Haarlem's Dagblad Tankboot „SLIEDRECHT" door duikboot vernietigd. Geef 'n VULPEN van DANTUMA Ö.lfi.fbanlunta De Sliedrecht. De 21 overigen nog niet gevonden. Britsche admiraliteit helpt zoek zoeken. Een week in een sloep op zee. Hitler's geheime wapen? Dansen. Oetwaatioas Het Belangrijkste 57e Jaargang No, 17313 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groots Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Direotie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Zalrr3ag 23 NovemKer 1939 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand 'ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Hoe droevig het gesteld Is met de neutrale scheepvaart blijkt opnieuw uit het lot van het motortankschip Sliedrecht en zijn éénendertig opvarenden. Hier hebben wij het eerste geval van een Nederlandsch schip, in dezen oorlog getorpe deerd. De vorige schepen van onze koopvaardij vloot, die ten prooi vielen aan een oorlog tusschen andere mogendheden, waarin wij onzerzijds de meest strikte onzijdigheid bewaren, liepen op mijnen. Juist een week geleden werd daaraan de Simon Bolivar toegevoegd en bij die ramp, die zesentachtig menschenlevens kostte, bleek dat de zoogenaamde vrije kanalen buiten de mijnenvel den niet meer vrij zijn. Engeland heeft dit aan Duitschland toegeschreven en represailles aange kondigd die den neutralen landen, voornamelijk ons land en België, een zwaren slag toebrengen. ir is te Londen tegen geprotesteerd in een scherp gestelde nota. De hoop op resultaat zou gering zijn indien niet ook groote neutrale mo gendheden protesteerden. Economisch wordt ons volksbestaan door den rampzaligen oorlog al zwaar geschaad; door maatregelen als de Engel- j sche krijgt het een nieuwen slag. Het onrecht van den vorigen oorlog wordt prompt jegens ons her- j haald. Inmiddels is gisteren gebleken dat twee dagen vóór de Simon Boüvar verdween op Donderdag 16 November, op den Atlantischen Oceaan ten Westen van Ierland een ander Nederlandsch schip vernietigd was. Dit blijkt, volgens de verklaringen van den eersten stuurman Brons, die met vier matrozen na 7'.<2 dag roeien in een open sloep, in Engeland aan wal is gekomen, door een Duitsche duikboot bewerkt te zijn. Deze duikboot heeft het motortankschip van de N.V. Phs. van Ommeren te Rotterdam, dat onderweg was van een Perzische naar een Noorsche haven dus zijn lading van één neutraal land naar een ander bracht eerst aangehouden en om de scheepspapieren gevraagd. Een sloep is langszij gekomen en heeft ze over handigd. De duikbootkapitein heeft verklaard dat hij volgens zijn bevelen het schip moest vernieti gen. Hij heeft geweigerd de bemanning aan boord te nemen omdat hij zei geen ruimte voor de man nen te hebben. Hij heeft éénendertig man een half uur tijd gegeven om het schip te verlaten en in twee open sloepen op den Oceaan, in ruw weer bovendien, hun heil te zoeken. Er was geen ander schip in de buurt. Daarop heeft hij het Neder- landsche schip getorpedeerd of zooals een later bericht beweert, maar het verschil doet er niets toe met kanonvuur in den grond geboord. Nu is er één sloep met vijf mannen aan boord na V/2 dag varens aan land gekomen. Zij waren ziek van ellende en ontbering en zijn in een Engelsch hospitaal opgenomen. De overige zes entwintig opvarenden in een andere sloep zijn nog zoek. Men veronderstelt dat de Engelsche autoriteiten gevolg gegeven hebben aan een ver zoek, naar hen te laten zoeken met behulp van vliegtuigen. Laat ons hopen dat zij nog levend gevonden zullen worden. Het is duidelijk dat de vernietiging van de „Sliedrecht" volkomen in strijd is met het inter nationale recht, Het is minder duidelijk waarom éénendertig zeelieden, behoorend tot een neutraal land, varend tusschen twee neutrale havens nog wel, een dergelijke onmenschelijke behandeling ondergaan. Zoowel het een én ander is ongetwij feld stof voor een Nederlandsche protestnota, te richten tot Berlijn. Gezien den toestand van de vijf geredden door eigen ontzaglijke wilskracht geredden zal het wellicht nog eenige dagen duren voor die nota overhandigd wordt. Want men heeft in ons land alleen nog berichten van hen en zal hen wellicht persoonlijk willen hooren. Dat de Duitsche duikbootkapitein volgens hun mededeelingen verklaarde, bevel te hebben hun schip te vernietigen wekt sombere gedachten. De vraag rijst vanzelf of een dergelijk bevel alleen ten aanzien van de Sliedrecht zou zijn gegeven. Waarom dan? En men herinnert zich onze vele getorpedeerde schepen uit den wereldoorlog, waarbij een van de mooiste en grootste schepen der toenmalige Nederlandsche koopvaardijvloot: de Tubantia. De Sliedrecht was een schip van 5133 ton, vol tooid in 1924 en dus vijftien jaar oud. Het be hoorde tot de tankersvloot van de firma Van Om meren, welker bezit voor ons land natuurlijk van net grootste belang is voor de bevoorrading met benzine. Het is een ernstig verlies. En het is een onrecht. R. P. Het Duitsche opperbevel meldt: Brifsch hulpoorlogsschip vernietigd. „Gecamoufleerd als Nederlandsch atoomschip BERLIJN, 25 November. (D.N.B.) Het opperöe- vel van de weermacht maakt bekend: In het Westen plaatselijke activiteit van verken ners en op enkele plaatsen van het front zwak ar tillerievuur. Aan de Westgrens heeft de vijand in het grens gebied hier en daar verkenningsvluchten gemaakt, terwijl de Duitsche verkenners tot boven Midden- Frankrijk doordrongen. Een Duitsche onderzeeboot heeft in haar operatiegebied een Engelschen „duikbootval", een hulpoorlogsschip van 7000 ton vernietigd. Dc „duikbootval" was als Nederlandsch stoomschip gecamoufleerd. Volgens Engelsche berichten is het Britsche stoomschip Mangalore" (8860 ton) gezonken aan de Engelsche Zuid-Oostkust tengevolge van mij nen treffer» Vijf leden der bemanning zwerven zeven dagen op den Oceaan rond. AAN de Noordwestkust van Engeland is Donderdagavond een open sloep aan gekomen, waarin zich bevonden vijf leden van de bemanning van het Nederlandsche motortankschip „Sliedrecht". Het waren de eerste stuurman Brons en de matrozen De 3ong, Van der Knoop, Driessen en Storm. Zij deelden mede, dat hun schip zeven en een halven dag geleden door een Duitsche duikboot door kanonvuur was in brand geschoten en vernietigd. Hoewel de gezagvoerder, kapitein Boer, den Duitschen commandant er op had gewezen, dat de „Sliedrecht" een neutraal schip was met lading, bestemd voor een neutrale haven, had de commandant van de duikboot verklaard, niettemin het schip in den grond te moeten boren. Voorts had hij geweigerd, de bemanning aan boord te nemen, aangezien hij, naar zijn verklaring, daartoe geen ruimte had, zelfs niet als men spoedig een ander schip zou ontmoeten, dat de Nederlandsche be manning kon overnemen. Allen waren daarna in de open booten gegaan die elkaar spoedig uit het gezicht verloren. Omtrent het lot van de overige sloepen wisten de vijf geredden dan ook niets. De „Sliedrecht" is een motortank schip met een bemanning van 31 koppen aan boord. Het schip, dat ge bouwd is in 1924, is eigendom van de N.V. Stoomvaartmaatschappij „De Maas", directie N.V. Phs- van Omme- ren's Scheepvaartbedrijf te Rotterdam en het meet 5133 ton. De reederij deelt mede, dat de Britsche ad miraliteit haar volle medewerking heeft toege zegd om naar de overige zes en twintig opva renden van de „Sliedrecht" te zoeken. De plaats waar het schip vernietigd is, is niet geheel nauwkeurig bekend. Men vleit zich echter met de hoop, dat men in ieder geval de andere zee lieden nog levend zal aantreffen. In tegenstelling tot het kleine bootje, waarin stuurman Brons en zijn lotgenooten zich bevonden, zijn de beide sloepen, waarnaar men zoekt, gepro viandeerd en in zulke gevallen luidt het consigne: „Op de plaats blijven, waar de ramp geschied is." Met stuurman Brons en zijn mannen was dit een geheel ander geval. Toen hij zooals aangenomen wordt de beide sloepen uit het oog verloren had was er maar één mogelijkheid, om zich in veiligheid te brengen en dat was uit alle macht roeien 0111 te trachten den vasten wal te bereiken. De vijf mannen, die in een ziekenhuis zijn opge nomen, zijn er nu nog slecht aan toe tengevolge van het feit, dat zij zoo geruimen tijd aan koude en ontbering hebben blootgestaan, doch men vertrouwt, dat zij alle vijf hun uitputting te boven zullen komen. Stuurman Brons vertelt van de doorgestane ellende. Croote koude en weinig levensmiddelen. De eerste stuurman van de Sliedrecht de heer Piet Brons, heeft aan United Press het volgende verteld over zijn zwerftocht op zee: Op den Atlantischen Oceaan gaf een duikboot kapitein ons bevel te stoppen en de kapitein kreeg order, om de scheepspapieren te komen brengen. Wij begaven ons weer in de kleine boot naar den onderzeeër. Na onderzoek deelde men ons mede, dat het schip tot zinken zou worden gebracht en wij kregen een halfuur tijd. om van boord te gaan. Wij zeiden tot den kapitein van den onderzeeër, dat wij een neutraal schip waren, op weg naar een neutrale haven. Hij zeide evenwel, dat hij ons niet temin tot zinken moest brengen. Wij verzochten hem daarop, onze bemanning aan boord van zijn schip te nemen, doch hij weigerde. Hij zeide. dat hij geen ruimte voor ons had. Hij waarschuwde ons er voor, dat indien van ons schip noodsignalen zouden worden uitgezonden hij ons zonder waarschuwing tot zinken zou brengen. Nadat de commandant ons gezegd had, dat hij ons schip tot zinken zou' moeten brengen, kregen wij toestemming naar ons schip terug te keex-en, maar de zee was zoo ruw, dat wij over den korten afstand van de duikboot naar de Sliedrecht een half uur hard moesten roeien. Terwijl wij ons eigen schip naderden riepen wij onze kameraden, die aan boord waren achterge bleven, reeds toe, dat het schip tot zinken zou worden gebracht en dat de menschen in de booten moesten gaan. Van elkaar. De 26 aan boord achter geblevenen lieten on middellijk de booten neer en haastten zich er in plaats te nemen. In de duisternis verloren wij deze twee booten al spoedig uit het oog en hoewel wij in de buurt bleven van de plaats, waar het schip was onder gegaan, in de hoop, dat wij door een ander vaar tuig zouden worden opgepikt, hebben wij niets meer gezien. Met militaire eer is Vrijdag het stoffelijk overschot van den Duitschen vlieger-officier J. Rexin. die met zijn machine bij Roermond neerstortte, naar de grens gebracht en aan Duitsche militaire autoriteiten overgegeven. Terwijl de eerewacht het geweer presenteert, wordt de kist uit het St. Laurentius-Ziekenhuis te Roermond gedragen. Het weer werd intusschen slechter en slech ter. En zoo goed en zoo kwaad als het ging zetten wij koers in Oostelijke richting, in de hoop, dat wij spoedig land zouden bereiken. De levensmiddelen, die wij aan boord hadden, werden steeds minder en hoewel wij onze overjassen aan hadden, bleken deze slechts een onvoldoende bescherming tegen de koude. De zee bleef steeds zeer hoog en voortdurend kwamen er golven over. Wij moesten dus steeds blijven hoozen, zonder dat wij tegen het over spoelende water bescherming konden zoeken. Over een zeil beschikten wij niet en zoo bleven wij aanvankelijk maar roeien. Na een week slaagden wij er in, uit twee jas sen een zeil te fabriceeren en met Westenwind zetten wij onzen koers voort. Ongeveer zeven uur op dien avond zagen wij in de verte de flikkering van een vuurtoren; wij stuurden in die richting. Inderdaad bleek de vuurtoren vast land te zijn. Wij waren evenwel nog niet in veiligheid, want onze sloep liep op een rots. Later in den morgen kreeg ons hier een treiler in het oog en deze be vrijdde ons uit onze benarde positie. Voordat men ons aan boord van dit schip had. hadden wij even wel met de weinige krachten, die ons nog over bleven, moeten schreeuwen, voordat wij werden opgemerkt. Volkomen uitgeput, half bevroren van de kou, maarGod zij dank nog levend, heesch men ons aan boord. Wij allen hadden de hoop reeds geheel opgegeven" De parachulemijn. Ongetwijfeld, aldus zegt nien volgens Reuter in welingelichte kringen te Londen, doelde Hit- Ier toen hij zinspeelde op het geduchte wapen, dat niet tegen hem gebruikt kon woxxien, op de „parachutemijn". Men wijst er in deze kringen op dat de methode uiterst weerzinwekkend en in strijd met alle beginselen van beschaafde oor logsvoering is. Het is ook een maatstaf van de duikbootactie. De gevaren, die aanvallen op Bi-itsche oorlogsschepen en convooien met zich medebrengen, hebben de duikboot meer en meer op den achtergrond gedrongen. De dienst in de duikbooten wordt in Duitschland steeds minder populair. De Duitschers zagen zich genoopt hun technische kunde, waaraan niet te twijfelen valt, te concentreeren op oorlogsmachines, die zonder veel gevaar voor henzelf aangebracht kunnen worden, doch geen onderscheid tusschen oorlog voerenden en neutralen, oorlogs- en koopvaardij schepen maken. Er schijnen twee soorten mijnen 'te zijn: het oude, verankerde type en het nieuwe zeer krachtige en zeer gevoelige type. Dat laatste is Hitler's geheime wapen. Tot dusverre schijnen de pogingen der Engelschen tot identificatie van het wapen en bestrijding van zijn uitwerking geen succes gehad te hebben. Ongetwijfeld zal men bijtijds middelen vinden om met deze be dreiging af te rekenen. Het nieuwe mijntype kan door duikbooten gelegd worden en met behulp van pai-achutes uit vliegtuigen gewoi-pen worden, tenminste driemaal heeft men Duitsche vlieg tuigen met dit werk bezig gezien. Het bericht, dat de monding van de Theems voor de scheepvaart gesloten zou zijn, Ls onjuist. Vrijdagochtend is een convooi koopvaardijsche pen zonder ongelukken binnengekomen. Het oude mijntype schijnt op buitenge woon kwistige wijze buiten de territoriale wateren gestrooid te zijn: niet minder dan 200 mijnen zijn aan de kust van Yorkshire aangespoeld. Daar deze mijnvelden niet bekend zijn gemaakt, staat men hier voor een nieuwe schending van de Haagsche conventie. Visschers en trawlers, zoo besluit de mededeeling, doen prachtig werk bij het vrijmaken der vaargeulen, hoewel dit eenige menschenlevens gekost heeft. De Britsche kruiser „Belfast" beschadigd. Twintig leden der bemanning gewond. Mijn of torpedo? De Britsche Admiraliteit deelt mede: „Zr. M.'s „Belfast" is beschadigd door een torpedo of een mijn in de Firth of Forth, nabij het eiland May op 21 November. Er werden twintig personen gewond en de naaste bloedverwanten zijn daarvan in kennis gesteld. Het schip wordt hersteld. De „Belfast" is een kruiser van 10.000 ton. die nog geen twee jaar geleden van stapel is ge loopen. Oorlogsbodems snelden de „Belfast" te hulp en treinreizigers zagen hoe het bescha digde oorlogsschip naar de haven terugkeerde. Vijf gewonden hebben kwetsuren aan het hoofd bekomen en lijden aan „shock". Zij zijn in het hospitaal opgenomen. Het zijn een luitenant, een onderofficier en drie man manschappen. Niemand is ernstig gewond. De overige gekwetsten zijn in het vloothospitaal behandeld. Een bericht meldt, dat de Belfast omstreeks negen uur Dinsdag j.l. uiti de „Firth of Forth" was vertrokken, tezamen met andere oorlogsschepen en omstreeks 15 uur terugkeer de. Blijkens een Reuterbericht uit Berlijn werd aldaar gisteren medegedeeld, dat een duikbootkapitein de marine-autoriteiten er van in kennis gesteld heeft dat hij den ..Bel fast" in de ..Firth of Forth" getorpedeerd en beschadigd heeft. Dertig dooden bij de ramp van de „Gipsy". Blijkens mededeeling van de Britsche admira liteit zijn bij den ondergang van den torpedo- böotjager ..Gipsy", die Woensdag op een mijn ge- loopen is, 30 menschen om het leven gekomen. Dit aantal is kleiner dan men aanvankelijk vreesde. De verliezenlijst bevat de namen van een ma troos, die aan verwondingen is overleden, van 29 matrozen, die vermist en verloren geacht worden, van een ernstig gewonde en twee licht gewonde officieren en van een ernstig gewonde en negen licht gewonde matrozen. Het woord is aan Schiller: Alleen hij is gelukkig, die zijti geluk niet aan het geluk te danken heeft. GEEFT DITMAAL IETS BETERS. Haarlem's grootste Vulpenspecialist. ZIJLSTRAAT 90 TELEFOON 11141 (Adv. Ingez. Med.) De Nederlandsche Dans Liga organiseert ter inleiding van het dansfestivaldat in April gehou den zal wordenin verschillende steden dans weekends.) We krijgen, ondanks alle stormen, In 't voorjaar een dansfestival. Waarop de dans in alle vormen Tot demonstratie komen zal. Dat wordt een feest van elegance. Waar zeker wordt gedemonstreerd. Dat er nog dansen is en dansen En menigeen het nimmer leert. Geen kunst staat in zoo hooge waarde, Reeds sinds den alleroudsten tijd, Geen kunst is zoo over de aarde Bij ieder ras en volk verbreid. Er zijn er die het laakbaar vinden, Te dansen in een tijd als thans. Daar zij slechts leutigheid verbinden Aan elke uiting van den dans. Men kan die meening respecteeren, Maar als je de gezichten ziet. Weet men het aardig te maskeeren, Dan treft de vroolijkheid je niet. Men blijft het dansen vurig wenschen, Zelfs, als het moet. op een vulkaan En 't is verkieslijker dat menschen Dan poppen aan het dansen gaan. P. GASUS. Roosevelt hoopt op einde van den oorlog in het voorjaar. WARMSPRINCK3. 24 November. Tijdens een persconferentie heeft Roosevelt, spre kende over de defensie-uitgaven der Ver- eenigde Staten, gezegd dat hij hoop had dat de oorlog in het voorjaar zou eindigen. Hij gaf echter niet te kennen, of hij ge loofde dat deze hoop verwezenlijkt zou wor den. De president deelde mede, dat, zelfs afge scheiden van de uitgaven voor de defensie, de begrooting het volgende jaar niet in evenwicht zou zijn. Maar, zoo voegde hij hier aan toe, er zal een zeer aanzienlijke daling in het tekort zijn. Roosevelt herhaalde, dat noch Kennedy, de ambassadeur in Londen, noch Davies, de am bassadeur in Brussel, die verlof hebben gekre gen om hun Kerstvacantie in de Vereenigde Staten door tc brengen, naar Washington zijn ontboden. (Reuter). Uw oogen niet. Raadpleeg een oogarts. WIJ zorgen voor UW BRIL. W. KUIPERS ZN., Gedipl. Opticiens. ZIJLSTRAAT 97 TELEF. 12726 Levering aan Ziekenfondsen. (Adv. Ingez. Med.) HEDEN: 16 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING pag. Hoeveel winst Haarlem uit de gemeentebedrij ven haalt. 4 Berekeningen over de bezuinigingen die op on derwijsgebied te Haarlem zijn ingevoerd. 4 BINNENLAND De Nederlandsche tankboot Sliedrecht is op den Atlantischen Oceaan door een duikboot ver nietigd. 1 Minister van den Tempel wil nog twee nieuwe bedrijfsraden instellen. 3 Een groot aantal schipbreukelingen van de Si mon Bolivar komt heden in ons land. 3 BUITENLAND Japan dreigt Engeland met represailles 5 Het Roemcenschc kabinet-Tatarescoe is samen gesteld. 5 Een Engelsch schip van ruim 8000 ton is gisteren op een mijn geloopcn. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Dc Sliedrecht. 1 K. de Jong: Gaelischc liederen en legenden 2 K. de Jong: Ledeneoncert „Zang en Vriend schap" 2 J. B. Schuil: Alberdingk Tbym. 2 v. II.: Pluk den dag. 3 R. P.: Het journaal van de week. 5 Filmschouw. g J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen 7 Van onzen New Yorkschen correspondent: Is Xederland's deelneming aan de New Yorksche Wereldtentoonstelling goed bevallen? 7 Dr. W. G. N. v. d. Sleen: Na drie jaar weer naar Canada 7 Voor de Jeugd 3 J. E. Dinaux: Als de steenen spreken konden 9 De Burgerlijke Stand van Haarlcfa ls opge nomen op 13

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1