uitzondering van de voorpos
ten. die zooveel gebruik van munitie, zoeklich
ten enz. maakten dat de Duitschers nooit tot de
ontdekking kwamen, dat de Fransche troepen
reeds twee dagen tevoren waren weggetrokken.
Afgezien van eenige observatieposten vallen de
Fransche linies thans ongeveer samen met de
grens, terwijl de Duitsche troepen voor het over
stroomde gebied van Rijn, Moezel en Saar
staan.
Duitsche legerbericht van heden.
BERLIJN 23 October (D. N. B.) Het opper
bevel der weermacht maakt bekend:
„Aan het Westelijk front behalve activiteit van
artillerie en verkenners geen gevechtshandelingen
Op 21 October om 12 uur 45 vloog een driemo-
torig Britsch vliegtuig uit Oostelijke richting
komende, boven het station Konzen (25 K.M. ten
Z.O. van Aken) en over de zich in de onmiddel
lijke nabijheid bevindende Belgische grens naar
het Westen terug".
Vrijgezellen zullen meer belasting
moeten betalen.
Bij de regeering bestaat het voornemen,
bij de aanstaande herziening van de rijks
inkomstenbelasting nader rekening te hou
den met de gezinsbelangen, zoowel door in
de heffing onderscheid te maken tusschen
gehuwden en ongehuwden als door aandacht
te wijden aan een versterking van den kin
deraftrek.
Op afgedreven mijn
gestooten.
71 slachtoffers.
Zaterdagmiddag is een Duitsch wacht
schip tusschen Falsterbo en Möen op een
mijn geloopen en vernield.
Van de opvarenden slaagden er vijf
in zich met een vlot te redden. Zij
werden door een Deensch vliegtuig gevon
den, dat hen naar het eiland Möen bracht.
Op het vlot is een man gestorven, de vier
overigen zijn in een ziekenhuis opgenomen.
In totaal eischte het ongeluk 71 dooden.
Nader werd gemeld, dat een Deensch vlieg
tuig, dat op zee was gedaald nabij de plaa-ts van
de ramp, getracht had vijf man, die zich op
een vlot hadden weten te redden, aan boord te
nemen. Het gewicht was evenwel te zwaar ge
worden. Een tweede vüegtuig is toen assistentie
gaan halen en een moterboot werd uitgezonden
om hulp te bieden. Een der mannen op het vlot
kwam, zooals gemeld, om het leven eer hulp
geboden kon worden. Den avond te voren was
een waarschuwing gepubliceerd om het gebied
te mijden, waar mijnen ronddrijven, die waren
los geslagen van het mijnenveld in de Ulfsont.
Nader wordt uit Kopenhagen gemeld dat op
een rif van Aegholm, een eiland ten noorden van
Möen vijftig lijken zijn aangetroffen. Totnutoe
konden 29 lijken worden geborgen. De naspo
ringen door schepen en watervliegtuigen worden
voortgezet.
Naar het bureau Ritzau meldt is een der op
varenden van het Duitsche wachtschip er in
geslaagd zwemmende het eiland Möen te berei
ken.
Een United Press vertegenwoordiger had een
onderhoud met een der geredden van het Duit
sche patrouillevaartuig, dat op een mijn geloo
pen en verongelukt is. Het gezonken schip was
de „Este 701", aldus bleek uit de verklaring van
dezen schipbreukeling, en had den geheelen
I
Het woord is aan
Matthew Arnold:
Zij die geen gaven vaii het
toeval verwachten hebben
het noodlot overwonnen.
morgen jacht gemaakt op losgeslagen en dus
drijvende mijnen. De taak was juist geëindigd
toen de „Este" plotseiing op twee mijnen tegelijk
stootte, één raakte het schip aan de voorzijde,
de andere midscheeps. In een minuut was het
vaartuig in de golven verdwenen. Velen kwamen
om het leven door den enormen schok, toen zij
van de nooge temperatuur der scheepsruimte
(130 graden Fahrenheit) in de ijskoude zee vie
len Zwemvesten waren niet meer bereikbaar.
De overlevenden, die een bolk te pakken konden
krijgen, dreven daaraan vastgeklemd zes uur
lang in het koude water rond. Eindelijk om zes
uur 's middags werden zij door een Deensch pa
trouillevliegtuig opgemerkt en gered. De schip
breukeling vertelde dat de volledige staf van
het mijnpatrouille-eskader aan boord was, ka
pitein Schuster en kapitein-luitenant Kind in
begrepen. Beiden zijn naar hij meent verdron
ken
Oude gevels aan de Ged. Oude
Gracht.
In de Memorie van Antwoord op de Alg.
Beschouwingen der Tweede Kamer inzake
de rijksbegrooting 1940, worden eenige plan
nen en voornemens der regeering onthuld:
Ter zake van de Zondagswet bestaat het
voornemen, de totstandkoming van een
nieuwe wet voor te bereiden.
De ontwerpen betreffende de kinderbij-
slagverzekering en de echtscheiding zullen
worden gehandhaafd, het laatste waar
schijnlijk behoudens eenige aan te brengen
wijzigingen.
Omtrent de ontwerpen betreffende de
openbare orde wordt een nader onderzoek
ingesteld.
Het ligt in het voornemen der regeering
een ontwerp ter zake van een wettelijke
vacantieregeling in te dienen, terwijl de
voorbereiding van een wettelijke regeling
van de werkloosheidsverzekering krachtig
zal worden voortgezet.
In zake de handhaving van het gezag en
de bescherming van de geestelijke vrijheid
wordt thans in het algemeen niet anders ge
dacht dan onder het vierde kabinet-Colijn
De kans bestaat dat enkele indirecte be
lastingen verhoogd zullen moeten worden.
Uitbreiding van de Staatsloterij ligt niet
in het voornemen.
Het vraagstuk van de ouderdomsverzor
ging voor hen. die tot dusver ten onrechte
van de wettelijke regeling zijn uitgesloten
heeft de aandacht der regeering.
Een wetsvoorstel tot verlenging van den
geldigheidsduur van de wet betreffende het
werkloosheidssubsidiefonds zal binnenkort
worden ingediend.
Amsterdam verbetert zijn verkeerswegen. - Een overzicht van de Prins Hendrikkade, waarvan de groote verbreeding bijna
gereed is. Op den voorgrond de brug over de Oude Schans, die eveneens aan de eischen van het moderne verkeer zal worden
aangepast
Een welgeslaagde restauratie.
Twee gevels aan de Gedempte Oude Gracht, die
een zuivere herinnering bewaren aan de 17de-
eeuwsche renaissancc-architectuur, naderen de
voltooiing van een restauratie, die onder leiding
van den bekenden architect A. A. Kok, te Am
sterdam. heeft plaats gehad. Het betreft de per-
ceelen Ged. Oude Gracht 91. het woonhuis van
den heer J. L, Tadcma en no. 93, de antiqui
teitenzaak op den hoek van de Frankestraat. In
frissche kleuren prijken thans beide fraaie
gevels weer en toonen hun kostelijk materiaal,
den fraai rooden baksteen en de zachtgetinte
hoekblokken en kraagsteen. Vooral nu het
aspect van de Ged. Oude Gracht, nadat de
zware iepen gerooid zijn, zooveel ruimer is ge
worden, toonen de beide gevels hun volle
schoonheid. Haarlem kan den heer Tadema,
voorzitter der vereeniging „Hacrlem", dankbaar
zijn voor deze verfraaiing van het stadsbeeld.
HEDEN12 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING
pag.
Dr proef met persoonlijkheidsonderwijs te
Haarlem 4
BINNENLAND
De vrijgezellen zullen meer belasting moeten
betalen. 1
De sultan van Djokjakarta is overleden. 2
De financieele situatie van ons land. 3
De regeering waakt legen onredelijk duurder
worden van hel levensonderhoud. 3
BUITENLAND
Een Duitsch marinevaartuig is verongelukt. 1
Rust aan het Westelijk front. 1
De Engelsche minister Hore Belisha heeft per
radio een uiteenzetting gegeven van de si
tuatie na zeven weken oorlog. 5
Bij een aanval op een Engelscli eonvooi op de
Noordzee zijn verseheidene aanvallende vlieg
tuigen neergehaald. 5
Llo.vd George bepleitte in zijn kiesdistrict het
bijeenroepen van een internationale confe
rentie. 5
Dr. Goebbcls stelt Churchill aansprakelijk voor
den ondergang van de „Athenia". 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Lloyd George. 1
J. B. Schuil: Cabaret-avond V. Z. O. D. 2
K. de Jong: Arbeiders-Muziekvcreeniging „Ex
celsior".
Van onzen deskundigen militairen medewerker:
Operaties op liet Westfront in d* oer«ste hcKt
van October. 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op g
