W!
Lord Chatfield over
den oorlog ter zee.
„Jiugyegeaat uutt de Duitsche
duihbaatactie yefkohen".
WEK UW LEVER-GALOP
NIEUWS IN 'T KORT.
Zweden blijft zijn neutraliteitspolitiek trouw
AI» Jantje jaei«> is
DONDERDAG 21 DECEMBER 1939
HA ARE EM'S DA'GBE'AD
5
De Britsche minister voor de coördinatie der i
defensie, admiraal Lord Chatfield, heeft gister
avond een radiorede gehouden, waarin hij o.a.
zeide:
De verwachte Duitsche aanval te land heeft
zich niet ontwikkeld. Duitschland heeft ons
lang gedreigd met de veelgeprezen luchtmacht
en haar meedoogenloos tegen Polen gebruikt.
Velen hebben een grootscheepschen luchtaanval
op deze eilanden verwacht. Ook dit is niet ge
beurd. Ge kunt er zeker van zijn, dat, als
Duitschland niet op één van deze beide wijzen
begonnen is, dit alleen is, omdat het niet het
vertrouwen heeft, dat het aldus zou kunnen
slagen.
Niet alleen is de oorlog thans in ernst begonnen,
doch een van de vitale hoofdstukken wordt thans
geschreven. Wat het ook moge zeggen, Duitschland
heeft een korten oorlog noodig, derhalve koestert
het de hoop zich uit den greep der Britsche marine
op zijn voorraden te bevrijden en wil het trachten
ons snel te verslaan, daar, waar wij inderdaad het
kwetsbaarst, doe nochtans het sterkste zijn, n.l. ter
zee. Het vertrouwt in hoofdzaak op. het onwettig
gebruik van duikboot en mijn. Het voert zijn duik
bootoorlog met zijn gewone brutaliteit. Schepen van
alle landen worden in volle zee getorpedeerd en de
bemanningen worden aan haar lot overgelaten.
Nu de Britsche marine de ruggegraat van den
duikbootoorlog heeft gebroken, is Duitschland be
gonnen met het gebruik van een nieuw type mijn,
dat niet overeenkomstig het internationale recht
op bepaalde plaatsen gelegd wordt, doch willekeu-
rip op de scheepvaartroutes gestrooid wordt om den
koopvaarders van de wereld ervan te weerhouden,
onze kusten te naderen. Alle eer aan de moedige
neutralen, die nog steeds de zeeën blijven bevaren.
Zijn laatste poging is onze visschersvaartuigen en
hun bemanningen, die hun gewone dagelijasche werk
doen, met machinegeweervuur te bestoken en te
bombardeeren. Wij begrijpen thans dat Duitschland
toen het zijn handteekening zette onder internatio
nale conventies, een wettig gebruik te maken van
duikbooten en mijnen, er geenszins aan dacht zijn
woord te houden. Deze nieuwe mijnen, ontworpen
met al het duivelsche vernuft, waarover Duitschland
beschikt, zijn niet plotseling vervaardigd. Ze zijn
lang in vooraad geweest. Doch het zal wederom
falen, om twee redenen:
Ten eerste, de uiterst dappere geest onzer koop
vaarders, die weigeren door ruw geweld te worden
geïntimideerd en ten tweede door de gevechtskracht
van onze koninklijke marine.
Het derde wapen is het bovenwater-oorlogsschip
en de gewapende kaper. Het zoeken van een naald
in een hooiberg is een gemakkelijke taak vergele
ken bij het zoeken naar een enkelen kaper, die de
wijde Oceanen onveilig maakt. Het geluk was
commodore Harwood en zijn mannen gunstig. Zij
mochten den reus al niet knock out kunnen slaan,
zij hebben hem in elk geval in de touwen geslagen.
En hij was niet in staat weder in den ring te komen.
Hun optreden was klassiek en zal in de geschiede
nis blijven voortleven. De actie door kleinere sche
pen met lichtere kanonnen tegen een sterkeren
vijand met zwaardere kanonen en zwaardere be
wapening is een voorbeeld, niet alleen van moed,
doch van die onmetelijke eigenschap, n.l. gevechts
kracht. Het is ons zekerste en betrouwbaarste wa
pen, dat ons nooit in den steek heeft gelaten. Door
met de hulp van onzen grooten bondgenoot Frank
rijk de plannen van den vijand om de wereldkoop-
vaardij van de zeeën te verdrijven, te verijdelen,
leggen wij de gróndslagen voor de overwinning en
en n zult 's morgens uit bed springen,
gereed om bergen te verzetten,
lederen dag moet uw lever een liter lever-gal in uw
Ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van
lever-gal onvoldoende is, verteert uw voedsel niet.
het bederft. U voelt u opgeblazen, u raakt verstopt.
Uw lichaam is vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u ziet alles zwart.
om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien
zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade
lijk. plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Eischt Carter's Lever-Pilletjes bjj apothekers en
drogisten, f. 0.75.
(Adv. Ingez. Med.)
Officieren van de „Graf Spee"
worden in Buenos Aires
geïnterneerd.
De manschappen vermoedelijk in de centrale
provincies.
Naar uit Buenos Aires vernomen wordt heeft
president Ortiz een hem door den Argentijnschen
minister van buitenlandsche zaken voorgelegd
decreet over de interneering van de leden der
bemanning van de „Admiral Graf Spee" onder
teekend. Op grond hiervan zullen de officieren
van het oorlogsschip in de stad Buenos Aires
geïnterneerd worden, doch zij moeten hun
eerewoord geven, dat zij de hun toegewezen ver
blijfplaats niet zonder schriftelijke toestem
ming der politie zullen verlaten. De manschap
pen van het schip wil men in de centrale pro
vincies interneeren. In politieke kringen te Ber
lijn wordt in dit verband vernomen dat hierte
gen van Duitsche zijde dienovereenkomstig
stappen zullen worden ondernomen.
Britsche gevangenen hebben geen
mosterdgas opgemerkt.
MONTEVIDEO. 21 Dec. (Reuter)De Brit
sche gevangenen van de „Admiral Graf Spee"
hebben verklaard, ten aanzien van de bewering
dat de Britsche oorlogsbodems met gasgranaten
zouden hebben geschoten, dat verscheidene ka
nonniers van de .Admiral Graf Spee" buiten ge
vecht werden gesteld door de kruitdampen van
de eigen kanonnen. De Britsche gevangenen
hebben niets van mosterdgas gemerkt.
verzekeren wij ons ervan dat alle toekomstige mili
taire operaties veilig ten uitvoer gelegd kunnen
worden.
Na woorden van lof voor de Britsche vliegers,
besloot Lord Chatfield: „Welk een bewondering
koestert de geheele beschaafde wereld voor het
moedige Finsche volk. Dit heeft werkelijk geen pro
paganda noodig. Ofschoon het gering in aantal is
en het zonder moderne wapens moet stellen, bezit
het de onmetelijke kracht ,die hun gegeven is, die
vecht in volkomen eensgezindheid ter verdedi
ging van hun haardsteden en beschaving."
De Crédit Anversois in de
Belgische Kamer.
Minister Marck spreekt beschuldiging tegen.
In de Belgische Kamer is gisteren de débacle van
de Crédit Anversois ter sprake gekomen. Een der
liberale afgevaardigden heeft tijdens deze debatten
verklaard dat na het besluit van de regeering niet
deel te nemen aan het plan de Bank te helpen, een
der ministers zijn persoonlijk bezit van 17.000 francs
bij een der bijkantoren in de provincie heeft opge
nomen. Hij was een der laatsten, die zonder verlies
zijn deposito kon opnemen, voor de bank haar
loketten sloot.
Reeds hebben eenige bladen hiervan melding ge
maakt en in de Kamer werd de mededeeling ont
vangen met de kreet „aftreden". Het is niet
onmogelijk dat de oppositie hiervan gebruik zal
maken voor een actie tegen de regeering.
Het Brusselsche blad Soir publiceert een verkla
ring van minister Marck, waarin deze formeel de
beschuldiging ontkent. De minister zet uiteen, dat
zijn rekening bij genoemde bank sedert maanden
niet de 1600 francs overschreed. Van dit bedrag
heeft hij alleen 1350 francs opgenomen om zijn
secretaris te betalen.
Het gerucht gaat, dat over deze zaak binnenkort
in het parlement een regeerings-verklaring zal wor
den afgelegd, in afwachting hiervan heeft Pierlot,
de minister-president, Woensdagochtend een lang
durig onderhoud gehad met den in 't geding zijnden
minister, met den minister van buitenlandsche
zaken, Spaak, en den minister van gezondheid,
Jaspar. Er zijn verschillende veronderstellingen ge
uit om deze achtereenvolgende besprekingen te ver
klaren. De meest verspreide is deze, dat Pierlot van
de gelegenheid gebruik zou maken om over te gaan
tot een beperking van. zijn kabinet.
De leider der Duitsche geheime politie en der
S. S., Himmler is in Rome aangekomen.
Mussolini heeft hem in het Palazzo Venezia ont
vangen en een langdurig onderhoud met hem gehad.
- Een Ilaliaansch militair vliegtuig is tijdens een
oefenvlucht in de buurt van Verona verongelukt.
De piloot is om het leven gekomen.
- In Oslo is een „Vrouwenhulpbond" opgericht,
zoo wordt gemeld door „Ekstrabladet". Deze bond
zal gevormd worden door samensmelting van ver
schillende Noorsche vrouwenvereenigingen. De le
den zullen achter het front de mannen moeten ver
vangen in geval van oorlog.
- In een kolenmijn tusschen Mansfield en Work
sop (Engeland) zijn gisteren zes arbeiders bedol
ven. Er is geen hoop meer hen levend te bergen.
- In Noordwest Frankrijk is gistermiddag lucht
alarm gegeven. Het alarm duurde van half zes tot
zes uur.
- In verband met den was van de rivier Cagayan
ontstaan door een recente taifoen worden de pro
vincies Isabella en Cagayan op de Philippijnen
volgens de autoriteiten bedreigd met een ernstiger
ramp dan die van 1936, tijdens welke verscheidene
honderden personen verdronken. Reeds nu is ae
aangerichte schade aanzienlijk.
- Het Amerikaansche departement van marine
heeft met een vliegtuigfabriek een contract afge
sloten voor den bouw van vliegtuigen tot een be
drag van 20 millioen dollar. Er wordt geen enkele
inlichting verstrekt omtrent het aantal of het mo
del dezer vliegtuigen.
Aan het Italïaansche ministerie van oorlog is
een crediet van een milliard Lire toegestaan „om
tegemoet te komen aan de kosten, veroorzaakt dooi
den tegenwoordigen internationalen toestand".
- Chamberlain, die Dinsdag teruggekeerd is van
zijn bezoek aan het Britsche leger in Frankrijk,
waar hij tevens de bijeenkomst van den Oppersten
Oorlogsraad heeft bijgewoond, is gisteren door den
koning in audiëntie ontvangen.
Admiraal Darlan in Engeland.
Bespreking met Churchill.
Admiraal Francois Darlan, bevelhebber van de
Fransche vloot, is gisteren in een haven aan
de Zuidkust van Engeland aangekomen. Hij
is doorgereisd naar Londen.
Darlan zal besprekingen voeren met Churchill
en leden van de Admiraliteit. Hij is van Frank
rijk overgestoken met een Flransch oorlogsschip
en in Porthmouth aan land gegaan waar hij
werd ontvangen door admiraal James. Een
tweede Fransche torpedojager, die als escorte
was opgetreden, voer de haven binnen, toen
Darlan de Britsche eerewacht inspecteerde.
Zweedscli scliip aan de Engelsclie
kust op een mijn.
Zes vermisten.
Het Zweedsche stoomschip „Mars" (1449 ton) is
Woensdag ter hoogte van de noordoostkust van
Engeland gezonken, nadat het op een mijn was ge-
loopen. Zes overlevenden zijn aan land gebracht.
Men gelooft dat zes man worden vermist.
Alleen de gezagvoerder is ongedeerd gebleven.
Een opvarende moest in een ziekenhuis worden
verzorgd. De „Mars" was binnen een paar minuten
gezonken.
Liftkabel brak.
Negen dooden bij mijnongeluk ïn Essen.
Het D. N. B. meldt dat in de Koningin Elisabeth-
mijn gistermiddag bij het afdalen in de schacht de
liftkabel gebroken is. Negen mijnwerkers kwamen
daardoor om het leven. De dooden konden reeds
geborgen worden.
Commandant Langsdorff berooft
zich van bet leven.
Het opperbevel der Duitsche oorlogsmarine
deelt mede:
„De commandant van het pantserschip .Ad
miral Graf Spee", kapitein ter zee Hans
Langsdorff heeft den ondergang van zijn schip
niet willen overleven. Getrouw der traditie en in
den geest der opvoeding van het officierscorps,
waartoe hij bijna drie decennia heeft behoord,
heeft hij dit besluit genomen.
Nadat hij de hem toevertrouwde bemanning
in veiligheid had gebracht, heeft hij de hem
gestelde taak als volbracht beschouwd en volgde
hij zijn schip.
De oorlogsmarine begrijpt en waardeert dezen
stap.
Kapitein ter zee Langsdorff heeft hiermede
als strijder en held de verwachtingen vervuld,
welke zijn Führer, het Duitsche 'volk en zijn
marine in hem hadden gesteld".
Commandant Langsdorff had volgens Reuter
nog een brief gezonden aan den Duitschen am
bassadeur te Buenos Aires, waarin hij zeide, dat
hij, toen hij opdracht kreeg zijn schip tot zinken
te brengen, van plan was. na zijn bemanning aan
land te hebben gebracht, tijdens de ontploffing
te sterven.
Kapitein Dove, een der Britsche koopvaardij
kapiteins, die door de „Graf Spee" aan boord werd
vastgehouden, heeft den Reu tere orrespon dent te
Montevideo medegedeeld, dat Langsdorff na den
slag had verklaard: „Ik vaar niet weer uit. Ik
weiger mijn schip of mijn mannen nutteloos op
te offeren. In elk geval", zoo voegde hij er nog
aan toe, „ben ik blij, dat mijn geweten niet be
zwaard is door den dood van ook maar één
Britschen non-combattant.
Hans Langsdorff was op 20 Maart 18
beren te Bergen op het eiland Rügen en is dus
45 jaar oud geworden.
Op 1 April 1912 nam hij dienst bij de marine
als cadet en werd in Maart 1915 tot luitenant be
vorderd. Hij nam aan boord van de „Grosser
Kurfiirst" aan den slag bij Jutland deel en voerde
gedurende de laatste twee jaren van den Wereld
oorlog het commando over een torpedöboot- er
mijnenvegerflottielje.
De laatste jaren was hij chef van den staf van
den opperbevelhebber der vloot.
Argrntijnsche marine
betrekt de doodenwacht.
BUENOS AIRES. 21 December (Reuter). Het
stoffelijk overschot van kapitein ter zee Langs
dorff ligt niet in de Duitsche ambassade doch in
het Argentijnsche marinestation. De Argentijn-
sche marine heeft de doodenwacht betrokken
Het stoffelijk overschot werd gevonden, liggend
op een Duitsche vlag, welke voor het bed in
de hotelkamer was uitgespreid. Langsdorff had
zich een kogel door den slaap geschoten.
President Ortiz heeft de bemanning van de
..Admiral Graaf Spee" verlof gegeven de begrafe
nis van haar commandant bij te wonen.
Achthonderd predikanten verzoeken
invrijheidsstelling van
ds. NiemöIIer.
Soortgelijke petitie van officieren.
BERLIJN, 21 December. Volgens betrouw
bare berichten zou een verzoekschrift, dat 800
handteekeningen van evangelische predikan
ten draagt en waarin om de in vrijheidstelling van
ds. NiemöIIer wordt verzocht, aan de Duitsche
regeering overhandigd zijn.
Een dergelijk verzoek, dat door een groot aan
tal officieren onderteekend is, is, zoo wordt
gemeld, door een hooggeplaatst officier aan
Hitlei overhandigd. (United Press).
VRIJDAG 22 DECEMBER
HILVERSUM I, 1875 en 414.4 M.
Algemeen programma, verzorgd dooi
de KRO.
Berichten ANP. 8.059.15 en 10.Gramo-
foonmuziek. 11.30 Bijbelsche causerie 12.Berich
ten. 12.15 Musiquette. 12.45 Berichten ANP, gra
mofoonmuziek 1.10 Bandi Balogh en zijn orkest
I.25 Gramofoonmuziek 1.45 B'andi Balogh en zijn
orkest 2.Orgelconcert en gramofoonmuziek 3.
Rococo-octet. (3.203.40 Gramofoonmuziek) 4.
Gramofoonmuziek 4.15 KRO-orkest (5.005.15 Gra
mofoonmuziek) 6.Gramofoonmuziek 6.15 KRO-
Melodisten en solist 7.Berichten 7.15 Sociale
causerie 7.35 Gramofoonmuziek met toelichting 8.
Berichten ANP 8.15 Rotlerdamsch Philharmonisch
orkest en soliste 9.Gramofoonmuziek 9.15 KRO-
New Style Artists 10.Gramofoonmuziek 10.10
Paul Godwin en zijn solisten-ensemble 10.30 Be
richten ANP 10.40 KRO-Boys en solist 11.10—12.00
Gramofoonmuziek.
HILVERSUM IL 301,5 IVL
8.— VARA 10.— VPRO 10.20 VARA
12.— AVRO 4.— VARA 7.30 VPRO
9.— VARA 10.40 VPRO 11.00—12.00
VARA
8.Berichten ANP Gramofoonmuziek. 10.Mor
genwijding 10.20 Gramofoonmuziek 10.40 Decla
matie 11.Orgelspel. Als intermezzo: Gramofoon
muziek. 12.De PaUadians 12.45 Berichten ANP,
gramofoonmuziek 1.AVRO-Amusementsorkest
2.Voor de vrouw 2.10 Viool en piano 2.40 Cau
serie „Het Germaansche Joelfeest en het Christ.
Volkskerstfeest" 3.Gramofoonmuziek 3.30 AVRO-
Dansorkest 4.Gramofoonmuziek met toelich
ting 4.30 VARA-orkest 5.Voor de kinderen. 5.30
VARA-orkest 5.556.25 Rosian-orkest (opn.)
Letterkundig overzicht 6.50 Zang met pianobege
leiding 7.Vragenbeantwoording over Sociaal-de
mocratie en eigendom. 7.18 Berichten ANP. 7.3C
Toespraak „Weer kinderpostzegels". Hierna: Be
richten en mededeelingen. 7.35 Cyclus „De boeken
van den Bijbel". 8.Zang met pianobegeleiding
8.30 Cyclus „Het ontwaken van het platteland". 9.00
Radiotooneel. 9.20 VARA-orkest en -Operettekoor
en solisten. 10.10 Gramofoonmuziek 10.15 De Ram
blers 10.40 Avondwijding 11.Berichten ANP 11.10
Jazzmuziek (gr. pl.) 11.30 Orgelspel 11.4012.00
Gramofoonmuziek.
ENGELAND. 391 en 449 M.
12.00 Orgelspel. 12.20 Radiotooneel 12.50 Jack
Payne's Band. 1.20 Berichten 1.30 Cello en zang
2.052.20 Radiotooneel 4.20 Berichten 4.35 Concert
5.20 Kinderhalfuur 5.50 Variété 6.20 Berichten 6.35
Actueele causerie 7.05 Variété 7.20 Mededeelingen
7.40 BBC-orkest 8.20 Causerie „Europe in travail"
8.35 Variété 9.20 Berichten 9.35 Radiotooneel 10.35
Count Basie en zijn dansorkest (gr. pl.) 11.05 Het
Taylor-strijkkwartet en solist. 11.40 BBC-Theater-
orkest. 12.2012.35 Berichten.
RADIO-PARIS. 1648 M.
12.05 Gramofoonmuziek 12.15 Lichte muziek 1.05
Het Bailly-orkest 2.Gramofoonmuziek 2.05 Zang
2.15 Vervolg concert 3.20 Orgelspel 3.50 Radiotoo
neel 4,50 Zang 5.35 Kamermuziek. Hierna: Zang. 6.35
Fluit, fagot en zang 7.20 Pianovoordracht 7.50 Ra
diotooneel 9.00 Gramofoonmuziek 9.05 Herdenking
van Racine. 11.Gramofoonmuziek 11.2011.50
Het Rhené Baton-orkest.
KEULEN, 456 M.
5.50 Hermann Hagestedt's orkest 7.408.50 Gra
mofoonmuziek 9.30 Pianovoordracht. 10.50 Gramo
foonmuziek 11.20 Concert 12.20 Leo Eysoldt's klein-
orkest. 1.35 Populair concert 2.59 Omroepkoor en
-orkest en solisten 4.30 HJ-ensemble 4.50 Folkloris
tisch programma. 5.45 Verzoekprogramma 6.20 en
7.35 Gramofoonmuziek 9.50 Zie Deutschlandsender.
BRUSSEL, 322 IVL
12.20 Gramofoonmuziek 12.50 en 1.30 Germaine
Ego's orkest 1.502.20 Gramofoonmuziek 5.20
Pianovoordracht 5.50, 6.50, 7.20 en 7.45 Gramofoon
muziek 8.20 Voor de soldaten 8.50 Radiotooneel 9.50
Zang 10.3011.20 Omroepdansorkest
BRUSSEL 484 M.
12.20 en 1.302.20, 5.20, 6.50 en 7.05 Gramofoon
muziek. 8.20 Voor de soldaten 8.50, 9.35 en 10.30
II.20 Het Belgische Nationale orkest m.m.v. so
listen.
DEUTSCHLANDSENDER. 1571 M.
7.35 Radiotooneel 8.35 Omroeporkest 9.20 Berich
ten. 9.50 Emanuel Rambour's orkest. 10.20 Politiek
overzicht. Hierna Omroeporkest 11.20 Berichten
hierna tot 12.20 Nachtconcert.
Verduisteringslampen
tusschen de kerststerren.
De leeeanacht niet betekend op
miiUaice intecventie in JinCand.
(Van onzen correspondent).
STOCKHOLM, 14 December.
EER is de binnenstad getooid met den
nengroen en gouden sterren, weer
spiegelen rcode kerstklokken zich in
't donker-glimmende asfalt, weer zijn
de winkelstraten lanen van licht, waardoor heel
den dag 't drukke beweeg is van kijkende,
koopende, pakjes-dragende menschen. En als
andere jaren staat ook nu op de kerstmarkt de
kerstboom in zijn stralenden luister, hoog boven
de kraampjes met kandelabers en gipsen kerkjes
en rood-wit-gestreepte ouderwetsche lekstokken
uit. En Lucia, met haar kroon van groen en
brandende kaarsen op het blonde haar, is ook
in deze donkere dagen als een symbool van 't
eeuwige licht door de avontuurlijke straten van
de groote stad gereden en de kersthammen lig
gen weer vet en rosig In de slagers-étalages en
er flakkeren kaarsen zelfs op de tafeltjes van
heel gewone cafésen toch wil de kerststem
ming niet echt komen.
Want wie door al die attributen en al die
gezellige drukte voor een oogenblik de ellende
van dezen tijd zou vergeten die wordt er voor
hij 't wil weer aan herinnerd door de verduiste
ringslampen die als donkere plekken met een
lichtend randje hier en daar midden-in de
stralende kerstversiering van de straten zijn
gehangen. Die ziet op^zoo'n marktkraampje
met geurende wafels of strooien kerstbokken
het gele plakaat zitten van .Fa-mob", waarvan
iedereen weet dat dat gedeeltelijke mobilisatie
beteekent. Die vindt in étalages slaapzakken en
wollen truien en gebreide kinderpakjes en andere
dingen die „met het oog op eventueele evacuatie
aanbevolen worden als practische kerstgeschen
ken. Die ontdekt, als hij zijn oogen laat- gaan
over de nieuwe boeken van de kerstproductie,
in den hoek van de étalage een fleschje merk-
inkt met een kaartje erbij„Vergeet niet dat de
evacuatie-kleeren van uw kinderen voluit ge
merkt moeten worden!" Maar daarnaast wekken
aanplakbiljetten op gewoon te doen en andere
verkondigen dat we weer eens een echte, goede
ouderwetsche Zweedsche kerstmis moeten
vieren
En men probeert gewoon te doen, men doet
zijn best om in de goede stemming te komen,
maar 's morgens en 's avonds zijn er telkens
weer de kranten met hun dreigende-zwarte kop
pen en him nieuws, dat zelden goed is. Men wil
zich overgeven aan de genoegelijke sfeer van
deze dagen voor Kerstmis, maar steeds is
een vage onrust, een voortdurend knauwende
onzekerheid, die maar moeilijk door nuchter
redeneeren voor een tijdje is te onderdrukken.
Want het gevoel van veiligheid, het eens zoo
vaste vertrouwen, dat Zweden veilig ver weg
lag van 't- rumoerige Europa en de verwachting,
dat wij hier in het Noorden voor ons althans
den vrede zouden kunnen bewaren. ook al
woedde overal elders in Europa de oorlog, aan
die gevoelens, die verwachtingen" is de bodem
ingeslagen op den dag. dat de Russische bom
menwerpers boven Helsingfors verschenen.
Juist omdat men zich hier in Zweden zoo be
trekkelijk veilig voelde heeft deze overal op het
Finsche broedervolk, op een van de landen van
het Noorden, een geweldigen indruk gemaakt-
En in de eerste verbijstering waren er velen, die
van 't vroegere optimisme oversloegen naar het
diepste pessimisme, die er van overtuigd waren
dat de enorme krijgsmacht van de Sovjet-Unie.
nu die eenmaal haar opmarsch naar het Westen
begonnen was. zich door niets zou laten stuiten
en op zou rukken tot aan den Atlantischen
Oceaan, waar aan de Noorsche kust de havens
altijd vrij zijn van ijs. Het is mogelijk dat dit
de bedoeling is, of liever gezegd: was, want,
het moet ongetwijfeld een verrassing voor de
initiatiefnemers in het Kremlin, geweest zijn.
dat men in de Finsche wouden op een tegenstond
stuitte, die het de numeriek zeer sterke Russi
sche troepen niet mogelijk maakte, binnen veer
tien dagen tot eenige plaats van beteekenis
door te dringen, èn dat heel het Finsche volk
zich achter de politieke leiders schaarde, zoodat
de poging om met de emigranten-regeering van
Terijoki een burgeroorlog te ontketenen op een
mislukking uitliep. Maar eenige zekerheid dat
Rusland werkelijk van plan is er alles op to
zetten om over Finland, Zweden en Noorwegen
heen een uitgang naar de open zee te krijgen
heeft men niet. Het is mogelijk dat men te Mos
kou meende zijn prestige to moeten redden door
te toonen dat men van een kleinen buurstaat
geen verzet duldde. Het is ook mogelijk dat de
geruchten, volgens welke Duitschland en Rus
land het Noorden in belangensferen verdeeld
zouden hebben, juist zijn en dan is het zeer
goed denkbaar dat Von Ribbentrop de grens
tusschen die sferen zoo getrokken heeft dat de
voor Duitschland belangrijke Zweedsche erts-
mijnen waarvan de belangrijkste juist in het
uiterste Noorden des lands liggen binnen de
Duitsche belangensfeer komen. Een aanwij
zing in die richting meenen sommigen te moe
ten zien in het opmerkelijke feit, dat de Aalands-
eilanden. die tot- Finland behooren. buiten de
door Moskou afgekondigde blokkade van de
Finsche kustwateren vallen. Het is onder de ge
geven omstandigheden waarschijnlijker, dat
Rusland de Aalandsche neutraliteit respecteert
met het oog op Duitschland dan uit ontzag voor
de in 1921 te Genève getoekende Aalands-con-
ventie, waar Rusland trouwens zelf niet bij
aangesloten is. En slechts zoolang Aaland neu
traal blijft, behoeft Duitschland niet voor zijn
ertstransporten over de Bothnische Golf en de
Oostzee te vreezen.
Wat de toekomst ook voor Zweden brengen zal
weet niemand en kan niemand weten. Maar men
beseft hier dat de situatie ernstiger dreigt te
worden dan zij sinds zeer langen tijd geweest is,
men beseft dat. realistisch geredeneerd, het wel
onvermijdelijk wegvallen van de Finsche flank
dekking in het Oosten. Zweden in onmiddellijk
gevaar kan brengen, maar aan den anderen
kant wil men thans, nu de eerste ontsteltenis
voorbij is. de zaken bekijken zooals zij zijn. Men
bereidt zich op alle eventualiteiten voor, de neu-
üraliteitswacht in het Noorden des lands en
langs de kusten van Oostzee en Botnische
Golf is op volle mobi 1 isatiesterkte gebracht, de
evacuatie van de steden wordt zoo voorbereid
dat er zonder tijdverlies toe overgegaan kan
worden. Maar men heeft de hoop nog niet op
gegeven Zweden buiten den oorlog te kunnen
houden, men wanhoopt nog niet aan de moge
lijkheid zijn neutraliteit ook in dezen oorlog te
kunnen bewaren, zooals dat in den vorigen
oorlog mogelijk was. Daarom vooral verzet de
overgroote meerderheid van de verantwoordelijke
politici zich tegen maatregelen, waardoor Zwe
den kans zou loopen direct in den oorlog betrok
ken te worden. Wanneer Zweden troepen naar
Finland zou sturen, zooals dit van verschillende
kanten voorgesteld is, zou Rusland ongetwijfeld
van zijn bases aan de Oostzee uit operaties tegen
Zweden ondernemen, dat dan zijn eigen weer
macht in het eigen land verzwakt had. Men diene
niet te vergeten, dat tusschen de Noordelijke
staten geen enkele afspraak, geen enkele stil
zwijgende toezegging van militairen bijstond be
staat en dat hun weermacht ook niet berekend
is voor een andere taak dan de bescherming
van het eigen grondgebied. Zweden is niet in
staat tot een militaire interventie in Finland,
Zweden kan Finland alleen helpen door het
levensmiddelen en geld en kleeren te zenden voor
de tienduizenden vluchtelingen, door het aan
noodzakelijke waren en producten te helpen en
door geen moeilijkheden in den weg te leggen
aan de particuliere fabrieken, die oorlogsmateri
aal kunnen leveren en aan hen. die naar Fin
land willen reizen om zich daar bij de vrijwilli-
gersbureaux aan te melden. Of anders gezegd:
Zweden verleent al die hulp, die het verleenen
kan zonder in strijd te komen met zijn neu
traliteit.
Want Zweden blijft, zoolang als het daar zelf
iets aan kan doen, zijn al-ouden, beproefden en
bij herhaling duidelijk gedeclareerden neutralen
koers volgen. Het blijft den koers volgen, dien
Sandler uitgezet heeft, ook nu hij zelf meende
dat er eee ander, scherpere koers gelegd
moest worden. Daarom beteekent het aftreden
van Sandler geen verandering in de Zweedsche
buitenlandsche politiek En bij de. door zijn af
treden noodzakelijk geworden reconstructie van
het kabinet is nu een nationaal kabinet ge
vormd. waarin de leidende personen van alle
vier de groote partijen zitting hebben, een kabinet,
dat. ook al zijn er in elk dezer partijen minder
heden, die Sandler hadden willen volgen, uiting
geeft aan de eensgezindheid, die er bij de meer
derheid van de volksvertegenwoordiging bestaat
over de belangrijkste vraagstukken van binnen-
en buitenlandsche politiek. Het doel der regee-
xlng is, zooals het in de regeeringsverklaring
heet: Zweden te behouden voor het kwaad van
den oorlog en de vrijheid te handhaven. Daartoe
zal voortgegaan worden met een versterking van
de weermacht, want ook Zweden is bereid voor
zijn eeuwenoude vrijheid te vechten als dat
móét.
C. G. B.
dan kiest hij.... natuurlijk
zuurkool met Stege man's
worst, zegt Moeder lachend.
En Vader vindt, dat Jan een
echte smulpaap is, die nu al
weet wat lekker is.
Voor deze gelegenheid koopt
Moeder een zware, echte
Geldersche van Stegeman.
Want eerlijk gezegd, de keus
van Jan is de keus van de
heele fan»"io.
In winkels
met ons raambiljet.
'l^bo&voWt
(Adv. Ingez. Med.)
Ilel lol van de „Arauea".
Amerikaansche maatschappij eischt
beslaglegging.
De Imperial Sugar Company of Galveston
(Texasi heeft een verzoekschrift ingediend tot
beslaglegging op het Duitsche vrachtschip
„Arauea", dat de haven van Everglades (Florida)
is binnengevlucht-
De maatschappij eischt een bedrag van 38.451
dollars. Aan boord van drie te Hamburg thuis-
behoorende vrachtschepen, welke begin van den
oorlog neutrale havens zijn binnengeloopen, be
vonden zich groote hoeveelheden suiker, die
niet werden afgeleverd. Indien tot beslaglegging
wordt overgegaan, zal de „Arauea" niet kunnen
uitvaren aleer de schadeloosstelling zal zijn
betaald.
Amerika en de oorlog.
De Amerikaansche minister van oorlog. Wood>»
ring. heeft een radiorede uitgesproken. Hij be
toogde:
De steeds grooter wordende kring van het
conflict in Europa vertegenwoordigt de grootste
potentieele bedreiging voor den vrede en de vei
ligheid van Amerika. Het moet allen duidelijk
zijn dat de veiligheid niet alleen berust op den
omvang der bewapening van een natie, op haar
economlschen rijkdom, haar aardrijkskundige
ligging of moreele karcht, maar in de de com
binatie van dit alles. Het is mijn eerste plicht er
zorg voor te dragen, dat het leger der Vereenigde
Staten erop is voorbereid om het hoofd te bieden
aan iedere bedreging met agressie, die ons in ge
vaar zou kunnen brengen. Tevens echter stel ik
een vitaal belang in de economische structuur der
natie en in de moreele kracht van ons volk.
Voortgaande zeide Woodring: Het is waar. dat
Imperia in het verleden grootendeels opgebouwd
zijn door de kracht der wapenen. En dit histori
sche feit moet onder oogen gezien worden, wan
neer wij de politiek willen begrijpen en weer
staan van die naties, wier wil tot expansie hedea
ten dage tenslotte slechts het model der historie
volgt. In Europa smelten de diplomatieke con
tacten weg. Er is een toenemende behoefte aan
een terrein, waarop de naties elkander kunnen
ontmoeten, welke naties scherper verdeeld zijn
dan ooit bij menschenheugenis het geval wax
