De Kamer van Koophandel
gaat het nieuwe jaar in.
Akkertje tx
WMKT
EIKICITKN
CIN/Ï IN HIKKEN,
RACINE'S PHAEDRA.
Volksmuziekschool van
Haarlem en Omstreken.
KERKCONCERT.
DON Tl ER D A 'G 11 JSNUSRX 1940
H A" A" REE M'S DAGBESD
1
Voorzitter J. J. Swens
„Er is geen reden zieh neer te leggen hij wat
er nu eenmaal is, er is gelegenheid te over te
zoeken en te werken opdat men gereed is,
wanneer de toestand zich wijzigt
De eerste vergadering in 1940 van de Kamer
van Koophandel voor Haarlem en Omstreken
werd geopend met een toespraak van den nestor
der Kamer Ir. F. C. Dufour.
Ir. F. C. Dufour.
Het is met gemengde gevoelens, dat ik deze
plaats inneem, aldus spr., ten eerste om het feit,
dat ik den heer Ten Boom moet opvolgen, dien
wij noode zien heengaan en die zooveel jaren
met zoo groote opgewektheid en zulk een fijn
gevoel,de Kamer bij haar eerste jaarzitting
heeft toegesproken; maar ten tweede omdat
het feit, dat men den nestor is van een verga
dering als deze, medebrengt, dat men zoo sterk
het gevoel krijgt, dat verreweg het grootste
gedeelte van den levensweg is afgelegd en men
zou wenschen een jaar of twintig jonger te
zijn.
Het ligt niet op mijn weg om een opsomming
tc geven over de gebeurtenissen, die geleid heb
ben tot de rampzalige oorlogen, waarin een groot
deel van de wereld thans gewikkeld is, noch over
de moeilijkheden, die zich als gevolg hiervan
voor ons land voordoen. Tusschen alle zorgen,
die deze ons brachten, komt echter één lichtpunt
naar voren en dat is de geboorte van Prinses
Irene.
Keer ik terug tot onze oude Kamer, waar ik
van 1912—1922 lid van was, dan valt in de eerste
plaats op, dat zij geen verdeeling tusschen
groot- en kleinbedrijf kende. Zij bestond uit
negen leden benevens den secretaris.
De kosten dezer Kamer werden bestreden uit
de subsidie van de gemeente. Bij de oprichting
in 1852 bedroeg deze f 200 per jaar, welk bedrag
geleidelijk werd verhoagd tot f 1250 in 1921.
Niettegenstaande dit geringe bedrag is het werk
der Kamer toch belangrijk geweest. Het Gedenk
boek, dat jhr. dr. Mollerus ter gelegenheid van
het 75-jarig bestaan der Haarlemsche Kamer
heeft samengesteld, geeft hiervan een duidelijk
beeld. Hoewel aan de oude Kamers dikwijls
verweten werd, dat zij practisch niets tot stand
brachten, blijkt het, dat zij op velerlei gebied,
zoowel aan de Regeering als aan de Provinciale-
en Gemeentebesturen belangrijke adviezen heb
ben gegeven. De onderwerpen, die de oude Kamer
behandeld heeft, omvatten o.a.:
1. De verkeersaangelegenheden waaronder de
aanleg van het Noordzeekanaal en de belangen
van het Spaarne als scheepvaartweg, een spoor
en overlaadhaven voor Haarlem, haven- en
kadegel den, spoor- en tramwegen.
2. Het Marktwezen.
3. Posterijen, Telegrafie en Telefonie, waaron
der ook de Postchèqne- en Girodienst.
4. Adviezen op wetgevend gebied.
Naast de totstandkoming van het Noordzee
kanaal en de bouw van een nieuwe sluis te
Spaarndam is verder de spoorweg- en overlaad
haven steeds een belangrijk vraagstuk voor de
Kamer geweest.
Hoewel er in 1892 een zeer goed uitvoerbaar
project werd gemaakt, waaraan ook de gemeente
wel wilde medewerken, bleef het bij plannen.
Toen de bouw van een nieuw personen- en
goederenstation met de verhoogde banen bin
nen de gemeente aan de orde kwam, leek het,
dat ook het havenvraagstuk tot oplossing zou
komen en een overslaginstallatie aan het
Spaarne werkelijkheid zou worden. Helaas de
plannen ontwikkelden zich in een andere rich
ting en de sporthaven aan de leidschevaart
werd geprojecteerd, tegen de adviezen van de
Kamer van Koophandel in.
Eerst nu zal door den aanleg van de nieuwe
haven in den Waarderpolder met haar spoor-
qanslultingen het vraagstuk definitief worden
opgelost.
De vraag is menigmaal gesteld: hoe het moge
lijk was, dat een betrekkelijk eenvoudig vraag
stuk eerst na zooveel jaren tot een einde ge
bracht kon worden.
Ik meen, dat hiervoor twee antwoorden zijn:
1. Dat noch de spoorwegen, noch het locale
beurtvaartverkeer voor een samenwerking veel
voelden, men bleef liever elk baas op eigen
terrein en trachtte een zoo groot mogelijk
gedeelte van het verkeer tot zich te trekken en
te behouden. Eerst in de latere jaren werd in
gezien, dat samenwerking ook vordeelen kon op
leveren.
2. In het laatst der Vettige en het begin dezer
eeuw waren er hier ter stede groepen, die meen
den, dat Haarlem niet moest trachten een
industriestad te zijn, maar bovenal aantrekke
lijk als woonstad moest worden gemaakt. Er be
stond een zekere tegenwerking tegen alles wat
de nijverheid betrof. Hoewel zulk een houding
verklaarbaar is, kan zij toch niet standhouden,
want elke gemeenschap heeft voor haar dage
lij ksche behoeften een zekere nijverheid noodig,
die zich wanneer haar leiders voldoende energie
hebben, zal trachten, ook een markt buiten de
kleine gemeenschap te vinden. De grondslagen
voor de grootindustrie worden aldus gelegd en
het komt mij voor, dat de goede oplossing voor
gen gemeente zoowel naar den eenen als naar
den anderen kant gezocht moet. worden, dus zoo
wel industrie- als woonstad. Men ziet een der
gelijke ontwikkeling o.a. ook in Den Haag, in
Arnhem en zelfs in een plaats als Velp.
Naast de bovengenoemde onderwerpen was het
vooral het marktwezen, dat de aandacht dei-
Kamer vroeg.
Vergelijkt men nu den toestand van vóór
1922 met den oogemblikkelijkendan is wel het
grootste verschil ontstaan door de invoering der
Wet op het Handelsregister. Hierdoor kreeg de
Kamer de beschikking over de noodige geld
middelen, teneinde een eigen Bureau te stich
ten en haar secretariaat en haar beambten be
hoorlijk te bezoldigen, terwijl het haar ook
mogelijk is om instellingen van nut voor handel
en nijverheid te subsidieeren.
Gaat men aan de hand der uitvoerige jaar
verslagen van de laatste jaren het verdere werk
der Kamer na, dan vindt men evenals voor
heen belangrijke adviezen inzake Wetsontwerpen
en vraagstukken van verkeer, marktwezen, be
lastingen enz., uitgebracht aan de Regeering en
aan provinciale- en gemeentebesturen.
Belangrijk is ook, dat sedert de nieuwe or
ganisatie der Kamers een Vereeniging der Ka
mers is tot stand gekomen, zoodat veel meer
dan vroeger een samenwerking mogelijk is en
daardoor haar invloed werd vergroot.
Tenslotte is het werk der Kamers echter be
langrijk uitgebreid doordien haar de uitvoering
van een aantal economische wetten is opgedra
gen.
Niemand onzer weet hoe de toestanden zich
in 1940 ontwikkelen zullen, maar van één ding
kunnen we zeker zijn, n.l. dat zij niet gemakke
lijker zullen worden. Een vast vertrouwen in de
toekomst is daarom noodig.
Moge ook het vertrouwen in onze Kamer
behouden blijven opdat zij in het beiang van
onzen handel en nijverheid haar taak kan blijven
verrichten.
Voorzittersverkiezing.
De heer J. J. Swens werd met op één na
algemeene stemmen als voorzitter herkozen.
Ir. F. C. Dufour wenscht hem met zijn be
noeming geluk en hoopte, dat hij de Kamer
even succesvol zou leiden als de voorgaande
jaren.
Tot voorzitter van de af deeling Grootbedrijf
werd gekozen de heer Joan H. A. Kruimel en tot
voorzitter der af deeling Kleinbedrijf de heer H.
J. L. Klein Schiphorst. Tot plaatsvervangende
voorzitters werden resp gekozen de heeren F. C.
Breitenstein en G. Deddens.
Rede van den voorzitter
Hierna sprak de heer J. J. Swens een Nieuw
jaarsrede uit.
De voorzitter wees er allereerst op, dat het
weinig zin heeft een overzicht te geven van han
del en industrie over de eerste 8 maanden van
1939. Na het uitbreken van den oorlog is de toe
stand volkomen veranderd. Voor dien tijd was de
situatie, de omstandigheden in aanmerking ge
nomen, vrij bevredigend.
De Nederlandsche mobilisatie schiep geheel ge
wijzigde toestanden
De export werd zeer bemoeilijkt en naar ver
schillende landen en voor verscheidene soorten
van goederen totaal onmogelijk. De scheepvaart
kreeg het zeer zwaar te verantwoorden. In één
woord, op elk gebied van handel en industrie was
alles anders.
J. J. Swens.
Overgaand tot een beschouwing van de vier
maanden die verloopen zijn sinds het uitbreken
van den oorlog, bracht de heer Swens den grootcn
invloed, dien de overheid is gaan uitoefenen op
alles wat met handel en industrie in verband
staat, naar voren. De regeeringsbemoeienis strekt
zich tot vrijwel elk onderdeel uit. Dat dit een ge
weldigen administratieven arbeid, zoowel voor de
departementen als voor het bedrijfsleven met zich
mede brengt is duidelijk.
Echter moge men niet vergeten, dat een Ingrij
pen van hoogerhand onder deze, alles ontwrich
tende omstandigheden noodzakelijk was en in het
algemeen belang zonder twijfel zeer nuttig heeft
gewerkt.
Dat in 't algemeen de prijzen der artikelen hoo-
ger zullen worden is aan geen twijfel onderhevig,
maar wanneer wij zien hoe betrekkelijk weinig
deze gestegen zijn gedurende de vier maanden
dat de oorlog nu reeds duurt en wij bedenken
ons hoe anders dit gegaan is in een vorigen oor
log, dien wij hebben medegemaakt, dan kunnen
wij niet anders zeggen dan dat het algemeen be
lang door deze regeeringsmaatregelen ten zeerste
is gebaat. Mogen zij echter van niefc te langen
duur behoeven te zijn.
In alle zaken, hetzij industrieele bedrijven, het
zij handelszaken, zijn de werkzaamheden grondig
gewijzigd. Zij, die z.g. distributiegoederen produ-
ceeren of verhandelen, worden, tengevolge der
Regeeringsmaatregelen, geleefd. Hun activiteit is
geschoven op een geheel ander terrein dan waar
het voorheen lag en gedeeltelijk overbodig ge
worden: hun werkzaamheden zijn ganschelijk
veranderd. Ligt het voor deze soort zaken niet
voor de hand tc denken aan de toekomst en er
zich op voor te bereiden dat zij gereed zijn wan
neer de tijd komt dat zij weer hun zaken zelf naar
eigen inzicht drijven.
Is het voor anderen, die hun normale we
gen afgesneden zien en ik denk hierbij aan
exporteerende industrieën en handelszaken
niet zaak vol energie te zoeken naar andere
afzetgebieden? Zoo is er voor produccerend
en handeldrijvend Nederland geen reden zich
neer te leggen bij wat er nu eenmaal is, maar
er is gelegenheid te over te zoeken en te wer
ken, opdat men gereed zij, wanneer de toe
standen zich weer wijzigen.
Ook voor de Kamer zijn de werkzaamheden ver
anderd. Zij moet trachten een vraagbaak te zijn
voor velen, die met hun moeilijkheden om raad
komen. Laten zij vooral ook trachten daar van
advies te dienen, waar haar kennis dor plaatse
lijke toestanden haa? dat mogelijk maakt.
Zenuwachtig
(Adv. Ingez. Med.)
Het is niet mijn bedoeling u te vermoeien met
cijfers over de werkzaamheden der Kamer. Maar
toch wil ik niet nalaten u één cijfer te noemen en
dat is het cijfer der certificaten van oorsprong en
legalisaties. Waar dit in 3,938 bedroeg 8489 is dat
in 1939 teruggeloopen tot 6016 of 2473 minder. Dit
spreekt ten aanzien van den export uit ons dis
trict een duidelijke maar sombere taal. Een
Fransch schrijver heeft eens gezegd, dat de te
genspoed den menschen hun goede eigenschap
pen teruggeeft, die de voorspoed hun had doen
verliezen. Laten wij dit als iets goeds willen zien
in deze zoo sombere tijden.
Tenslotte bedankte de voorzitter allen, die hem
in het afgeloopen jaar zijn taak hebben helpen
verrichten, in het bijzonder den ijverlgen secre
taris, Jhr. dr. J. C. Mollerus. Hij sprak verder de
hoop uit, dat dit jaar een vrede gesloten moge
worden, die de mogelijkheid in zich sluit tot een
samengaan der volken tot meerdere welvaart en
verhoogde cultuur.
Hierna werden vaste commissies samengesteld.
Aan de Nederlandsche Kanier van Koophandel
te Buenos Aires werd een subsidie van 25 toe-
de Kamer tot de besloten zitting
Hierna
over.
De boeken van de Stadsbibliotheek.
Nieuwe rekken in het Prinsenhof aangebracht.
In de lange gang op het Prinsenhof te Haar
lem, die langs de Statenzaal loopt, waar de
raadsvergaderingen worden gehouden, is een
groot aantal hoogere rekken aangebracht. Wij
vernemen dat die moeten dienen om de berg
ruimte voor boeken van de Stadsbibliotheek te
vergrooten. De boeken, die heel weinig uitgaan,
worden overeenkomstig een raadsbesluit in Juni
van het vorig jaar in de kelders van de Vleesch-
hal opgeborgen; de boekwerken, die slechts heel
weinig in bruikleen worden gevraagd, krijgen
een plaatsje in de nieuwe rekken, die daarmede
allemaal gevuld zullen worden.
VEREEN. „GELOOF EN WETENSCHAP"
Muziekavond.
De elfde bijeenkomst van de Vereen. „Geloof en
Wetenschap" zal plaats hebben Vrijdag 19 Januari
a.s. in den Stadsschouwburg te Haarlem.
Er zal dan een Concert van Engelsche muziek uil
de 16e en 17e eeuw gegeven worden, met medewer
king van Het Utrechtsch Madrigaalkoor, onder lei
ding van Jan Smit. Voorts werkt mede het strijkor
kest van de Haarlemsche Orkest Vereeniging. Solis
ten: Iza Maas Geesteranus, sopraan, Ded Hüsken-
Renderink, mezzo-sopraan, Marie Lansdorp, mezzo-
spraan, Roos Boelsma, alt, Laurens Bogtman, bariton.
Cembalo: Hans Philips.
Voor de pauze worden opgevoerd o.a. muziek uit
de opera „The Fairy Queen" van Henry Pur cell
(16581695) en vier stukken uit het „Fitzwilliam
Virginal Book"; na de pauze: „Dido and Aeneas'"
opera in 3 bedrijven van Henry Purcell.
DE PREDIKANTSVACATURE BIJ DE NED.
HERV. GEMEENTE TE SANTPOORT.
Toezegging van beroep aan Ds. Oldeman.
Het kiescollege der Ned, Herv. Gemeente te
Santpoort maakte in verband met de bestaande
predikantsvacature het volgende drietal op: Ds. R.
H. Oldeman, voorganger der Vereeniging van Vrij
zinnig Hervormden te Haarlem, voor dien predi
kant te Santpoort. Ds. J. van Wijk, predikant -te
's Gravenlande, Ds. P. Jongès, predikant te Borger.
Van dit drietal is aan Ds. R. H. Oldeman toezeg
ging van beroep gedaan.
Zoo men weet hield Ds. R. H. Oldeman te Sant
poort op 1 October j.l. zijn afscheidspreek en deed
den Zondag daarop zijn intrede te Haarlem.
SYNAGOGEDIENSTEN.
Nederl. Israel. Gemeente.
Sabbath: Vrijdagavonddienst te 4 uur
Ochtenddienst te 8.15 uur.
Middagdienst te 1 uur.
Avonddienst te 5.01 uur,
Werdagen: Ochtenddienst te 7 uur. Zondag te
7.30 uur.
Avonddienst te 7.45 uur.
Talmoed Torah: Sabbath te 12 uur.
Werkdagen 's avonds te 7.15 uur.
Zondag 's avonds te 7 uur.
De diensten op de Werkdagen, alsmede Tal
moed Torah worden verricht in het Gemeentege
bouw, Lange Wijngaardstraat 14.
De overige diensten vinden plaats ter Synagoge.
Lange Begijnestraat 11.
HAARLEMSCHE WEER- EN STERREN
KUNDIGE KRING.
In een bijeenkomst van den Haarlemschen
Weer- en Sterrenkundigen Kring (afd. Haarlem
van de Ned. Vereeniging voor Weer- en Sterren
kunde), Vrijdag 19 Januari a.s. te houden In
Hotel Lion d'Or, zal dr. S. "W. Visser uit De Bilt
spreken over het onderwerp „De Golfstroom"
PURMERENDER MARKTBERICHT.
Gemeentel. Kaasbeurs. Verhandeld 9 partijen,
wegende 180.000 K.G. Handel stug. Hoogste prijs
f 25,—.
Boter 230 170—172 per K.G..
Runderen, totaal 223 stuks. Vette koeien 150
7090 per K.G. Gelde koeien en Melk koeien 73
110180 per stuk, matig. Stieren 6. Paarden 1
140 perstuk, matig. Vette kalveren én Gras kalveren
51 80100 per stuk, matig. Nuchtere kalveren voor
de slacht en Nuchtere kalveren voor de fokkerij
146 1317 per stuk, goed. Vette varkens voor de
slecht 65 7075 per K.G., vlug. Biggen 30. Schapen
579 2032 per stuk, goed. Kipeieren 44,50 per
100 st. Eondeneieren 2,70 per 100 st. Noord Hol-
landsche Blauwen (kuikens) 400 6570 per K.G.
Oude kippen en hanen (wit en rood) en oude kip
pen en hanen (blauw) 3600 45521/» per K.G. Ko
nijnen 0,502,per stuk. Eenden 300 0,400,60
per stuk. Duiven 0,40 per paar. Ganzen 15 3,per
stuk.
Aanvoer 75.000 Eendeneieren f2,85f2,90.
80.000 Kippeneieren f 3,40f 4,50.
Weinig aanvoer door gladde wegen, waardoo1
hooge prijzen.
AARDAPPELMARKT ROTTERDAM.
Aardappelen: Brielsche Eigenheimers f 2,40—
f2,60 per H.L. Zeeuwsche Eigenheimers £2,25-
£2,40 per H.L. Zeeuwsche Blauwe f2,90f3,10 per
H.L. Brielsche drielingen f 2,08f 2,10 per H.L.
Bevelanders f 2,10f 2,25 per H.L. Bontjes C 2
f 2,25 per H.L. Zandaardappelen f 3,50f 3,75 per
H.L.
Geringe aanvoer, trage handel.
Vlas-aanvoer: 4100 K.G. blauw, schoon; 8100 K.G
Hollandsch Geel; 1900 K.G. Dauwroot.
Door de zeer verhoogde monopolieheffing was
er zoo goed als geen handel. Het is moeilijk notee
ringen te geven. Enkele partijtjes werden tegen
verlaagde prijzen verkocht. Het meeerndeel onver
kocht,
HET TOONEEL.
Een inleiding voor de opvoering
van Zaterdag.
Zaterdag 13 Januari zal Racine's treurspel
Phaedra, dat Het Nederlandsch Tooneel ter her
denking van het derde eeuwfeest van den grooten
Franschen dichter op het repertoire heeft genomen,
in onzen Stadsschouwburg worden gespeeld. Het is
voor het eerst na 75 jaar, dat een van Racine's
werken in het Hollandsch wordt gespeeld en wel
zeer verheugend is het feit, dat de belangstelling
voor de opvoering van Phaedra te Amsterdam zoo
onverwacht groot is geweest. Voor een deel is dit
te danken aan het machtige spel van Charlotte
Kohier in de titelrol, maar toch zeker niet minder
aan de groote dramatische kracht, die nog steeds in
dit treurspel schuilt. Zooals Elektra en Medea voor
het publiek, dat het klassiek tooneel zoo lang
zamerhand ontwend was, openbaringen bleken te
zijn, zoo is ook het treurspel van Racine, die
zoo sterk den invloed der Grieken van Euripi
des vooral heeft ondergaan.
Ik vermoed, dat slechts weinigen mijner lezers
den inhoud van Phaedra zullen kennen, of voor
zoo ver zij deze tragedie in hun studietijd hebben
gelezen zich nog zullen herinneren en ik wil
daarom trachten nu het werk hier zal worden
gespeeld een kort résumé van dit treurspel te
geven.
Phaedra getrouwd met koning Theseus
wordt verteerd door een hartstochtelijke liefde voor
haar stiefzoon Hippolytus en al heeft zij haar liefde
verborgen weten te houden, zij lijdt er daarom niet
minder onder, vooral, omdat zij zich het zondige
van deze liefde volkomen bewust is.
Alleen slechts aan Oenone, haar voedster, bekent
zij haar hartstocht, waaraan zij geen weerstand kan
bieden en ten gronde dreigt te gaan.
Wanneer dan 't bericht komt, dat koning Theseus
op zijn zwerftochten is omgekomen, is het Oenone,
die de hartstocht van Phaedra voor Hippolytus aan
wakkert, omdat zij vreest, dat Phaedra het slacht
offer van haar liefde zal worden. Voor Phaedra
blijkt de strijd te groot en in een ontroerende scène
bekent zij Hippolytus haar liefde. Maar onmiddellijk
volgt de bittere ontgoocheling, als het haar blijkt,
dat haar liefde niet beantwoord wordt.
Hippolytus heeft al zwijgt hij hier dan ook
over tegen Phaedra een ander lief, Aricia, maar
hij voelt deze liefde ,hoe zuiver die ook is even
zeer als zondig, omdat zijn vader in onmin leefde
met Aricia's geslacht.
Dan komt plotseling de tijding, dat koning The
seus niet is gestorven, doch is weergekeerd. Aan de
houding van Phaedra en Hippolytus voelt hij, dat er
iets is, maar zij verzwijgen beiden, wat er tusschen
hen is gebeurd. Het is de voedster Oenone, die bij
Theseus het gif der jalouzie uitstrooit, als zij den
koning uit vrees, dat Hippolytus spreken zal
op een dwaalspoor brengt door zijn zoon te beschul
digen de eer van Phaedra te hebben aangerand.
In woede ontstoken spreekt Theseus den vloek uit
over zijn zoon en roept hij de hulp in van Neptunus
om zich op Hippolytus te wreken.
Over allen voltrekt zich dan het Noodlot. Hippo
lytus komt om in een vuurzee, waarin hij door Nep
tunus is gelokt, Oenone verdrinkt zich, wanneer z)j
hoort, hoe haar daad de oorzaak was van Hippoly
tus' dood en Phaedra niet heeft gered.
Phaedra neemt vergif en bekent Theseus voor
haar dood, dat niet Hippolytus maar zij schuldig-
was en Theseus blijft alleen achter in vertwijfe
ling over de vervloeking, die hij ten onrechte over
zijn zoon -heeft uitgesproken.
In veel heeft Racine in zijn Phaedra Euripides
gevolgd, al zijn er ook verschillen zoo laat Ra
cine Oenone Hippolytus bij Theseus beschuldigen,
omdat hij terecht begreep het karakter van
Phaedra omlaag te halen, wanneer zij de ko
ningin toch dit zou doen maar zijn Phaedra is
veel meer, zouden wij kunnen zeggen, Christelijk
georienteerd. Phaedra, die in al haar daden gedre
ven wordt door de zondige liefde voor haar stief
zoon Hippolytus denkt en handelt meer als een
Christin dan als een Helleensche.
Het is vooral het psychologisch meesterschap in
de uitbeelding van dit vrouwenkarakter, waardoor
Racine onze bewondering wekt. Ik schreef reeds,
dat hij hierin verwantschap toont met de moderne
schrijvers. Een geniale vondst bijvoorbeeld is het
van Racine om Phaedra, wanneer zij bij koning
Theseus voor Hippolytus pleit, plotseling tot felle
wraakgevoelens op te zetten, als zij hoort van Hip
polytus' liefde voor Aricia en zij daardoor plotse
ling beheerscht wordt door jalouzie.
Ik schreef reeds in mijn kritiek over de opvoe
ring te Amsterdam, dat Charlotte Kohier de rol
van Phaedra diep menschelijlc speelt en ik sprak
er mijn vertrouwen over uit, dat te Haarlem be
langstelling zou zijn voor een opvoering van Ra
cine's meesterwerk in een zoo voortreffelijke ver
tooning. Moge de Stadsschouwburg Zaterdag stamp
vol zijn; want de opvoering van Phaedra is een
evenement in dit van goed tooneel reeds zoo rijke
seizoen.
J. B. SCHUIL.
MUZIEK
Een groot aantal belangstellenden had gister
avond gevolg gegeven aan de uitnoodïging om de
eerste demonstratie der onlangs opgerichte
Volksmuziekschool te Haarlem bij te wonen. Mr. M
van Toulon v. d. Koog, gedelegeerde der Mij. tot
bev. der Toonkunst en als zoodanig deel uitmakend
van het bestuur der school, opende den avond, om
dat Mr. A. Beets, die gemobiliseerd is, niet aan
wezig kon zijn. Wil de school kunnen bloeien, aldus
spreker, dan moet er, zooals b.v. te Amsterdam, een
zeer groot aantal leerlingen kunnen worden inge
schreven. Na de aanwezige jongens en meisjes te
hebben opgewekt dezen avond eens extra hun best
te doen, gaf hij de leiding van den avond over aan
mevrouw C. KatBeylevelt. De leidster begon met
de secretaresse, mevr. A. W. Berkelbach v. d
SprenkelVan 't Hof, en mede het geheele bestuur,
dat toonkunstenaren van naam telt, dankt te zeg
gen, en den wethouder van onderwijs, den heer D.
J. A. Westerveld, hartelijk welkom te heeten. Ook
den Raad van Toezicht, waaronder vooraanstaande
onderwijsmannen, dankte zij.
Mevr. Kat—Beylevelt begon niet aanstonds met
de demonstratie door haar leerlingen, maar zette
kort uiteen waarom de Volks-muziekschool noodig
is. Tot nu toe was altijd een zekere maatschappe
lijke welstand noodig. Maar wie bijv. Beethoven's
Negende symphonie heeft „ondergaan", kon weten
dat hij zijn kunst wilde geven aan alle menschen,
en zeker allerminst alléén aan welgestelden. Er is
gelukkig een kentering, nu allerwege weer ge
streefd wordt naar huismuziek, naar volksmuziek.
Maar om tot het doel te geraken dient alle kwak-,
zalverij op muziekgebied te worden uitgesloten,'
zoodat aan de school uitsluitend onderwijs wc
gegeven door bevoegde (gediplomeerde) leerkra
ten. Echter is vak-opleiding geheel uitgesloten.
Er zijn drie af deelingen. De eerste duurt tl
jaar, zoodat wij dezen avond niet anders ontmi
ten dan de kinderen van 911 jaar, die afd.
vormen. Uiteindelijk zal echter, naast het voortg
en instrumentaal onderwijs, ook evenals than:
Amsterdam, een cursus voor ouderen, en voor
ouders van de leerlingen worden ingesteld. A
sterdam bloeit, Haarlem moge volgen.
Ende eerste stap is gezet, want na
minuten demonstratie zaten wij grooten. vers
gevers incluis, een vierstemmig Canon te zini
waarbij wij allen onwillig waren, er een slot
te maken. Notenschrift? Geen denken aan! Mevr;
KatBeylevelt, die zich al dadelijk ontpopte
een onderwijskracht met een uitgesproken tal
heeft haar leerlingen het treffen van de tonen
alle toonladders (dus ook der oude kerktoonsi
ten) zeer eenvoudig en practisch bijgebracht
bepaalde handhoudingen. Naast al deze toonsoo:
voerden de kinderen, als bekroning van het w
een tweestemmig streng contrapunt uit, alleen
't gebaar der beide handen van de leidster,
muzikaliteit, waarvan zij hierbij blijk gaf
is mijn stellige overtuiging zal zich overplai
op de kinderen, die muziek geheel anders zu
leeren verstaan dan als een kunstje waarbij
stand en techniek alléén spreken.
Ook het zingen der intervallen (en het „denl
dei tusschentrappen), geschiedde met het groc
gemak, evenals de geheugen-oefeningen, a.
notenschrift met verplaatsbare sleutel, b.
handbeweging, c. door willekeurige gedeelten ei
gekende melodie te onderbreken en alleen „in
dachten" verder te zingen.
De resultaten van het muzikaal dictée ware:
evenzeer frappant. Vóóraf ging het rythm
dictée, daarna moesten de kinderen (met gesli
oogen) de aan de piano gespeelde melodie w
geven met de bovengenoemde handh'oudin
Ook met dit zeer gecompliceerde geestesproces
den zij weinig moeite.
Muziek en poëzie zijn één. Er werden dus „vers
gemaakt, die weer op hun beurt werden voor
van melodietjes. Dat ging vlot, en ik herinner
van een aardig toepasselijk stukje de eerste str
Wij zijn op de muziekschool,
Dat vinden wij heel fijn.
Wie zou er ook niet dolgraag
Op de muziekschool zijn?
en ziet het: versvoet, scandeering, gedachte,
in een notedop.
Al met al is het mijn vaststaande meening,
Haarlem niet zal achterblijven bij Amsten
noch bij Rotterdam, noch bij Den Haag. Leid
Bestuur en Raad van Toezicht besturen de im
ling doch het volk zelf wil deze school. Zij is er
G. J. Ki
sc
De weinigen, die Woensdagavond in de Evang,
thersche Kerk aanwezig waren, hebben nieC
klagen gehad over gebrek aan afwisseling ir
twaalf nummers van het muzikaal programma
begon met 'n orgelimprovisatie; hierna volgden a
voor alt en voor tenor, liederen voor tenorsolo
koor en voor tenorsolo met begeleiding van org
van orgel met drie strijkinstrumenten; zangen
vrouwenkoor en voor gemengd kwartet, hetzij
pella, hetzij met instrumentale begeleiding.
De uitvoerenden waren het dameskoor „A
en het gemengd kwartet „Zanglust", beide oj£
leiding van Jan Hensen; de dames Co Boeree
J. Bron (celo), G. Spaan (viool), A. van Da
(viool); de heeren Jan Hensen (tenor) en Jan E
krans (orgel).
Of de keuze der aria's uit Bach's Weihnachtsoi
rium een gelukkige was, mocht betwijfeld wor
De stem van mej. Boeree schijnt eer een mezzo
een alt, en heeft nog verdere ontwikkeling no
eer zij zich aan groot werk kan wagen. Jan Hen
tenorstem en wijze van zingen zijn bij uitstek opls
speciale lyrische voordracht ingesteld, die in
rijk met coloratuur voorziene aria niet het I
kan geven. Hensen zong echter ook eenige gei;o
lijke liederen van kleinen omvang en deed da;0i
het weeke timbre zijner stem waardeeren; wat iis
verscheidenheid in de voordracht en vastheid i n
toonaanzetten zouden zeker aan het gebodene i
reliëf hebben kunnen geven.
Het dameskoor „Arcis" zong over 't geheel
verdienstelijk; het bleef ook in de a capella u
voerde werkjes behoorlijk op toon en de klanld
liteit en de onderlinge zuiverheid waren veel;
prijzen.
„Zanglust" interpreteerde drie zeer bekende
ken: „Du Hirte Israëls" van Bortnianski, „Ave!
rum" van Mozart en „Die Ehre Gottes" van I
hoven (niet van Mich. Haydn, zooals in 't prograi
stond!). Dit kwartet zingt op de manier, die bij
gelijke combinaties zeer gebruikelijk is en die
dan ook op zangconcoursen vaak hooren kan,
met weeken klank en voortdurende wisseling"
toonsterkte: kwaliteiten, die wel eens mooi kui
zijn, maar die buiten insiderskringen geen algem
bewondering kunnen vinden. Het behoeft nie^
verwonderen .dat een werk als „Die Ehre Gottes
deze wijze van zingen alle kracht miste. Voor
Hirte" bleek ze beter geschikt. In „Ave Verum"
oorzaakte de beruchte modulatie slechts even si]
nis; het kwartet vond spoedig de toonsoort terujr
Het orgel bleek heel erg ontstemd te zijn e :C
drie strijkinstrumenten leverden allerminst een j
sterking der toonstabiliteit op; m.i. had men zet
ter weg kunnen laten.
Twee composities van Jan Hensen zelf, nl,
„Sanctus" voor vrouwenkoor en een „Bede voor ic
Vorstin" voor koor en orgel leverden het bewijs
serieuze muzikale studie onder goede leiding en
§en niet te miskennen aanleg voor melodische
en stemmenbehandeling.
K. DE JON 1
Vrouw kwam te dicht bij brandeiu J
haard.
Kleeren in brand gevlogen.
Woensdag kwam de 46-jarige M. C. van
Berg—van Daal in haar woning aan de V
Kruiskade te Rotterdam met haar kleeren t< -
een brandende haard, waardoor zij in bi i
raakte. Zij vluchtte de straat op, waar een
ger me+ zijn jas de brandende kleeren doof-
De vrouw werd naar het ziekenhuis aan
Coolsingel vervoerd, waar zij in den loop van
middag aan de opgeloopen verwondingen o
leed.
Duurtetoeslag in de sigaren-
industrie.
De sigarenfabrikanten, aangesloten bij het
bond te Amsterdam en de vereeniging te Eindhoi'
hebben besloten 5 pet. toeslag op de loonen te
talen in de tweede week, nadat het index-cijfei
getal 146 heeft bereikt.
De werkgevers hebben zich tevens verplicht u
lectief de kosten te dragen van de pensioen-pr^
van de gemobiliseerde werknemers, zoodat doo9:
mobilisatie geen pensioenrechten zullen verl V
gaan.
Aangenomen werd verder, dat de minimum
voor senoritas 2 y2 cent zal bedragen,
