Haarlem's Dagblad
Finsche tegenaanval
Moderne Heerenhuizen
I. KAN
Holland" en „IJssel" weer
in veilige haven
Amerika's Invloed.
ten westen van Salla.
fBesCissing)
Nederlandsche ambulance
naar Finland.
Deze Vingerafdruk
Boksen.
Voor suiker bon 12
Eenige verandering
Hef Belangrijkste
57e Jaargang No. 17358
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendapiein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendapiein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 20 Januari 1940
Abonnementen per week ƒ055, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per ^ost 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, eike regel meer ƒ0.35, Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Evenals in den vorigen oorlog, toen zij na jaren
tenslotte aan de zijde der gealliëerden aan den
strijd gingen deelnemen en een groot leger onder
bevel van generaal Pershing naar Europa zonden
hetgeen beslissende uitwerking had is de
invloed van de Vereenigde Staten op de Europee
sche gebeurtenissen weer zeer groot.
Dat is ook voor iedereen begrijpelijk. Al zijn
velen geneigd zich blind te staren op de vervaar
lijke kracht der Europeesche groote mogendheden,
die dichtbij zijn en van wier daden en bin-
nenlandsche verhoudingen men zooveel meer
weetwie even nadenkt over de Vereenigde
Staten beseft dat niet alleen hun omvang, kracht
en jonge energie maar oo}c hun onaantastbare
'positie van doorslaande beteekenis kunnen zijn.
De strijdende Europeesche grootmachten dienen
wel voortdurend rekening met de V.S. te houden.
Het is duidelijk dat de sympathieën der demo
cratische Yankees in groote meerderheid aan de
zijde der gealliëerden zijn. Het is eveneens duïde-
'lijk dat zij niettemin weinig neiging hebben zich
in den oorlog te mengen. Maar de Russische aan-
op Finland heeft groote verontwaardiging in
j Amerika gewekt en wie dat land der uiterste
tegenstellingen alleen als belust-op-dollars ziet
vergist zich. De kans dat de Vereenigde Staten
wèl zouden gaan ingrijpen als andere kleine lan
den in Europa werden aangevallen moet dan ook
wel als een heel ernstige mogelijkheid worden
beschouwd.
De huidige toestand kenmerkt zich door presi
dent Roosevelts streven om den vrede-door-over-
te bevorderen. Hij heeft in den laatsten tijd
daartoe contact gezocht met den Paus en zelfs
een persoonlijken ambassadeur bij den Heiligen
Stoel benoemd. Nu komt weer het bericht dat de
apostolische delegaat in de Vereenigde Staten,
Sicognani, op het Witte Huis een antwoord-nota
van den Paus heeft overhandigd waarmee Roo
sevelt zich zeer ingenomen heeft getoond. Die
nota zal worden gepubliceerd. Inmiddels weten
wij dat in Rome contact gevonden is tusschen
het Vaticaan en het Quirinaal. Onze minister van
Buitenlandsche Zaken heeft onlangs verklaard
dat de regeering in bepaalde omstandigheden
ervoor zou kunnen gevoelen, deel' te nemen aan
vredes-initiatief ook buiten den kring der
Oslo-staten. Onze minister-president heeft zich
onlangs zeer duidelijk uitgesproken over het Ne-
derlandsch belang bij een vrede-door-overleg, die
Europa zooveel betere kansen geeft dan een over
winning van een van beide partijen. Wij herin
neren ons allen het aanbod van goede diensten,
door onze Koningin en den Koning der Belgen
gedaan. Wij behoeven geen van allen te twijfelen
aan de geestdrift, waarmee Zweden, Noorwegen,
Denemarken en Zwitserland vredespogingen in
het Westen zouden steunen. En wij zien in de
Amerikaansche berichten het diplomatiek over-
zlch ontwikkelen met een kans op spoedige
uitbreiding tot meer staten.
Er zullen menschen zijn die terecht opmerken
dat het eigenbelang ook in de Vereenigde Staten
toch wel een zeer groote factor is. Zij zullen zeg
gen dat de opheffing van het wapenembargo
daardoor toch ook wel beïnvloed werd. En zij
zullen opmerken dat al is de president der Ver
eenigde Staten met groote macht bekleed, zijn
wil alleen niet den doorslag kan geven. Dat is
Immers na den vorigen oorlog nog zoo duidelijk
gebleken toen president Wilson er niet in slaagde,
zijn eigen volk tot deelneming aan zijn Volken
bond te bewegen.
Natuurlijk moet men bij iederen staat en zeker
ook bij Amerika den factor van het materiëele
eigenbelang zwaar doen tellen. Juist in dit ver
band is het zoo belangwekkend, te lezen wat
onze financiëele medewerker vandaag in zijn
kroniek schrijft over den loop van zaken in de
Vereenigde Staten. De oorlogsorders vallen de
industrie tegen, de voorraden stijgen, de koersen
stijgen niet. De slotsom is dat „zelfs de Amerika
nen aan dezen oorlog niet verdienen zullen". Dat
ls belangrijk, temeer omdat de Amerikaansche
staatsfinanciën bij den vorigen oorlog slecht ge
varen zijn en het heele Amerikaansche volk de
economische naweeën ervan tenslotte ook zwaar
ondervonden heeft. Dus rijst de groote vraag: zou
ïerika bij een vrede door overleg wellicht nu
wel bereid zijn. deel te nemen in Europeesche
waarborgen? Begint langzamerhand een stem
ming daarvoor te rijpen? Zal men zich de vraag
laan stellen: bij een keuze tusschen de kans op
deelneming aan den oorlog en deelneming in
Europeesche garanties verkiezen wij, ook in eco-
üomischen zin. verreweg het laatste? Dat is een
keel belangwekkende vraag. Vooral waar het een
wik geldt, dat veel sneller evolueert in zijn opvat-
togen en daden dan het oude Europa.
R. P.
EEN PAAR OUDE WAGENS. STUKKEN HOUT EN ANDERE ROMMEL. Onder
normale omstandigheden zouden we deze dingen niet eens zien liggen. Maar de
winter kent geen onderscheid tusschen een kostbaar huisgeveltje en wat
afgedankte rommel, en bedeelt beiden met zijn witten rijkdom.
aan dU (cont aoq
uUg-e^Ceven
Besluit van het Nederlandsche
Roode Kruis thans gevallen.
's-GRAVENHAGE, 20 Januari. Naar wjj
vernemen, heeft het dagelijksch bestuur van
het Nederlandsche Roode Kruis in zün ver
gadering van 19 Januari besloten een ambu
lance ten behoeve van Finland uit te rusten.
Uit het dagelijksch bestuur is een commissie aan
gewezen, welke dit plan nader zal voorbereiden.
Voorzitter dezer commissie is generaal-majoor N.
A. A. de Roemer, leden zijn de secretaris-generaal
van het Nederlandsche Roode Kruis mr. dr. F. W.
Donker Curtius, de hoofdcommissaris voor het zie
kenhuiswezen dr. H. K. Offerhaus, de directeur van
bet Academisch Ziekenhuis te Leiden dr. H. H.
Maas en dr. Ch. W. F. Winckel uit Amsterdam.
Naar Reuter uit Helsinki meldt wordt er
bitter gevochten rondom Markijarvi, op on
geveer 30 K.M. ten westen van Salla. De
Russen staan thans, nu hun offensief gebro
ken is, nadat zij ernstig het kopstation
Kemijarvi hadden bedreigd, voor een tegenaan
val, die hen reeds veie mijlen heeft terugge
dreven. Het resultaat van den strijd is ech
ter nog onzeker. De Russen verzamelen hun
strijdkrachten en werpen, naar gemeld
wordt, geïmproviseerde versterkingen op in
een halfcirkelvormige opstelling. Beter ge
voed en uitgerust dan de troepen, die aan
andere fronten werden verslagen, zullen de
Roode troepen waarschijnlijk een hardnek-
kigen weerstand bieden en men denkt dat
een nieuwe veldslag met onzekeren uitslag
maar van vitaal belang ophanden kan zijn.
Militaire kringen hier ramen, dat de Russen
twee divisies hebben in den sector van Salla. Of
schoon zij door hun terugtocht een belangrijk
miltair voordeel hebben verloren, hebben de
Russen thans veel bétere verbindingen met hun
achterland en krijgen zij voedsel en wapens
langs wegen, die zij zelf hebben aangelegd en die
loopen tot aan den spoorweg naar Moermansk
Luchtaanvallen.
Vrijdagmiddag was het van half drie tot tien
minuten voor half vier luchtalarm te Helsinki.
Er werd gemeld dat twee eskadrilles Russische
bom vliegtuigen de stad uit noordelijke richting
naderden.
De toestellen vlogen bij helder weer op groote
hoogte en veranderden hun koers toen het lucht
doelgeschut in actie kwam. Er werden geen
bommen uitgegooid.
Van Finsche officieele zijde wordt gemeld, dat
Hangö, Ekenas, Karis, Lolija en Hyvinge door
de Russische vliegtuigen zijn gebombardeerd.
Russische steunpunten genomen.
Het gistermiddag om 12 uur uitgegeven leger-
bericht luidt volgens Havas als volgt:
Te Land: Op de Karelische landengte heeft
zich niets nieuws voorgedaan. De vijand gaat
voort verstel kingen aan te leggen. Aan het ooste
lijk front, ten noordoosten van het Ladoga-
meer, hebben de Finnen eenige Russische
steunpunten genomen. Tijdens de gevechten ver
nielden zij vijf tanks en maakten zij vier mi
trailleurs en vijf automatische geweren op de
Russen buit. Verscheidene patrouilles van den
vijand werden vernietigd. In de richting van
Ilomantsi hebben de Finsche troepen een Sov
jet-Russisch detachement, bestaande uit vijf
officieren en vijfenveertig man gedecimeerd. In
de richting van Kuhmo zijn eveneens twee
Sovjet-Russische tanks vernield. In Lapland
niets noeuws. Te Markijarvi zijn de gevech
ten den geheelen dag voortgezet.
Ter zee: In het oostelijk deel van de Finsche
Golf was de bedrijvigheid in de lucht van den
vijand zeer levendig, gericht op zekere kustfor-
ten. De batterijen van het Ladogameer hebben
herhaalde malen hun aanvallen hervat op doelen
te land, gelegen aan de noordelijke en noordoos
telijke oevers van het meer. Van de andere zee
fronten niets te melden.
In de lucht: In het zuiden van Finland heeft
de vijandelijke luchtmacht gisteren een zeker
aantal districten in den archipel van Aabo, in het
gebied van Hangö en in het dal van Kymmene
gebombardeerd. In het noorden van Finland
heeft de vijandelijke luchtmacht de gebieden
van Nautsi en Kajani bestookt. In de zóne der
operaties telde men bijna 250 Sovjet-Russische
vliegtuigen boven de Karelische landengte en
voor het geheele land een totaal van 450 toe
stellen. Volgens de Vrijdag ontvangen berich
ten hebben de Russische bommen den dood ver
oorzaakt van één persoon en verwondden zij
vier personen, in het geheele land. In den loop
van den dag hebben de Finnen drie Russische
toestellen neergehaald.
In de afgeloopen week hebben Zweedsche
vrijwilligers met succes de vijandelijke
troepen gebombardeerd.
Het Russische legerbericht.
Het hoofdkwartier van het militaire district
Leningrad deelt mede: „Op 19 Januari bedrijvig
heid van verkenners in alle districten. In eenige
sectoren botsingen tusschen kleine eenheden. In
het district Petrazavodsk heeft een verkennings-
froep van ons in het gebied van Kitela een vij
andelijke bataljon, dat 26 machinegeweren ter
plaatse achterliet, vernietigd.
Op de landengte Karelië botsingen tusschen
vooruitgeschoven eenheden, waarbij de vijand
tal van dooden, en gewonden te betreuren heeft
In eenige streken heeft de luchtmacht verkennings
vluchten gemaakt en militaire doelen gebom
bardeerd".
is uitsluitend bedoeld,
uw aandacht te vestigen
op ons waterdicht en
schokvrij ANKERHORLO
GE, waarvan wij nog 'n
kleine voorraad kunnen
aanbieden voor den
OUDEN PRIJS 9.75
HAARLEM
2 Bartelj.str.
DEN HAAG
Spuistr. 12a
(Adv. ingez Med.j
CENTRALE RADIO-ONTVANGST.
BELANGRIJKE MEDEDEELING.
De abonné's welke belang stellen in de buiten
landsche nieuws-berichtgeving, wijzen wij er
nogmaals op, dat RADIO-STATION BRUSSEL
hierin het meest volledig is.
De Radio-Centrales geven dit station dagelijks
door op de navolgende uren
v.m. 8.45, n.m. 1.20 7.50 10.20.
Zij die nog niet zijn aangesloten, vragen
inlichtingen aan de Centrale.
HAARLEM TELEFOON 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
BEVROREN WATERLEIDINGEN
ELECTRISCH ONTDOOIEN door vakman.
J. SCHOLTE. Loodgieter.
LANGE HEERENSTRAAT 28 Telef. 14451
(Adv. ingez. Med.)
Terugreis vlotter
verloopen dan
heenreis
Vanmorgen vroeg te
Amsterdam aangekomen
Vanmorgen om kwart voor drie kwam het kon
vooi, bestaande uit de sleepbooten „Daniël Goed
koop" en „Wilhelmina Goedkoop", en de beide
schepen van de reederij Koppe, de „IJssel" en de
„Holland", in zicht van de Oranjesluizen Reeds
vroeg in den avond had men van Marken uit de
schepen waargenomen en om half tien zag de vuur
torenwachter van Durgerdam den schijnwerper van
de „Daniël".
Met spanning werd uitgezien naar de vordering
van de schepen, want het was bekend, dat juist het
laatste gedeelte van den terugtocht uiterst zwaar zou
zijn, daar de vorst en de wind hadden samenge
werkt om een koek van gemiddeld zestig centimeter
dikte over het water te leggen.
Omstreeks middernacht circuleerde het bericht,
dat de schepen tusschen het ijs zouden overnachten
en bij het opkomen van de zon de reis zouden
voortzetten. Inderdaad lagen de schepen gedurende
ruim een half uur stil, naar later bleek om gelegen
heid te geven de vuren schoon te maken en.een
intiem afscheidsfeestje te vieren.
Om kwart voor drie zag men op de Oranjesluizen
de schepen naderen en spoedig daarna hoorden wij
het kraken van het brekende ijs.
Voorop voeren de „Daniël" en de „Wilhelmina'
gevolgd door de „IJssel" en de „Holland", die i
tegenstelling met aanvankelijke berichten de
reis óp eigen kracht volbracht en niet gesleept be
hoefde te worden.
Om half vier lagen de „Daniël" en de „Holland"
in de kolk. De stemming aan boord was opperbest.
Iedereen was blij weer thuis te zijn na de spannen
de avonturen, welke beleefd waren.
De sleepbooten hadden een zeer zware reis gehad
naar de schepen toe. Om kwart over zes waren de
„Daniël" en de „Wilhelmina" Woensdagochtend uit
Amsterdam vertrokken. Op volle kracht was door
gevaren tot des avonds kwart over tien. Toen
woedde een felle sneeuwstorm. Het zicht bedroeg
ten hoogste vijf meter, zoodat de bemanningen van
beide sleepbooten elkaar niet meer zagen.
Om half zes werd Donderdag de reis weer her
vat. Het ijs was gemiddeld tot zestig centimeter dik,
waardoor het uiterst moeilijk was te vorderen. Te
gen half tien 's avonds werden de in het ijs be
knelde schepen bereikt. Op enthousiaste wijze werd
de bemanning der sleepbooten begroet.
Een korte bespreking van de kapiteins, de chefs
van den technischen dienst van de reederijen
Koppe en Goedkoop en den heer Koppe Jr. had tot
(Er gaan stemmen op om het
denkbeeld te propageer en dat den
gemobiliseerden systematisch les
in het boksen zal worden ge
geven.)
Laat soldaten boksen leeren,
Dat vergroot hun kracht en moed;
Dat is men aan 't propageeren,
En het denkbeeld lijkt me goed.
Boksen wordt het best omschreven:
Kunst der zelfverdediging.
Dat is in 't soldatenleven,
Zachtgezegd, een nuttig ding.
Boksen is geen strijdmethode
Waarin men de degens kruist,
Of met een geweer mag dooden,
't Eenig wapen is de vuist.
Maar men moet het zoo beschouwen:
Het brengt kracht en vlugheid mee,
Het versterkt het zelfvertrouwen,
Daarom is 't een goed idee.
't Zit misschien den enkelingen
Als talent wel in het bloed,
Maar je doet, als vele dingen,
Dit niet „voor de vuist weg" goed.
Boksen vormt gespierde armen
En een snel (en soms blauw) oog,
't Kan je in de kou verwarmen,
Dat behoeft wel geen betoog.
Laat soldaten boksen leeren,
Dat verhoogt hun weerbaarheid.
't Helpt hen zelfs zich flink te weren
Tegen zorgen van den tijd.
Trouwens, nu w'erover praten,
Dit geldt voor het algemeen,
Allen, niet alleen soldaten.
Boksen wij ons er doorheen.
P. GASUS
IS DIT EEN PLAATJE VAN DE WINTERSPORT IN ZWITSERLAND? Neen! Dit
zün skiërs in de duinen bij Kraantje Lek. De internationale toestand maakt het
ons moeilijk, zoo niet onmogelijk, naar Zwitserland te gaan om daar de winter
sport te beoefenen. Maar wij passen ons aan! En dank zij de hulp van Koning
Winter promoveeren wij onze duinen tot heusche bergen.
resultaat, dat besloten werd naar Amsterdam terug
te keeren. Het werd niet mogelijk geacht Kampen
te bereiken, daar juist in die richting het ijs zeer
dik en glashard is.
Vrijdagochtend om zes uur werd begonnen met
het uitbreken van de „Holland" en de „IJssel",
waarmede men na twee uur klaar was en toen de
totale kolenvoorraad over de vier schepen was ver
deeld, werd om half twaalf de terugtocht aanvaard.
Deze verliep zeer vlot, daar het mogelijk bleek van
de geul, welke de sleepbooten op hun heenreis
hadden gebroken, gebruik te maken. Het weer was
intens koud. De terugreis, binnen een etmaal vol
bracht, was een uitstekende prestatie.
Het bleek ons thans, dat de schepen van het
kruien van het ijs op Woensdag en Donderdag vrij
wel geen schade hadden ondervonden. Het was
mogelijk geweest de lekken te dichten, zoodat de
schepen thans slechts zeer weinig water maken. Hoe
groot de totale schade is, kan nu nog niet worden
vastgesteld, al zeide de heer Koppe ons wel, dat zij
in de tienduizenden guldens zal beloopen.
Het woord is aan
Hare:
Weinig menschen hebben genoeg moed
om even goed te schijnen als zij in wer
kelijkheid zijn.
Van heden af lot en met Donderdag 8 Fe
bruari zal bon 12 van de rijksdistributiekaart
recht geven op het koopen van één kilogram
suiker.
zit in de lucht. De wind ruimt naar het
Noorden en zal, naar De Bilt verwacht,
af en toe krachtig blazen. De lucht
blijft betrokken, zoodat eenige sneeuw
nog waarschijnlijk is. Het blijft matig
vriezen.
TE KOOP
nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor
zien van modern comfort, gelegen aan de Lod.
van Deyssellaan. vlak bij station Bloemendaal.
Ook aldaar nog eenige
TE HUUR
met centr. verw., ad 630.per jaar. Te bevr.:
S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90, Telef. 16373.
(Adv. Ingez. Med.j
HEDEN: 14 PAGINA'S.
BINNENLAND
Pag.
Suiker is verkrijgbaar op bon no. 12.
De ..Holland" en de „IJssel" zijn weer in veilige
haven. 1
Er zal een Nederlandsche ambulance voor Fin
land worden uitgerust. 1
De mannen, die van Elburg met een vlet naar
de „Friesland" zün gegaan, hebben een zeer
zware tocht gehad. 3
De regeering wcnscht voortaan voor alle bios
coopvoorstellingen een vergunning verplich
tend te stellen. 12
BUITENLAND
De Finnen doen ten westen van Salla tegenaan
vallen op de Russische troepen. 1
De Duitsche minister Goebbcls heeft te Posen
over den oorlog gesproken. 5
De Amerikaansche Senator Borah is op 74 ja
rigen leeftüd overleden 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Amerika's invloed. 1
R. P.: Journaal van de week. 5
B. K.: Lichtpunten in het zakenleven. 3
Melis Stoke: Nederland rookt nog.3
P. v. d. Hem: Buitcnlandsch Sensatienieuws. 3
Mr. E. Elias: De Amerikaansche politie. 4
A. J. D.: Erica Carnea. 4
Filmschouw
Dr. P. H. Schröder: Boeken die bleven. 7
Gabriël Smit: Boeken uit het buitenland. 7
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen. 7
Financieel Economisch Weekoverzicht: Het nieu
we Fonds voor Economische Verdediging 11
J. B. Schuil: Jacques Copeau voor de „Alliance
Francaise". 3
J. H. de Bois: Tentoonstelling van Oude Kunst in
het Frans Halsmuseum. 2
K. de Jong: Engelschc muziek uit de 16e en 17e
eeuw. 3
De Burgerlüke Stand van Haarlem is opge
nomen op 12
LAATSTE BERK 11 L.N 13
