Haarlem's Dagblad
BRANDSTOFFEN
Nieuwe S
Nieuwe Sovjet aanval
Qeoacvdijlke tocht
Moderne Heerenhuizen
op de Mann
op de Mannerheimlinie.
,-t
over de Waddenzee
naar Schiermonnikoog.
Ook ditmaal afgeslagen.
De Figuur Churchill.
Baanvak Hoorn-Purmerend
heden vrij?
Orde en wanorde.
Het Belangrijkste
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
$4 ;"r
-f'
Ook militaire hulp werd gerequireerd, om den trein en de wagens der hulp
ploegen, die bij Oosthuizen waren ingesneeuwd, „uit te graven". De soldaten
aan den arbeid.
DEN CEHEELEN NACHT OP HET IJS.
Gezelschap van zes
personen door vliegtuig
ontdekt.
AT het ijs tusschen Schiermonnikoog en
Groningen niet te vertrouwen is blijkt
wel uit het hachelijk avontuur dat zes
Groningers hebben doorgemaakt. Don
derdag was een viertal mannen van Zoutkamp over
het ijs naar Schiermonnikoog gewandeld. Deze
tocht had een vlot verloop. Daardoor aangemoe
digd besloot een gezelschap van zes personen: drie
dames en drie heeren ook den, zooals later zou blij
ken lang niet ongevaarlijken tociht, te gaan onder
nemen.
Vrijdagmorgen zijn zij van de Groningsohe kust
in de beste stemming vertrokken. Zij zijn op hun
tocht de vier mannen, die gisteren de terugreis
naar Zoutkamp ondernamen gepasseerd.
Tot hedenmorgen had men toen echter niets
meer van hen vernomen.
Te ruim tien uur vanmorgen zijn zij op Schier
monnikoog aangekomen. Ze hebben het eiland loo-
pende bereikt en zijn voorloopig ondergebracht op
de boerderij van den heer J. de Vries, die in den
polder nabij den dijk is gelegen.
ling van zijn ontdekking gedaan, waarna de com
mandant direct per telefoon den burgemeester van
Schiermonnikoog heeft ingelicht.
Op last van den burgemeester is daarop een
ijsvlet in gereedheid gebracht, die spoedig met
voldoende bemanning over het ijs van de Wadden
zee is vertrokken naar de plaats waar de vermisten
zich moeten bevinden.
Ook uit Zoutkamp is een reddingsexpeditie op
ijssleden vertrokken. De hulpexpedities hebben
levensmiddelen meegenomen, daar men vermoedt,
dat de verdwaalden na den kouden nacht op het
ijs wel behoefte aan inwendige versterking zullen
hebben.
De leden van het gezélschap hebben echter toch
loopende den tocht kunnen volbrengen, zooals uit
het bovengemelde bericht blijkt.
57e Jaargang No. 1737Ö
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
In de laatste weken is opnieuw aan den dag
getreden dat de figuur Winston Churchill in de
Britsche politiek een zeer belangrijke en daarbij
moeilijk-berekenbare factor blijft. Er is ook ge
bleken dat hij, de minister van Marine in het
kabinet-Chamberlain, een oorlogsbeleid voor
staat dat niet geheel strookt met de inzichten
van zijn premier en van zijn meeste collega's in
het kabinet. Hoever dat verschil van inzicht gaat
is niet nauwkeurig te zeggen, maar men moet
wel aannemen dat tegenover Chamberlain en
zijn vrienden die door middel van den economi-
schen oorlog, die thans gevoerd wordt, Duitsch-
land op de knieën willen dwingen, Churchill een
actiever militair optreden voorstaat. Vandaar ook
zijn aansporing aan de kleine neutrale landen
om zich nu maar allen bij Engeland en Frankrijk
tegen Duitschland aan te sluiten.
In het algemeen is de toon in zijn redevoeringen
veel agressiever dan die van de beide andere, fei
telijk voornaamste woordvoerders der regeering:
Chamberlain en Halifax, die trouwens beider de
eigenschappen van den volksredenaar missen.
Maar die toch beiden beschouwd moeten worden
als typeerende voorbeelden van den Engelschen
geest. Hun uitingen kenmerken den toon van de
leidende opvattingen in Engeland zooals wij die
ook in vorige perioden gekend hebben. Churchill
valt daarbuiten, ofschoon hij uit diezelfde perio
den stamt en zelfs een langduriger politieke loop
baan achter den rug heeft dan zijn beide ambt-
genooten. Maar een veel stormachtiger loopbaan,
waarin hij telkens weer in verzet kwam, hetzij
met zijn partij, hetzij met zijn mede-ministers.
Een typische Engelschman is hij niet. En vooral
geen typisch voorbeeld van een Engelschen re
gent, ofschoon hij uit hun klasse gesproten is en
zijn vader, Lord Randolph Churchill, een jongere
zoon van den zevenden hertog van Marlborough,
in de vorige eeuw ook een Engolsch staatsman
van beteekenis was. Die vader stierf in 1895, pas
46 jaar oud, nadat hij voorzitter der Conserva
tieve Partij, minister v.oor Indië (gedurende zes
maanden) en Kanselier van de Schatkist (gedu
rende vier maanden) was geweest en zich tegelijk
radicaal en conservatief had getoond, telkens
weer critiek uitoefenend naar twee zijden en
tenslotte nog een prominente plaats innemend
als onafhankelijke figuur in het Lagerhuis.
De loopbaan des vaders schijnt die van den
zoon als het ware te hebben ingeleid. De zoon is
veelzijdiger in zijn talenten. Hij beschikt over een.
buitengewoon goede pen, hij schildert merkwaar
digerwijze ook (zeer verdienstelijke aquarellen),
zijn redenaarsgaven zijn bekend en worden niet
noemenswaard benadeeld door een licht spraak
gebrek, hij heeft een snel Inzicht en is daarbij be
gaafd met een groote werkkracht. Maar zijn lust
tot verzet en agressief optreden hebben hem
meermalen parten gespeeld en zijn fantaisie heeft
Engelsche leidende kringen meermalen veront
rust. Meermalen is hij totaal eruit geraakt en zoo
als dat heet „de politieke woestijn ingestuurd".
Dat gebeurde ook in den vorigen oorlog, dien hij,
evenals deze, als minister van Marine begon maar
waarin twee door hem ondernomen acties .de
zending van de Royal Naval Reserve naar Ant
werpen en de expeditie naar de Dardanellen, door
fouten in de uitvoering mislukten. In Mei 1915, na
negen maanden oorlog dus, werd hij al vervangen
door Balfour. Daarna ging hij zelf vechten in
Frankrijk en werd pas twee jaar later weer mi
nister, eerst van Munitie, later van Luchtvaart.
Ook in die jaren kwam hij weer in conflict met
zijn premier: Lloyd George. In 1921 ging hij over
naar Koloniën, trok zich een jaar later terug,
raakte op den achtergrond, verloor In 1924 als
onafhankelijk candidaat een verkiezingscam
pagne, werd in hetzelfde jaar toch weer herko
zen, was van 1924-1928 met groot succes Kanselier
van de Schatkist en verdween daarna opnieuw
uit het bewind, ditmaal voor elf jaar. Pas het uit
breken van den oorlog in September 1939 zou er
weer toe leiden dat men hem terugriep.
Hij is ongetwijfeld een man die in oorlogstijd
zijn arbeids- en organisatorische gaven het best
kan toonen. Maar hij is zeer moeilijk om mee
samen te werken, zooals bovenvermelde enkele
feiten uit zijn politieke loopbaan bewijzen. Ge-
erfde eigenschappen niet alleen van zijn vader
maar ook ongetwijfeld van de zijde van zijn moe
der, die een Amerikaansche was plaatsen deze
merkwaardige figuur buiten het bekende kader
der Engelsche staatslieden. Ook een Lloyd George,
die Welshman was en dus zeer on-Engelsch van
natuur, viel daar evenwel buiten. En Churchill's
afstamming uit den ouden adel geeft hem een
zeker aureool in de oogen van de kleine burge
rij, die wel nergens zoo gevoelig voor adel titels
schijnt als In Engeland. Maar de „upper middle
class" is nooit erg op hem gesteld geweest.
Velen voelen zich niet veilig met dezen storm-
achtigen en aanvallenden bewindsman en nemen
hem ook zijn vele politieke kleur-veranideringen
hij was achtereenvolgens conservatief, liberaal,
onafhankelijke, nu ultra-conservatief kwalijk.
Men schrijft hem een zeer groote eerzucht toe en
er lijkt weinig twijfel aan te bestaan dat hij fel
streeft naar het premierschap.
Of hem dat nog eens ten deel zal vallen is de
vraag. Het schijnt eigenlijk alleen denkbaar als
Engeland in een toestand van grooten nood en
beproeving zou geraken. Gebeurt dat niet dan
zullen steeds velen hem niet willen.
In November 1939 is Winston Churchill 65 jaar
geworden. Zijn hevigheid, zijn arbeidskracht en
vooral zijn „brio" schijnen evenwel nog steeds on
verminderd. Ik hoop overigens dat hij geen pre
mier zal worden. R. P.
GRAVEN VAN ILLYRIERS ONTDEKT.
BERLIJN. 2 Februari (D.N.B.) Bij graaf
werkzaamheden aan den oever van de Brinitza
nabij Kattowitz hebben Duitsche soldaten graver,
van Illyriërs ontdekt, welke uit de achtste eeuw
voor Christus dateeren. Tot nu toe zijn zes gra
ven bloot gelegd.
Nacht vol spanning.
Na een nadht van spanning, gedurende welken
men tevergeefs getracht heeft van den zeedijk af
iets te ontdekken van de zes personen, die gisteren
middag van de Groninger kust zijn vertrokken met
de bedoeling over het ijs van de Waddenzee naar
Schiermonnikoog te loopen, is men er vanmorgen
in geslaagd de vermisten op te sporen.
Toen de burgemeester van Schiermonnikoog, de
heer H. W. van den Berg, gisteravond de mede-
deeling ontving, dat zes menschen op het ijs van
de Waddenzee verdwaald waren, heeft hij onmid
dellijk alle pogingen in het werk laten stellen om
te trachten de vermisten op te sporen. Gedurende
den avond en den nacht was dit echter niet moge
lijk, omdat door versch gevallen sneeuw de sporen
op de sneeuwvlakte uitgewischt waren en het in de
dichte duisternis niet mogelijk was de ongelukkige
wandelaars te vinden.
Vanmorgen is echter op verzoek van den burge
meester een militair vliegtuig, bestuurd door den
sergeant-vlieger Looyer, opgestegen.
Sergeant Looyer vloog over de Waddenzee en
heeft om half negen de zes vermisten op twee K.M.
ten Zuiden van het dorp Schiermonnikoog ont
dekt. Alle zes, de heer K. Starkenborg, de heer
K. Beukema en zijn vrouw, allen uit Zoutkamp,
twee dames Dijkhuis en mej. Zetsma, afkomstig
uit Hornhuizen, waren, voor zoover de vlieger kon
vaststellen, in goede conditie. Zij liepen over het
ijs.
Onmiddellijk heeft de vlieger per radio aan zijn
commandant op het militaire vliegveld mededee-
Met man en macht
wordt gewerkt.
Met alle madht wordt thans gewerkt om de
spoorlijn HoornPurmerend voor het treinverkeer
weer in orde te maken. Vanmorgen vroeg heeft
men opnieuw 'n hulptrein met militairen uit Hoorn
naar den ingesneeuwden trein gestuurd. Deze hulp-
trein is evenwel ook ergens tusschen Oosthuizen
en Middelie in de sneeuw blijven steken.
Het reizigersverkeer naar Hoorn en Enkhuizen
wordt derhalve nog over Alkmaar geleid.
Meer dan honderd arbeiders zijn thans bezig de
opgewaaide sneeuw te verwijderen. Naar men ons
hedenmorgen mededeelde hoopt men echter, dat
het baanvak in den loop van den dag vrij zal ko
men. Dan zal dus ook de normale treindienst kun
nen worden hersteld.
Men wordt verzocht de brandstoffen
minstens één dag van tevoren te
bestellen, daar op denzelfden dag
de orders niet uitgevoerd kunnen
worden.
DE VEREEN. VAN
BRANDSTOFFENHANDELAREN.
(Adv. Ingez. Med.)
TE KOOP
nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor
zien van modern comfort, gelegen aan de Lod.
van Deyssellaan, vlak bij station Bloemendaal.
Ook aldaar nog eenlge
TE HUUR
met centr. verw., ad 630.— per Jaar. Te bevr.:
S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90, Telef 16373.
(Adv. Ingez. Med.)
Webb Miller, de correspondent van het
Finsche leger op de Karelische landengte,
meldt:
De Russen hebben Vrijdag weer een aan
val met een groote troepenmacht, gesteund
door bommenwerpers en zware artillerie, op
het midden van de Mannheimerlinie onder
nomen. De gevechten begonnen reeds vroeg
in den nacht. Opnieuw hebben de Russen
gepoogd hun „Trojaansche paarden"
pantsersleden te gebruiken. Zij werden
weer door tanks voortgeduwd, doch door de
Finnen aan een zelfde behandeling bloot
gesteld als de tanks, zij werden namelijk
met handgranaten „behandeld". Zoodra de
tanks de pantserSleden tot de Finsche po
sities hadden geduwd werden deze door de
Russen, welke lichte machinegeweren bij
zich hadden, verlaten, waarop zij zich snel
in de bosschen verspreidden.
Bij helder, zonnig weer en een tempera
tuur van tien graden Fahrenheit onder nul,
zwierven de Russische bombardementsvliegtui
gen den geheelen dag boven de frontlinies en de
onmiddellijk daarachter gelegen gebieden.
De hemel leek wel op een voetbalveld: witte
lijnen werden kriskras door de uitlaten van de
Russische vliegtuigen aan den hemel geteekend
welke lijnen voor langen tijd bleven hangen.
Op de hoogte, waarop de vliegtuigen zich be
vonden moet een temperatuur geheerscht heb
ben van veertig a vijftig graden onder nul
Fahrenheit.
Achter de linies werd de bedrijvigheid tenge
volge van deze luchtactiviteit voor uren stopge
zet. Tijdens den autotocht van honderd vijftig
mijl, welke ik maakte, moest ik vier maal ten
gevolge van luchtalarm of luchtaanvallen stop
pen en was dikwijls gedwongen meer dan een
uur in het bosch in den wagen te zitten, waarin
de temperatuur beneden het vriespunt was. Hier
en daar waren de resultaten van de Russische
bombardementen te zien. In een klein stadje
waren in het centrum drie huizen tot puin ge
maakt, de stukken puin lagen ver in het rond
verspreid terwijl in de witte parken tal van
menschen er naar stonden te kijken.
De wegen waren bedekt met versche modder
welke door de bomexplosies was opgeworpen. In
sommige gevallen waren bommen geworpen op
de wegen op plaatsen ver van eenige bewoning
verwijderd. Met welk doel kon ik niet ontdekken,
vooral daar deze gaten hersteld konden worden,
hetgeen ook prompt binnen een uur ge
schiedde.
Havas meldt uit Haparanda:
Het gedeelte van de Landengte, waar de Rus
sische aanvallen op gericht zijn is het kwets
baarste punt van de Mannerheimlinie. In het
oostelijke deel zijn de versterkte stellingen der
linie gedekt, zelfs nu de meren toegevroren zijn,
door een lange gracht, gevormd door de meren
Vuoski en Suvanto. Alle door de Russen over het
ijs dezer meren ondernomen aanvallen zijn ge
stuit op de Finsche automatische wapens, maar
in den sector van Summa, waar de operaties van
Donderdag zich afspeelden, strekt zich een
vlakte zonder meren uit. Deze sector, waarvan
het dorp Summa het middelpunt vormt, strekt
zich uit tusschen het meer Muolajarvi en het
meer Kuolamajarvi. Ten wensten van Kuola-
majarvi strekt zich een zeer diep tusschen zijn
oevers liggend meer uit tot aan de kust van de
Finsche Golf in een beboscht gebied, waar de
Russen niets kunnen ondernemen zonder on
middellijk onder vuur te worden genomen door
de zware Finsche kustbatterijen, die niet alleen
opgesteld staan op de eilanden van de Archipel
Koivisto, maar ook op het vasteland te Hunal-
joki. Deze batterijen syelen in de verdediging
der landengte een zelfde rol als die van het.
eiland Mantsi op de oevers van het Ladogameer.
Door den sector van Summa loopt ongeveer
door het midden een belangrijke weg van Wiborg
naar Terijoki. Eenige kilometers verder naar het
oosten loopt evenwijdig een spoorlijn. Tusschen
het meer Kuolamijarvi en Gute strekt zich een
moerasgebied uit, dat in het voorjaar en in den
zomer moeilijk toegankelijk is, maar waar de
vorst den grond verhard heeft. Een belangrijk
moeras, dat op het oogenblik eveneens bevroren
is, ligt in het midden der laagte. Dit diende voor
den oorlog als schietbaan voor het garnizoen van
Een IJs-Zondag
staat ons weer te wachten, tenzij alle
voorteekenen bedriegen. Want De Bilt
houdt het ook ditmaal weer op Oosten
wind, betrokken lucht en een beetje
sneeuw. En het kwik blijft nog aan den
verkeerden kant van het vriespunt.
De ondergang van „Starfish"
en „Undine".
LONDEN 3 Februari (Havas). „Press
Association" meldt dat dc volledige bemannin
gen van de Britsche duikbootcn „Starfish" en
„Undine", welke de vorige maand bij Helgoland
gezonken zijn. zich in Duitsche krijgsgevangen
schap bevinden.
Duitsch vliegtuig boven Engelsch
gebied neergeschoten.
Vier der vijf inzittenden omgekomen.
LONDEN, 3 Februari (Reuter). Vanochtend
hebben twee Duitsche vliegtuigen voor de kust
van Yorkshire een trawler met hun machinege
weren beschoten. Britsche gevechtstoestellen ste
gen op en hebben een Duitsch Helnkel bombar
dementstoestel neergeschoten. Het viel op een
landhuis en geraakte In brand. Vier Inzittenden
zijn omgekomen, de vijfde raakte gewond.
Nader wordt gemeld:
Men gelooft dat een tweede Duitsch bom
bardementstoestel aan de kust van Northum
berland neergeschoten is.
Zaterdag 3 Februari 1940
Abonnementen pet week ƒ0.25, pet maand ƒ1.10,
pet 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Wiborg, d.w.z. dat de Finsche artilleristen en
mitrailleurtroepen, die den toegang verdedigen,
de minste terreinbochten kennen, en dat zij
uiterst doeltreffend vuur kunnen plaatsen. Tus
schen de spoorlijn en het meer Mualo liggen
uitgestrekte pijnbosschen, in het zuiden gedekt
door een groot moeras.
Tegen dezen sector hebben de Sovjet
troepen hun jongste aanvallen ondernomen,
gesteund door talrijke tanks, waarbij ook de
befaamde parachutisten optraden, die door
Russische vliegtuigen midden in de Finsche
linies werden neergelaten. Drie groepen van
deze luchtinfanterie, elk 20 man omvattende,
kwamen zoo uit den bewolkten hemel vallen.
Zij werden onschadelijk gemaakt en ondanks
den omvang van den Russischen aanval
werden de roode troepen na zeer levendige
gevechten tenslotte over de geheele linie door
de Finsche troepen teruggeslagen.
Het woord is aan
La Fontaine:
Niets is onnut voor menschen met ge~
zond verstand.
Het kan me zoo weieens gebeuren,
Dat 'k aan den huiselijken haard,
In stil gepeins zit te betreuren,
Wat er al woelt op onze aard.
Dan kan ik me zoo dankbaar voelen,
Dat op den Nederlandschen grond,
Nog rustig plekje in dat woelen.
Mijn lang verdwenen wiegje stond.
Maar zal de onrust', nu gevaren
In oud Europa, altijd maar
Mijn dierbaar kleine landje sparen,
Of komt het ook nog in gevaar?
Dat is, vermoed ik, een gedachte,
Die ieder onzer telkens kwelt,
En waardoor ieders zenuwkrachten
Zwaar op de proef worden gesteld.
Zal spoedig orde weer regeeren,
Waardoor de mensch zijn rust herkrijgt,
In 't internationaal verkeeren,
Nu slechts door wanorde bedreigd?
Anders gezegd: mag het weer worden,
Dat men er weer gevoel voor heeft.
Dat orde is ook in wan-orde.
Als deel waar iedereen naar streeft?
Daartoe moet men 't besef bereiken,
Hoe groot de nood geworden is,
Nu 't omgekeerd erop gaat lijken
Of wanordein orde is
P. GASUS.
CENTRALE RADIO ONTVANGST
Waarom zoudt U langer wachten,
Neem vandaag nog een besluit,
Sluit U aan bij de Centrale,
Daar dit pracht ontvangst beduidt.
HAARLEM TELEFOON 10016
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING
pag.
De Haarlemsche raad voltooide dc algemeene
beschouwingen over de begrooting. Een zitting
met eenige incidenten. De heer Castricum
werd uit de R.K. raadsfractie gebannen. 4
De asch van Anthony Fokker is heden op Wcs-
terveld bijgezet 11
BINNENLAND
Een gezelschap van zes menschen lieeft een
nacht op het Waddenijs doorgebracht 1
Minister de Geer kondigt een oorlogswinstbe
lasting aan. 3
Verscheidene dorpen zijn door sneeuw geïso
leerd 3
De „buitenlandsche" gemobiliseerden gaan.met
groot verlof 3
BUITENLAND
De Balkanconferentie is Vrijdag begonnen 5
Russische oorlogsbodems beschoten een Est-
landsch vliegtuig 5
Een nieuwe Sovjet-aanval op de Mannerheim
linie is weer mislukt. 1
B. K.: Lichtpunten in het zakenleven. 3
De Russen hebben weer een groot aantal bom
men op Zuid-Finland geworpen 11
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De figuur Churchill i
R. P. Journaal van de Week. 5
P. v. d. Hem: Koning Winter. 3
v. H.: Rouben Mamoulian zorgt weer voor een
verrassing. g
v. H.: Pluk den dag 6
Filmschouw g
Dr. W. G. N. v. d. Sleen: Na drie jaar weer naar
Canada. 7
Dr. P. H. Schroder: Boeken die bleven. 7
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen. 7
Financieel Economische Weekoverzicht: De
Duitsche tegen-blokkade. 9
Van een büzondercn medewerker: Naar F'inland 11
J. B. Schuil over „Dc Wrekende God"
LAATSTE BERICHTEN 12
Burgerlijke Stand van Haarlem 12