G. RHEE Zn.
STOFZUIGERS
Tweede Kamer over het Indische beleid.
tAtoote untte tanden
IV©R OL
1 FEBRUARI
Deel U aan
skiën
Adverteert
in dit blad
HAARLEM
Bevroren Waterleiding?
'slechls enkele
kPAGEN-
SATERDAG 20 JANUARI 1940
HAAREE M'S DA'GBEAB
<9
Spoedige heffing van
oorlogswinst-belasting gevraagd
Aandrang op zuiniger
financieel beheer.
Aan hot voorloopig verslag van de Tweede Ka
mer over de Indische begrooting voor 1940 is het
volgende ontleend:
Vele leden gaven uiting aan hun waardeering
voor het algemeene beleid, zooals dat door den
minister en den gouverneur-generaal wordt ge
voerd.
Andere leden oordeelden, hoezeer overigens ook
zij zich in menig opzicht achter regeering en gou
verneur-generaal konden scharen, het gevoerde
beleid in financieel opzicht aan ernstige beden
king onderhevig. Op dit kardinale punt achtten zij
een koerswijziging noodzakelijk, opdat niet te
eeniger tijd een toestand ontsta, waarin finan-
cieele moeilijkheden dwingen ook af te zien van 't
vele goede, dat thans nog bereikbaar is.
Verscheidene leden verklaarden met het alge-
meene beleid slechts matig te zijn ingenomen.
Uit menige beslissing van den volksraad en uit
verschillende in dat college gedane uitlatingen
mag de gevolgtrekking worden gemaakt, dat zoo
wel in inheemsche kringen als binnen andere
overwegend Indisch georiënteerde groepen een
sterkere behoefte aan meer staatkundige rechten
bestaat dan de regeering blijkbaar onderkent of
althans wenscht te erkennen.
Eenige andere leden, die zich bij het critische
gedeelte van dit betoog aansloten, noemden het in
het bijzonder ook teleurstellend dat noch in de
troonrede noch in de jongste rede van den land
voogd tot opening der zitting van den Volksraad
eenig perspectief inzake de politieke ontwikkeling
van Indië in de naaste toekomst werd geopend.
Financieel beleid.
Indien men aldus verscheidene ledien het
financieele beleid van de laatste jaren nagaat,
zooals dat in de ramingen van middelen en uit
gaven tot uiting komt, moet men tot de conclusie
komen, dat dit beleid niet gedragen wordt door de
immer toch nog juiste gedachte, dat een sluitende
begrooting een primaire eisch van goede finan
cieele politiek is.
Nu zijn de uitkomsten voor een deel gunstiger
geweest dan aanvankelijk werd verwacht. Dit was
echter niet te danken aan eenige daad: van fi
nancieel beleid, doch aan de economische ople
ving. welke in 1936 begon en waarvan in het bij
zonder de jaren 1937 en 1938 hebben geprofiteerd,
De geraamde tekorten voor deze jaren werden
omgezet in batige sloten van resp. f 26,8 en f 7.6
millioen.
Hoe gevaarlijk het is, op zulke meevallers te
rekenen, toont echter de uitkomst van het jaar
1939 met een vermoedelijk tekort van f 43.7 mil
lioen. Overigens moet bij de waardeering van de
schijnbaar zoo goede uitkomsten van de diensten
1937 en 1938 in aanmerking worden genomen, dat
deze geflatteerd zijn, in zoover de begrootingen
zijn ontlast door de stopzetting van de stortingen
in de pensioenfondsen, welke in totaal, al is de
regeering dan ook van meening-, dat zij bij handha
ving van het kapitaaldekkingsstelsel belangrijk
minder zullen beloopen dan het vroeger genoemde
cijfer van f 30 millioen, toch in elk geval op een
zeer belangrijk bedrag moeten worden gesteld.
Waren deze toch reëele verplichtingen op het bud
get blijven rusten, dan zou zelfs de rekening van
het gunstige jaar 1937 een nadeel jig saiidio hebben
aangewezen, Ook het begrootingsbeeld voor de
jaren 1939 en 1940 is te gunstig gesteld. Vooreerst
is ook nu weder profijt getrokken van de stop
zetting van de genoemde stortingen, en in de
tweede plaats staat reeds thans vast, dat de mili
taire voorzieningen de indiening van suppletoire
begrootingen voor die jaren noodzakelijk maken.
Voor 1940 schijnt, afgezien va,n die te verwachten
suppletoire begroeting, een schatting van het
reëele tekort op f 72 millioen niet overdreven.
Wat meer in het bijzonder de onderhavige be
grooting betreft noemden de hierbedoelde ledien
het hoogst bedenkelijk, dat de Indische regeering
eenvoudig constateert de uitgaafzijde van het
budget niet voor verlaging vatbaar te achten, ter
wijl zij met betrekking tot.de inkomstzijde slechts
het initiatief wenscht te nemen tot een beschei
den opvoering van 's lands middelen dooa' belas
ting verhooging. Een krachtige bezuiniging acht
ten zij m de allereerste plaats noodzakelijk.
Hun beschouwingen beëindigend, gaven deze
leden nog als hun meening te kennen dat in den
financieelen toestand van Nederlanidsch-Indië
alle reden gelegen is om het vraagstuk van het
toepassen van een korting op de reeds toegekende
pensioenen opnieuw in overweging te nemen.
Tegen dit denkbeeld wend aanstonds opgeko
men door andere leden, die met betrekking tot de
pensioenen wel bereid waren hun medewerking te
verleenen aan het afsnijden van excessen, doch
niet aan het toepassen van een algemeen gelden
de korting of aan het tot stand brengen van een
regeling van nivelleerenden aard.
Vele andere leden verklaarden zich met de fi
nancieele politiek, gelijk die de liaatste jaren door
de regeering werd gevoerd, geheel te kunnen ver
eenigen. Dat de opbrengst der middelen over de
jaren 1937 en 1938 zoo zeer de verwachting over
trof. dat niet alleen de geraamde tekorten in wer
kelijkheid niet ontstonden, doch zelfs nog over
schotten konden worden geboekt, kan slechts tot
verheuging strekken. Ook voor het jaar 1939 is.
naar deze leden meenden, wanneer de abnormale
uitgaven, voorkomende op de nog te verwachten
aanvullingsbegrooting ten behoeve van de defen
sie. buiten beschouwing worden gelaten, de ver
wachting niet ongunstig te noemen.
Gevraagd werd. of de minister bereid is te be
vorderen, dat de totstandkoming van een heffing
op oorlogswinsten zooveel mogeijk wordt bespoe
digd. Naar men meende, staat van een aantal be
drijven wel vast, dat zij reeds thans van de
buitengewone omstandigheden profiteeren.
Economisch beleid.
Verscheidene leden betoogden, dat. indien men
het economisch aspect een oogenblik beschouwt
los van de oorlogsomstandigheden, er alleszins re
den is tot voldoening over het bereikte resultaat.1
Na ar hun oordeel zal het economisch beleid voor
al gericht moeten zijn op het belang va.n de Indi
sche samenleving zelf en zal elk ander belang
slechts in de tweede plaats mogen komen.
Verscheidene andere leden wezen er op, dat de
ervaring al wel heel duidelijk heeft uitgewezen,
dat het inheemsche kapitaal veel te gering is om
een krachtigen drang naar de ontplooiing van
het eigen bedrijfsleven te kunnen bijhouden. Ook
aanvulling door credieten, verleend door de over
heid. op zichzelf niet de meest verkieslijke
vorm van financiering zal niet voldoende baat
kunnen geven. Noodzakelijk zal het daarom zijn,
dat voor dit doel het inheemsche kapitaal door
Nederlandsch kapitaal wordt aangevuld.
Van een ruimere economische samenwerking,
misschien beter omschreven als de stelselmatige
opbouw eener rijkshuishouding door wederzijdsche
hulp en steun, verwachtten een deel dezer leden
nog grootere resultaten dan van alle vormen van
samenwerking in kleiner verband, welke zijn of
pog zouden mogen worden beproefd.
Politiek beleid.
Vele leden achtten voortgang met het aan
brengen van staatkundige hervormingen in Ne-
derlandsch-Indië gewenscht, al behoort daarbij
naar hun meening de noodige omzichtigheid te
worden in acht genomen en al verdient het huns
inziens zeker geen aanbeveling, in de desbetref
fende plannen reeds thans gelijk van bepaalde
zijde wordt voorgestaan een herziening van de
positie van den Volksraad te betrekken
Naar hun oordeel bestaat een der voornaamste
plichten der regeering daarin, dat met alle be
schikbare krachten wordt voortgewerkt aan de
ontwikkeling van de inheemsche bevolking, zoo
wel op geestelijk als op economisch gebied. Daar
naast zal moeten worden verder gegaan met den
uitbouw van het instituut der locale en regionale
gemeenschappen.
Verscheidene andere leden verklaarden zich
met de hiervoren ontwikkelde zienswijze geens
zins te kunnen vreenigen. Ontkend moet worden
aldus deze leden dat een normale staatskun
dige ontwikkeling noodzakelijk bij de lagere be-
stuurseenheden zou behooren te worden ingezet
om daarna langs den weg der geleidelijkheid zich
naar de hoogere voort te zetten. Regionaal
centraal bestuur hebben elk een eigen taak en
een eigen sfeer. Tusschen beide behoort een on
derling verband te zijn. En in dat verband staat
het centrale bestuur in zekeren zin als het hoo
gere boven het regionale. Dit houdt echter niet
het bestaan van een absolute rangorde in
Departement van onderwijs en ecredienst
Met voldoening hadden zeer vele leden kennis
genomen van de voornemens tot uitbreiding en
versterking van eenige takken van onderwijs"
Die voldoening kon een deel dezer leden er
echter niet van weerhouden te constateeren, dat
hetgeen thans zal worden gedaan bij lange na
niet genoeg is om den bestaanden achterstand in
te halen.
Evenmin kon de dankbaarheid, welke de laatst
bedoelde leden in het algemeen voor de aan te
brengen verbeteringen gevoeiden, iets afdoen aan
de klem, waarmede zij meenden te moeten bc-
toogen dat van deze uitgavenverhooging het in-
landsch onderwijs in te geringe mate zal profi
teeren.
Afgezien van de frequentie van het volksonder
wijs kan het peil daarvan naar het oordeel van
vele leden niet bevredigend worden geacht. Dit
onderwijs is voor een belangrijk deel in handen
van leerkrachten, die nauwelijks eenige oplei
ding hebben ontvangen. In dezen toestand zal,
naar deze leden opmerkten, uiteraard slechts
gaandeweg verbetering kunnen komen. Naar hun
meening is het echter gewenscht die verbetering
te bespoedigen door op breedere schaal de volle
dige opleiding van volksonderwijzers ter hand te
nemen.
Verscheidene leden meenden, dat de weinig
gunstige resultaten van het volksonderwijs mede
zijn te wijten aan de omstandigheid, dat in vele
gevallen de gelegenheid tot het ontvangen van
vervolgonderwijs ontbreekt, waardoor de op de
volksschool vergaarde kennis spoedig weder ver
vliegt.
ZONDAGMIDDAGCONCERT VAN DE H. O. V.
Aan het Zondagconcert dat 21 Januari a.s.
door de H. O. V. te Haarlem wordt gegeven,
werken als solisten mede: Hans Osieck, piano,
en J. H. Moolenijzer, hobo.
Het concert dat onder leiding staat van Toon
Verhey, wordt geopend met Sinfonia No. III
van C. Ph. E. Bach, de solopartijen hierin wor
den vertolkt door Gijs Beths, Leendert de Graaff
en Ferd. Leidner.
Daarna wordt het concert voor hobo en strijk
orkest van G. Fr. Handel uit gevoerd met als
solist J. H. Moolenijzer.
'Na de pauze wordt een eerste uitvoering gege
ven. Hans Osieok vertolkt een eigen composi
tie, nl. zijn Concertino voor piano en orkest.
Met een herhaling van „VaLses nobles et sen-
timentales" van Maurice Ravel wordt dit con
cert besloten.
DOOS 20CT. TUBE AO EN 60 CT.
(Adv. ingez. Med.)
Hamsteren van groene erwten en
spliterwten verboden.
Hoewel de verkoop van groene erwten en
spliterwten aan verbruikers thans vrij is, is toch
elk ander vervoer en elke aflevering aan andere
personen zonder vergunning verboden. Evenals tot
nu toe het geval was, kunnen de genoemde pro
ducten uitsluitend betrokken worden van de ver-
eeniging „De Korenbeurs" te Rotterdam, die den
grossiers op aanvrage geleidebiljetten verstrekt
voor het vervoeren naar en het afleveren aan win
keliers.
Voorts wordt er de aandacht op gevestigd, dat
len aanzien van groene erwten en spliterwten
thans wederom geldt het voorschrift van de prijs-
opdrijvings- en hamsterwet 1939, dat geen grootere
hoeveelheid tegelijk mag worden gekocht, dan men
voor een periode van één week noodig heeft
NED. ROODE KRUIS.
In het Diaconessenhuis te Haarlem gaven
gisteravond 44 dames blijken van geoefend
heid als helpster 3de klasse van het Neder-
landsche Roode Kruis. Zij zijn ingedeeld onder
de Joanniterorde. om in oorlogstijd te worden
te werk gesteld in het Diaconessenhuis. De
werkmeester van het Nederlandsche Com-
mandery der Joanniterorde was bij deze de
monstratie vertegenwoordigd, terwijl dr. A. A. G.
Land namens de afdeeling Haarlem van het
Nederlandsche Roode Kruis aanwezig was. De
dames gaven alle blijk met vrucht de cursussen
te hebben gevolgd. Binnen zeer korten tijd zal
een nieuwe cursus beginnen. Wie zich voor dit
mooie werk nog wil beschikbaar stellen, geve
zich zoo spoedig mogelijk op bij de besturende
zuster van het "Diaconessenhuis te Haarlem".
BOBSLEDEN
KLOMPENCENTRALE
MAATSCHAPPIJ VOOR TUINBOUW EN
PLANTKUNDE.
De afdeeling Haarlem van de Kon. Ned. Maat
schappij voor Tuinbouw en Plantkunde houdt
Dinsdag 23 Januari een vergaderin in hotel Lion
d'Or aan den Kruisweg. Op de agenda staat o.m
bestuursverkiezing. Aan de beurt van aftreden
zijn de heer J. L. Bouwer en mej. J. Teunis. die
beide herkiesbaar zijn.
SCHAKEN
WINTERCOMPETITIE „HET OOSTEN"
De uitslagen van de Donderdagavond gespeelde
partijen voor de onderlinge wintercompetitie van
de schaakvereeniging „Het Oosten" luiden als volgt
Groep I: J. J. v. KampenR. J. Bijl 01; A.
VeermanL. -J. Weimar 01.
Groep II: J. GroeneveldJ. Hooft V2Vz', J- J-
PiersB. Boelens V2x/z\ H. LindA. G. v. Eis
0—1.
Groep III: Th. BergmanA. v. Weert afgebr.; A.
v. d. BogaartW. H. v. Wel 10; C. L. Overbeeke
W. Marinissen 01; D. P. BuurD. Buur 01; C.
MeijerR. v. Weert 01.
Groep IV: A. J. J. BloklandW. K. Kloeke 01
B. EgoF. Koning 10; J. D. v. HuizenG.
Zwaanswijk 01; J. KroonsbergA. Pen 01; A.
GeilswijkW. Wolf 10.
Groep V: P. BoerhorstC. J. Scheffer 10; P. A.
Bax—W. Volk 1—0.
45 BEKENDE MERKEN - Ook ln huurkoop
DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN,
GED. OUDE GRACHT 52 - TELEF. 12762
(Advi Ingez Med.)
TWEE IN EEN PATROON.
Links ziet men dit mode. uitgeroerd van flu
weel, mat-crêpe of fijne wollen stof en het is ge
schikt als namiddagjapon, voor het bezoeken
van schouwburg en concerten en kleine feeste
lijkheden. De korte mouwen zijn met eenige
ruimte ingezet. Rok met opgeknipt stuk en gar
neering van knoopen b.v. van trass op zwart.
Rechts hetzelfde model met lange mouwen, ge-
trekt de groote
FRANSCHE
LOTERIJ
Credit National 1920
Hoofdprijs
1 Millioen Frc.
ca. vijftigduizend gulden en
DUIZENDEN andere prijzen
Uitbetaling gewaarborgd door
den Franschen Staat.
Storting a 2.00 geeft recht
op den vollen prijs, du- NIET
1/20 doch geheel.
Trekkingslij st wordt franco
thuis gezonden.
Denkt U er om. betrek de
loten UITSLUITEND bij:
GELUKSKANTOOR
„DE KANS"
Jansstraat 1 hk. N. Gracht
Tel. 21101 Giro 13440S
Stort 2.- op Giro 134408 of
postwissel en U ontvangt het
lot franco thuis. Een tele
foontje en het wordt U thuis
bezorgd. Geheimhouding
verzekerd.
WETTIG GEOORLOOFD
Het weekmenu van 22-28 Jan.
wordt op aanvrage toegezonden
Menu voor morgen (Zondag)
Groentesoep Kalfsoesters Dop
erwtjes (of Lamscoteletie Ver-
sche andijvie) (of Kalfsgehakt
Bladspinazie) Griesmeelpudding
met bessensap.
Diner thuisbezorgd 0.90;
met soep of toespijs 0.15 meer.
(Omzetbelasting inbegrepen)
Alleen le kwaliteiten en room
boter. Geen lidmaatschap
Uw COSTUUM of
WINTERJAS keeren
Kleermaker biedt zich aan.
Br. no. 3028 bur. van dit blad
Boodschappendienst
TEMPO
vanaf heden VERPLAATST
wegens uitbreiding naar
WARMOESSTRAAT 4
Boodschappen in de stad lo ct.
Omgeving 15 cent. Abonnemen
ten vanaf 1.50 per weck.
TELEFOON 20020
Bij geen gehoor TELEF. 1029G.
Goederen en incasso op Beurs-
polis verzekerd.
Dan weet U hóé wit maag
delijke sneeuw is. We bewe
ren niet dat we zóp wit voor
U wasschen. Dat kan im
mers geen enkele wasscherij
zonder dat Uw goed wordt
aangetast. Wél krijgt ge Uw
goed zóó prachtig wit thuis,
dat U telkens weer zegt:
„RHEE wascht toch kraak
helder!" Dat zegt U na twee
maanden, maar even goed
nog na twee jaar. Want als
U eens bij Rhee hebt laten
wasschen, blijft ge Uw goed
toevertrouwen aan den
bleeker, die reeds zooveel
van Uw kennissen bedient,
Heusch, U moest eens de
proef nemen met RHEE.
WASSCHERIJ
BLEEKERSVAARTWEG 55
HEEMSTEDE - TEL. 28201
is in dezen tijd
niet genoeg te
waardeeren
BOBSLEDEN
KLOMPENCENTRALE
maakt van gestreepte stof en meer bedoeld als
eenvoudige middagjapon, die met knoopen van
eenvoudige, uitvoering aan den rok is gegar
neerd. Afkleedende halslijn en heupen, terwijl de
stof' vloeiend over de buste valt. Ben. stof 3 M.
van 1.30 M.
Het patroon is verkrijgbaar in maat 50 voor
26 ets., van Maandag af gedurende een week
aan dè bureaux van dit blad, Groote Houtstraat
93 en Soendapleln 37.
PUBLICATIE.
Registraflekaarien veestapel.
De Minister van Economische
Zaken maakt bekend, dat de
gistra tiekaarten waarop de stand
an den veestapel per 21 Januari
1940 des nachts 12 uur. alsmedé
eenige gegevens inzake op dezen
datum aanwezige voorraden in
gevuld moeten worden, vóór 25
Januari 1940 bij den pinatselijken
bureauhouder in het district,
waarin de georganiseerde zijn be
drijfsgebouwen gevestigd heeft,
moeten zijn ingeleverd.
Iedere georganiseerde bij een
provinciale landbouw-crisis-orga-
nisatie is verplicht, deze registra-
tiekaart in te vullen en bij den
plaatselljken bureauhouder In te
leveren.
s-Gravenhage, 19 Januari 1940.
Midia Bonnen
ook tijdens de
Opruiming I
Leidsche Wollen
Dekens tijdens de
Balans-Opruiming
extra voordeeligü
J .Th. Kort
LANGE VEERSTRAAT EN
GROOTE HOUTSTRAAT
Raadhuisstraat. H stede
INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN VOOR
DE AMBACHTSSCHOOL.
MAANDAG 22 JANUARI A.S. wordt de INSCHRIJVING vatl
leerlingen voor de ambachtsschool wederom opengesteld.
Wij delen den lezers mede, dat vorige jaren gebleken is, dat
tijdige aanmelding gewenst moet worden geacht om teleur
stelling te voorkomen.
De INSCHRIJVING kan geschieden op dagèn en uren, ver
meld hi de in dit blad voorkomende advertentie.
BERGING VOOR INBOEDELS
BAARS
RAAMVEST 29
TELEF. 14810
VERHUIZINGEN en TRANSPORTEN
Vanaf /50.-; ambten, (ook gemobl-
lis.) en vast part, pers, tot maand
inkomen ZONDER BORG. Wettelijk
tarief, Vlug en discreet Inl mond.
en schrift (Postz. v antvï).
Sarphatistr. 36, Amsterdam-C.,
Telel. 50669. Dagel. 9—5, Za. 9—1,
bovendien Dl en Vr.-av 79 uur.
LAAT UW LEIDING DOOR ONS ELECTRISCH ONTDOOIEN.
GEEN BREEKWERK. GEEN VLOEREN OPEN.
REPARATIES aan WATERLEIDINGEN en CENTRALE
VERWARMINGSINSTALLATIES
H. KONING ZOON TELEF. 10428 b.g.g. 11608
Korte Zijlstraat 8—10 HAARLEM.
BARTELJORISSTRAAT 14
