Haarlem's Dagblad Jionutq ïüiiiter op den aftocht Opperbevelhebber afgetreden De Redevoeringen. Luchtbotsing. Ontploffing op een tankschip. Nieuwe aardbeving in Anatolië. Hij laat ons spiegelgladde wegen na Vele dorpen geïsoleerd Mist, regen en dooi Het Belangrijkste 57e Jaargang No. 17371 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132. 12713. Administratie 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Maandag 5 Februari 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer 0.15. Groentjes zie rubriek. O Verleden week heeft zich weer eens gekenmerkt door een ononderbroken reeks redevoeringen van buitenlandsche staatslieden. Achtereenvol gens waren Churchill, Daladier, Hitler, Chamber lain, Arita (tweemaal) en Kallio aan het woord. En tenslotte werd er Zaterdag nog de nieuwe Engelsche minister van Oorlog, Stanley, opvolger van Hore Belisha, aan toegevoegd. In hoeverre één redevoering het ontstaan van een heele reeks verwekt is niet zeker, maar men moet wel aannemen dat die invloed zich doet gelden, want meestal wordt het een waar debat-in-den-ether. Men schijnt de betoogen van tegenstanders ten snelste te willen beantwoorden, ook al is er niets nieuws aan te voeren. Verscheidene redevoeringen van de vorige week brachten niets nieuws. Ieder een kende die beschouwingen al. De herhaling moest blijkbaar haar propagandistische waarde doen gelden. Minister Stanley heeft ook geen nieuwe ge zichtspunten geopend, maar hij was nogal scherp. Toen deze zoon van Lord Derby evenals Chur chill dus een telg uit een van de oude Engelsche adellijke geslachten tot opvolger van den ener gieken leger-hervormer Hore Belisha benoemd werd, had hij in Engeland geen erg goede pers. Verscheidene bladen in zijn eigen land stelden hem voor als een bewindsman van den tweeden rang, die tot dusver weinig op den voorgrond ge treden was en eigenlijk ook niet veel succes had behaald op de regeeringsposten, die hij tot dusver had bekleed. Misschien heeft deze critiek de scherpte van minister Stanley's toon beïnvloed. Hij voerde zeer zeker den zelfbewusten toon van een leider en legde bovendien vinnige slagvaardigheid aan den dag tegenover enkele interrupties. De strekking van zijn betoog was intusschen weer: de overwinning behalen. Ook hij zou God danken als de oorlog geen dag langer behoefde te duren, maar hij achtte het onmogelijk tot een vrede door overleg te komen met het huidige Duitsche régime, omdat zoo'n vrede toch niet blijvend zou kunnen zijn. Hitier zou er zich niet aan houden. Vraag het, zei Stanley, aan de Polen, de Tsjecho-Slowaken, de Oostenrijkers, de Joden en tenslotte noemde hij ook de neutralen. Maar alle volken, en zeker niet het minst de neutralen, zouden God danken voor een vrede door overleg, waarbij het uitbreken van een nieu wen oorlog door het scheppen van voldoende we- derzijdsche waarborgen verhoed zou worden. En de overtuiging dat dit onmogelijk zou zijn en blij ven hebben zeer veel menschen niet. Zij meenen dat dit een zaak van staatsmanskunst is. Zij meenen zich ook te herinneren, dat in voorgaan de jaren door vele staatslieden betoogd is, dat de oorlog geen noodzakelijke weg tot oplossing van geschillen is. En aangezien zij ook anderszins hebben waargenomen anders zouden zij trou wens doo. en blind moeten zijn hoe vaak de houdingen van staatslieden zich wijzigen, achten zij het niet uitgesloten dat ook Duitschland on der bepaalde omstandigheden tot herroeping van zijn daden bereid zou zijn. Bijvoorbeeld tot herstel van een onafhankelijk Polen en een onafhanke lijk Tsjechië, wellicht tot een volksstemming in Oostenrijk, ja zelfs tot een ander optreden jegens de Joden. Het heeft zijn houding tegenover Rus land ook volkomen omgekeerd en hoevelen zou den dat een jaar geleden hebben durven voor spellen? De vraag der wederzijdsche waarborgen, om vredesonderhandelingen mogelijk te maken, wordt ongetwijfeld beheerscht door de houding van de machtige neutralen. Indien de toestand rijp zou zijn voor overleg zou de houding van de Vereenigde Staten van beslissende beteekenis zijn. Het is niet de eerste maal dat ik dit schrijf ook hier dus herhaling en dat ik herinner aan het diplomatieke overleg tusschen Roosevelt en den Paus. Maar er zij iets aan toegevoegd, omdat veel menschen uit een redevoering als die van minister Stanley maar weer afleiden dat er volstrekt geen uitzicht meer op vrede-door-over- leg bestaat. Uit die redevoeringen, al leest u ze allemaal nauwkeurig, kunt u den werkelijken toestand niet afleiden. Het is niet de gewoonte van staatslie den, evenmin als trouwens die van diplomaten, hun troeven alle op tafel te leggen. Dikwijls hou den zij zelfs de voornaamste verborgen. Dat er op het oogenblik geen voortgang be staat in het streven naax een vrede-door-overleg blijkt dan ook niet zoozeer uit die redevoeringen, die bovendien sterk-propagandistisch getint zijn en alle de vastberadenheid van het eigen volk trachten te versterken. Het blijkt wel uit het uitblijven van berichten omtrent verdere stappen van Roosevelt. Wat niet gezegd wordt is dikwijls teekenend er dan wat wél gezegd wordt. Want overigens houdt dit uitblijven van nieuws heelemaal niet in, dat Roosevelt en andere neu trale leiders geen pogingen doen. Door zijn am bassadeurs heeft de Amerikaansche president voortdurend contact met de oorlogvoerenden en met alle neutralen. Binnenskamers wordt na tuurlijk voortdurend gepolst, getast gezocht, over legd. Daarvan lekt niets naar buiten uit maar de geheime rapporten van ambassadeurs houden hun regeeringen voortdurend op de hoogte van de heerschende stemming. Een yrede door overleg wordt mogelijk zoodra uit die stemmingen blijkt dat de strijdende par tijen alle tot de overtuiging zijn gekomen dat dit voor hen de beste uitweg is en er voldoende waar borgen bestaan. Zoolang die stemming niet be reikt is ja, tot het oogenblik vlak daarvoor zal men redevoeringen hooren die de overwinning als eenige oplossing aangeven. Ook al weten de betrokkenen heel goed dat er „iets in den maak Is" en men bijna de oplossing heeft bereikt. Dit moet men bedenken bij het lezen der rede voeringen. En zelfs bij het aanhooren ervan. R. P. (Het K.L.M. vliegtuig Emoe is te Calcutta tot daling en opont houd voor reparatie gedwongen door botsing tijdens de vlucht met een vogel.) Daar vloog de trotsche Emoe voort, Om Neerland met zijn Oost te binden Een machtig vogel van de soort, Die menschen wisten uit te vinden Maar eensklaps voelde men een stoot, Door botsing' met een lager oude Van vogel deze is gedood, En d' Emoe vleugellam geworden. Het machtig vliegtuig is gedaald En wacht nu op een reparatie, De post wordt niet op tijd gehaald, De passagiers hebben stagnatie. Dat kost weer geld, dat kost weer tijd, En dit is ernstig te betreuren, Het firmament is toch zoo wijid', Zooiets hoeft toch niet te gebeuren. Begrijp me goed, 'k wil den piloot Der K.L.M. hier niets verwijten, Ik weet wel dat die landgenoot Zich van zijn taak goed weet te kwijten. Mijn gramschap treft uitsluitend hier De schuldige ter andre zijde, Waarom kon nou dat stomme dier Die dwaze botsing niet vermijden? De mensch neemt een steeds grooter vlucht, En "t is hoog tijd ons af te vragen, Wat doet zoo'n beest nog in de lucht In deze menschenvogel dagen. P. GASUS. WEEKBERICHT Coöp. Broodbakk. en VerbruiksVerg. „Vooruitgang" U.A., Haarlem. Vet per pond 42 ets. Java rijst per pond 13 ets. Griesmeel per pond 15 ets. Java thee per ons 26 ets. Gedr. Appelen per pond 35 ets. Spinazie per 1/1 blik 20 ets. Andijvie per 1/1 blik 23 ets. Snijboonen per 1/1 blik 23 ets. Zalm per blik 18 ets. Lucifers per pak 514 ets. MET DIVIDENDBONS. (Adv. ingez. Med.) Het woord is aan Marie Ebner-Eschenbach: Alles komt aan op de omgeving. De zon in de lichte hemelruimte heeft een veel mindere meening over zichzelf dan de vetkaars, die in den kelder brandt. Geen persoonlijke ongelukken, wel schade aangericht. 's GRAVENiHAGE, 5 Februari. Bij de directie van de Petroleumonaatschappij „La Corona", een dochtermaatschappij van de Koninklijke Shell, is hedenochtend een telegram ontvangen van den kapitein van het motor tankschip „Ceronia", waarin mede gedeeld wórdt dat hedennacht omstreeks half vier een otploffing midscheeps heeft plaasgehad. Deze onploffing veroorzaakte nogal wat schade. Het schip kan echter zijn reis ver volgen. De kapitein seinde nog aan de reederij dat aan boord van de „Ceronia" alles wel is. zoodat geen persoonlijk letsel zou zijn toegebracht. De „Ceronia" was op weg naar Rotterdam en de ontploffing heeft vermoedelijk vlak bij de Engelsche kust plaats gehad. Het schip is onder commando van kapitein Velthuis en heeft een bemanning van 53 koppen aan boord. Dit zijn 14 Europeanen en 39 Chineezen. Twee dorpen verwoest. Een hevige aardbeving heeft Zaterdag avond twee dorpen in het gebied van Er- zindjan in Anatolië volledig verwoest. Als gevolg hiervan zijn 45 personen om het leven gekomen en tientallen ernstig gewond. Generaal I. H. Reynders wordt opgevolgd door generaal H. G. Winkelman Generaal Reynders in zijn werkkamer Zooals uit de Staatscourant van hedenavond zal blijken, is aan gene raal I. H. Reynders, opperbevelhebber van land- en zeemacht, op een daar toe door hem gedaan verzoek, door H. M. de Koningin eervol ontslag uit den militairen dienst verleend, onder dankbetuiging voor de uitnemende diensten, door hem in verschillende gewichtige betrekkingen en in buiten gewoon moeilijke omstandigheden bewezen, en is tot zijn opvolger be noemd de gepensionneerde luitenant- generaal H. G. Winkelman, sedert het intreden van den mobilisatietoestand commandant van den luchtverdedi gingskring UtrechtSoesterberg, ter wijl de laatstgenoemde tegelijkertijd bevorderd is tot generaal. Naar wij vernemen, heeft in hoofd- Ameland krijgt gebrek aan brandstof en veevoeder l"\ E dooigrens, welke reeds eenige dagen in het Zuiden van ons land lag is Zondag verder naar het Noorden opgeschoven. Regen kletterde tegen de ruiten, opende het vooruitzicht, dat aan den langen winter eindelijk een einde was gekomen. Vermoedelijk mogen we inderdaad eenige hoop koeste ren, dat de heerschappij van Koning Vorst voorloopig voorbij is, maar hij laat ons niet zoo maar los. Hij verrast ons met spiegelgladde wegen, die de moeilijk heden voor het verkeer, dat het vorige week toch reeds zoo zwaar te ver duren heeft gehad, nog hebben vermeerderd. Desniettemin, er wordt terrein gewonnen verschillende wegen, die onberijdbaar waren, zijn weer berijd baar geworden, en als de dooi blijft voortduren als hij is begonnen, zal deze winter-verkeersellende ook gauw zijn geleden. Zondagmorgen heeft nog een kleine expeditie, bestaande uit drie personen van Durgerdam uit over den Waterlandschen zeedijk een tocht naar Uitdam gemaakt, teneinde de bewoners van dit dorp van vleesch en vet te voorzien. Om zes uur uit Durgerdam vertrokken, arriveerden de man nen om half elf in het dorp aan het IJselmeer waar zij door de bewoners met open armen wer den ontvangen. Het drietal, de slager P. Wirsing. zijn broer F. Wirsing en de heer Trompetter, een inwoner van Durgerdam, heeft een zeer moeilijken tocht gehad. Tegen wind in moesten zij de kleine slede, waarop een mand met vijftig K.G. vleesch en vet was geladen, over groote sneeuwheuvels trekken. Oorspronkelijk kon men op den kruin van den zeedijk blijven loopen, doch later kwam het trio ook hier voor groote moeilijkheden te staan. Herhaaldelijk moest het den dijk verlaten om zich even verder weer om hoog te hijschen. Liggende, kropen de mannen, elkander helpend, den dijk op. Vele malen viel de slede om en moest men deze weer in het rechte spoor brengen Dit alles matte de menschen zeer af. Op één K.M atstand van Uitdam wachtten de expeditie de grooste moeilijkheden. De sneeuw lag daar wel zeer hoog. De kruin van den dijk was niet meer te zien. Men kan zich nauwelijks een voorstelling maken van de groote sneeuw massa's, die daar liggen, Uitdam was via den dijk niet te bereiken ,en de mannen daalden daarom af naar het diepe om over het ijs het laatste deel van den tocht af te leggen. De drie Durgerdammers kwamen geheel verkleumd in het dorp aan. Een been van den jongsten deel nemer, F. Wirsing, was geheel gevoelloos. De 20-jarige jongeman moest van het ijs ge dragen worden, waarna ingezetenen van Uitdam de eerste hulp verleenden. Rijkelijk onthaalde de bevolking het drietal op warme spijzen en dranken. Zoo spoedig mogelijk aanvaardden de mannen den terugtocht, die gedeeltelijk over het ijs van het IJselmeer werd afgelegd. Men had den wind thans in den rug, zoodat men weinig last- van de koude had en zich veel sneller kon verplaatsen, mede, omdat de slede achtergelaten was. Na eenigen tijd kreeg F. Wirsing echter weer last van zijn been. Hij kon niet meer mee komen en de anderen moeste hem dragen. Het was reeds half twee toen de drie mannen, uit geput en verkleumd in Durgerdam terugkeerden. Dorpen onbereikbaar. Uitdam is chter niet het eenige dorp, dat voor wegverkeer onbereikbaar is. In Midden- Drente is ook vrijwel elk verkeer onmogelijk ge worden. Het kleine Friesche plaatsje Langweer is zelfs reeds zes dagen lang onbereikbaar. De eenige toegangsweg tot het dorp is over een lengte van iy2 a 2 K.M, geheel bedekt met sneeuwduinen, ter hoogte van 1 a 2 meter. Daar opruiming met handkracht niet doen lijk is, heeft men thans een zandschuifmachine gerequireerd, die Zondag met haar werk ls begonnen. Men hoopt in 2 a 3 dagen den weg weer berijdbaar te maken. In de omgeving van Beilen. welk dorp Zondag geheel geïsoleerd was, zijn vanochtend overal ploegen vrijwilligers begonnen de wegen sneeuwvrij te maken. Er zijn honderden men schen aan het werk. Tegen den middag hoopte men de sneeuwbarrières op den hoofdweg BellenAssen te hebben opgeruimd. Zoolang de zandstrooier niet is rond geweest, blijft deze weg echter nog zeer gevaarlijk, omdat de sneeuw vrije gedeelten in den afgeloopen nacht met een dikke ijskorst zijn bedekt. De busdiensten lagen vanochtend nog stil, doch zouden in den loop van den dag in Noor delijke richting waarschijnlijk heiwat kunnen worden. Het verkeer BeilenHoogeveen kan vermoe delijk vandaag nog niet worden hersteld, De post van Zaterdagavond lag Maandagochtend nog in Beilen. Het gehucht Schardam, gemeente Oost huizen, heeft het ook zwaar te verduren. Ver scheidene schuren en huizen zijn totaal inge sneeuwd. Het gehucht, dat langs den IJselmeer dijk ligt, is van beide kanten niet te bereiken De sneeuw heeft zich tot vijf meter over den weg opgehoopt. Om toch in het gehucht te komen moet men een lastigen tocht door de lan derijen maken. Veehouders moeten de melk over de landerijen naar den verkeersweg Hoorn- Amsterdam brengen en in vele gevallen zijn zij onderweg blijven steken. Te Warder, dat eveneens aan den IJselmeer- dïjk is gelegen, waren Zondagmorgen in korten tijd nog zeven auto's ingesneeuwd. Weer berijdbaar. Hiertegenover staat echter, dat op andere wegen het verkeer kan worden hervat. In den loop van den middag ls men er giste ren er ingeslaagd de trambaan Amsterdam- Monnikendam geheel sneeuwvrij te maken. Het verkeer is terstond hervat. In Waterland staat men echter nog voor tal van problemen. Het busverkeer van de N.Z.H.T.M. ls geheel gestremd. Tusschen Edam en Monnikendam zijn twee bussen ingesneeuwd, welke men heden tra-het uti te graven. Veevoer op Ameland raakt op. Een Kli.M.-vliegtuig bestuurd door den vlie ger Parmentier bracht Zaterdagmiddag 300 K.G post en acht passagiers uit Eelde op Ameland De groote hoeveelheid post was oorzaak, dat eenige personen de vlucht niet konden meema ken. Zij moesten de volgende gelegenheid af wachten. Om dezelfde reden kon de verbinding met Ame land en Schiermonnikoog niet met één vlucht worden afgedaan. Voor elk der eilanden werd een afzonderlijke vlucht van Eelde uit gemaakt Behalve brandstoffenschaarschte dreigt een tekort aan veevoer op Ameland. Het is bij lederen handelaar uitverkocht. Gezien den kleinen voorraad hooi en de onmogelijkheid om voorshands de scheepvaart te hervatten, ziet de toestand er ten deze verre van rooskleurig ult. Men hoopt, dat de autoriteiten deze moeilijk heden het hoofd zullen weten te bieden. Trein nog ingesneeuwd. Vanmorgen was het baanvak HoornPurme- rend nog steeds voor het treinverkeer afgesloten Er is weer opnieuw een trein met militairen heen gegaan om te trachten de sneeuw op te ruimen Nu de dooi is ingetreden ls het gevaar dat de baan weer zal onderstulven uitgesloten zoodat het opruimingswerk thans eindelijk waarschijn lijk een gunstig resultaat zal hebben. De moge lijk is evenwel niet uitgesloten, dat het tot mor gen zal duren, voordat het treinverkeer doorgans kan vinden, want gistermiddag lag de sneeuw op enkele gedeelten van de baan meer dan een meter hoog. (Voor verdere berichten omtrent den dooi en de gevolgen daarvan te Haarlem e. o. zie men pag. 2) zaak verschil van inzicht met de re geering ten aanzien van vraagstukken van technisch-militairen aard tot de ontslagaanvrage van generaal Reyn ders geleid. Generaal Reynders werd geboren op 27 Maart 1879 te Stadskanaal. Na een H.B.S -opleiding be- zïcht hij van 1896 tot 1899 de Kon. Mil. Academie. Als luitenant diende hij bij de infanterie, de mili taire verkenningen en de wielrijders. Tweede-lui tenant werd hij in laatstgenoemd jaar, eerste-luite- nant in 1903. In 1913 volgde zijn benoeming tot kapitein der infanterie. In den mobilisatietijd van 19141918 is hij werkzaam geweest als chef van den staf bij de étappe-inspectie te Rotterdam. In zijn rang van kapitein werd de heer Reynders in 1918 overge plaatst naar den generalen staf. In die functie trad hij o.m. op als directeur der militaire verkennin gen. In 1925 volgde de bevordering van kapitein Reynders tot majoor der infanterie. Een jaar later kwam hij bij de grenadiers en in 1927 bij den gene ralen staf terug. In laatstgenoemd jaar volgde zijn benoeming tot majoor, in 1928 die tot luitenant-ko lonel, in 1931 die tot kolonel. Daarna was hij in den rang van generaal-majoor werkzaam in de functie van inspecteur der infanterie. Op 1 Mei 1934 werd generaal Reynders benoemd tot chef van den generalen staf als opvolger van luit.-generaal H. A. Seyffardt. In 1935 werd hij luitenant-generaal. De benoeming tot chef van den generalen staf werd beschouwd als een zeldzame gebeurtenis in ons leger, want zelden bereikt een officier op 54-jarigen leeftijd dezen hoogen post. In de zeer spannende dagen van Augustus 1939, toen Nederland mobiliseerde, werd luitenant-gene raal Reynders het hoogste bevel over land- en zee macht toevertrouwd. Bij Kon. besluit van 28 Augus lus werd hij namelijk benoemd tot opperbevelheb ber. Eenige dagen later volgde zijn benoeming tot generaal. Generaal H. G. Winkelman. Dc nieuwbenoemde opperbevelhebber van land- en zeemacht, generaal H. G. Winkelman, werd in 1876 geboren. Op 11 Augustus 1896 werd hij benoemd tot tweede luitenant der infanterie, 25 November 1901 tot eerste luitenant en op 1 April 1913 volgde zijn benoeming tot kapitein. De hoofdofficiersrang be reikte hij op 25 December 1923, waarop 2 Mei 1926 zijn benoeming tot luitenant-kolonel en 17 Januari 1929 die tot kolonel volgde. Als majoor was hij sous-chef van den staf van het hoofdkwartier Van het veldleger, welks chef hij in 1928 werd. Daarna volgde zijn benoeming tot generaal-majoor, commandant van de vierde divisie, waarop hij in 1934 den militairen dienst verliet. is de naargeestige voorspelling van De Bilt voor morgen. De wind zal zwak Zuidelijk zijn en uit de zwaarbewolkte lucht mogen we lichte regenbuitjes verwachten. HEDEN: 12 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING pag. Skiwedstrijden in Kraantje Lek. 9 BINNENLAND De opperbevelhebber generaal I. H. Reynders is afgetreden; luitenant-generaal H. G. Winkel man volgt hem op. 1 De dooi heeft spielgladde wegen ten gevolge gehad 2 Een syndicaat is gevormd voor een luchtvcrbin- ding tusschen Nederland en Amerika. 3 De „Laërtes" is op een mijn geloopen, doch niet gezonken. 8 Inbrekers hebben te Rotterdam gouden voor werpen tot een waarde van ruim een halve ton buitgemaakt. 3 BUITENLAND De Duitsche luchtmacht heeft aan de Engelsche kust tal van schepen aangevallen. Drie a vier Duitsche vliegtuigen gingen verloren. 5 De Russen werden Zondag bij de Mannerhcim- linie opnieuw teruggedreven. 5 De Sovjet-luchtmacht richtte o.a. tc Wiborg en Sortavala groote verwoestingen aan. 5 De Engelsche minister van oorlog, Stanley, sprak te Newcastle over Engeland's bedoelingen. 5 De Balkan wil buiten den oorlog blijven. 6 ARTIKELEN, enz. R. P.; De redevoeringen. J Van een bijzonderen medewerker: Naar Finland 6 B. K.: M. T. S.-Cabaret. 4 J. B. Schuil: „Toontje heeft een paard getee- kend" en „Nummer Zes". 4 en 6 K. de Jong: Kon. Ned. Toon kunstenaarsvereni ging en H. O. V.-Concert. 4 De Burgerlijke Stand van Haarlem ls opge nomen op 1 LAATSTE BERICHTEN t

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1