Haarlem's Dagblad I De Spaarndam op een mijn geloopen Moskou verlangt Finsche terugtrekking van troepen. De Indruk naar Buiten. Nog één week. De legerberichten. k/eei wat U eet Boterspeculaas Poppen SMITS Balkan-vredesblok schijnt kans van slagen te hebben. 57e Jaargang No. 17314 ^tgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen DirectieP. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Maandag 27 November 1939 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. Iedereen zal erkennen dat het in dezen tijd van grooter belang is dan ooit welken indruk Neder land in het buitenland maakt. Niet alleen op de oorlogvoerenden, maar ook op de andere onzij dige staten, groote en kleine, die gelukkig nog steeds de overgroote meerderheid vormen. Laat men toch niet vergeten dat er tot dusverre geen tweede wereldoorlog bestaat zooals die van 1914 1918, waarin tientallen staten betrokken waren. Zoowel in de oorlogvoering als in het aantal deel nemers bestaat een enorm verschil, en het eerste hangt nauw samen met het tweede. Want de drie Europeesche oorlogvoerenden zouden heel anders optreden als zij niet beseften dat grootmachten als Rusland, de Vereenigde Staten en Japan en daarnevens het zwaarbewapende Italië plus de moeilijk berekenbare Balkan en Turkije hen onverzwakt observeeren en hun eigen plan nen zitten te maken of hun eigen belangen in de gaten houden. Het is geen wereld waarin men zich ongestraft kan verzwakken nevens zulke geldt dit vooral ten aanzien van Rusland, gereed om in troebel water te visschen, zooals het al met aanzienlijk succes gedaan heeft en ongetwijfeld in nog heel wat grooter mate hoopt te doen als de Westelijke grootmachten het den dienst moch ten bewijzen, elkaar af te maken. Of althans maar uit te putten. Waarom heeft het aanbod van goede diensten, om den vrede te helpen be reiken, nog geen succes gehad? Het staatsprestige zit er zwaar tusschen, zooals hier al eerder tot uiting is gebracht. Men kan de oplossing nog maar niet vinden en is anderzijds nog niet over tuigd dat men zijn positie door langer volhouden niet op eenigerlei wijze zal kunnen versterken. Natuurlijk staat het daarbij geenszins vast dat het een lange oorlog zal worden. Dat is van weers zijden wel verklaard, maar daarbij treedt de pro paganda op den voorgrond. Van weerszijden wil men vooral getuigen, dat men zoo'n langen oorlog- niet vreest en hem winnen zal. Daarmee moet de tegenpartij geïmponeerd en het eigen volk in sterke toeschouwers-bij-het-gevecht. Natuurlijk zijn vertrouwen van onbegrensde macht ge schraagd worden. Maar wie denkt aan de Rus sische dreiging nu pas weer getoond door het schijnbare ultimatum wegens een Finsch „grens incident" en aan de andere grootmachten, die in elk geval ontzien moeten worden, schakelt geenszins de mogelijkheid uit dat deze oorlog binnen eenige maanden inplaats van binnen eeni- ge jaren zou kunnen eindigen. Intusschen duurt hij nog voort, ter zee zelfs in I groote activiteit, waarbij de kleine neutrale sta ten steeds meer in den knel komen en buitendien in onzekerheid omtrent de toekomst van hun on afhankelijk volksbestaan blijven verkeeren. Daar bij is het hun belang zich niet alleen eensgezind in de handhaving hunner onzijdigheid maar ook rustig en vastberaden te toonen. Wat het buiten land van hen hoort moet niet alleen sympathie wekken maar ook indruk makenen boven dien hun handelsbelangen dienen. Onze reclame in het buitenland is altijd slecht geweest. In den loop der jaren heb ik daar her haaldelijk over geschreven. Het vreemdelingen verkeer is in tijden van vrede ver ten achter ge bleven bij zijn ontwikkelingsmogelijkheden door de schrielheid vooral van overheidszijde. Be krompenheid en conservatisme hebben het geremd, ten voordeele van andere kleine landen die den nieuwen tijd beter begrepen. Voor de producten van onze handel en industrie is even eens veel te weinig reclame gemaakt, met name in een enorm afzetgebied als de Vereenigde Staten. En in algemeenen zin is het ook al niet fraai, als men waarneemt dat nu al jaren over een Ne- derlandschen Wereldomroep wordt geredekaveld en er nog steeds niets van is gekomen. Het is een heele lijst van tekortkomingen, die men zou kun nen opstellen. De Haagsche Post, die er oc^t over uitpakt, ergert er zich aan dat de filmreportage I over de Nederlandsche defensie „zulk een onbe nullig en vulgair karakter heeft" en zich pleegt te bepalen tot een slenterend groepje ingekwar- tierden in een dorpsstraat, een soldaat die een haring aan een 'stalletje eet en zoo meer. Het zelfde blad vestigt de aandacht en terecht op een prachtig album over Finland, met uit stekenden tekst en illustraties, dat inderdaad dooi de Finsche regeering alom is verspreid. Wij heb ben dat ook ontvangen en er al verscheidene foto's en bijzonderheden aan ontleend, evenals andere bladen. Dat doet Finland, met een volk de helft zoo groot als het Nederlandsche, zonder machtige koloniale hulpbronnen en thans ver- keerend in een veel gevaarlijker situatie dan wij. Wat doet Nederland? De Haagsche post vraagt om meer „propagan da". Dat woord heeft een onprettigen klank ge kregen. Ik neem het liever niet over. Maar ik ben evenals dit weekblad steeds van meening geweest dat wij ver te kort schieten in het wekken van den goeden indruk naar buiten. Dat zou veran derd kunnen worden door er ruim geld voor te voteeren, door deskundigen op het gebied der publiciteit geen angstige officials die er geen verstand van hebben de vrije hand te geven en door in woord en beeld eenvoudig de waarheid mee te deelen. Geen snoeverij, maar de waarheid, met veel Illustratie en veel goedgeschreven toe lichting, door radio-uitzendingen en films bo vendien. Het zou veel geld kosten, maar weinig in ver houding tot de andere nooduitgaven van dezen tijd. En voor hem die modern denkt en verder kijkt dan zijn neus lang is vertegenwoordigt dit een zeer groot Nederlandsch belang. „Kent de wereld ons zoo goed, houdt zij zich zoo harts tochtelijk met ons bezig, dat wij zelf mogen stil zitten en zwijgen?" vraagt de H. P. „De vraag stellen is haar beantwoorden." Daar ben lk het volkomen mee eens. R. P. Nog één enkel weekje vrinden, Dan verjaart de oude Sint, Weest er tijdig bij, te vinden, Wat uw hand te geven vindt. U kunt nu nog rustig neuzen, Kiezen na kalm overleg, Er is nu nog mime keuze, Straks is al het mooiste weg. Achter alle winkelruiten Staan verkoopsters voor u klaar, Blijf niet te lang talmen buiten Ga uw gooi als ieder jaar. Maak surprises van uw pakjes Knutsel er wat rijmpjes bij, En voor jong en oud wordt strakjes 't Sinterklaasfeest dubbel blij Nog maar één kort weekje, vrinden Dan verjaart de goede Sint, Weest er tijdig bij, te vinden, Wat uw hart te geven vindt. P. GASUS. De laatste Fransche legerberichten luiden: Zaterdagavond Een kalme dag aan het ge_ heele front, Zondagmorgen: Gedurende den nacht acti viteit van de patrouilles in de Vogezen. Zondagavond: Beperkte bedrijvigheid dier artillerie en der met elkander in contact zijnde elementen. Maandagmorgen: In den Joop van den nacht viel niets bijzonders te melden Het Duitsche Iegerbericht. BERLIJN 27 November (D. N. B.) Het opper bevel van de weermacht maakt bekend: In het Westen behalve zwak vuur der artillerie geen noemenswaardige gevechtshandelingen. Uitsluitend met Roomboter bereid Luxe Bakkerijen Tel. 10876 - 13714 - 11643 - 12193 - 21521 (Adv Ingez Mea j De „Spaarndam". Het stoomschip „Spaarndam" van de Holland-Amerika Lijn is van morgen voor den Theemsmond, ongeveer twee mijl ten Noord-Oosten van het Tongue lichtschip, op een mijn geloopen. Verschillende schepen in de nabijheid vingen S. O. S.-signalen van het schip op. De bemanning is in de reddin gbooten gegaan. De „Spaarndam" is op 22 September met een lading stukgoed aan boord uit New-Orleans vertrokken en arriveerde op 10 October in de Downs. Nadat het schip door de Britsche contrabande-controle was vrijgegeven, stoomde het op naar Gravesend, vanwaar het heden in den vroegen morgen is ver trokken. De „Spaarndam" is in 1922 gebouwd en meet 8857 ton. Omstreeks elf uur hedenmorgen was het door de opvarenden verlaten wrak van de „Spaarndam" nog drijvende. Door den krachtigen noordoostelijken wind dreef het wak in westelijke richting. De zee was ruw. Wij teekenen hierbij aan dat, indien het juist is, dat de „Spaarndam bij het lichtschip Tong, 12 K.M. ten noorden van Margate in noordwes telijke richting afdrijft, het schip een goede kans maakt voor de Theemsmondig terecht te komen en niet op de krijtrotsen aan de zuidoost kust. Russen maken melding van grensincident. Ontkenning van Finsche zijde. De Russische Volkscommissaris van buitenlandsche zaken, Molotof, heeft den Finschen gezant in Moskou, Zondagavond een nota overhandigd, waarin de Finsche regeering gesommeerd wordt onmiddellij k haar troepen 20 25 Kilometer van de grens terug te trekken. Dit bericht volgde op een officieel Sovjet-Russisch, van militaire zijde uitge geven communiqué waarin de Finnen er van beschuldigd werden Zondag ge vuurd te hebben op Russische troepen, die nabij.de grens ten Noordwesten van Mainli gestationneerd waren. Vier Sovjet-Russische soldaten, zoo werd gemeld, zijn gedood, negen gewond- Het D.N.B. meldt nader dat aan het slot van de nota, welke de genoemde Sovjet Russische lezing van het incident inhoudt, verklaard wordt, dat de Sovjet-regeering niet het voor nemen heeft dezen stuitenden aanval van de zijde der Finsche troepen, welke door het Finsche opperbevel misschien slecht werden geleid, een overdreven beteekenis toe te ken nen. Zij wenscht evenwel niet, dat dergelijke gebeurtenissen zich in de toekomst zouden herhalen. in verband hiermede protesteert de Sovjet-re geering nadrukkelijk en stelt zij aan de Finsche regeering voor onverwijld haar troepen 20 tot 25 K.M. van de grens terug te trekken, teneinde al dus de mogelijkheid van herhaalde provocaties te verhinderen. Volgens een denzelfden avond uitgegeven radio bericht heeft deze eisch betrekking op de Kareli- sche landengte. Het Finsche nieuwsagentschap publiceert het volgende omtrent het standpunt van het ministerie van buitenlandsche zaken: De Finsche overheid' heeft na een onderzoek van het door Sovjet-Rusland gemelde voorval vastgesteld dal van Finschen kant geen schot gelost is aan de grens. Het communiqué verklaart verder dat daarente gen van Sovjet-Russische zijde aan gene zijde der Finsche grens naar het schijnt schietoefeningen zijn gehouden met mortieren. Tenslotte deelt het communiqué mede, dat de Finsche gezant een nota gezonden heeft, waarin wordt voorgesteld de Finsche troepen 25 K.M. van de grens terug te trekken, teneinde een onderzoek van de gebeurtenissen te vergemakkelijken. Havas veraeemt uit Helsinki dat Finsche krin gen geen enkele ongerustheid betoonen naar aanlei ding van het uit Russische bron gemelde grens incident, dat zooals men weet door de Finsche re geering is tegengesproken. Finland, aldus zegt men, heeft geen troepencon centraties bij de Russische grens. Bovendien heb ben de Finsche troepen Zondag rust gehad. Het lijkt waarschijnlijk, dat de Finsche regee ring haar bereidheid zal toonen ieder noodig ge acht onderzoek toe te staan, teneinde de waarheid vast te stellen. Volgens United Press heeft een zegsman van het Finsche ministerie van Buitenlandsche Zaken ver klaard: „In geen geval kan er sprake zijn van een éénzijdige terugtrekking der troepen van de Finsch-Russische grens". Protest-meetings in de Sovjet-Unie. MOSKOU, 27 November. Radio Moskou deelde mede dat er ijlings massa-meetings in alle fa brieken in Sovjet-Rusland tegen hedenmorgen bijeengeroepen zijn als protest tegen „provocaties aan de Finsche grens" In een resolutie van het leger wordt gezegd, dat het „geduld van Rusland thans ten einde is". (United Press). Britsch-Franschc coördinatie commissie wordt te Londen gevestigd. Jean Monnet aan het hoofd. De Fransche minister-president en de Britsche premier hebben gezamenlijk Jean Monnet be noemd tot voorzitter van een Fransch-Britsch coördinatiecomité. Het presidentschap is van inter geallieerden aard. De leden van het comité zullen gekozen worden volgens de te behandelen proble men uit het personeel der permanente uitvoerende comités. Er zijn reeds regelingen getroffen voor den aan koop door Frankrijk en Engeland van wapens en vliegtuigen in Canada en de Vereenigde Staten. Het comité, waarvan Monnet voorzitter is ge worden, zetelt in Londen. Het zal de instructies geven aan verschillende aankóopcommissies in het buitenland, waarvan de voornaamste zich in Canada en de Vereenigde Staten bevinden. Het woord is aan Due de Lévis: De meeste smarten komen zoo gauw omdat wij ze halverwege tegemoet gaan. Treedt Bulgarije eveneens toe. United Press meldt uit Istanboel Het plan, om een Balkan-vredesblok tot stand te brengen teneinde de Duitsche en- of Russische penetratie tegen te houden, ontwikkelt zich snel in gunstigen zin in de hoofdsteden der Balkan- sta ten. De Turksche ambassadeur te Moskou zou de Sovjet-regeering van dit plan op de hoogte heb ben gebracht. Hiervan konden wij echter geen be vestiging tot nu toe verkrijgen. Het bericht betreffende een eventueel deelnemen van Italië en Hongarije in dit nieuwe Balkan-blok werd evenmin bevestigd. De vier leden van het Balkanpact nl. Turkije, Griekenland, Joego-Slavië en Roemenië zouden echter hun uiterste best doen, om zich van de deel neming van Bulgarije te verzekeren. De merkbare verbetering in de Bulgaarsch- Turksche relaties, die in den laatsten tijd te con- stateeren valt, wordt als een goed voorteeken be schouwd. Men wijst er met klem op. dat Bulgarije gaarne aan zulk een voorstel zou deelnemen, op voorwaarde, dat men het land de belofte doet, dat zijn territoriale eischen in de toekomst bevredigd zullen worden. Men merkt verder op, dat Italië in staat is, om als waarnemer deel te nemen, aangezien dit land het protectoraat van Albanië op zich heeft geno men. De Grieksche ambassadeur is, na een lang ge sprek met den Turkschen minister van Buitenland- schen Zaken, vanavond naar Athene gereisd, om met zijn regeering overleg te plegen. Sterke was van de Maas. Bij Maastricht een stijging van 1.40 M. sinds Zondagmorgen. 's-GRAVENHAGE, 27 November. De alge- meene dienst van den Rijkswaterstaat deelt ons het volgende mede: Tengevolge van den zwaren regenval der laat ste dagen is het water van de Maas weder sterk gaan stijgen. De waterstand aan de hoofdsiuis te Maastricht was hedenochtend 45.06 meter 4- N. A. P. De stijging sinds Zondagochtend bedroeg 1.40 meter. Daar van de Belgische Maas en haar zijrivieren nog sterke was gemeld wordt, zal de radio-hoog waterberichtgeving voor de Maas worden inge steld. De stormvloedwaarschuwingsdienst van het Meteorologisch Instituut in de Bilt seinde te 11.10 uur aan de groepen Rotter dam, Dordrecht en Bergen op Zoom: „Wordt verwacht flink hoog water" en aan de groep Gc-rinchemVianen: „„Wordt verwacht ge vaarlijk hoog water". Geseind 27 November te 10.50 uur: aan de posten van IJmuiden tot de Belgische grens: „Wordt verwacht stoïm uit het Zuid-Westen met ruimenden wind. Moeilijkheden in de seringencultuur AALSMEER, 27 November. Nu het Britsche Rijk zijn grenzen voor de Nederlandsche bloe men heeft gesloten, zijn de moeilijkheden voor de Aalsmeersche seringencultuur zoodanig vergroot, dat meer dan de helft van de ter veiling aange voerde seringen naar de vuilnisbelt gebracht moeten worden. De Aalsmeersche tuinbouwbond heeft thans een deputatie naar 's-Gravenhage gezonden, die aan de regeering zal voorstellen een tweeledigen minimumprijs in te voeren en wel één van 50 cent voor tien takken seringen van betere kwali teit en één van 25 cent voor 10 takken van min der goede kwaliteit. Bij aanvaarding van dit voor stel zullen de seringen altijd een dezer minimum prijzen opbrengen. Vorig jaar werd op de beide plaatselijke veilin gen tot een bedrag van f 698.938 aan seringen verhandeld. Alleen op de C.A.V. beloopt de aan voer reeds tien millioen stuks. Van de totale pro ductie van ongeveer twaalf millioen stuks werden vorig jaar zeven millioen uitgevoerd naar Groot- Brittannië. Nog steeds geen spoor van verdwenen meisje. Dag en nacht wordt er nog gezocht naar de ver dwenen Johanna Elisabeth de Nigtere. Niets is nog omtrent haar bekend geworden. De politie in alle plaatsen van Nederland is per radio verzocht controle te doen houden in alle ho tels, logementen en pensions, hetgeen gebeuren zaL Tientallen menschen hebben zich reeds bij de po litie gemeld voor het geven van allerlei inlichtin gen, welke tot heden toe geen resultaten hebben op geleverd. WEEKBERICHT Coöp. Vooruitgang U.A., Haarlem. Onze St. Nicolaas-etalages zijn gereed. BANKET per pond ƒ1. SPECULAAS POPPEN 15, 25 en 50 cent TAAI POPPEN 7, 24 en 48 cent TAAI per half pond 10 cent SPECULAAS per half pond 17 cent DOOZEN BONBONS, CHOC. LETTERS. BORST PLAAT, MARSEPAIN, STROOIGOED. MET DIVIDENDBONS. (Adv. Ingez. Med.) (Adv. ingez. Med.) HEDEN: 14 PAGINA'S. BINNENLAND pag. De „Spaarndam" is voor de Engelsche kust op een mijn geloopen. 1 Minister Bolkestein over onderwijsver nieuwing. 3 De geredden van de „Simon Bolivar" in ons land. 3 Het in aanbouw zijnde schip „Sloterdijk" is ernstig door brand geteisterd. 3 De regcering heeft te Berlijn geprotesteerd in verband met het grensincident bij Venlo. 6 Bij Schiermonnikoog is een Duitsch schip gestrand. 6 BUITENLAND De Russen eischen terugtrekking van de Finsche troepen. In het afgeloopen weekeinde zijn weer ver scheidene schepen verongelukt, o.a. de Britsche hulpkruiser „Rawalpindi" en een Duitsch marincvaartuig. 5 Chamberlain heeft in zijn radiorede van Zondagavond het „oorlogsdoel" en het „vredesdoel" van Engeland uiteengezet. 5 Duitsche vliegtuigen hebben boven de Noord zee Engelsche oorlogsschepen aangevallen. S ARTIKELEN, enz. R. P.: De indruk naar buiten. 1 J. B. Schuil: Nieuw Leven; De Ernst van Ernst; D. I. U. 2 en 7 K. de Jong: Heemsteedsch Fanfarecorps „Excelsior"; Concert der H.O.V. 8 W. v. d. T.: Het hart van Amsterdam. 3 Van onzen Romeinschen correspondent: De nieuwe figuren in Italië's regeering. <9 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op 9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1