Engeland bezit binnenkort
2000 gewapende koopvaarders.
Minder „Liebesgaben"
Een millioen ton oorlogsschepen
op stapel.
DE
IS TEVREDEN
uit Hongarije naar Duitschland.
N D E RD'AG 7 D 'C E M B E E 1939
H A A R E E M'S D A G B E A
S
faijs itaox de contwle
lei zee Uifft hoeq,
aeell CJuaduU toe.
De Eerste Lord der Britsche Admiraliteit,
Churchill, heeft Woensdag in het Lagerhuis een
overzicht gegeven van den oorlog ter zee.
In den loop van zijn redevoering zeide hij
o.a. dat de voornaamste aanvallen van den
vijand geconcentreerd zijn geweest op de Brit
sche vloot en op den Britschen zeehandel. Wij
hebben nog steeds 2000 schepen op zee en tus-
schen de 100 en 150 schepen loopen dage
lijks de havens van het Vereenigd Koninkrijk
alleen in en uit, aldus Churchill.
Winston S. Churchill.
Dit ontzaglijke verkeer is gehandhaafd, terwijl
voortdurend duikbootaanvallen werden onderno
men. Wij zijn herhaaldelijk uit de lucht aangeval
len. Op groote schaal is het leggen van mijnen te
gen ons in de practijk gebracht en kort geleden zijn
magnetische mijnen uit vliegtuigen neergeworpen
of gelegd door duikbooten op de toegangskanalen
tot onze havens met de bedoeling den Britschen en
nog meer den neutralen handel te vernietigen.
Twee vestzakslagschepen en stellig nog een krui
ser varen reeds vele weken in het noorden en het
zuiden van den Atlantischen Oceaan of bij Mada
gascar rond. De taak van de Admiraliteit heeft er
in bestaan om ons onmetelijk, de wereld omspan
nend verkeer binnen te brengen, ondanks dezen
tegenstand.
Bovendien is het onze taak de zee te zuiveren
van allen Duitschen handel en ieder Duitsch schip
en ieder vezeltje lading, waarbij Duitschland be
lang heeft, aan te houden. De vernietiging der
duikbooten gaat normaal voort en geschiedt, in
overeenstemming met de vier per week, d.w.z. een
tempo, dat, naar wij gelooven, hooger is dan het
vermogen van Duitschland om vervangende duik
booten te bouwen.
Sprekende over de ramingen, volgens welke
Duitschland in 1940 400, duikbooten zal bezitten,
zeide Churchill: Wanneer zij deze schepen produ-
ceeren volgens het kettingstelsel vraag ik mij
af, of zij gezagvoerders en bemanningen volgens
een soortgelijk systeem voortbrengen. Wanneer dat
zoo is, lijkt het waarschijnlijk dat ons vernietigings
tempo een soortgelijke uitbreiding zou kunnen on
dergaan. De vorige week hebben volgens schatting
stellig vijf duikbooten hun noodlot gevonden, door
de vloot of de luchtmacht.
Deze resultaten zijn onafhankelijk van de door
de Fransche vloot bereikte resultaten. Desalniette
min gaat deze worsteling voort met een marge, die,
ofschoon voldoende, toch niet overdreven is. Het
doet goed te weten dat zeer groote versterkingen
van onze jachtvaartuigen in de thuiswateren, die
reeds verdrievoudigd zijn, sedert het begin van
den oorlog, in dienst zullen komen in 1940.
Churchill herhaalde de waarschuwing, dat een
gestage stroom van verliezen verwacht moet wor
den, doch hij voegde hieraan toe: Ik geloof stellig
dat wij de overhand behalen op deze levensbedrei
ging.
Behalve de gewapende koopvaardijkruisers
hebben wij reeds meer dan 1000 koopvaardij
schepen voor zelfverdedigingsdoeleinden be
wapend. Het zal niet lang meer duren of wij
hebben 2000 op die wijze gewapende schepen.
Deze koopvaarders vuren terug, wanneer zij
worden aangevallen, volgens de oudste rech
ten ter zee.
De doeltreffendheid van de toegepaste opspo
ringsmethode wordt steeds meer bewezen en aan
gezien onze marge bij de jachtvaartuigen toeneemt
zal de beproeving, waaraan de duikboot wordt on
derworpen, steeds strenger worden. Het 'convooi-
systeem is thans in volle werking. Zeer weinig
schepen, die in convooi varen, zijn aangevallen, en
nog niet een op de 750 is tot zinken gebracht.
Verliezen der neutralen.
Tengevolge van dit optreden hebben de duikboo
ten het gemakkelijker gevonden neutrale schepen
aan te vallen dan schepen van Groot-Brittannië en
Frankrijk. De verliezen aan Britsche koopvaardij
schepen in October bedroegen de helft van wat zij
in September waren en in November waren zij ge
daald tot 2/3 van de verliezen in October.
Volstrekt het tegenovergestelde is het ge
val geweest met de neutrale schepen. Zij heb
ben 50 pet. meer verloren in de tweede maand
dan in de eerste en tweemaal zooveel verloren
in de derde maand dan in de tweede. Het is een
merkwaardig soort oorlog voor de Duitsche
vloot, waarin deze, weggedreven van haar
vijand, zich troost door zich te werpen op de
neutrale schepen. Dit feit moest eigenlijk een
aanmoediging zijn aan de neutralen om him
schepen te verhuren aan Engeland voor den
tijd van den oorlog.
In de laatste paar weken zijn de duikbooten, die
/oor een groot deel het kanon hadden laten varen
Voor de torpedo, afgedaald van de torpedo tot de
mijn. Dit is ongeveer de laagste soort oorlog, die
mén zich kan voorstellen. De magnetische mijn is
wellicht Hitler's veelgeprezen geheime wapen. Ze
ker is het een karakteristiek wapen, dat zonder twij
fel voor altijd met zijn naam verbonden zal zijn.
Meer dan de helft van onze verliezen in de vorige
maand zijn veroorzaakt door de magnetische mijn,
maar twee derden van de totale verliezen tenge
volge van het gebruik van die mijn zijn niet ten
laste gekomen van de oorlogvoerenden, maar van
neutralen. In de derde oorlogsmaand waren de
verliezen der neutralen tengevolge van mijnen
tweemaal zoo groot als de Britsche verliezen en de
neutrale verliezen van alle soorten waren een der
de grooter dan de verliezen der oorlogvoerenden.
Voortgaande gaf Churchill een opsomming van
de landen, die schepen verloren hebben, zeggende,
Aat voor zoover den oorlog ter zee betreft de Duit
sche vriendschap veel giftiger is gebleken dan de
Duitsche vijandschap.
De magnetische mijn is nieuw noch geheimzinnig.
Haar geheimen zijn ons bekend en in feite waren
de voorbereidingen voor de tegenmaatregelen reeds
ver gevorderd voor de eerste magnetische mijn in
Britsche wateren werd gelegd. Ik wil de grootte of
de intensiteit der krachtsinspanning niet onder
schatten, welke vereischt zal zijn om het hoofd te
bieden aan deze laatste manifestatie van nationaal
socialistische cultuur. Misschien zal ik na Kerstmis
in staat zijn dienaangaande meer inlichtingen te
verstrekken. De meedoogenloosheid van dezen laat-
sten aanval op de neutralen heeft tot gevolg ge
had dat er een embargo als represaille geplaatst
is op de exporten van alle goederen van Duitschen
eigendom of oorsprong. Er behoeft voor de neutralen
geen ernstig ongemak te worden veroorzaakt. Zij
moeten alleen vermijden besmette goederen met
hun schepen te vervoeren. Het stemt tot voldoening
te vernemen, dat de goederen voor den export reeds
opgestapeld worden op de Duitsche kaden en in de
opslagplaatsen, tot zoodanigen omvang, dat zij reeds
de manipulatie der importen belemmeren.
De balans ter zee.
Voortgaande zeide Churchill: Wij zijn den oor
log begonnen met een koopvaardij van 21.000.000
ton, waarvan gedurende drie maanden 340.000 ton
verloren is gegaan. Het netto verlies echter, reke
ning houdende met de buitgemaakte tonnage, be
droeg slechts 50.000 ton. Voor iedere 1000 ton Brit
sche schepen, die tot zinken werden gebracht, zijn
110.000 ton Britsche havens binnengeloopen, ha
vens, die, zooals men zegt, van alle kanten belegerd
worden in de eerste drie oorlogsmaanden. In No
vember is bijna een kwart millioen ton schepen onze
havens binnengeloopen of uitgevaren voor iedere
duizend ton, die tot zinken werden gebracht. De
verliezen, die zijn komen te rusten op de be
schermende oorlogsschepen zijn noodzakelijker
wijze zwaarder, in verhouding dan die, welke op
de koopvaardij drukken.
De prijs, die betaald moet worden voor de
controle ter zee, is vaak zwaar. Churchill her
innerde in dit verband aan het verlies van de
„Courageous", de „Royal Oak" twee destroyers,
een duikboot, in totaal ongeveer 50.000 ton. Op
het oogenblik zijn wij bezig met den bouw van
bijna 1.000.000 ton oorlogsschepen van alle
klassen, waarvan reeds veel in een gevorderd
stadium verkeert.
Onze verliezen aan oorlogsschepen in de eerste
drie maanden van den oorlog van 1914 waren bijna
tweemaal zoo groot als die, welke wij thans geleden
hebben. Het Huis en de natie hebben het recht de
feiten en cijfers te kennen, omdat vertrouwd kan
worden, dat zij van deze goede tijdingen gebruik
zullen maken, als een prikkel en een versterking
ten gunste van een veel grootere krachtsinspanning,
die van ons geëischt zal worden, wanneer dit ver
stijgt6 6n hardnekkige conflict tot zijn volle hoogte
De oppositie spreekt.
Nadat Churchill zijn rede had uitgesproken,
voerde Alexander namens de Labour-oppositie
het woord. Hij zeide o.a.: Wij zijn teleurgesteld
over eén aspect van de verklaring. Op het oogen
blik zijn wij het meest bezorgd over de mate, waar
in wij nog niet de bedreiging van een zwaar ge-
wapenden aanvallre hebben opgevangen. Men
schen met meer technische kennis dan ik zijn zeer
bezorgd geweest over den toestand, waarin de
„Rawalpindi" zich bevond, en ik hoop dat schepen
van dat soort zoo al niet de onmiddellijke be
scherming van lichte vaartuigen dan toch op zijn
mmst een zoodanig contact zullen krijgen met an
dere schepen der vloot, dat daardoor de gelegen
heid ontstaat voor snelle versterking wanneer een
veel sterkeren tegenstand wordt ontmoet.
De liberaal Sinclair bracht hulde aan vloot en
koopvaardij en sloot zich aan bij de opmerking
van Alexander. Voorts vestigde hij de aandacht op
de ontsnapping van Duitsche schepen uit neutrale
havens, vooral uit havens van Portugeesch Oost-
Afrika.
Churchill nam hierop weer het woord en zeide
dat er nooit eenige vertraging was geweest in het
bekend maken van verliezen tengevolge van op
treden van den vijand. Het fverlies van een schip
is steeds medegedeeld zoodra de verwanten op
de hoogte waren gebracht. In één geval hebben de
Duitschers eerst kennis genomen van het verlies
door spreker's verklaring in het Lagerhuis. Wat
echter de berichtgeving over schade betreft, deze
zaak moet beoordeeld worden met het oog op den
militairen toestand. Schade wordt in vele gevallen
snel hersteld en er is geen reden, waarom men den
vijand zou toestaan kennis te dragen van den toe
stand der Engelsche schepen op ieder oogenblik.
De kruiser „Belfast" vormt het punt, waarom het
hier gaat. De „Belfast" werd beschadigd door een
mijn en zoo droeg de vijand géén kennis van het
feit dat het schip getroffen of beschadigd was.
Het lag dicht bij een werf, des nachts, en werd
onmiddellijk binnen gebracht. Spreker is niet voor
nemens schade te publiceeren, alvorens die in
breeden kring bekend is geworden, tenzij hij re
den heeft te gelooven, dat de vijand op de hoog
te is.
Zijn rede voortzettende verzocht Sinclair den
minister voor luchtvaart het Lagerhuis een ver
slag te geven van den oorlog in de lucht ter aan
vulling van de verklaringen van Churchill en van
den minister van Oorlog over hun terreinen.
Sionqaatsche teqeetinq steekt et een stokie voot.
Engelsche vliegtuigen boven
Noordwest Duitschland.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat Britsche
vliegtuigen boven de Friesche eilanden en Slees-
wijk-Holstein gevlogen hebben. De luchtdoelartil-
-lerie is op tal van plaatsen, op de eilanden er
langs de kust, in actie gekomen en heeft de En-
gelschen gedwongen koers te zetten naar het Noor
den.
De vijand vloog, naar volgens het D.N.B. op on
dubbelzinnige wijze is vastgesteld, ten noorden
van Flensburg Deensch souverein gebied binnen
en zette daarmede de reeks neutraliteitsschendin-
gen zonder scrupules voort. Boven Duitsch rechts
gebied werden geen bommen uitgeworpen.
Reuter zegt dat Woensdagavond officieel te Ko
penhagen werd verklaard dat den dag tevoren
geen vreemd vliegtuig boven Denemarken heeft
gevlogen.
Het Britsche ministerie van luchtvaart maakt
het volgende bekend: Vliegtuigen der Koninklijke
Luchtmacht hebben Dinsdagavond met succes bo
ven Noord-Duitschland gevlogen. Er is geen waar.
heid in de Duitsche verklaringen dat Britsche
vliegtuigen boven Denemarken hebben gevlogen.
Zijn mannen slapen heerlijk onder warme, donzige Zaalberg-dekens. Wat was
hij in zijn sas. toen er een heele zending van deze beroemde dekens arriveerde.
De soldaten hadden een buiten
kansje, maar voor de burger
bevolking was het minder prettig
dat er geen Zaalberg deken
meer te krijgen was Zooals U
in de krant gelezen hebt, is het
leed echter spoedig geleden.
Zaalberg gaat
weer leveren.
Ook wij verwachten binnenkort
een nieuwe zending van deze
prachtige dekens, 't Zal
loopig wel mondjesmaat zijn en
daarom raden wij U aan reeds
thans Uw bestelling aan ons op
te geven. Wij zullen dan gaarne
één ol meer van de
eerste dekens voor U
reserveeren.
N.V. WED. OOSTEN ZOON'S COMPLETE
WONINGINRICHTING
BARTELJORISSTRAAT 13-17, Tel. 13915 (2 lijnen)
(Adv. Ingez. Med.)
Duitsche minderheid voelt weinig
voor emigratie.
(Van onzen correspondent).
BOEDAPEST, December.
EEDS sedert maanden vóór het uitbreken
van den oorlog werden op groote
schaal door particulieren levens
middelen uit Hongarije, dat daaraan zeer
rijk is, naar Duitschland en wel voornamelijk naar
het vroegere Oostenrijk gestuurd. Er bestaan,
hoofdzakelijk uit den tijd nog toen Oostenrijk en
Hongarije deel uitmaakten van één groot rijk, on
telbaar veel persoonlijke .relaties tusschen Honga
ren en Oostenrijkers Er zijn families, waarvan het
eene deel na den wereldoorlog Oostenrijksch werd
of al was, terwijl de leden van een anderen tak
Hongaren zijn. Toen nu in September de nieuwe
oorlog uitbrak en de levensmiddelen in Duitsch
land nog schaarscher werden dan zij al geweest
waren, nam dit zenden van „Liebesgaben" sterk
toe. In den beginne kon men zelfs levensmiddelen
in kleine pakjes als monster zonder waarde stu
ren, later werd dit verboden en ging bet alleen
maar als postpakket en wel tot en met vijf kilo
gram. De Hongaren, en ook de Oostenrijkers na
tuurlijk als gelukkige ontvangers er van, maakten
er dankbaar gebruik van, maar tenslotte heeft de
Hongaarsche regeering toch gemeend hier een
stokje voor te moeten steken. Op het hoofdpost
kantoor had men volop werk, soms moesten de
afzenders wel twee of twee-en-een-half uur voor
een loket in de rij staan voor dat hun zending aan
genomen en behandeld kon worden. Het was een
nimmer-ophoudende stroom van wat naar de
westersche buren ging. Thans heeft de Hongaar
sche regeering gemeend ook hier weer een stokje
voor te moeten steken. Men mag nu geen koloniale
waren, geen boter en geen zeep (waaraan in
Duitschland groot gebrek is) en nog verschillende
andere waren meer uit het land zenden, tenzij
men daarvoor een speciale permissie van de Hon
gaarsche nationale bank zou krijgen, en de
pakketten mogen niet zwaarder zijn dan één kilo
gram.
Er komen hier steeds vrij veel lieden uit het
Duitsche rijk, die nu het voornaamste contingent
van de buitenlanders vormen, daar toeristen of
andere reizigers uit het westen en ook uit de Bal-
kanstaten tegenwoordig tot de uitzondering be-
hooren. Zij komen hier om zich aan de Hongaar
sche maaltijden te goed te doen en keeren met de
meest fantastische verhalen over den overvloed in
Hongarije naar hun vaderland terug. Er zijn
Duitschers en Oostenrijkers, die hun vrouw en hun
kinderen hierheen gestuurd hebben, opdat zij hier
eenigen tijd blijven.
Het is opmerkelijk, dat de Duitsch-sprekende
bevolking van Hongarije de zoogenaamde
„Schwaben' wier families hier in vele gevallen al
sedert eeuwen wonen in den allerlaatsten tijd
geheel van politieke opvatting veranderd is. De
gedaéhte, dat men wellicht als „Duitsche volks
groep" naar het Derde Rijk zou moetén verhui
zen, stond hen weinig aan. Er wonen in Honga
rije circa vijfhonderdduizend menschen, welke ge
looven, dat dit lot hun misschien wel eens
kunnen treffen.
Tal van oorspronkelijk-Duitsche families heb
ben al bij de autoriteiten het verzoek ingediend
hun geslachtsnaam te mogen laten „magyarisee-
ren".
De Duitsche bewoners van Hongarije hebben
steeds gezegd dat zij meer scholen wilden hebben,
waar in de Duitsche taal zou worden les gege
ven. Te Szekszard in het zuidwesten van Honga
rije, niet eens zoo heel ver van de Joego-Slavische
grens, gelegen in een streek, waarin zeventig- a
tachtigduizend Duitsch-sprekenden wonen, heeft
men een nieuwe Duitsche middelbare school in
het leven geroepen. Maar aanvankelijk werden
hier in het geheel geen leerlingen ingeschreven.
Tot drie maal toe moest de aanmeldingstermijn
verlengd worden en tenslotte had men toch nog
maar drie kinderen bij elkaar, waarvan er twee
Joodsche waren, die op een ander instituut niet
terecht hadden kunnen komen! Begrijpelijkerwijze
is de school voor die drie kinderen alleen niet
geopend.
Te Sopron (Oedenburg) dat vlak bij de Oosten-
rijksche grens ligt. bestaat het meerendeel van
de bewoners uit Duitsch-sprekenden.
Toen het gerucht ging dat alle Duitschers, die
in den vreemde wonen, naar het oorspronkelijke
vaderland zouden moeten terug keeren, maakten
deze menschen zich zeer ongefust. Want zij wilden
hun bezittingen en hun woningen niet in den steek
laten. Men stelde hen van Hongaarsche zijde in
zeker opzicht gerust; men zei dat wanneer het zoo
ver zou komen, de heele stad aan Duitschland
zou komen. Aan den anderen kant echter was de
Hongaarsche regeering gegarandeerd, zoodat er wel
niets zou gebeuren.
In de buurt van Boedapest wonen ook dichte
volksgroepen, die van Duitschen oorsprong zijn,
zooals o.a. in het kleine plaatsje Budaörs, waarbij
het vliegveld van de Hongaarsche hoofdstad ligt.
Studenten uit Boedapest trokken nu, zonder dat
zij him studentenpetjes op hadden, zoodat men
niet kon zien dat zij van de universiteit kwamen,
naar Budaörs toe. Zij gingen verschillende huizen
binnen en spraken er met de menschen. Het was
nu nog tijd, zoo vertelden ze, om hun huizen en
hun meubelen, hun stukjes land en hun koeien, hun
paarden, varkens, kippen en ganzen te verkoopen,
want nu zouden zij er nog een behoorlijk prijsje
voor kunnen krijgen. Later echter, wanneer hun
volksverhuizing zou beginnen, zou men hen er veel
minder voor bieden en zouden zij zich daarmede
tevreden moeten stellen. Het gevolg was, dat de
menschen woedend werden en de studenten weg
joegen. Dat was juist wat de studenten gewild
hadden. Zij wisten nu dat men er niets voor voelde
Hongarije te verlaten.
Een bewijs verder van het feit dat de invloed van
de Duitschers en de Duitsche opvattingen sterk aan
het afnemen is, is dat de „Pijlkruisers", de Hon
gaarsche nazi's, aanzienlijk veel aanhangers verlo
ren hebben en zij zich steeds meer op den achter
grond gaan houden. Bij een verkiezing in het dis
trict Balatonfüred-Tapolca heeft de candidaat van
de regeeringspartij, de minister van justitie Ladis-
Iaus von Radocsay, over de twaalfduizend stemmen
behaald en de éénige tegencandidaat, een Pijlkrui
ser, slechts 2.679, terwijl men verwacht had, dat
de Pijlkruisers hier veel meer stemmen zouden
kunnen bijeenbrengen. In het kamp van de Pijl
kruisers heerscht groote verdeeldheid. Zij zijn wat
trouwens vroeger ook al ettelijke malen het geval
geweest is, thans in verschillende groepen ver
deeld, die elkander de macht betwisten en het
heeft er veel van weg, dat zij binnenkort zoo goed
als geen invloed meer op het politieke leven van
het volk en den staat zullen hebben.
W. M. BEK AAR.
Een Grieksch en een Noorscli schip
gezonken.
Engelsch schip vermist.
Het Grieksche stoomschip „Paralos" (3934
ton), dat een lading Duitsche steenkolen aan
boord had, is in de monding van den Theems
gezonken. De eerste officier en twee machi
nisten zijn gedood en 22 andere leden der be
manning zijn in een havenstad aan land ge
bracht, waar tien hunner in een ziekenhuis
ter verpleging moesten worden opgenomen.
De „Paralos", welke haar lading te Antwerpen
had ingenomen, was op weg naar Piraeus. Onge
veer een uur na het aanbreken van den dag stoom
de het schip op naar de Duins, toen het of op een
mijn is geloopep of werd getorpedeerd en door
midden brak.
Tien leden der bemanning werden door het om
vallen van schoorsteen en masten gewond. Een
Britsch stoomschip heeft de overlevenden aan
boord genomen.
OSLO: Gemeld wordt, dat het Noorsche
stoomschip Primula (1024 ton) Maandagmid
dag na een ontploffing op de Noordzee is ge
zonken. Het schip is in twee minuten gezon
ken. Acht leden der bemanning worden ver
mist. Men vreest, dat zij zijn omgekomen.
De overige zeven leden der bemanning wer
den door een Deensch schip opgepikt.
KOPENHAGEN: De 15 leden der bemanning
an het Deensche s.s. Ove Toft (2135 ton), dat
Zondag op de Noordzee op een mijn is geloopen,
zijn door een Zweedsch stoomschip opgepikt. Zoo
als reeds gemeld, zijn 6 leden der bemanning ver
dronken.
LONDEN: Het s.s. „Huntsman", metende 8106
ton wordt vermist. Men neemt aan, dat het ver
loren is gegaan.
Duitsch mailschip buitgemaakt.
KAAPSTAD: Officieel wordt medegedeeld, dat
Britsche oorlogsschepen het Duitsche mailschip
„Ussukuma", metende 7834 ton, in het zuiden van
den Atlantischen Oceaan buit gemaakt hebben. De
„Ussukuma" behoorde toe aan de Deutsche Ost-
Afrika Linie. Het is het derde mailschip, dat voor
Duitschland binnen tien dagen in hetzelfde gebied
verloren gaat. De officieele mededeeling zegt, dat
het schip uit Lourenco Marques was vertrokken
24 uur voor de oorlog uitbrak. Later arriveerde
het in Bahia Blanca in Brazilië. Officieren en be
manning zijn veilig aan boord van een Britsch
schip. Ondanks de pogingen van de bemanning om
het schip tot zinken te brengen, zal het wellicht
gered kunnen worden en als prijs naar een haven
worden opgebracht
MONTEVIDEO: Op verzoek van het scheep
vaartkantoor Real de Azua hebben de autoriteiten
de lading in beslag genomen van het Duitsche
stoomschip „Lahn".
Duitsch consulaatsambtenaar te
New-York vermoord.
Politie treft sporen van een gevecht aan.
Walter Engelberg., secretaris van den consul-
generaal van Duitschland, Borchers, is gisteren
in zijn woning te Brooklyn dood aangetroffen.
Zijn schedel was ingeslagen. Toen de politie in
de woning aankwam brandden alle lichten. E
waren duidelijke sporen van 'n gevecht. De poli
tie verklaart, dat Engelberg, een lid der N.S.D.A.P,
zestien maanden geleden in de Vereenigde Sta
ten is aangekomen.
Volgens het rapport van een dokter moet En
gelberg in zijn slaap verrast zijn. Hij was reeds
24 uur dood, toen men het gebeurde ontdekte.
Rechercheurs zoeken naar den man, die tot on
langs met Engelberg heeft samengewoond.
Nader meldt Havas uit New-York:
Om den moord op den secretaris van het Duit
sche consulaat-generaal, Engel-bert. hangt nog
een groote geheimzinnigheid. De justitie is van
meening dat Engelbert het slachtoffer van een
wraak is geworden; blijkbaar is diefstal niet de
reden, want voorwerpen van waarde zijn niet
verdwenen.
Het slachtoffer was in de buurt waar hij woon
de niet gezien en aangezien hij veel bezoekers
ontving, die per auto kwamen, welke nummers uit
alle deelen van de Vereenigde Staten droegen,
veronderstelde men, dat hij spionnen ontving.
In verband met de tegen hem ingediende aan
klachten werd zijn huis bewaakt.
De politie heeft hét radiotoestel in huis verze
geld, het zal later onderzocht worden.
Fritz Kuhn naar Sing Sing
overgebracht.
Fritz Kuhn, de leider van de German-Ameri
can Bund is, naar uit New-York wordt gemeld,
de 'strafgevangenis Sing Sing binnengebracht
Hij werd in een speciale afdeeling geplaatst uit
bescherming tegen een mogelijk gevaar van de
zijde van zijn mede-gedetineerden.
PEOERAMMA
VRIJDAG 8 DECEMBER
HILVERSUM I, 1875 en 414.4 M.
Algemeen programma, verzorgd door
de KRO.
8.— Berichten ANP. 8.05—9.15 en 10.— Gramo-
foonmuziek. 11.30 Bijbelsche causerie 12.— Berich
ten 12.15 Rococo-octet 12.45 Berichten ANP, gra-
mofoonmuziek. 1.10 KRO-Melodisten en solist 2.—
Orgelconcert en grajnofoonmuziek 3.Cellovoor
dracht en zang met pianobegeleiding en gramofoon-
muziek. 4.Gramofoonmuziek 4.30 KRO-Melo
disten en solist. 5.— Gramofoonmuziek 5.15 KRO-
Melodisten en solist. 6.Gramofoonmuziek 6.15
KRO-orkest 7.— Berichten 7.15 Causerie „De eerste
vlucht om de wereld" 7.35 Spaansche muziek (gr.
pl.) met verbindende tekst. 8.— Berichten ANP.
8.15 Stedelijk orkest van Maastricht en soliste. 9.
Gramofoonmuziek 9.40 KRO-Kamerorkest en so
liste. 10.30 Berichten ANP. 10.40 Gramofoonmuziek
10.50—11.15 Paul Godwin en zijn Tzigane-orkest
11.1512.Gramofoonmuziek.
HILVERSUM n. 301,5 M,
8.— VARA 10.— VPRO 10.20 VARA
12.— AVRO 4.— VARA 7.30 VPRO
9.— VARA 10.40 VPRO 11.00—12.00
VARA
8.— Berichten ANP Gramofoonmuziek. 10.— Mor
genwijding 10.20 Gramofoonmuziek 10.40 Declama
tie. 11.— VARA-orkest 12.00 De Palladians 12.45
Berichten ANP, gramofoonmuziek 1.AVRO-Amu-
sementsorkest 1.45 Gramofoonmuziek 2.Voor de
huisvrouw 2.10 Schrammel-trio 2.40 „Een wereld
reis, die ontijdig eindigde", vraaggesprek 3.Gra
mofoonmuziek 3.30 AVRO-Dansorkest 4.— Gramo
foonmuziek met toelichting. 4.30 Gramofoonmu-
muzïek 5.Voor de kinderen. 5.30 VARA-orkest
6.00—6.25 Orgelspel 6.30 Letterkundig overzicht.
6.50 Liedjes met pianobegeleiding 7.09 Cyclus „Het
beginselprogramma der S. D. A. P." 7.18 Berich
ten ANP. 7.30 Berichten 7.35 Cyclus „De boeken
van den Bijbel" 8.Pianovoordracht 8.30 Cyclus
„Het ontwaken van het platteland". 9.— De Ram
blers 9.30 Gramofoonmuziek 10.Puzzle-uitzen-
ding. 10.15 Fragmenten uit de operette „Rose Ma
rie" 10.40 Avondwijding 11.Berichten ANP 11.10
Jazzmuziek (gr.pl.) 11.30—12.— Orgelspel en zang.
ENGELAND, 391 en 449 M.
12.20 Radiotooneel of gevarieerd programma. 1.—
Orgelspel 1.20 Berichten 1.302.29 Solistenvoor
dracht 3.203.55 Tommy Matthews en zijn orkest.
4.15 Tusschenspel 4.20 Berichten. 4.35 Orkestconcert
5.20 Voor de kinderen. 5.50 Dansorkest of variété.
6.20 Berichten 6.35 Actueele uitzending 7.05 Orgel
spel 7.20 Mededeelingen 7.40 Het BBC-Northern-
orkest 8.20 Causerie 8.35 Music-Hall-programma.
9.20 Berichten 9,35 Radiotooneel 10.35 Het BBC-
Thater-orkest 11.20 Declamatie 11.35 Dansmuziek
12.2912.35 Berichten.
RADIO-PARIS. 1648 M.
Geen opgave ontvangen.
KEULEN, 456 M.
5.50 en 7,40 Gramofoonmuziek 9.3010.Het
Omroeporkest en solisten. 11.20 Concert 12.20 Om
roeporkest en solist 1.35 Populair concert 2.15 Gra
mofoonmuziek 3.20 Concert 4.50 Zang 5.Folklo
ristisch programma. 5.20 Omroepkleinorkest en so
list. 7.3512.20 Zie Deutschlandsender en Berljjn.
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek 12.50 en 1.30 Omroep-
dansorkest 1.502.29 Gramofoonmuziek 5.20 Piano
voordracht 5.50 Cello-voordracht. 6.20, 6.50, 7.20 en
7.35 Gramofoonmuziek. 8.20 Ontspanningsprogram
ma voor soldaten 8.50 Radiotooneel met muziek 9.50
Gramofoonmuziek 10.3011.20 Omroepdansorkest.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek 12.50 Radio-orkest 1.50
2.29 en 5.20 Gramofoonmuziek 6.50 Pianovoor
dracht. 7.05 Gramofoonmuziek 8.20 Uitzending voor
soldaten 8.50 Radio-orkest en soliste 10.3011.20
Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.35 Reportage 7.55 Avondconcert 9.20 Berichten
9.50 Kamermuziek 10.20 Politiek overzicht; Populair
concert. 11.20 Berichten. Hiérna tot 12.20 Nacht*
'concert.
