Haarlem's Dagblad
Zwakkere aanvallen
der Sovjets ten noordoosten
van het Ladogameer.
De Groote Tocht.
Aardbeien.
Treinramp in Japan.
Anker van de „Mamura"
raakte een mijn.
De Noordooster
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17365
Uitgave lourens Coster. Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 29 Januari 1940
Abonnementen pet week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, Idise
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel*
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Het ziet er werkelijk naar uit dat de Elfsteden
tocht morgen gehouden zal worden. Men moet
voorzichtig zijn met zooiets te beweren. Maar de
kans is nu heusch groot. Dinsdagmorgen om vijf
uur zou er gestart worden. Op het oogenblik dat
ik dit schrijf zijn we nog maar zeventien uur van
dat tijdstip verwijderd en vriest het nog steeds,
al is het dan maar twee graden. En 't is helder
weer. Nu dan!
Natuurlijk kan het weer nog omdraaien. Het
kwik zou vanavond een luchtsprong kunnen on
dernemen, begeleid door een stroomenden regen
die uren aanhield. En duizenden, neen, tiendui
zenden- zouden knikken en verkondigen: „Wat
heb ik je gezegd? Zoo is het altijd geweest. Stel
den Elfstedentocht vast en het gaat dooien".
Dat wordt altijd beweerd, maar het is onwaar.
Want vier keer is hij doorgegaan, waarvan drie
maal bij vriezend weer. En al die drie malen was
de datum, onvermij delijkerwijs, eenige dagen te
voren vastgesteld.
Het bestuur heeft de richting waarin de tocht
gereden zal worden opnieuw veranderd, zoodat
nu van Leeuwarden eerst in Zuidelijke richting
gekoerst zal worden en de volgorde der elf steden
wordt: Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloo-
pen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franekcr,
Dokkum, Leeuwarden. Dat is dezelfde volgorde
die in 1933, bij den vorigen tocht dus, is toegepast
en die het voordeel oplevert dat men de meren in
vol daglicht zal kunnen oversteken. Maar als het
morgen blijft vriezen zal het uithoudingsvermo
gen een beslissende factor worden, want daar
mee pleegt Oostenwind gepaard te gaan en daar
zullen zij zoowat vijftig kilometer ver tegen moe
ten inrijden na al acht steden bezocht te hebben:
namelijk op het traject Harlingen-Franeker-
Dokkum. Pas op het laatste eind, Dokkum-
Leeuwarden, zullen ze ervan bevrijd zijn.
Uit de mededeelingen van het Centraal Be
stuur is trouwens wel af te leiden, dat zelfs bij
windstilte de mannen met het grootste uithou
dingsvermogen ditmaal de beste kansen zullen
maken. Want er is veel „sneeuwijs" en dat geeft
zwaar werk. Het record zal dan ook wel niet be
dreigd worden en de winnaar zal wel heel wat
later binnenkomen dan de vorige maal. Dat men
dit nu al moet verwachten bewijst hoe waardeloos
records bij dit soort wedstrijden zijn. De om
standigheden waaronder gereden wordt zijn im
mers altijd weer anders en men kan ze niet on
derling meten ook. Zoodat de prestatie van den
recordhouder heelemaal niet bewijst dat hij de
beste rijder was die ooit aan den Elfstedentocht
deelnam, maar alleen dat de tocht, waarbij het
record gemaakt werd, den meesten „dienst van
ijs en weder" ondervond. En zoo zit het niet alleen
met dit record maar ook met vele andere, ook in
andere takken van sport. Enfin, met dit soort
overwegingen schrikt men de aan records ver-
knochten toch niet af. Zij houden vol.
En zij hebben nu alweer het vooruitzicht dat
het hoogste aantal deelnemers, dat ooit aan een
Elfstedentocht deelnam, zal starten. Het is
groot. Er zijn zeshonderd wedstrijdrijders en
zeventienhonderd toeristen ingeschreven.
Dat is bedenkelijk veel. Nu al heeft men de
start moeten verleggen omdat het ijs zulk een
menschenmassa moet kunnen dragen. Als het
zoo doorgaat zal de kans om den Elfstedentocht
te houden in de toekomst steeds kleiner worden.
En de voor de hand liggende oplossing: verhoo
ging van inleggelden, heeft het bestuur terecht
verworpen, want dat zou het groote nadeel heb
ben dat diegenen afvielen die het niet konden
betalen. Hetgeen bij een nationale sport heele
maal verkeerd is en bovendien zonder twijfel een
aantal van de beste rijders zou uitschakelen. En
een andere methode om het aantal deelnemers
te beperken, is moeilijk te vinden.
Onze meestal zoo korte ijsperioden geven geen
gelegenheid, tevoren selectiewedstrijden in het
heele land te houden en dan alleen de besten te
laten starten. Te minder omdat men die selectie
wedstrijden over groote afstanden zou moeten
houden. Een goede korte ^haan-rijder is lang niet
altijd een „stayer" en zal het wellicht op de 200
K.M. leelijk afleggen omdat hij physiek niet
taai genoeg is of in koppige volharding tekort
schiet.
Zelfs nu, in dezen langen winter, is er in deze
dagen vlak voor den Elfstedentocht in onze
ondergesneeuwde omgeving al geen gelegenheid
meer om tochten te maken. En benoorden het IJ
was er blijkbaar tijdens dit weekend ook al niet
veel meer te vinden.
Zullen drieëntwintighonderd' Nederlanders in
stpat zijn een zoo zware onderneming als dezen
Elfstedentocht te volbrengen? Ik heb eerbied
voor ons vaderlandsche schaatstalent, maar dit
aantal lijkt wel wat erg hoog. Men moet er zeker
een meer dan middelmatig rijder voor zijn met
meer dan middelmatig uithoudingsvermogen. Dus
zou het niet verbazen als er morgen veel uitval
lers en veel telaatkomers waren. En dat zou ook
een nuttigen kant hebben: het zou het aantal
deelnemers bij den volgenden tocht weer tot
juister en hanteerbaarder cijfers terugbrengen.
Intusschen hoop ik maar dat het nu eindelijk
doorgaat en dat het toch een succes wordt. Dat
hangt niet van aantallen af.
R. P.
Gewapend Duitsch vrachtschip tot
zinken gebracht?
VALPARAISO, 29 Januari. Volgens niet-be-
vestigde geruchten, die in de haven de ronde doen,
zou de Engelsche kruiser ..Despatch" onlangs een
Duitsch gewapend vrachtschip voor de Peruaan-
sche wateren tot zinken hebben gebracht.
£4Jnited Press),
Het ijs van de singels is door den herhaalden sneeuwval in voor schaatsenrijders
slechte conditie. Op den Schotersingel heeft men hedenmorgen getracht om
door benzine over het ijsoppervlak te laten vloeien en in brand te steken, de
oneffenheden te laten verdwijnen: de verhoogingen smelten daardoor weg, en
de inhamnietjes worden met water gevuld, dat opnieuw bevriest. Op deze foto
zien we een aantal werklieden bezig „het ijs in brand te steken." Het is voor de
schaatsliefhebbers te hopen dat deze methode om het ijsoppervlak glad te
maken, resultaat zal hebben.
HET FINSCHE LEGERBERICHT:
Russen tellen hier
verscheidene
honderden dooden.
Het Finsche legerbericht van Zondag deelt
mede:
„Te land: op de Karelische landengte niets bij
zonders te melden. Ten noordoosten van het La-
doga-meer waren de vijandelijke aanvallen
zwakker dan de vorige dagen. De door de Sovjets
geleden verliezen bedroegen verscheidene hon
derden dooden.. De Finnen vernietigden een
Russische transportcolonne van ongeveer 200
paarden. Zij vernielden bovendien drie tanks.
In den sector Aittojoki van weerskanten leven
dige activiteit van patrouilles en artillerie. Een
tank werd vernield. In de richting van Homantsi
sloegen de Finnen een vijandelijken aanval wel
ke met vrij zwakke krachten ondernomen was
af.
Op zee: Niets bijzonders te melden. Activi
teit van de kustbatterijen en van de infanterie
der kustverdediging op de vleugels van het front
te land.
In de lucht: De vijand heeft Zaterdag met
enkele toestellen boven Noord-Finland gevlogen.
Russische vliegtuigen bombardeerden Savoskos-
ki. Huhma, Sotkamo en Lieksa. Volgens tot
dusver vex-kregen inlichtingen werd een persoon
gedood. Zaterdag zijn drie Russische toestel
len neergehaald".
In tegenstelling met dit officieele Finsche
bericht meldt het D.N.B. dat volgens te Helsinki
ontvangen berichten van het front, de Russen
ten Nooi-doosten van het Ladogameer, dat in
middels geheel is dichtgevroren, een winteroffen
sief hebben geopend. Terwijl de Finsche stel
lingen op de Karelische landengte door lang
aanhoudend trommelvuur werden overstelpt en
de Finsche troepen aldaar werden vastgehou
den door een verhoogde activiteit van de vlie
gers, hebben de Russen naar verluidt aan het
front naar Loimala en Kitala eenige divisies
opgesteld, die moeten pogen zich een weg te ba
nen in den rug van de Mannheimer-linie.
Kroonstad toch gebombardeerd?
De correspondent van de Stockholm Tidninger
te Helsinki, bericht aan zijn blad. dat hij de
bevestiging heeft ontvangen, dat, niettegen
staande de tegenspraken, Kroonstad wel dege
lijk door de Finsche luchtmacht is gebombar
deerd. De Finsche vliegers hebben kunnen zien.
dat schepen in brand vlogen.
Worosjilof naar het front.
Een militaire correspondent van Reuter
schrijft dat maarschalk Worosjilof een bezoek
zal brengen aan het front in Finland en hij
hecht hieraan groote beteekenis aan dit be
zoek. Worosjilof is nauw met 'Stalin verbonden
De 59-jarige maarschalk is thans opperbevel
hebber van het roode leger, vloot en luchtmacht
en de correspondent verwacht dat zijn bezoek
aan Leningrad ten doel heeft de actie van deze
drie onderdeelen der weermacht te coördineeren
De Russische troepen, die aan de Noordelijke
Finsche grens in den strijd zijn geworpen, zijn,
volgens berichten uit Stockholm van een beter
type dan die welke gedurende de eerste dagen
van den oorlog werden gebruikt.
Men schat, dat 50.000 man Russische troepen
zich aan het front van Salla verschanst heb
ben en een aantal anderen aan het front van
Petsamo.
De Finsche opmarsch in het Noorden is den
laatsten tijd vertraagd. Een der redenen hier
van is, naar men gelooft, de betere Russische
organisatie sedert generaal Stern het bevel op
zich nam
Lichting 1898 in Finland opgeroepen.
Blijkens aanplakbiljetten te Helsinki is de
.ichting 1898 (landweer eerste klas) per 2 Febru
ari opgeroepen. Hiermede staan 21 lichtingen
in actieven dienst. De dienstplichtigen moeten
uitrustingsstukken, als schoeisel en ski's mee
brengen.
Havas meldt dat een aantal gedetineerden
van de Finsche strafgevangenissen den presi
dent der republiek gevraagd hebben him gratie
te verleenen teneinde hun misdrijven goed te
maken door dienst aan het front. De president
heeft hierin toegestemd en hij heeft thans een
aantal brieven ontvangen van deze mannen
waarin zij hun vreugde te kennen geven, iets
voor het vaderland te kunnen doen.
Laui-i Simojoki, lid van het Finsche parlement,
is, volgens Havas, gesneuveld. Hij was een der
leiders van de in Novexniber 1938 ontbonden fas
cistische partij. Op 20-jarigen leeftijd heeft hij
deelgenomen aan den bevrijdingsoorlog. Hij was
Luthersch predikant.
De Finsche jeugdorganisaties, waaronder de
padvinders, de sportvereeniglngen en de „Jonge
Wacht", hebben een oproeping gepubliceerd tot
haar leden teneinde die verschillende vereeni-
gingen te organiseeren en centraliseeren.
Het initiatief tot deze centralisatie is uitge
gaan van den generalen staf der Finsche troepen
In de oproeping wordt o.a. gezegd dat in deze
oorlogsperiode de diensten der jongelieden ge
bruikt kunnen worden bij de passieve verdedi
ging, Op bewakingsposten en voor hulpver-
leening aan gezinnen en uitgewekenen. De
nieuwe gecentraliseerde organisatie zal alleen
in oorlogstijd bestaan.
Russisch legerbericht.
Het hoofdkwartier van het miltalre district
Leningrad deelt mede:
„Op 27 Januari activiteit van verkenners. De
Sovjet-Russische macht maakte verkennings
vluchten."
„Op 28 Januari heeft zich niets belangrijks aan
het front voorgedaan."
Etslandsche vrijwilligers.
HELSINKI, 28 Januari (Stefani). Vernomen
wordt dat het aantal Estlandsche vrijwilligers, die
strijden in het Finsche leger, gestegen is tot 2000
[jsJI IEMAND kiest een ingewikkelden
iTnI weg, als er een andere bestaat, die
niet alleen veel eenvoudiger, maar ook
veel beter is.
Daarom worden er jaarlijks bijna 50.000
Groentjes in Haarlem's Dagblad geplaatst.
(Aan de veiling te Wateringen
zijn de eerste aardbeien aange
voerddie met behulp van de
Technische Hoogeschool te Delft
door electrische verioarming en
verlichting waren gekweekt.)
Wanneer het harte dorst naar snert met kluiven
En je zelfs op de Gouwzee schaatsenrijdt,
Wanneer je 's avonds bij den haard gaat schuiven
En niet gering aan winterteenen lijdt;
Dan kun je niet zonder verbazing lezen
En zonder dat je ongeloovig lacht,
Omdat je meent, dat er een grens moet wezen;
Van aardbeien, ter veiling aangebracht.
De aardbei is een vrucht waarvan wij houden,
Als haast geen ander vaderlandsch product,
Maar deze vrucht te kweeken bij zoo'n koude,
Dat is toch niet in koelen ernst gelukt?
Want alles heeft z'n tijd, geldt in dit leven
En 't is nu eenmaal nog geen aardbei'tijd,
De aardbei is, om 't zoo eens weer te geven.
Een vrucht die nog de aard (voorloopigi beidt.
Jawel, dat mag dan allemaal zoo wezen,
Maar toen ik aldus logisch peinsde bleek 't
Dat deze vruchten, zoo stond er te lezen,
Met vrucht electiotechnisch zijn gekweekt.
Daar is de Hoogeschool in d'arm genomen,
Die 't plantje heeft gekoesterd en verlicht.
Om tot het wonder resultaat te komen.
Dat ons verrassen kwam in dit bericht.
Wel zelden kon er iets zoo duidlijk spreken.
Als deze aardbeien in dit seizoen.
Wat de techniek, die thans zooveel moet breken,
Voor schoons en heerlijks voor den mensch
kan doen
P. GASUS.
Coöperatie Vooruitgang U.A.
•Mr. Cornelisstraat 7 Haarlem.
ixtia £age
Bak- en Braadvet, per pond
Plantenvet, per pond
Java thee, per ons
Amerik. tarwegriesmeel, p. pond
Koffie, per y2 pond
Maizena, per pak
Slaolie, per flesch
Lucifers, per pak
Tomatensoep, per 1/1 blik
Jaffa's, per stuk
Citroenen 4 a
MET DIVIDENDBONS.
42 ets.
42 ets.
26 ets.
15 ets.
12% ets.
7 ets.
55 ets.
5% ets.
21 ets.
4% ets.
10 ets.
(Adv. Ingez. Med.)
176 passagiers omgekomen.
Trein vloog na ontsporing
in brand.
TOKIO, 29 Januari. Hedenochtend
vroeg heeft zich in een voorstad van Osaka
een ontzettend spoorwegongeluk voorgedaan
met een door een benzinemotor gedreven
trein van een buurtspoorweg.
Doordat een der achterste wagons van den
trein, die op weg was naar Sakoeraisjima.
ontspoorde, scheurde een benzinetank, waar
na de benzine in brand vloog. De vlammen
tastten ook de andere wagons aan.
De lijst van slachtoffers vermeldt 176
dooden en 69 gewonden, waarvan 58 ernstig.
Het ongeval wordt toegeschreven aan een
fout van een wisselwachter. De reizigers wa
ren meerendeels werklieden die op weg waren
naar hun fabrieken, waaronder eenige
vrouwen.
Nog een Fransch schip tot zinken
gebracht.
Lot der bemanning onbekend.
Uit MADRID, 28 Januari: Overlevenden
van het Fransche vrachtschip „Tourny"
(2769 ton), dat Donderdag j.l. aan de Spaan-
sche kust door een duikboot is getorpedeerd,
vertellen dat nog een ander Fransch vaartuig,
de „Alsacien" (3819 ton) tezelfdertijd getor
pedeerd werd. Zij weten echter niet wat er
met de bemanning is geschied.
Maarschalk Petain en kolonel Beigbeder, de Spaansche minister van Buitcn-
landsche Zaken, teekenden het Fransch-Spaansche handelsverdrag, dat dezer
dagen tusschen beide landen gesloten werd.
Het woord is aan
Marie Corelli:
Een meening, die heelemaal geen te
genspraak opwekt, is niet waard dat men
haar heeft.
Hevige explosie richt zeer geringe
schade aan.
Vier leden der bemanning licht
gewond.
Het anker van het Nederlandsche tank
schip .Mamura", dat op weg is van Curasao
naar Amsterdam, heeft Zaterdagmiddag
ongeveer twee uur nabij een haven aan de
Zuid-Oost-kust van Engeland bij het ophalen
een mijn geraakt, welke explodeerde.
Er ontstond een geweldige ontploffing en een
enorme waterzuil ,choot de lucht in. De leden
der bemanning, die zich op het voorschip be
vonden, werden opgenomen en tegen het dek ge
slingerd. Drie matrozen en een olieman moesten
later behandeld worden voor lichte wonden
en zenuwschokken. Met een reddingboot is een
dokter van de kust naar het schip gekomen. Het
eenige verlies, dat het schip heeft geleden, was,
dat het anker verspeeld werd. doordat dit van
de ketting sloeg.
De „Mamura". die 8245 ton groot is. heeft 45
mannen aan boofd. Kapitein is de heer Swart.
Het schip behoort toe aan de maatschappij „La
Corona" een van de dochtermaatschappijen van
de Koninklijke Shell.
Volgens United Press is het schip aan een
groot gevaar ontsnapt doordat de mijn eenige
vadems lieper lag. Dt behoedde de Mamura voor
ernstige schade. Indien het schip enkele metera
verder was gevaren, zou het juist z^n ge-
varen waar de mijn lag en zou het schip ver
moedelijk zijn vernietigd. Bij een voorloopig on
derzoek is gebleken, dat het schip slechts licht
is beschadigd.
De „Mamura" zal na het verblijf in Duins de
reis kunnen voortzetten.
De gezonken Engelsche duikbooten*
Levensteeken van twee opvarenden.
LONDEN. 28 Januari (Havas) Twee man,
een officier en een stoker, van de duikbooten, die
in de Duitsche Bocht gezonken zijn, hebben
thans iets van zich laten hooren. Het blijkt dat
zij in Duitschland krijgsgevangén zijn. Zij wa
ren als vermist opgegeven.
die ook voor morgen door De Bilt ver
wacht wordt, voorspelt nog geen ver
andering van weer. Intusschen zullen
we er met lichte tot matige vorst af zijn,
mitsgaders het kleine ongemak van
plaatselijke sneeuwbuitjes uit een half-
bewolkte tot betrokken lucht.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING
pag.
Verbetering in het autobusscnvcrkeer te Haar
lem. 3
Lagere haven- en bruggelden te Haarlem. 6
BINNENLAND
Het Nederlandsche tankschip „Mamura" heeft
met een anker een mijn tot ontploffing ge
bracht. 1
Ten behoeve van de gemeenten worden 15 op
centen op de winstbelasting geheven. 1
Noodweer heeft op Java groote schade aange
richt. 3
BUITENLAND
De Sovjet-aanvallen ten noordoosten van het
Ladogameer worden zwakker. 1
Bij een treinramp in Japan zijn 176 mcnschen
om het leven gekomen. 1
Churchill zeide in zijn jongste radiorede o.a. dat
hij Hitler's beste kans voorbU achtte. 5
De blokkade der internationale concessies te
Tientsin is opnieuw verscherpt. 5
Dc motie van Hertzog is In het Zuid-Afrikaan-
sche parlement verworpen. 5
SPORT.
Sleeën en skiën in Zandvoort. 7
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Groote Tocht. i
Jhr. dr. J. C. Mollerus; Russische spoorweg
wezen staat voor tal van problemen. 3
J Kirchncr: Kallio, de Finsche Boerenpresident. 5
Van een bijzonderen medewerker: Het Parijsche
„realistische" chanson. g
Van onzen Londenschen correspondent: Londen
na vier maanden oorlog. g
J. B. Schuil: „De Schaduw" 2
B. K.: Kunst Na Arbeid. 4
K. de Jong: Haarlemsche Orkest Verceniging. 4
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op a
LAATSTE BERICHTE]*