Haarlem's Dagblad Ingesloten Sovjet-divisie poogt te ontsnappen. Moderne Heerenhuizen Van begrafenis terugkeerend Slagkruisers. Juist als vandaag Jiaas op oeteenigmg met overige Jlussiscfie sttiidmacht Cifkt getuig. op onbewaakten overweg verongelukt Hulde. IJs bij Millingen is gaan kruien Groote ijsdam gevormd Het Belangrijkste 57e Jaargang No. 17373 Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant. Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- "dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 7 Februari 1940 Abonnementen per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel» ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. i Het plan tot versterking van de Indische vloot met drie slagkruisers van 26000 ton schijnt weer een stap nader tot zijn verwezenlijking te zijn ge komen. Onze Haagsche correspondent bericht dat de ministerraad zijn voorkeur aan dit plan (door de Technische Commissie aanbevolen) zou heb ben gegeven. Wel is het stadium van een voor stel aan de Staten-Generaal nog niet bereikt, maar blijkbaar zijn de slagkruisers toch „op marsch". Onze vloot heeft nimmer zulke reusachtige „drijvende vestingen" bezeten, in Nederland even min als in de koloniën. Dat zij ze nooit bezeten heeft is eenvoudig te verklaren uit het feit, dat een klein volk met beperkte financiëele middelen zich zulke kostbare schepen niet veroorloven kon. Het raadselachtige in de huidige plannen blijft, hoe Nederland, verkeerend in een moeilijker financiëele positie dan het in zoo ongeveer een eeuw gekend heeft, ze zich nu wèl veroorloven kan. Iedereen weet dat de begrooting-1940 al een zeer aanzienlijk tekort aanwees, dat een nog veel grooter tekort op de begrooting-1941 te wachten is en dat van deze feiten in de Millioenen-nota met bezorgdheid melding is gemaakt. Maar bo vendien is sinds 29 Augustus van het vorige j aai de mobilisatie ingetreden, die den Staat naar schatting 1.7 millioen per dag kost en waarvoor straks, na de mislukte vrije leening, een of meer gedwongen leeningen zullen worden aangegaan. Aangezien niemand weet, hoe lang de oorlog zal duren, weet ook niemand hoeveel honderden millioenen de mobilisatie zal kosten, ook als wij buiten den oorlog blijven. Bezorgdheid omtrent deze uitgaven is al meermalen aan den dag ge treden, omdat iedereen weet dat het financiëele legerbeleid geenszins zuinig is. De vraag of de methoden van modern burgerlijk zakenbeleid niet op het leger toegepast moeten worden, indertijd al op deze plaats gesteld, is onlangs „door vele leden" tot uiting gebracht in het Voorloopig Ver slag van de Eerste Kamer over' de begrooting van Defensie. Die leden opperden de mogelijkheid van j de aanstelling van rijksaccountants en bezuini- gings-inspecteurs. Dus ook daar: bezorgdheid over de enorme stijging van de staatsuitgaven. Begrij pelijk, want men kan wel leenen maar men moet later zulke leeningen financieren, d.w.z.: er rente en aflossing op kunnen betalen. Dat achterwege laten of opschorten is in onze bestaande econo mie ondenkbaar, want men zou er niet alleen de staatsfondsen, de verzekeringsmaatschappijen en de spaarbanken mee ontwrichten en tallooze kleine bezitters in hun spaarduiten treffen, maar. bovendien als het. gedwongen leeningen geldt het geheele bedrijfsleven door aangrijpen. Zulk een voornemen is dus niet denkbaar. Men gaat die leening-schulden aan met de zekerheid dat men ze in de toekomst zal moeten betalen volgens de aangegane verplichtingen. Als daar nu nog eens honderden millioenen voor drie slagkruisers bijkomen, plus het vooruitzicht van vaste uitgaven van 40 of 50 millioen per jaar om die schepen en hun basis te „exploiteeren", moet toch wel bij ieder de gedachte rijzen: hoe betalen we dat nu weer? De eischen van de ver dediging van Indië zijn één zaak, de betaling van de kosten is een andere. Maar een andere die men er niet van scheiden kan. Merkwaardiger wijze hebben de felle voorstanders van het slag kruisers-plan, waarbij de Nieuwe Rotterdamsche Courant, die er reeksen artikelen aan gewijd heeft en die altijd op ieder gebied van staatsbe leid zuinigheid gepredikt heeft, het vraagstuk van de financiering tot dusver vrijwel buiten be schouwing gelaten. Men hoeft heusch geen krenterig mensch te zijn om een toekomst, die de financiering van ettelijke honderden millioenen aan extra-uitga ven eischt, met bezorgdheid tegemoet te zien. Evenmin kan men het standpunt gaan innemen, dat nu de heele wereld-economie ontwricht is en andere staatsbegrootingen enorme tekorten ver- toonen, de mogelijkheden voor Nederland onbe grensd zijn geworden en er geen eind meer aan de mogelijke uitgaven zou zijn. Waar ligt dan die grens eigenlijk? Jarenlang hebben wij zooveel van aanpassings-politiek gehoord en ondervonden dat de thans veronderstelde vervaarlijke elasticiteit van ons betalingsvermogen wel verbazing moet wekken. Het financierings-ontwerp der regeering voor het slagkruisers-plan, met de toelichting, zal dan ook bijzondere belangstelling verdienen. Re- geeren is vooruitzien. R. P. zal het morgen zijn, als Dc Bilt niet faalt in zijn voorspelling, die van matigen wind, een betrokken lucht, wat regen en zacht weer gewaagt. Engelsch tankschip loopt op een mijn. Bemanning irf veiligheid. LONDEN, 7 Febr. Het Britsche tankschip „British Councillor" (7048 ton) is in de Noord zee op een mijn geloopen. De bemanning, die uit 47 koppen bestond, is aan land gegaan. (United Press), De Fransclie legerberichten. Dinsdagavond: „Plaatselijke activiteit onze partrouilles in het gebied ten westen van de Saar". Woensdagmorgen „Niets te melden". Finsche patrouilles zeer actief. Het Finsche legerbericht van Dinsdag maakt mélding van afgeslagen Russische aanvallen bij de Pitkaranta-eüanden. Ver- - moedelijk zoo meldt Reuter uit Helsinki doen de overblijfselen der ingesloten 18e Sovjet-divisie hier wanhopige pogingen om zich van Kitela een weg naar de Russische grens te banen. De eenige weg, die daarvoor bruikbaar is, volgt de Noordelijke kust van het Ladogameer. Intusschen streven de Finsche patrouilles er naar dat geen Russische af- deelingen door het Finsche troepencordon ontsnappen. De Finsche patrouilles moeten nl. ten koste van alles vermijden dat overblijfselen der di visie zich naar het noorden begeven om zich te voegen bij andere divisies ongeveer vier die zich in het uiterste noorden en noordwesten van Finland's „arm" ten noorden van het La dogameer bevinden. De dichtstbijzijnde groote Russische strijdmacht schijnt te Loimola, ten noordoosten van Kitela, te zijn, doch de Finsche troepen hebben, naar men gelooft, ook de ver bindingen van deze strijdmacht afgesneden. Volgens het Zweedsche blad „AUehanda" heeft de Finsche luchtmacht ook de Russische ver bindingen met de voornaamste ravitailleerings- basis te Petrozavodsk verbroken. Volgens den correspondent van de „Stockholm Tidningen" in Finland wordt het aantal Rus sische divisies, dat tusschen het Ladogameer en Petsamo de grens heeft overschreden, op zestien geschat. Vijf dezer divisies opereeren tusschen het meer en Aittojoki en slechts dank zij de ge steldheid van het terrein kunnen de veel gerin gere Finsche strijdkrachten den Russen zege vierend weerstand bieden. De Sovjet-troepen verschansen zich in een geheel net van loopgra ven, voorzien van automatische wapenen. Het Finsche opperbevel heeft medegedeeld, dat de actie van Russische parachutisten tot dusverre verstikt is. Men gelooft echter dat de Russen riog vele valschermspringers in den strijd zullen brengen om te trachten achter de Finsche linies schade aan te richten. In den sector tusschen Summa en Hatjalan- benja hebben de Russen.over een afstand van ongeveer 20 kilometer een nieuwe divisie in het vuur gebracht. Gedurende de gevechten van de laatste dagen hebben meer dan 200 Rus sische vliegtuigen boven de Finsche stellingen gevlogen, zij hebben in het bijzonder het dorpje Summa gebombardeerd: het is geheel ver woest. De Sovjet-verliezen in de gevechten bij Summa worden geschat op 4500 man, de Fin sche verliezen zijn in verhouding miniem. Men moet groote bewondering voor den Finschen tegenstand hebben, als men in aanmerking neemt, dat de Russen in den sector Summa een DRIE PERSONEN OM HET LEVEN GEKOMEN Op den onbewaakten overweg te Ber- gentheim is Dinsdagmiddag omstreeks drie uur een droevig ongeluk gebeurd, waarbij drie personen het leven hebben gelaten en twee andere personen zijn gewond. De familie Helleman uit Bergentheim keerde per auto terug van de begrafenis van een achttienjarigen zoon. Nabij den over weg verliet de chauffeur de auto, ten einde na te gaan of hij veilig kon passeeren. Daarbij heeft hij den motor afgezet. Naar alle waarschijnlijkheid is dit het gezelschap noodlottig geworden, want, nadat hij zich overtuigd had, dat er geen trein in aantocht was, had hij enkele oogenblikken noodig om den motor warm te laten locipen. Toen de man weer doorreed was inmiddels de trein Zwolle—Coevorden genaderd. Op den overweg werd de auto door dezen trein ge grepen. De bestuurder van de auto, de ongeveer 45-jarige Merjenburg, werd op slag gedood, evenals mevrouw Helleman en haar 25— jarige dochter. Mevr. Olsman, een dochter van mevr. Helle man en een zeventien-jarige dochter der fa milie Helleman liepen verwondingen op. Die van mevr. Olsman zijn wel ernstig, doch haar toe stand is niet levensgevaarlijk. Zij is naar het ziekenhuis in Ambt-Hardenberg overgebracht. De verwondingen 'van het 17-jarige meisje zijn van zeer lichten aard. zoodat zij naar de ouder lijke woning kon worden overgebracht. Na de aanrijding is de auto circa twintig meters door den trein meegesleugd waarna de wagen op den berm van den spoorweg werd ge worpen. De trein had ruim een kwartier vertraging. druk uitoefenen, aldus deze cor- reusachtigen respondent. Bommen op Hangö en Rovaniemi. In het binnenland is Dinsdag volgens be richten uit particulire bron, op eenige plaat sen alarm gemaakt. Zoo werd een luchtaanval gedaan op Hangö, juist op het oogenblik dat vertegenwoordigers van de Zweedsche landbou werspartij op bezoek waren. Voorts wordt uit officieele bron gemeld, dat de stad Rovaniemi het Voorwerp is geworden van een bombardement, echter zonder dat be langrijke schade werd aangericht. (Men zie ook pag. 5.) TE KOOP nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor zien van modern comfort, gelegen aan de Lod. van Deyssellaan, vlak bij station Bloemendaal. Ook aldaar nog eenige TE HUUR met centr. verw., ad f 630.— per jaar. Te bevr.: S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90, Telef 16373. (Adv. Ingez. Med.j De leren Barnes en Richards terechtgesteld. Vonnis vanmorgen te Birmingham voltrokken. Bewogen avond ging aan de excecutie vooraf. LONDEN, 7 Februari. (Reuter). Te Bir mingham zijn vanochtend Peter Barnes en James Richards, die beschuldigd van mede plichtigheid aan een door het z.g. Icrsche re- publikeinsche leger georganiseerden bomaan slag ter dood waren veroordeeld, terechtge steld. Nader meldt Reuter: Barnes en Richards zijn vanochtend te 9 uur te rechtgesteld. Voor de gevangenis te Birmingham maande de politie tot doorloopen aan. Op het oogenblik van de terechtstelling bleven de voor bijgangers met ongedekt hoofd staan. Te Dublin heeft het bericht van de executie groote teleurstelling gewekt. De atmosfeer was gespannen. Verscheidene sportgebeurtenissen van vandaag zijn uitgesteld. Uitgebreide voorzorgsmaatregelen waren in heel Engeland genomen aan den vooravond van de te rechtstelling der beide jonge Ieren, die schuldig waren verklaard aan den terroristischen aanslag te Coventry op 25 Augustus 1939, welke vijf men- schen het leven heeft gekost. De ter dood veroordeelden, zoo meldt United Press, hebben tot het laatst volgehouden dat zij on_ schuldig zijn en in Ierland zijn zeer velen overtuigd dat zij de waarheid spraken. Uit berichten uit Du blin blijkt, dat de opwinding en de verontwaardi ging er groot zijn. Tientallen vereenigingen en officieele lichamen eischten in resoluties opschor ting van de terechtstelling en herziening van het vonnis. In deze protesten werd er veelal de nadruk op gelegd dat de terechtstelling een ongunstigen in vloed zou hebben op de betrekkingen tusschen En geland en Ierland. Ook in kringen, die nimmer sympathie aan den dag hebben gelegd voor de I.R.A. is een neiging waar te nemen in Barnes en Richards nationale Iersche figuren te zien, en martelaren van den Ierschen strijd om de vrijheid. Te Dublin hebben uit Engeland verbannen Ieren en werkloozen gedemonstreerd. Ook door vele an deren werd gedemonstreerd. Er was een groote politiemacht op de been. De gemeenteraad zond een door den burgemeester van Dublin ondertee kend telegram aan den burgemeester van Coven try, waarin hem werd verzocht bij de Britsche re- geering bemiddelend op te treden in het belang van de twee ter dood veroordeelden. De burge meester van Coventry antwoordde met het volgen de telegram: „Uw telegram bereikte mij pas nadat de minister van Binnenlandsche Zaken zijn besluit had bekend gemaakt. Het is thans onmogelijk tus- schenbeide te komen. Ik deel uw hoop op blijven de vriendsdhap tusschen onze twee volken, maar ik ben er van overtuigd, dat u het met mij eens bent dat de misdaad te Coventry afschuwelijk was in haar opzet en in haar gevolgen voor onschuldi ge menschen. Het Engelsche volk verlangt harts tochtelijk naar goede betrekkingen met het Ier sche volk. maar ik ben er van overtuigd, dat wet teloosheid hiertoe nooit de weg zal zijn". Op het hoofdpostkantoor werd te Dublin een te legram van den volgenden inhoud opgegeven, be stemd voor Sir John Anderson te Londen. „Wij vier leden van de Black and Tan-organisa tie, die twintig jaar geleden onder uw leiding ge vochten heeft voor het Britsche Imperium, wen den ons tot u met een beroep op uw clementie in het belang van het Britsche gemeenebest voor de twee Ieren, die thans ter dood veroordeeld zijn". Het telegram was geteekend O'Mahoney, Fenlon, O'Sullivan, Maguire. Kort na elf uur des avonds brak brand uit, ver moedelijk tengevolge van brandstichting, bij de bekende Joodsche kleermakerij van Philip Baker. De laatste hoop op uitstel was gevestigd op de stappen van den Hoogen Commissaris van Eire te Londen Duranty bij minister Eden en bij Chamberlain. Reuter deelde na dit laatste bezoek mede. aat het onderhoud van Duranty met Chamber lain niets heeft veranderd aan de houding der Britsche regeering. Het lot der beide Ieren stond toen dus vast. Nu de vorst is „afgedropen", Zij 't misschien voor korten tijd Nu je weer gewoon kunt loopen. Zonder angst voor gladdigheid, Wou ik eventjes wat zeggen Tot dat trouwe legioen, Dat het toch wist aan te leggen, Om zijn taak nog goed te doen. Mannen met de kolen, groenten, Met het brood, ;de, melk, de krant, Loopjongens met al 't gedoente Van de tocht van klant naar klant, Ja, gij allen met elkander. Ik heb vaak aan u gedacht, Als mij toch het een en 't ander Maar weer trouw werd thuisgebracht, Ook agenten van politie, Trambestuurders, conducteurs, Postboden, dat soort positie, Bus- en vrachtautochauffeurs; En nog tal van andre lieden Hadden in dien gladden tijd, Daaglijks hoofd en voet te bieden Aan vermoeid- en moeilijkheid. Ik pleeg zelf mijn taak te vinden Op een stoel op het kantoor En daar komen, waarde vrinden, Heusch ook lastigheden voor. Doch de weersomstandigheden Hebben mij niet erg gedeerd. Voor u is nu leed geleden. Daarmee wel gefilsiteerd. Dat gij 't zoo wist klaar te spelen, Ondanks allen last dien 't gaf, Daarvoor, stellig namens velen, Neem ik graag mijn petje af. Het woord is aan Laurillard: Hij, die vraagt bij alles wat hij doet: wat zal ik er aan hebben? vraagt aan t eind. van zijn leven: wat had ik er aan? WATER VAN DEN RIJN STIJGT 30 c.M. PER UUR MILLINGEN, 7 Februari. Vanmorgen omstreeks kwart voor twaalf is er beweging gekomen in het ijs van den Rijn bij Millin gen Het schoof met een snelheid van onge veer vier kilometer per uur op. Hier en daar kroop het tegen den dijk op. Een groote ijs- dam enkele honderden meters ten oosten van Millingen deed den druk op den dijk niet te groot worden, doch was oorzaak dat het ijs een half uur later vastraakte. Steeg het water aanvankelijk met ongeveer 3 c.m. per uur, dit werd een stijging van 30 c.m. per uur. toen de rivier ging „zitten". Verandert de toestand niet spoedig, dan wordt deze ge vaarlijk. De door de botsing bij Bloemendaal aangerichte ravage. Personentrein bij Bloemendaal op goederentrein gereden. Dinsdagavond is bij het stationsemplace ment van Bloemendaal een spoorwegongeluk gebeurd, dat dank zij het kordate optreden van een goederentrein-hoofdgeleider geluk kig geen groote afmetingen aannam. De goederentrein 5328, samengesteld uit onge veer 40 wagens, was om 8.45 uit Velsen vertrok ken over de verbindingslijn naar Haarlem-goe derenstation. De paar laatste wagens van dezen trein zijn door nog niet opgehelderde oorzaak ont spoord ter hoogte waar de verbindingslijn de hoofdlijn naar Bloemendaal raakt. De hoofdgeleider Steensma uit Amsterdam sprong van den wagen en liep met een rood licht zwaaiend den naar Haarlem rijdenden trein 2660, welke achter den goederentrein aan kwam, te gemoet om te trachten een botsing te voorkomen. De zware mist was er echter de oorzaak van dat de wagenbestuurder van den electrischen trein het roode licht niet tijdig genoeg bemerkte om een botsing te voorkomen, doch de aard van de botsing was zeker ernstiger geweest wanneer de hoofdgeleider niet zoo kordaat was opgetreden, want de wagenbestuurder was daardoor in ieder geval in staat nog te remmen, al bleek de botsing zelf onvermijdelijk. Van den goederentrein wer den 4 wagons van de rails afgeworpen en aan merkelijk beschadigd. Beide hoofdsporen en de verbindingslijn werden versperd. De eerste wagen van den electrischen trein werd van voren ingedeukt. De bestuurder Was- mus uit Haarlem kreeg een vleeschwonde in het gezicht. De 25 passagiers, die in den trein zaten, kwamen grootendeels met den schrik vrij. Mevrouw van Os uit Heemstede werd aan de knie gewond en een jongen, H. v. Rossum uit Amsterdam liep een lichte hersenschud ding op. De gewonden werden in het Diaco- nessenziekenhuis opgenomen. Spoedig waren de ongevallenwagens uit Am sterdam ter plaatse om een en ander weer in het gereede te brengen. Bij den spoorwegovergang Kleverlaan. waar de gewonden in de ziekenauto werden gedragen, be stond, in weerwil van het late uur, eenige publie ke belangstelling. Men kon echter van de veron gelukte treinen niets waarnemen, want die waren verscholen in de duisternis en den mist. Hedenmorgen functionneerde het spoorweg verkeer tusschen Haarlem en Umulden over beide hoofdlijnen weer normaal. De opruimings werkzaamheden hebben dus een vlot verloop ge had. De gevolgen van de treinbotsing bij Bloe mendaal waren in het midden van den avond merkbaar op het Centraal station te Amsterdam, waar eenige treinen uit Rotterdam met drie kwartier vertraging binnenkwamen. Ook eenige naar Rotterdam vertrekkende treinen moesten eenigen tijd worden opgehouden. Later in den avond was het treinverkeer in de richting Rot terdam weer normaal. Behalve de politie te Bloemendaal waren op het terrein van het ongeluk aanwezig de commissaris van politie te Haarlem, de heer E. H. Tenckinck en de stationschef te Haarlem, de heer L. C. van Doorn. Voorts was de onge- vallendienst uit Haarlem spoedig ter plaatse. Van de Spoorwegen kwamen uit Amsterdam de hoofd insoêcteur van het vervoer ir. W. J. Berdenis van Berlekom en de inspecteur ir. B. C. M. Boot. HEDEN: 12 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING Nabij Bloemendaal is Dinsdagavond een perso nentrein met een goederentrein in botsing ge komen. Vragen over het ontslag van generaal Rcynders 2 Het voorstel Scholl over dc oprichting van een gemengd bedrijf voor de vervoermiddelen ln Haarlem en omgeving. De vervoersmoeilijkheden voor aardappelen. 2 BINNENLAND Het ijs gaat bü Millingen kruien. 1 Op een onbewaakten overweg zijn 3 menschen om het leven gekomen. 1 Nog meer mutaties bij dc Generale Staf? 2 De rcegcering zou tot aanbouw van slagkruisers voor dc Indische marine hebben besloten. 3 BUITENLAND De Ieren Barnes en Richards zijn terechtgesteld. De Sovjets vielen een Zweedsch schip aan. 5 In Engeland heeft dc sneeuw enorme schade aangericht. 5 De Finnen maakten op de Karelischc Landengte 22 tanks buit. 5 SPORT. Schaaakrubrick. 10 Damrubriek. 10 ARTIKELEN, enz. R. P.: Slagkruisers. 1 K. de Jong: Haarl. Bachvereeniging. 11 Weenen in oorlogstijd. 6 D.: Als de aarde beeft. 6 J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten. 3 B. Schippers: De consequenties der voorgestelde winstbelasting. 3 Van een büzonderen medewerker: Naar Finland 7 C. C. K.-L.: Weerbericht. Jlir. dr. J. C. Mollerus: Nieuwe phase In den strijd riet-biet. 7 H. St.: Wiborg zonnige herinnering. 5 H. D. Vertelling: Vastenavondpret. 4 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op g LAATSTE BERICHTEN 9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1