Öwnipiofte qzaaaat
iet veldleger oefent
in sneeuw en ijs.
slaat door
huis heen
&qw toeck wacdt êepcoefxi
■M
48596
Projectiel van eigen
afweergeschut
7hg diep in den gcend
gedrongen-
INSDAG 23 JANUARI 194Ö
HAARLEM'S DAGBLAD
3
èrdediging blijkt
Jerker dan de aanval.
hu
•-
Een van de afdoende middelen, om zoo noodig den vijand op het laatste oogenblik
onverwachts den overtocht over het ijs te beletten, toont bovenstaande foto,
gemaakt tijdens de dezer dagen bij het Nederlandsche Veldleger gehouden
oefeningen. Een ijsmijn springt.
irgens bij het veldleger was er dezer dagen een
ening in grooter verband, onder het oog van
commandant veldleger, luitenant-generaal J. J.
baron van Voorst tot Voorst.
!en onzer verslaggevers was in de gelegenheid
oefening mee te maken. Het was een bar koude
schrijft hij, een van de kouderecord-dagen
het einde der vorige week. Bij een tempera
als toen heerschte, zou in vollen vredestijd
oefening zijn afgelast. Doch in mobilisatietijd
;effen zoowel aanvoerders als soldaten, dat men
een onverhoopten oorlog het weer ook niet voor
kiezen heeft. De oefening ging dus door, het-
voor de verst gelegerde onderdeelen betee-
ide, dat zij te vijf uur 's morgens moesten aan-
den. Natuurlijk was het koud, maar zij kunnen
wel tegen, onze soldaten. Bij het einde der oefe
waren de wangen rood geworden, doch de
en vroolijk gebleven.
nfanterie en artillerie uit de betrokken streek
rkten bij de oefening samen. De „veronderstel-
ig" was eenigszins tegenstrijdig: verondersteld
rd namelijk, dat de troepen zouden optrekken
i de linie, die zij in maanden moeizamen ar-
zelf hadden aangelegd. Toch lag daar de les
de oefening in. Officieren en manschappen on-
vonden: een aanval zou niet meevallen, ook
over bevroren slooten.
Iet tooneel van den strijd was een 400 Meter
ede strook polderland, rechts en links door
aaaties beschermd, doch niet in het front. Een
dus zooals de naam is voor strooken droog
d, die als het ware verbindingsdammen vormen
schen de beide „oevers" van een geïnundeerde
e. Het spreekt van zelf, dat het betrokken ac-
evenals alle andere in ons verdedigingsstelsel,
«lege van versterkingen was voorzien. De ver-
rkingen waren door een klein aantal verdedi-
bezet, die er vuur markeerden. Het gros der
enende troepen streed als aanvallende roode
tij. Natuurlijk drongen zij door tot de lijnen,
Ike te voren op papier waren bepaald, dat ge
it zoo bij elke aan valsoefening. Het voornaam-
was, dat iedere deelnemer met een beetje ver-
Idingskracht zich kon indenken in hetgeen zijn
zou zijn geweest, als de verdedigers eens niet
losse patronen, maar een echt vuur hadden
fgeven. Als die boerderij daar, dat kazematje
fis, dat mitrailleurnest, dat fort. die artillerie
rachter, als zij eens een echte volle laag zouden
3. dan waren de aanvallers niet te benijden,
kan aannemen, dat de aanvallers van deze
ming aangewezen om in oorlogstijd in dit ter-
de verdedigers te zijn. bemerkt hebben, dat
verdediging in de werkelijkheid de beste kansen
hebben. Het terrein immers is door de verde-
ingzou bestudeerd, dat elk punt, waar de vijand
vast zou kunnen krijgen, bestreken wordt door
vuur van enkele kazematten, mitrailleurnesten
batterijen; dat juist, waar de doortocht gemak-
ijk lijkt, mijnenvelden of hindernissen liggen,
vijand moet improviseeren en veel menschen
an, de verdediger laat zijn wapenen systema-
'net terrein bestrijken volgens vooruit vastge-
3e plannen. De aanvaller is kwetsbaar en onge-
De verdediger houdt zich schuil in stevige
n en betonnen kunstwerken,
at de slooten stijf bevroren waren, was 'n factor,
bet voorwaarts dringen bij deze oefening ver
zakelijkte. Maar alleen bij deze oefening, want'
kerkelijkheid zouden de verdedigers de slooten
veel mogelijk door verandering van den water-
si als dekkingsplaatsen bedorven hebben. Dat
ankgracht, een werk der laatste maanden
:e het acces over de volle breedte doorsneed, in
agstijd ijs zou hebben, is ondenkbaar. Reeds nu
zij opengehouden, doordat er met man en macht
gezaagd en gehakt was. In oorlogstijd gaat dat
3er omslachtig: dynamietpatronen, op het juiste
snblik tot ontploffing gebracht, vergruizelen dan
ijs, hetgeen ons op een enkel punt gedemon-
öd werd. De verraderlijkheid van een mijnen-
en van een tankval worden aldus in één mid-
vereenigd.
Als dan het voordeel van de gemakkelijke over
tocht over waterhindernissen grootendeels weg
valt, dan blijven daartegenover de nadeelen staan,
welke de winter den aanvaller veroorzaakt. Probeer
maar eens tegen een bevroren dijk, waar een
sneeuwlaag over ligt, op te klimmen, De voet kan
zich geen trede drukken, want de grond is hard en
glad. Maar nu een soldaat, die een versterkte linie
aanvalt. Zwaar bewapend en gehaast trekt hij over
sneeuwvelden, waar hij als een zwarte stip op staat
afgeteekend. Dekken kan hij zich alleen in de
sneeuwlaag, want het is onmogelijk zich in den be
vroren bodem in te hakken. Tijdens de hierbedoelde
oefening was bij de aanvallende groepen weinig
animo voor dit soort dekken te bespeuren en gaven
de jongens er kennnelijk de voorkeur aan in gebo
gen houding aan den loop te blijven, vermoedelijk
zou het herhaalde sneeuwbad man en wapen slecht
bekomen zijn. Maar in de werkelijkheid zou het
toch moeten. Want de schootsvelden ter plaatse zijn
voorbereid: verstoppen kan de aanvaller zich noch
in huizen, noch in boomgaarden, want zij zullen in
oorlogstijd daar niet njper zijn.
Lange vorstperioden brengen allicht sneeuwval
met zich mee. Bij deze oefening kon het effect van
deze terreinfactor goed bestudeerd worden want er
lag ongeveer 40 c.m. sneeuw. De gevolgtrekking, die
bij den eersten oogopslag gemaakt kon worden, is,
dat het sneeuwdek verreweg het gunstigst is voor
den verdediger. Wel steken de steile wanden van
zijn kunstwerken en zijn pantserkoepels duidelijker
af, maar zij zijn met eenige hoopen sneeuw op witte
lakens zeer gemakkelijk te camoufleeren. Alles, wat
stil staat, kan met sneeuw gecamoufleerd worden,
Wat beweegt, kan zich wel in witte lakens of witte
jassen hullen, maar daarvan geldt meestal: „Ik dacht
dat ze wit waren, tot ik ze tegen de sneeuw zag". In
ieder geval, onze troepen hebben de witte jassen ook.
Ze zijn niet tailor-made, maar ze zijn er. We zagen
ze dragen bij deze oefening, die in het algemeen voor
het thema sneeuw-camouflage alle mogelijkheden
bood.
Deze en andere punten zijn ook bij de officiers
bespreking na afloop van de oefening ter sprake ge
komen.
Intusschen was voor den leek het interessantste
element de wijze, waarop het acces in de afgeloopen
maanden van versterkingen was voorzien. Het enor
me werk, daarvoor verzet, is een beschrijving in
een volgend artikel waard.
Huwelijkszwendelaar voor den
rechter gesleept.
Meisje 375.afhandig gemaakt.
De politie van het bureau Overtoom te Am
sterdam heeft een 29-jarigen slagersknecht
aangehouden, die eenigen tijd geleden met een
Duitsch dienstmeisje omgang heeft gehad. Hij
had het meisje trouwbeloften gedaan. De be
loften zijn geen werkelijkheid geworden. Hij
heeft wel geld, nu eens kleine bedragen en ook
een grootere som, ten bedrage van twee honderd
gulden onder allerlei voorwendsels van haar
geleend. Nadat hij het bedrag tot f 375 had
volgemaakt, heeft zij nimmer meer iets van
haar „verloofde" gehoord. Voor den rechter zul
len zij elkaar weerzien.
Van Lemmer met een auto
naar Urk.
Maandagavond omstreeks half elf is de ga:
gehouder J. Schimp uit Lemmer met een auto
over het ijs te Urk aangekomen. Dit is de eerste
auto welke dezen winter op Urk arriveerde. De
reis had een vlot verloop. Men moet tot 1929 te
rug gaan om zich den vorigen autotocht naar Urk
te herinneren.
ONTSLAG BIJ VAN LEER TE VREELAND.
In verband met de aanhoudende exportmoeilijk
heden alsmede wegens het feit, dat er geen vol
doende materiaal kan worden aangevoerd, heeft
de directie der N.V. van Leer's vatenfabriek te
Vreeland een honderdtal arbeiders ontslag aan
gezegd.
Zoodra de Vecht weer bevaren zal kunnen wor
den hoopt men enkele tientallen arbeiders weer
aan den arbeid te kunnen stellen.
Twee spionnen aangehouden?
De Rijkspolitie heeft dezer dagen te 's-Gra-
venhage aangehouden den Duitscher H. M„ ver
dacht betrokken te zijn geweest bij handelin
gen van anderen, waardoor onze neutraliteit in
gevaar zou kunnen worden gebracht. De heer M.
was hier te lande als journalist werkzaam voor
den West-Deutschen Pressedienst. Zijn kantoor
was gevestigd in de Heulstraat te 's-Gravenhage.
Volgens de Tel. is ook een Nederlander, B. ge
naamd, gearresteerd, die in connectie zou staan
met den journalist M. en verschillende op
drachten voor hem zou hebben uitgevoerd.
Controle op overbrenging van
nieuwsberichten.
Naar wij vernemen heeft de chef van den re-
geéringspersdienst de volgende circulaire aan de
correspondenten van buitenlandsche bladen in ons
land gezonden:
Ter voorkoming van stoornis of vertraging in de
verzending van nieuwsberichten per telegraaf- of
per telefoon aan uwe redacties, heb ik de eer u,
namens het hoofd der controle van het militair ge
zag op het telegraaf- en telefoonverkeer, hierbij
mededeeling te doen van de voornaamste richtlij
nen, welke gevolgd worden bij de uitoefening van
de controle op genoemde berichten.
Onverminderd de bepalingen ten aanzien van de
toegelaten talen en van geheimschrift, zijn niet
voor verzending toegelaten: Mededeelingen, plan
nen, vermoedens, geruchten enz. over de Neder
landsche defensie;
mededeélinge nenz., welke gevaar kunnen ople
veren voor de handhaving van Nedecland's on
zijdigheid, dan wel omtrent deze onzijdigheid twij
fel kunnen opwekken;
mededeelingen enz. welke in het buitenland
vijandige gevoelens ten opzichte van Nederland
kunnen opwekken;
mededeelingen enz., welke beleedigend zijn voor
een met Nederland bevriende mogendheid;
mededeelingen over daden, maatregelen en plan
nen van de Nederlandsche regeering dan wel van
een andere mogendheid jegens Nederland, wan
neer deze niet vanwege de Nederlandsche regee
ring officieel zijn bevestigd.
Hieruit blijkt, dat de correspondent, die nauw
keurig rekening houdt met de belangen van Ne
derlands neutraliteit en van Nederlands veiligheid,
daarmede de ongestoorde en onvertraagde verzen
ding van zijn telegrafische en telefonische berich
ten bevordert.
Dat de Groentjes in Haarlem's Dagblad succes hebber)
wordt bewezen door der /oortdurenden groei >ran
het aantal, in 1939 werd het ongekende totaal van
bereikt
Maandagmiddag omstreeks half twee, het
tijdstip waarop vreemde vliegtuigen boven onze
Westkust vlogen en onze luchtdoelartillerie
daarop vuurde, is Katwijk opgeschrokken door
een enormen klap. Een projectiel van een der
luchtafweerkanonnen kwam uit de lucht vallen
en boorde zich door alle verdiepingen van een
huis heen diep in den grond. Gelukkig is er
niemand gekwetst.
In het kantoor van de visscherij maatschappij
„Kennemerland". Tramstraat 20, Katwijk, zat op de
eerste verdieping, waar een kantoor gevestigd is.
een meisje op de schrijfmachine te tikken. Zij is wel
het allerergst geschrokken, want het projectiel, of
wat het dan ook geweest is, sloeg vlak langs haar
heen door plafond en zoldering. Aan de gaten in
het huis kon men nagaan welken weg het voorwerp
heeft genomen. Het heeft eerst het dak doorboord,
daarna den zoldervloer, daarna den vloer van 'n kan
toor, ging daar dwars door een balie van een dikte
van 18 bij 28 c.M. en sloeg vervolgens in de bestrate
vloer, waarna het een heel eind in den grond drong.
In den balk liet het een gat na van ongeveer 25 bij
10 c.M., een mooi glad gat, waar men zijn arm door
heen kon steken.
Uit het onderzoek is gebleken, dat het een 7 cm.
TL-projectïel was, dat door ons eigen luchtafweer
geschut op de vreemde vliegtuigen afgeschoten was
on dat door onverklaarbare redenen in de lucht niet
tot explosie gekomen is.
De betrokken legerautoriteiten hebben onmiddel
lijk de munitiewerkplaatsen aan de Hembrug van
het gebeurde in kennis gesteld. B. en W. waren
spoedig op de plaats van den inslag aanwezig, de po
litie stelde een uitgebreid onderzoek in. Het projec
tiel, dat nog geheel intact was, leverde intusschen
een niet gering gevaar op.
Er werden enkele wachten uitgezet en ieder werd
op een afstand gehouden. Om acht uur 's avonds
;tvas -men van de Hembrug aanwezig voor het ne
men van maatregelen. Met groote omzichtigheid
Breskens aan groot gevaar
ontsnapt.
Mijn dreef midden in de haven.
Breskens is Maandagmiddag aan een groot ge
vaar ontsnapt. Een mijn, welke hoogst waarschijn
lijk 's morgens de haven was binnengedreven. be
vond zich te midden van het drijfijs, toen zij des
middags omstreeks half vier werd opgemerkt door
reizigers van de veerboot Vlissingen-Breskens. Zij
rapporteerden hun bevinding, waarna terstpnd de
marine te Vlissingen werd verwittigd. Deze zond
een demontageploeg, welke de mijn onschadelijk
maakte.
De veerdienst, welke na de ontdekking van de
mijn meteen was gestaakt werd hierna om acht uur
hervat.
In witte omhulsels gestoken, rukken de groepen van den aanvaller voorwaarts, door het besneeuwde terrein tijdens de jongste oefeningen bij
het Nederlandsche Veldleger.
heeft men het projectiel uit den grond gehaald en
naai- de munitiewerkplaatsen overgebracht, waar
een onderzoek ingesteld zal worden naar de oorzaak
van het niet-explodeeren in de lucht.
Ook te Kwintsheul schade aangericht.
Maandagmiddag omstreeks kwart voor twee is,
terwijl vreemde vliegtuigen boven het Westland vlo
gen, op het gebouw van de Groenten- en fruitveiling
van de afdeeling Kwintsheul van den bond Westland
een gedeelte van een projectiel neergekomen op het
afdak, dat het geheele gebouw omgeeft. Het voor
werp sloeg door het dak heen en kwam op de
straatsteenen terecht.
Bij onderzoek bleek, dat het voorwerp van me
taal was en aan de onderzijde uitliep in een tamelijk
spitse punt. Aan de bovenzijde bevond zich een
schroefdraad. Op grond van verschillende feiten acht
men het zeer waarschijnlijk, dat men met een ge
deelte van een granaat van een stuk luchtdoelge
schut te doen heeft. Het gewicht van het voorwerp
bedroeg ongeveer anderhalf ons.
Regeling voor liet scheepvaart
verkeer.
Bepalingen van den opperbevelhebber inzaVwJ
het telegraaf- en telefoonverkeer.
De Staatscourant bevat een algemeene bekend
making (no. 19) van den opperbevelhebber van
land- en zeemacht, waarbij wordt bepaald, dat de
telegraaf- en telefoonregeling van den opperbevel
hebber niet geldt voor schepen, waar ook zich be
vindende binnen de territoriale wateren des rijks,
noch voor de Nederlandsche schepen, waar ook
zich bevindende buiten die territoriale wateren.
Voor deze schepen stejt de opperbevelhebber de
volgende regelen vast:
Artikel 1.
Behoudens het bepaalde in de navolgende arti
kelen verleent het militair gezag, voor zoover het
niet nader anders zal beslissen, ontheffing van de
schorsing van het verkeer door middel van radio-
telegrafen en -telefonen ,al dan niet voor het open
baar verkeer bestemd, en van de schorsing van het
gebruik van de inrichtingen in art. 3 ter van de Te
legraaf- en Telefoonwei 1904.
Artikel 2.
Geen ontheffing wordt verleend, voor zoover het
miltair gezag niet nader anders zal beslissen, voor
wat betreft de telegrafische en telefonische uitzen
ding vanaf schepen binnen de territoriale wateren.
Artikel 3.
Voor wat betreft de telegrafische en telefonische
uitzending vanaf schepen buiten de territoriale wa
teren, alsmede voor wal betreft de telegrafische en
telefonische ontvangst aan boord van schepen,
waar ook zich bevindende, wordt, voor zoover het
militair gezag niet naders anders zal beslissen,
geen ontheffing verleend voor:
a. telegrammen, gesteld in geheimschrift (over
eengekomen taal- en cijferschrift);
b. telegrammen en telefoongesprekken zonder in
houd, of waarvan de inhoud geen algemeen ver-
staanbaren of aannemelijken zin oplevert;
c. telegrammen, welke zijn gesteld, of gesprek
ken. welke worden gevoerd in een andere taal dan
Nederlandsch, Duitsch, Engelsch of Fransch, tenzij,
wat telegrammen betreft, een vertaling van den in
houd in een dezer toegelaten talen wordt overge
legd;
d. telegrammen, welke geheel of gedeeltelijk zijn
gesteld in cijfer- of lettergroepen zonder geheime
beteekenis;
e telegrammen, bij welker aanbieding niet wor
den opgegeven de volledige naam en het adres van
den afzender;
f. telegrammen en telefoongesprekken, welker
inhoud in strijd moet worden geacht met de be
langen van den staat of de openbare orde.
Artikel 5.
Deze regeling treedt in werking op 1 Februari
1940.
Militairen stalen haver, maar
werden gesnapt.
Tegen verschillende burgers procesverbaal
opgemaakt wegens heling.
Na een uitgebreid onderzoek, waarbij in verschil
lende gevallen de hulp van de gemeentepolitie werd
ingeroepen, is de militaire politie er in geslaagd
klaarheid te brengen in diefstallen van groote par
tijen aan het rijk toebehoorenden haver, welke
werd ontvreemd bij een legeronderdeel te Amers
foort.
Onder Nieuw Loosdrecht werd een huiszoeking
verricht bij den veehouder V., en daar trof men
een groote hoeveelheid haver aan. V. werd aan een
verhoor onderworpen en bekende daarbij den ha
ver tegen een zacht prijsje van militairen te heb
ben gekocht. De gestolen haver werd uit Amers
foort naar verschillende plaatsen in ae provincie
Utrecht overgebracht met militaire vrachtauto's.
V. bekende, dat hij verschillende kleine partijen
haver hier en daar had verkocht. De man werd,
nadat proces-verbaal tegen hem was opgemaakt,
voorloopïg op vrije voeten gesteld.
Tc Amersfoort bevinden zich op het oogenblik
eenige militairen in anrest verdacht zich te hebben
schuldig gemaakt aan diefstal van haver. Tegen
verschillende burgers is proces-vermaal wegen*
heling opgemaakt.
