Haarlem's Dagblad
Vele duizenden
slachtoffers in Anatolië.
Domdetdaq deden <üch nieuwe
aardschokken ooot.
Meet wat Ueeta
op Oudejaarsavond
S M IT'S
Nieuwe ramp bedreigt
Turkije.
De„Edelvalk"in Lissabon
Olifantasie.
K E IP
Mussolini zal den
Paus bezoeken.
Finnen op Russisch
gebied?
Britsch slagschip
tot zinken gebracht
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17340
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
'dienst 38810. Drukkerij- Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 29 December 1939
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
ÏSTANBOEL, 29 December (Reuter)
Officieele gegevens omtrent de verliezen aan
menschenlevens tengevolge van de aard
beving zijn nog niet verkrijgbaar, doch naar
schatting zijn in totaal 25.000 menschen ge
dood of gewond, de meeste zouden om het
leven gekomen zijn.
Het Turksche biad „Haber" komt met nog
hoogere schattingen. Er zouden alleen reeds
in het district Ersindjan, van de totale be
volking van 60.000 zielen, 42.000 gedood of
gewond zijn, de meesten evenwel gedood.
Vijftien steden in de provincie en negen
tien dorpen en gehuchten zijn geheel ver
woest, honderdduizenden menschen zijn het
veld in gevlucht en lijden thans honger en
koude. De temperatuur is tot 30 graden be
neden het vriespunt gedaald. Met groot ver
langen zien deze slachtoffers uit naar hulp.
Gisteren hebben zich in het geteisterde
gebied opnieuw aardschokken voorgedaan.
Zoute Krakelingen
Zoute Amandelen
Kaassoesjes
Kaaspalmiers
Tartines de Fromage
Uilsluitend met
Roomboter
bereid
Luxe Bakkerijen
Tel. 10876 - 13714 - 11643 -12193 - 21521
De aardbeving heeft den, omvang van een ware
nationale ramp aangenomen. Ersindjan, het
epicentrum der beving, is volkomen verwoest, zoo
meldt Havas uit Ankara. Belangrijke historische
bouwwerken, zooals de moskee van Rayazit, zijn
geheel vernietigd. Ondanks de bijna algeheele
verbreking der telefonische en telegrafische ver
bindingen in het getroffen gebied, worden toch
bijzonderheden vernomen.
Tallooze slachtoffers, die in hun slaap door
de aardbeving werden verrast, liggen nog onder
de puinhoopen, wachtend op redding. De hulp
verleening geschiedt langzaam, in verband met
den omvang van de ramp en de groote uitge
strektheid van het geteisterde gebied.
Door barstende gasbuizen en gebroken olie
lampen zijn temidden der ruïnes honderden
branden uitgebroken, die 't reddingswerk uiter
mate moeilijk maken.
De beving heeft zich uitgestrekt over een ge
bied dat een elliptischen vorm heeft en zich uit
strekt via Samsoenet, Ordoe aan de Zwarte Zee,
vervolgens Westelijk via Tsjankiri, Katgheri en
Malataya om weer Oostelijk naar Ersindjan om
te buigen. In het stadje Tokat zijn 388 dooden
gevallen* Men denkt niet dat de spoorlijn Er
sindjanErzeroem, die kortgeleden geopend is,
schade van belang heeft gekregen. De ramp heeft
ook Dikili en Pergamon getroffen, waar de laat
ste twee maanden herhaalde malen aardschok
ken zijn voorgekomen. Het is nog niet bekend of
de archeologische resten van Pergamon getroffen
zijn.
De Turksche Nationale Vergadering heeft een
comité gevormd voor hulpverleening aan de
overlevenden. Overal in het land gaan inteeken-
lijsten rond.
President Inönü heeft zijn rondreis door Zuid-
Anatolië afgebroken en zich naar de getroffen
gebieden gespoed. Ook de ministers van binnen-
landsche zaken en van volksgezondheid hebben
zich in allerijl derwaarts begeven.
Twee Engelsche trawlers als verloren
beschouwd.
Deensch schip voor de Engelsche kust gezonken
Reuter meldt dat het 875 ton groote Britsche
s.s. „Moortoft" dat verscheidene dagen over
tijd is, thans met de uit dertien koppen be
staande bemanning verloren geacht wordt.
De Britsche admiraliteit deelt voorts mede
dat de marinetrawler „Lochdoon" over tijd
is en met de 14 opvarenden verloren geacht
moet worden.
Het 1080 ton metende Deensche s.s. „Hanne"
is bij de Noordoostkust van Engeland op een
mijn geloopen en gezonken.
Een barkas en een reddingboot zijn naar zee
gegaan om de bemanning van de „Hanne" bij
te staan. De zee in de buurt van het schip was
vol drijfhout. Aan boord van het schip had zich
een bemanning van 16 koppen bevonden. Toen
de booten ter plaatse aankwamen, zag men dat
een der sloepen van de „Hanne" ondersteboven
ronddreef.
dat het Britsche s.s. „Deptford", welks verlies
Reuter verneemt verder, dat thans bekend is.
reeds bekend is gemaakt, op 13 December werd
getorpedeerd, toen het schip zich binnen een
halve mijl uit de Noorsche kust bevond. Het
schip is in anderhalve minuut gezonken waarbij
32 van de 37 leden der bemanning, met inbegrip
van twee Noorsche loodsen, zijn omgekomen.
De geredden, en de gezagvoerder van het
Noorsche motorschip „Faida" verklaren dat de
„Deptford" zich zonder twijfel binnen de Noor
sche wateren heeft bevonden. De gezagvoerder
van de „Faida", verklaart dat hij den comman
dotoren van een Duitsche duikboot heeft zien
bovenkomen toen zij zich tusschen de „Deptford"
en den wal bevond.
De reederij C. K. Hansen in Kopenhagen deelt
mede dat de „Jagersborg", die met een lading
landbouwproducten van Kopenhagen op weg
was naar een Schotsche haven, thans als defi-
tief verloren wordt beschouwd. Het schip had
een bemanning van 18 koppen aan boord. Het
lijk van den assistent-machinist is gevonden en
geïdentificeerd.
Het Engelsche s.s. „Edenwood" (1067) is, naar
United Press meldt, na aanvaring met een on
bekend schip gezonken. De bemanning en de
officieren werden gered.
(Adv ingez. Medj
Nieuwe Russische commandant aan
het Finsche front
Generaal Stern, beschermeling van Worosjilof.
LONDEN, 29 December (Havas). De correspon
dent van de „Daily Express" te Moskou bericht,
dat generaal Grigori Stern, die den veldtocht in
Mongolië tegen de Japanners heeft geleid, naar
Finland is gezonden om generaal Mentzkof,
commandant van het militaire district Lenin
grad, die thans de operaties in Finland leidt, té
vervangen.
Generaal Stern is een beschermeling van
maarschalk Worosjilof.
Bezorgdheid over
tal van schepen.
Hevige sneeuwstorm
op de Zwarte Zee.
ÏSTANBOEL, 29 December (Havas) Op
de Zwarte Zee woedt een hevige sneeuw
storm, waardoor het scheepvaartverkeer
practisch onmogelijk wordt gemaakt. Ih
verscheidene havens koestert men groote
bezorgdheid over het lot van tal van schepen,
waarvan men niets meer vernomen heeft,
en die, naar men vreest, in den storm ver
loren zijn gegaan, hetgeen een nieuwe ramp
voor Turkije zou beteekenen.
Amerikaansche steun voor de
Lotla Svard-beweging.
Liefdadigheidsconcert bracht ruim
25000 dollars op.
NEW-YORK. 23 December (Havas) Gister
avond is te New-York een liefdadigheidsconcert
ten bate van de Finsche Lotta Svard beweging
gehouden. Het concert, dat werd bijgewoond door
den Finschen gezant te Washington, Procope,
heeft meer dan 25.000 dollar opgebracht. De Fin
sche gezant sprak eenige bewogen woorden van
dank en verzocht een minuut stilte in acht te
nemen tot hulde aan de drie jonge Finsche
vrouwen, leden van de Lotta Svard, die onder de
Vijandelijke kogels zijn gevallen.
Uit Chicago: Herbert Hoover, de voorzitter
van de commissie tot hulp aan Finland, heeft
medegedeeld, dat een derde cheque van 100.000
dollar door de commissie naar Finland is ge
zonden,
's GRAVENHAGE 29 December. Het K. L.
M.-vliegtuig de „Edelvalk" is vanochtend om
11.56 uur (Ned. tijd) te Lissabon geland. Het
toestel was om 9.40 (Ned. tijd) vanochtend uit
Madrid vertrokken.
Duitsch schip na achtervolging
vastgeloopen.
Gezagvoerder poogt de lading te bergen.
Het Spaansche blad „Arriba" meldde
Donderdag dat het Duitsche vrachtschip
„Glücksberg" (2.680 ton) dat nabij San
Lucar de Barrameda aan den grond is ge
loopen, achtervolgd werd door Britsche oor
logsschepen, waarop de Spaansche kanon
neerboot „Lauria" op het tooneel verscheen
en het schip waarschuwde, dat het zich in
de territoriale wateren bevond.
Er schijnt eenige twijfel te bestaan omtrent
de identiteit van het Duitsche schip, dat een
lading suiker, koffie en metaalwaren aan boord
heeft..
Een sleepboot volgens Havas een Neder-
landsche heeft getracht het schip vlot te
brengen.
Nader verneemt Havas uit Cadiz dat het vaar
tuig niet vlot gebracht kan worden. Den gehee-
len nacht en een deel van den dag is gepoogd
het schip vlot te krijgen, doch zonder succes
Het schip zit vast en de manoeuvres worden ge
hinderd door de nabijgelegen klippen, waarop
de golven breken.
De gezagvoerder van het Duitsche schip poogt
thans de lading, welke voor een groot deel uit
koper bestaat, te bergen. Tengevolge van de
woelige zee konden evenwel geen lichters langszij
gebracht worden. Gisteravond te zes uur be
vond zich nog een deel van de bemanning aan
boord om te pogen het schip lichter te maken en
het zoo vlot te krijgen.
Er werden reserves gemaakt omtrent den
naam van het schip. Vermoedelijk is het niet
de „Glücksberg", doch een dergelijk schip,
metende 4500 ton, dat twee dagen geleden
uit Cadiz is vertrokken met onbekende be
stemming.
(Geheel Nederland krijgt tot 17
Januari gelegenheid op bepaalde
voorwaarden mede te raden naar
den naam, te geven aan het on
langs in een circus te Amster
dam geboren olifantje.)
In Amsterdam is kort tevoren
Een zeer „gewichtig" kind geboren,
Waarvan u eerder al mocht hooren,
Het was een baby olifant;
Het gaat het diertje naar den vleeze,
U zult daarvoor wel dankbaar wezen,
Want een gebeurtenis als deze
Is zeer bijzonder in ons land.
Vandaar ook dat men in het streven,
De zuigeling een naam te geven,
Waarmee hij lang gezond moog leven,
Met overleg te werk wil gaan
Om in die taak het best te slagen
Is men ons allen komen vragen,
Daartoe een poging bij te dragen,
Hoe vreemd wij voor die taak ook staan.
Hoe moet het olifantje heeten?
Zoo rustig in uw stoel gezeten,
Zult u niet daadlijk antwoord weten,
Het vergt wat olifantasie;
Ik wil niet met u concurreeren,
Maar wel, met uw verlof, probeeren,
U in uw taak te assisteeren,
Zoover ik er de kans toe zie.
Met hondennamen zooais Fikkie,
Met muizennamen zcoals Mikkie,
Met babynamen zooals Dickie,
Bezwaart men niet zoo'n zeldzaam dier;
Met menschennamen zooals Jantje,
Of Grietje, Pietje of Constantje,
Doet men een jeugdig olifantje
Ook, zou ik denken, geen plezier.
En Oli, Fanny zijn ook namen,
Zelfs Olifa, de twee tezamen,
Maar daarvoor zal het dier zich schamen,
Als het tot wasdom is gerijpt;
Van Snuit of Slurf wil 't vast niet hooren,
En Jumbo kan niet meer bekoren.
Dan Rimboe? Neen 't is hier geboren,
Dat is iets, dat hij niet begrijpt.
Maar hoe moet dan het diertje heeten?
Ik heb tevoren niet geweten
Dat ik nog zoo zou zitten zweeten,
Toen 'k me dit vraagstuk heb gewijd;
Nou, ongeacht verschil in smaken,
Lijkt mij Muskiet nogal ter zake,
Van muggen olifanten maken
Is toch de leus van onzen tijd.
P. GASUS
Het woord is aan
Een bril
behoeft niet duur Ie 2ifn om goed !e zijn.
Komt U eens bil ons kijken, hel loont.
GR. HOUTSTRAAT naast Lu:
(Adv. Ingez. Med.)
Japanners bombardeeren Lantsjau.
Honderd dooden onder de burgerbevolking.
LANTSJAU 29 December. Een groot aantal
Japansche vliegtuigen heeft Woensdag en Donder
dag Lantsjau gebombardeerd. De schade is aan
zienlijk en het aantal dooden wordt op honderd
geschat. De autoriteiten evacueeren de burgers; de
vreemdelingen blijven in de stad. Buitenlandsche
eigendommen werden tot nu toe niet beschadigd en
evenmin werden buitenlanders gewond. Woensdag
werden tijdens hevige luchtgevechten vier Japan
sche vliegtuigen naar beneden gehaald.
(United Press)
Suiker en vleesch worden in
Engeland gerantsoeneerd.
Officieel wordt uit Londen medegedeeld,dat
het distributiestelsel zal worden uitgebreid tot
suiker en vleesch.
Met de distributie van suiker zal een aanvang
worden gemaakt op 8 Januari.
Van de vleeschdistribuitie zijn nog geen bij
zonderheden bekend gemaakt, doch het publiek
wordt aangeraden, zich niet later dan 8 Januari
bij de slagers te laten inschrijven.
Blijkens berichten uit Rome zal Mussolini
op 4 Januari een bezoek brengen aan het
Vaticaan. Dit bezoek wordt in verband ge
bracht met een mogelijke nieuwe vredes
poging van Italië.
Mep zie voor verdere bijzonderheden
pag. 5.
Horatius:
Ik heb het eerst mijn schreên gezet
op nieuwe wegen.
Ski-af deeling zou schade aan de
Moermansklijn hebben toegebracht
Volgens een Havas bericht uit Helsinki zijn
Finsche ski-afdeelingen doorgedrongen tot
den Russischen spoorweg naar Moermansk.
Zij zouden de lijn beschadigd hebben, waar
door het vervoer van levensmiddelen gestag
neerd zou zijn. Te Moermansk zouden reeds
ongeregeldheden zijn ontstaan. Te Helsinki is
hiervan officieel echter niets bekend.
De correspondent van de „Politiken" te Hel
sinki heeft van een Finsch officier vernomen, dat
aan het front bij Petsamo 150 Russische tanks in
het, ongereede zijn geraakt. Zij zijn omringd door de
bevroren lijken van de Russische bemanning.
Ten noorden van het Ladogameer zijn de Finnen
op twee plaatsen over de Russische grens getrok
ken. Deze opmarsch is niet van groot strategisch
belang, aangezien in dit gebied geen wegen of
spoorlijnen loopen, doch er blijkt uit, dat de Finnen
tot een tegenaanval zijn overgegaan en dat de
Russische opmarsch tot staan is gebracht.
De officier deelde verder mede dat de Fin
sche luchtmacht aanvallen heeft gedaan op
den spoorweg naar Moermansk en deZen op
verscheidene plaatsen heeft vernield.
(Men zie verder pag. 5).
Sneeuw dikke, rulle, glanzende sneeuw, waarin de voetstappen wegzinken en
waardoor de wereld als bij tooverslag veranderd is van zwart (letterlijk en
figuurlijk) in wit (letterlijk, figuurlijk komt nog wel). Hoe het ook zij, als ge
dezer dagen een sneeuwbal tegen Uw pas gesteven boordje aan voelt kletsen en
ge ziet een lachend jongensgezicht om een hoek van een straat wegduiken, wordt
dan niet boos, maar lach, lach lang en hartelijk, want het heeft gesneeuwd en
de wereld is wit en blank en smetteloos en zoo'n wereld ziet ge niet te dikwijls
Onze fotograaf maakte deze fraaie sneeuwfoto van de Nieuwe Gracht en de
kazerne aan den Koudenhorn.
Het Duitsche Opperbevel
meldt:
BERLIJN, 29 December. (D.N.B.) Het
opperbevel van de Duitsche weermacht deelt
mede dat een Duitsche onderzeeër ten
westen van Schotland een Britsch slagschip
van de Queen Elisabeth-klasse tot zinken
heeft gebracht.
Ruim duizend Finsche vliegers
wachten op buitenlandsche
toestellen.
Reeds tientallen Engelsche en Italiaansche
vliegtuigen in gebruik.
LONDEN, 28 December (Reuter) De cor
respondent van de Daily Telegraph te Helsinki
meldt vernomen te hebben dat meer dan veertig
Britsche en twintig Italiaansche vliegtuigen
thans bij de Finsche luchtmacht in gebruik zijn.
Hij voegt hieraan toe: de Finnen hebben ver
over de duizend geoefende vliegers, die wachten
op de levering van vliegtuigen uit de Vereenigde
Staten, Groot Brittannië en andere landen.
VOOR DE STILLE ARMEN.
Ten behoeve van het Comité voor
men", werd bij de Twentsche Bank
stort: Mr. H. E. P. G. Bl'daal 5—;,
5.—
Stille Ar-
nog ge-
E. P. G.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING
pas-
Necrologie van Haarlem en omgeving.
BINNENLAND
Verordening van den opperbevelhebber voor
burgerlijke diensten bij militaire werkzaam
heden. 3
De regeering streeft niet naar een universeel
productieplan.
Necrologie van Nederland. 1
BUITENLAND
Bij de ramp in Anatolië zijn vele duizenden
menschen om het leven gekomen. 1
Mussolini zal op 4 Januari een bezoek aan het
Vaticaan brengen. 5
De Finnen zouden reeds tot de Moermansklyn
doorgedrongen zijn. 5
Nachtelijk bombardement op Helsinki. 5
Necrologie. 7
SPORT.
Damrubriek. 6
Sport in 't Kort. 6
ARTIKELEN, enz.
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerikij. 3
H. D. Vertelling: Een opwelling van eerlijkheid 4
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen. 4
J. B. Schuil: Schimmenspel „De Slimheidskam
pioen". 4
Van onzen Geneefschen correspondent: Uit
Zwitscrland's economisch leven 5
Van onzen correspondent te Rome: Handelsbe
trekkingen tusschen Italië en Nederland. 6
Voor de Jeugd. 10
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 9
