Haarlem's Dagblad | 1940 | 7 februari 1940 | pagina 11

HISTORIE VAN EEN LAND,

Nieuwe phase in den strijd riet-biet

NAAR FINLAND.

dat voor zijn vrijheid heeft moeten vechten.

Weerbericht.

S WOENSDAG 7 FEBRUARI 1940

HAARLEM'S DAGBLAD

In 1899 wekte het door den Russischen Czaar Nicolaas II aan de Finnen gedaan
onrecht zooveel verontwaardiging in de wereld, dat een delegatie naar Moskou
vertrok om daarvan te getuigen. De leden daarvan waren (op de foto van links
naar rechts)de Noor Brögger, de Nederlandsche hoogleeraar prof. mr. W. van
der Vlugt, de Deen Norman Hansen, de Franschman Trarieux, de Italiaansche
hoogleeraar Brussa en de Zweed Nordenskjöld.

Onze bijzondere medewerker schrijft ons uit
Stockholm, d.d. 30 Januari:

„Wie dicht bij 't vuur zit, warmt zich 't best".
Geen wonder, dat de vonken van de Russische
revolutie in 1917, eerst van de mensjewistische
van Kerenski, toen van de bolsjewistische van
Lenin, Trotski en Stalin, over Finland spatten en
er heel wat harten deden gloeien voor de nieuwe
maatschappelijke idealen, die in het nabije Rus
land de omwenteling begeleidden. Heel wat! Er
zijn geen verhoudingscijfers beschikbaar en zij
doen ook niet veel terzake. Noodig is alleen te
weten, dat Finland's sociaal-democraten van die
dagen achter de revolutiedenkbeelden aanliepen
en dat het er in de eerste helft van 1918 op leek,
als.zou Sovjet-Rusland een Sovjet-Finland naast
zich krijgen.

Het Finsche grondgebied had van 1809 af een
groot-hertogdom onder Russisch opperbestuur
gevormd. De opeenvolgende Czaren waren ten
aanzien van de Finsche binnenlandsche zelf
standigheid van uiteenloopend inzicht geweest.
Alexander I, die in 1809 in Borgaa, voor zich en
zijn opvolgers, zwoer op die zelfstandigheid, was
in zooverre een man van zijn woord. Maar de
laatste Czaar, Nicolaas n, onder invloed <meer
nog dan zijn voorganger) van Pobedonostseff en
andere Russo-maniakken, was gaan knagen aan
Finland's rechten. En toen hij den berucht ge-
Worden Bobrikoff als gouverneur-generaal naar
Helsinki stuurde, ging het hek van den dam. De
Finnen moesten begrijpen, dat het uur van hun
vrijheidsverlies zou gaan slaan, zoo zij zich niet
verzetten tegen de aanslagen, daarop door de
„russificanten" van het slag Pobedonostseff,
Bobrikoff, Kuropatkin, Stolypin en anderen, sa
men met den onzelfstandigen Czaar, beraamd en
gepleegd. En als dan het Februari-manifest van
Nicolaas verschijnt, waarbij de bevoegdheid van
de Finsche standen tot een raadgevende wordt
teruggebracht, en alle Finland en Rusland raken
de zaken aan de bevoegdheid van den Finschen
Landdag worden onttrokken, dan komt dat ver
zet inderdaad. Dan reizen koeriers heel Finland
af om in alle stilte handteekeningen te verza
melen voor een adres aan den Czaar, en in kor
ten tijd zijn er 523.931 bij elkaar. Dan stellen ge
leerden uit alle windstreken een bezwaarschrift
op en in Juni 1899. trekken de Nederlandsche
hoogleeraar Prof. Mr. W. van der Vlugt, de
Franschman Trarieux-, de Deen Hansen, de
Zweed Nordenskjöld. de Italiaansche hoogleeraar
Brussa en de Noor Brögger naar Moskou om Ni
colaas II te doen blijken van de verontrusting
der wereld over het schromelijk onrecht, den
Finnen aangedaan. Zij worden niet in audiëntie
ontvangen. De Czaar heeft zijn zegen aan de
russificatie van Finland gegeven: de eed van
Borgaa is voor eens en voor al geschonden. De
Finnen begrijpen het. En in de hoofden van som
migen hunner rijpt de gedachte, dat er maar één
oplossing is! De unie met Zweden en de unie
met Rusland hebben het Finsche volk geen duur
zaam geluk gebracht. Het eenige dat baten kan
is de zelfstandigheid!

Vlak vóór het uitbarsten van den wereldoorlog
van 1914 bekrachtigt Czaar Nicolaas een nieuw
russificatieprogram. Een der eersten die in de
oorlogsjaren naar Siberië worden verbannen, is
de ldtere President Per Evind Svinhufvud. Tal-
loozen volgen. Maar ook wijken duizenden vrij
willig uit, naar Duitschland, waar zij, na korte
oefening, aan het Oostelijk front gaan strijden
tegen hun Russische onderdrukkers. Nog is de
kans op zelfstandigheid klein en onzeker. Maar
dan begint in Rusland de groote omwenteling.
De Czaar wordt verbannen en met de zijnen ver
moord. Svinhufvud keert naar Finland terug.
Daar zijn nog Russische troepen, die het revolu
tieparool overnemen. De Finsche arbeiders doen
mee. Zij hebben bij de Landdagverkiezingen van
October 1917 de meerderheid verloren <92 van de
200 zetels) maar in de woelingen van die dagen
grijpen zij naar andere middelen om hun wil door
te zetten. Als in Rusland op 7 November de bols
jewistische revolutie begint neemt de Finsche
Landdag de hoogste macht in Finland zelf in
handen.

Op 13 November 's nachts om 12 uur beginnen
de arbeiders de algemeene staking. Op 4 Decem
ber verklaart de Landdag Finland onafhanke
lijk. Maar de revolutiegolf is niet te keeren.
Talrijke autoriteiten worden gevangen gezet en
vermoord. Wel erkende de Sovjetregeering nog
in December de onafhankelijkheid van de
Finsche Republiek, maar dat geschiedde, zooals
Volkscommissaris Proschjaw zei, ,.in het
vertrouwen, dat het niet lang zal duren, vóór
Finland's proletariaat den revolutionnairen
strijd begint en de teugels van het land zelf
in handen neemt". Het baat niet, dat Svinhufvud
vp 25 Januari 1918 telegrafisch bij de Rus
sische regeering protesteert tegen de militaire
hgilp. die Rusland aan de Finsche en Russi
sche revolutionairen in Finland zond. De Rus
sische volkscommissaris van oorlog antwoordt op
26 Januari prompt en ondubbelzinnig: „De
axiale revolutie in Finland is begonnen. Rus-

Czaar Nicolaas II, die in 1899 den Finnen
schromelijk onrecht deed en die in dit jaar wei
gerde een speciale delegatie te Moskou te
ontvangen

land's regeering is volgens haar principes ver
plicht het proletariaat in Finland te steunen in
zijn strijd tegen de Finsche bourgeoisie. De
Commissie voor Oorlogsdoeleinden heeft den
Finschen roode gardisten hulp gezonden en zal
dat blijven doen". Zoo werd Finland in de eerste
helft van 1918 tooneel van een bloedigen bur
geroorlog. Want tegenover de naar een bolsje
wistische revolutie strevende arbeiders, die zich
bij manifest van 24 Janauri (den dag vóór
Svinhufvud's protest-telegram) tot de „Rus
sische kameraden" richtten, kwam Manner-
heim, de ex-officier uit het CzarLstische leger,
met zijn boeren en burgers te staan. En tegen
de Russische hulp aan de „rooden" riep Svin
hufvud Duitsche hulp voor de ..witten" in.
Tegen de regeering-Svinhufvud werd een ar-
beidersregeering gevormd: Haapalainen, Tokoi,
Nanner, Sirola en.... Kuusinen. Russische of
ficieren namen het opperbevel over de ..rooden"
op zich en 28 Januari wordt in Viborg door de
Russische troepen de oorlog aan Finland ver
klaard. Maar Mannerheim behaalt bij Tammer-
fors een overwinning. In April landen de Duit-
schers onder Von der Goltz in Hangö en mar-
cheeren op naar Helsinki, dat in handen van
de „rooden" is. De strijd loopt op zijn einde: de
bolsjewistisch georiënteerden hebben hun pleit
verloren; maar het duurt nog tot 1920. vóór in
Drorpat de formeele vrede tot stand komt.

Intusschen is in Finland de stemming z
pro-Duitsch. Geen wonder: de Duitschers had
den den Finschen anti-bolsjewisten belangrijke
diensten bewezen .Als op 8 Augustus 1918 de
Landdag bijeen komt. besluit die om van Fin
land een Koninkrijk te maken. De beslissing
werd met 58 tegen 44 stemmen genomen (men
bedenke, dat de Landdag 200 leden telt, maar
dat de 92 socialisten wegens deelneming aan de
revolutie van hun mandaten vervallen waren
verklaard). In October 1918 blijkt de pro-Duit-
sche stemming van de Finnen uit het met 75
tegen 25 stemmen genomen besluit van den
Landdag, om de. Finsche kroon aan te bieden
aan Prins Karl van Hessen (Keizer Wilhelm
had voor zijn zoons de kroon van de hand
gewezen). Op 4 November 1918 komt het ant
woord van prins Karl: hij wil het aanbod in
beraad houden. Zag hij Duitschland's ineen
storting naderen? Die volgde nog in dezelfde
maand. In December 1918 weigert de prins
officieel de aanvaarding van de Kroon. De ge
allieerden winnen den oorlog en aan een
Duitschen Koning kan Finland nu niet meer
denken. De Finsche regeering achtte zich ge
compromitteerd en trad af. Mannerheim volgde
Svinhufvud als regent op. Als dan in Maart
1919 Landdagverkiezingen worden gehouden
doen ook de socialisten weer mee

Zij hebben nu met de communisten gebroken
en in de nieuwe volksvertegenwoordiging, die in
meerderheid republikeinsch is. krijgen zij 80 zetels
van de 200. Op 17 Juli 1919 komt de republikein-
sche grondwet tot stand en 3 dagen later wordt
de links-republikein prof. Stahlberg met 143
stemmen tegen 50 op den rechtschen Manner-

heim tot eerste President van de Republiek ge
kozen. Zoo ontliep Finland, door de Duitsche
revolutie van 1918. de kans om onder Duitsche
curateele te geraken, een in 1918 gesloten Finsch-
Duitsch handelsverdrag wees in die richting,
nadat het zich met geweld aan een Russische
voogdij had onttrokken. Maar de sporen van die
woeling en gisting bleven nog lang merkbaar en
zichtbaar.

Tegen den achtergrond van deze korte, maar
bloedige onafhankelijkheidsgeschiedenis zie men
de politiek van het vrij geworden Finland.
Daarom kwam het mij onvermijdelijk voor, de fei
ten in klein bestek nog eens vast te leggen. Zij
geven de verklaring voor den afkeer van de Fin
nen tegen de Russen, voor den communisten-
haat van de Finnen, die later ik kom daarop
nog wel eens terug leiden zal tot de „Lappo-
beweging"' en wat eraan vast zit. Anderzijds ver
klaren zij ook de angst van de Russen voor een
aanval van Duitsche zijde via Finland op de
Sovjet-Unie. Pas op! het décor is sedert een
maand of vier verschoven! Nu Duitschland en
Rusland van elkaar niets te vreezen hebben
althans voor het oog van de wereld doen, alsof
zij allebei gelooven, dat het zoo is nu zeggen
de Russen, die jaren lang de Finnen van pro-
Duitsch-zijn beschuldigden, dat Finland het
Engelsch-Fransche opmarschgebied tegen de
Sovjet-Unie is. „Wie een hond wil slaan, vindt
altijd wel een stok". De Finnen zijn individualis
ten, ook in hun buitenlandsche politiek. Nu zij
zich verlost hebben uit eeuwen van Zweedsche,
Russische en Duitsche bemoeienis, vragen zij
om niets dan onafhankelijkheid. Zij zochten in
de achter ons liggende twintig jaar geen nauwe
aansluiting, waar dan ook. Zij bleven bevreesd
voor Rusland's plannen, maar zochten hun heil
niet bij het Derde Rijk. Zij zaten op den uitkijk,
zoowel naar Scandinavië als naar de Baltische
staten en Polen. Eerst in de allerlaatste jaren
kreeg de Scandinavische oriënteering de over
hand, en vandaag aan den dag loopt men in Fin
land met dien vier-staten-speld, dien ik in een
vorigen brief al beschreef, of met de Finsche.
Zweedsche. Noorsche en Deensche vlaggetjes aan
een kettinkje op jas of blouse. Hand over hand
groeit nu het Scandinavische solidariteitsbesef,
al nemen de Denen, die van de Russen niets en
van de Duitschers alles te vreezen hebben, daar
in een andere plaats in dan de Zweden en de
Noren, die stellig minder uit communistenvrees
dan uit beduchtheid voor het nieuw-Russische
imperialisme aan Finschen kant staan. Zoo heeft
Stalin de vier Noordsche mogendheden op een
hoop gedreven. Maar dat lag natuurlijk niet in
zijn bedoeling

(Nadruk verboden.

Auteursrecht voorbehouden.)

ken.

ET regen zijn we het nieuwe jaar in
gegaan en nu, half Januari, regent
het nog.

Ik bedoel: regent het nog onafgebro-

In de Westmoesson regent het in Indië overal:
in het begin van den regentijd, in December,
pleegt de harde bui 's middags om een uur of
vijf te vallen met als afwisseling zoo'n droome-
rig regentje, waar je lekker den nacht mee in
gaat.

In Maart, April, beginnen de ochtendbuien en
dan zeggen we ,,de regentijd loopt alweer ten
einde". Zie, dat is betrouwbaar Indisch weer.

Onze kranten kennen geen weerberichten en
onze meteorologische instituten hebben alleen
maar te letten op onrustige vulkanen, op aard
beving en op den regenval, als de regen al ge
vallen is. Van dagelijksche voorspellingen zijn
ze verschoond.

In den Westmoesson regent 't in den Oost
moesson regent het niet.

Daartusschen liggen de kenteringstijden, waar
in je het nooit kunt weten en waarin menschen
met ervaring zeggen: „Zulke zware regens in
Mei heb ik al de jaren, dat ik in Indië woon nog

nooit belefd", cf .Kerstmisen nog geen drup

gevallen. Waar moet dat heen!"

Op de een of andere manier herstelt echter
de natuur steeds het evenwicht: rivieren, die
jaarlijks in Januari buiten haar oevers treden,
bandjirren ook nu en in September liggen hun
beddingen droog en steenachtig.

Maar dit alles mag voor Java, Sumatra en

Borneo geldende Molukken hebben hun

eigen almanak; als de eerste moeilijke donder
buien den hemel hebben ontsloten, begint het
op een dag te regenen en dan regent het door.
Wij zagen de zon voor het laatst op Oudejaars
dag en vandaag, 13 Januari, regent het even
gestaag als een week geleden.

Het beste deel van het etmaal is nu de nacht,
die koel is en verkwikkenden slaap onder een
deken brengt. Heerlijk is het 's nachts even
wakker te liggen en te luisteren naar den gelijk-
matigen regenstroom, waarachter, elke vijf tellen,
het vallen van de zeebranding doorklinkt.

Groot zijn de natte elementen, maar veilig
beschut is de kleine mensch, die een dak heeft
en een deken. Om dit goed te beseffen moet je
's nachts om drie urn: even wakker worden als
het regent.

Ja, maar 's morgens regent het nóg!

Het is zoo'n dag, waarop Je om negen uur
's ochtends met de lamp op aan je schrijftafel
zoudt willen gaan zitten om je ergens in te ver
diepen. Het is maar de vraag: „in wat", want als
het zoo lang en zoo hard regent regenen ook
de scherpe gedachten uit je hoofd weg. En vóór
je je kunt gaan verdiepen in dat, wat je straks
wel zult bedenken, moet eerst 't huis geïnspec
teerd.

Ons huis is een huis met een tras-raam. Toen
ik dat vorig jaar naar Holland schreef antwoord
de mijn tante dat zij niet gedacht had dat
wij hier ook al glas-in-lood kenden. Alsof iemand
ooit om glas-in-lood zou malen na veertien
dagen van dezen regen!

Neen-, 'n tras-raam, dat geeft een huis waarde
op Celebes.

Ingemetseld in de muren (de nuttigste en waar
devolste instellingen zijn die, welke in het ver
borgene haar nuttig en waardevol werk ver
richten) absorbeert het de vochtigheid. Ik weet
dat mijn overbuurvrouw sinds een week met een
electrisch kacheltje werkt, omdat haar calcarium
afbladdert. Het calcarium van haar muren wel
te verstaan!- Ik weet dat de piano van den wis-
kundeleeraar naast ons onherroepelijk vastzit;
het geeft een sfeer van rust in de straat, maar
voor hem is het een strop. Ons tras-raam be
hoedt ons voor zulke catastrofes tot nog toe
en klop het af, want hoelang zal het nog rege
nen! Het is geen sympathieke regen, deze regen
op Celebes!

Hij is zwaar en treurig. Op Java kan het zoo
lekker licht regenen bij zonneschijn; „apen-
regen" heet dat en je krijgt er zin bij om bloots
hoofds een regenboog te gaan zoeken.

Op Zuid-Sumatra ben je voor drink- en bad
water aangewezen op den regenbak en daar ont
vang je dus den regen als een huishoudelijken
zegen en je gebruikt de afvoerpijp van de goot
als douche.

Doch buurman's leed troost vooral als
buurman erger lijdt. Ze zeggen dat het op Am-
bon harder en onafgebrokener regent dan op
Celebes. Op Ambon zijn de kolonisten zelf tot de
subtiele onderscheiding „kleine regentijd" en
„groote regentijd" gekomen. In den kleine regen-.

Suikerbietencultuur wordt uitgebreid

IN de depressiejaren, welke Nederlandsch Oost-
Indië heeft beleefd, was het suiker-productie
apparaat te groot en via internationale rege
lingen was men genoodzaakt het suiker
areaal in te krimpen en vele fabrieken bleven toer
toep (gesloten). Wie de beteekenis der rietsuiker-
fabricage in N.-O.-Indië ook maar eenigszins kent,
weet, welke gevolgen dat alles met zich heeft ge
bracht. En wie zelf in de gedeelten van Java heeft
gereisd, waar in den tijd der suikercampagne de
fabrieksdeuren gesloten bleven, zal een onbevredi
gend gevoel al zeer moeilijk "van zich kunnen af
zetten. Waarom dat alles? Welk nut heeft deze
vernietiging? Is er een teveel? Is wellicht de kwali
teit der Java-suiker op de wereldmarkt niet- of
onvoldoende? Zijn deze suikerfabrieken misschien
economisch beschouwd niet-verantwoorde-onder-
nemingen? Men behoeft zich geen studies van uit-
gebreiden aard te getroosten om te weten, dat de
Java-suikerindustrie aan de allerhoogste eischen
voldoet. Dat betreft niet alleen de kwaliteit van
het afgeleverde product, maar dat geldt evenzeer
de outillage der fabrieken zelf en, wat zeer be
langrijk is. den prijs van het product. Onder die
omstandigheden zou men hebben mogen verwach
ten, dat dit product overal gewild zou zijn. Dat is
het ook, maar tusschen gewild zijn en koopen is
nog een groot verschil. In groote gebieden op de
wereld is dit voortreffelijke Java-product niet ver
koopbaar, omdat men door overheidsmaatregelen
zorg heeft gedragen de Java-snjker geheel of ten
deele buiten de deur te houden. Men betrekt er
dikwijls liever suiker van mindere kwaliteit of
hoogeren prijs! Want een der hoogste economische
wijsheden van heden is voor menig land de zoo
ver mogelijk doorgevoerde atuarkie: de selfsup
porting; het onafhankelijkheidsstreven, waarbij
kwaliteit en prijs niet in de eerste plaats de leiden
de criteria zijn. Mede daardoor heeft de Java-sui-
ker een belangrijk gedeelte van haar oude afzet
gebied verloren. Fabrieken moesten gesloten wor
den, inkrimping van plantareaal kon niet achter
wege blijven, terwijlelders nieuwe suikerriet
plantages werden aangelegd en nieuwe suikerfa
brieken werden gebouwd!

In die jaren werd de tegenstelling riet-biet nog
eens weder extra op den voorgrond gebracht. Waar
om is het noodig zoo werd menigmaal betoogd
dat in het Moederland suikerbieten worden ver
bouwd en dat deze suiker opleveren, een en an
der met steun van overheidswege, terwijl N.-O.-
Indië rietsuiker in overvloed heeft? Waarom steunt
Nederland-in-Europa op dat punt Nederland-in-
Azië niet?

Een nieuwe phase trad in, toen de Nederland
sche regeering in Januari 194Q besloot om met het
oog op de onzekerheid, ten aanzien der overzee-
sche verbindingen, de cultuur van suikerbieten in
ons land uit te breiden. De steun aan de suiker
bietencultuur in Nederland verleend, bestaat uit
een garantié, een z.g. richtprijs, voor 1586 millioen
K.G. suikerbieten, overeenkomende met een op
pervlakte van circa 44000 H.A. en 220 millioen
K.G. suiker. Laatstgenoemde hoeveelheid is vol
doende voor de consumptie. Zij laat evenwel de
behoefte der exporteerende suikerverwerkende in
dustrie ongedekt. Daarbij worde dan bijv. gedacht
aan den uitvoer van gesuikerde gecondenseerde
melk. Het ligt nu in het voornemen om in 1940 den
nader vast te stellen riohtprijs te garandeeren voor
2000 millioen K.G. suikerbieten. Dat beteekent dus
een vermeerdering met 25 procent, terwijl de sui
kerbietenteelt kan worden uitgebreid tot 55.000
H.A. en de suikerproductie tot 275 millioen K.G.,
alzoo 55 millioen K.G. meer. De beteekenis dezer
regelig is hierin gelegen, dat men een reserve
suikervoorraad wil maken, terwijl de aankoop van
Java-suiker, op de gewone wijze zal doorgaan, als
bij overeenkomst is geregeld.

Van deskundige Indische zijde is dit regeerings-
besluit natuurlijk niet onopgemerkt gebleven.
Gaarne erkent men, dat de verbouwers, van suiker
bieten daarover terecht verheugd kunnen zijn, doch

Herhaling onzer

WINTERSPORTREIS
NAAR GRINDELWALD

(De wintersportplaats van hat
Prinselijk Gezin)

Vertrek 1 7 Februari Duur 16 dagen
Prijs ƒ165-, inclusief skilessen

Inlichtingen en aanmeldingen bij

REISBUREAU LINDEMAN N.V.

HAARLEM,
Barteljorisstr. 3,
Telef. 12678/9.

(Adv. Ingez. Uedj

tijd is het een enkele maal een paar uurtjes
droog; in den groot en regentijd nooit.

Het is intusschen fikscher gaan regenen, felle
vlagen kletteren door onzen overloop, die naar
keuken en bediendenkamers voert. De badkamer,
die geen tras-raam heeft, is witbeschimmeld als
een imitatie-ijsgrot. Ik had een bad willen nemen
vandaag, doch ik'zie er vari af; ik ga wollen
sokken aantrekken en aan mijn schrijftafel
zitten om me te verdiepen in Eureka! in een
brief naar de familie in Holland, waarin ik ze
eens goed zal uitleggen, hóé het hier regenen
kan!

P.S.. Ik voorzie het antwoord van oom
Theodoor al: „Kind, in Februari regent het in
Haarlem ook dikwijls. En zooals het in Haarlem

regenen kan

REGEN-FILOSOFIE.

Als het regent, regent, regent,

Worden alle schepsels nat,

En alleen nog maar de kikkers
tijgen onvermoeid op 't pad.

Hun gekwaak is overwegend
als het regent, regent, regent....

Als het regent is het mis,
dat de mensch geen kikker isl

Als het regent, regent, regent,
zit het menschdom in een plas
en bedenkt (dat. wat je niet hebt!)
dat die zon zoo kwaad niet was
en tenminste nog gezegend
bij zooals het nu weer regent....

Echter, elke wensch ten spijt,
blijft de zon verleden tijd

Als het regent, regent, regent,
worden de gedachten grauw:

Als de hemel nog niet weg ls
wordt hij zeker nooit meer blauw!

Nieuwe wolken, traag bewegend

Heeft 't nog niet genoeg geregend?

Excuseer me. dat ik stop:
al m'n fantasie is op.

(weggeregend)

C. K.L.

dat in Javasuikerkringen groote teleurstelling niet
achterwege is gebleven, is te begrijpen.

Door den heer A. W. Volz is o.m. kritiek geuit.
Deze suiker-expert wijst er op, dat het jaarlijk-
sche suikerverbruik in Nederland wordt verzekerd
door den binnenlandschen bietsuikeroogst en door
den aanvoer van 80.000 ton ruwe Javasuiker. De
vorming van den reservevoorraad suiker, ad 50.000
ton, kon verkregen worden door uitbreiding van
den gesteunden bietenaanplant, dan wel door ver
grooting van den aanvoer van Javasuiker. De Re
geering besloot tot het eerste, aangezien geen vol
doende zekerheid zou bestaan omtrent den aan
voer van de Javasuiker. De heer Volz betoogt in
de Economisch Statistische Berichten dat dit risico
in ingewijde kringen als gering beschouwd moet
worden, „daar bij de moeilijkheden, welke lading
voor rekening van den particulierenhandel onder
vindt, de scheepvaartmaatschappijen zeer gaarne
lading voor rekening van een neutrale Regeering
vervoeren en dus ook in tijden, waar particuliere
firma's last hebben om vrachtruimte te krijgen, de
Nederlandsche Regeering te dien opzichte in een
heel andere positie verkeert. Buitendien zouden
de bewuste 50.000 ton reeds in Juni voor afscheep
in Java gereed kunnen zijn, terwijl de nieuwe biet
suiker pas in October en November hier binnen
komt". Daarnaast wijst deze schrijver nog op een
andere omstandighefd. De aankoop der Java-sui
ker zou de Regeering nl. niets extra's kosten, daar
de Nivas het gewenschte kwantum tot een zeer
schappelijken prijs heeft aangeboden, terwijl de
uitbreiding van den bietaanplant de Regeering, dus
tenslotte den consument, weder millioenen aan
steun kost. Zou men voorts in aanmerking nemen,
dat niettegenstaande de op het oogenblik op Java
geldende suikerprijzen de toekomstige afzet vol
strekt niet rooskleurig beoordeeld mag worden,
dan zou het bewuste regeeringsbesluit op Java geen
goeden indruk gemaakt hebben.

Elke medaille heeft nu eenmaal een keerzijde.
Zoo is het ook hier. De genomen regeeringsmaat-
regel beoogt in de eerste plaats om te voorzien in
de noodige levensbehoeften, waaraan ongetwijfeld
in den tegenwoordigen tijd de noodige aandacht be
steed moet worden. Voorts mag niet uit het oog
verloren worden, dat de beslissing onzer Regeering
een bevordering der werkgelegenheid beteekent,
welke onder de huidige omstandigheden van groot
belang is en waarvoor velen uit den aard der zaak
uiterst dankbaar zullen zijn.

Of het voorts ten aanzien der transportgelegcn-
heid zoo zal blijven, als dat op het oogenblik het
geval is. kan niemand zeggen. De oorlogsomstan
digheden brengen vele risico's met zich en het is
volkomen begrijpelijk, dat men voorzorgsmaatre
gelen moet treffen en zich uiterst moeilijk kan ba
seeren op een vervoergelegenheïd, die van aller
hande factoren afhankelijk is.

Er zijn nog enkele andere overwegingen, welke
de Regeering er ongetwijfeld toe hebben gebracht
te handelen, zooals zij gedaan heeft. Zoo is bjjv.
de Javasuiker-oogst van 1939 geheel verkocht en
hebben reeds voor-verkoopen plaats gehad uit den
oogst 1940. Als gevolg dezer feiten is het areaal
van den aanplant van suikerriet op Java voor 1941
met circa 19 procent uitgebreid. Voorts zijn de Ja-
vasuikerprijzen gestegen.

De belangrijke verknopen, waarvan hier boven
sprake is. zijn ten deele een gevolg van het feit,
dat de suikeroogst in Britsch-Indië is mislukt. Dit
land betrok in de eerste negen maanden meer dan
500 duizend ton Javasuiker tegenover 150 duizend
ton in de overeenkomstige periode van 1938. Het is
als waarschijnlijk aan te nemen, dat ook in 1940
Java van deze positie in Britsch-Indië zou profi
teered

Overweegt men tenslotte, dat de Regeering, ook
bij de beslissing omtrent deze aangelegenheid, het
algemeen belang als richtsnoer heeft te kiezen, dan
past de genomen bijzondere maatregel in deze bij
zondere tijden.

MOLLERUS.

Schoenmaker door kolendamp om
het leven gekomen.

Tragisch geval In de hoofdstad.

Dinsdag heeft zich ln een benedenwoning ln
de Esmoreitstraat 28. in het nieuwste gedeelte
van West, een geval van kolendampvergiftiging
voor gedaan, dat aan den bewoner, den 32-Jarigen
schoenmaker L., die juist Donderdag jJ. gehuwd
was, het leven heeft gekost.

De man. die 's ochtends kranten bezorgd had,
was kort na zijn thuiskomst ln de woonkamer
gaan zitten, terwijl zijn vrouw, die over duize
ligheid had geklaagd, te bed was gebleven. Zij
werd eerst 's middags kwart voor zes wakker en
bleek in een verdoofden toestand te hebben ver
keerd. Zij stonden op en ging kijken waar haar
man was. Tot haar ontsteltenis trof zij dozen
levenloos in de voorkamer, welke vol kolendamp
stond. aan.

Uit het geneeskundig onderzoek bleek, dat de
dood reeds zeven tot acht uur tevoren was In
getreden. De kolendamp had zich ontwikkeld ln
een kachel, welke in de woonkamer .stond. Aan
de omstandigheid, dat het vergiftigde gas
slechts in beperkte mate tot de slaapkamer was
doorgedrongen, heeft de vrouw haar leven te
danken. Zij behoefde zich niet onder dokters be
handeling te stellen.

Verplegers bestalen invalide man.

De beide verplegers A. J. V. en L. M. H., die
Dinsdag voor de Haagsche rechtbank moesten
terecht staan, hebben een invalide man. dden
zij moesten verzorgen, In den loop der jaren voor
eenige duizenden guldens bestolen. De invalide
man was zeer slordig met zijn geld en zoo bleven
de diefstallen langen tijd onontdekt, totdat één
van beiden betrapt werd bij het stelen van een
portemonnaie met 12. Hij viel toen door de
mand en bekende ook de andere diefstallen,
waarbij hij zijn collega nöet spaarde.

Voor de rechtbank legden beiden een volledige
bekentenis af.

De Officier van Justitie clschte tegen leder
van hen een gevangenisstraf van zes maanden.

TOT 17 FEBRUARI GEDEELTELIJKE
ONTHEFFING VAN HET RIJTIJDEN
BESLUIT.

De minister van sociale zaken heeft voor be
stuurders van vrachtauto's in alle gemeenten des
rijks van 9 tot en met 17 Februari ontheffing
verleend van het bepaalde in de artikelen 25, 28,
29 en 30 van het rijtijdenbesluit, voor zoover de
toestand der wegen in verband met de weers
gesteldheid afwijking noodig maakt, met dien
verstande, dat een werktijd niet meer dan 13
uren. de gezamenlijke duur van de in een week
vallende werktijden en gedeelten van werktijden
niet meer dan 66 uren en een diensttijd niet
meer dan 15 uren mag bedragen, terwijl een
tusschen twee opeenvolgende diensttijden ge
legen onafgebroken rusttijd ten minste II uren
moet bedragen.