Haarlem's Dagblad
Flanel
Amerikaansche
afgezant naar Europa
Moderne Heerenhuizen
Ook voor
WOLLEN
STOFFEN
vMOORSEL
Washington voert informeel
besprekingen met de neutrale landen
Ook voor
vMOORSEL
Initiatief van Roosevelt.
IJstijdelijkheid.
Arts door grenswacht
doodgeschoten.
Twee Duitsche duikbooten
vernietigd.
Drie slagkruisers voor
Indiè.
Ijsbanen geopend
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17376
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
idienst 38810. Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10500, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 10 FeKruarï 194Ö
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
pet 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 5 cent per ex. Advertentiön: 1-5 regelt
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.50 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.50, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Het is een belangrijk en ook weer hoop gevend
initiatief, dat de President der Vereenigde Staten
genomen heeft en gisteren door zijn „State Secre
tary" den minister van Buitenlandsche Zaken,
Cordell Huil, heeft laten bekend maken. In een
sfeer, die kennelijk niet gunstig is voor oogen-
blikkelijke bemiddeling tusschen de oorlogvoe
renden. beproeft Roosevelt een nieuwe methode.
In zekeren zin sluit die zich aan bij het deze week
in Den Haag aangevangen werk van het inter
nationale comité onder voorzitterschap van dr.
Colijn, dat economische en sociale vraagstukken
zal onderzoeken. Roosevelt gaat zijnerzijds een
stap verder. Nu er op dit oogenblik geen kans
op vredesonderhandelingen is wendt hij zich tot
alle neutralen. En hij begint informeele diploma
tieke besprekingen „met het oog op het duidelijke
verlangen van alle neutrale volken naar uiteinde
lijk herstel van den wereldvrede op een duurzame
basis". Deze besprekingen hebben dus niet het
doel den vrede in Europa te bereiken, maar zij
loopen daarop vooruit. Want zij betreffen de or
ganisatie van de wereld na het sluiten van den
vrede, waarover in den zin van „Europeesche
federatie" in den laatsten tijd ook in Europa veel
geschreven is. Roosevelt heeft dezen vorm van
oplossing nog niet te berde gebracht maar doet
„voorbereidende verzoeken om inlichtingen over
een gezond internationaal economisch stelsel en
tevens over een vermindering der bewapening in
de geheele wereld".
Hij peilt de neutralen over de nieuwe wereld
orde die, hoe dan ook, komen zal.
Hier ontwikkelt zich dus weer eens wat men in
Den Haag zeker zal noemen „een nieuwe figuur"
in de internationale verhoudingen. Terwijl een
groote oorlog in gang is gaan tegelijkertijd de
neutralen overleggen over de wereldorde, die zij
na dien oorlog hopen te zien ontstaan. Trouwens
blijkt daarbij al, dat de besprekingen ook uitge
breid kunnen worden tot de oorlogvoerende lan
den, voorzoover zij betrekking hebben op de twee^
genoemde hoofdvragen voor den toekomstigen
vrede: economisch stelsel en ontwapening.
De bedoeling van dit beleid is duidelijk. Het
onthoudt zich van eenige opgedrongen tusschen-
komst in het conflict maar streeft ernaar, bij de
oorlogvoerenden de gedachte aan den nieuwen
opbouw van de wereld levendig te houden. De
onderstaatssecretaris Sumner Welles wordt dan
ook naar Europa gezonden op een „informatori-
sche reis" naar Engeland, Frankrijk, Duitschland
en Italië. Dit zonder voorstellen, of bevoegdheid
om verplichtingen aan te gaan, maar met de op
dracht, zich bij de drie oorlogvoerenden in het
Westen en bij Mussolini op de hoogte te stellen
en rapport uit te brengen aan Roosevelt en Cor
dell Huil.. Hij neemt alleen een assistent mee en
reist tegelijk naar Europa met Taylor, Roosevelt's
bijzonderen ambassadeur bij den Heiligen Stoel.
Als men zich even van de nuchtere mededeelin-
gen losmaakt en van de voorzichtige reserves, die
natuurlijk beoogen dit initiatief zoo onaantast
baar mogelijk, zoo weinig mogelijk vatbaar voor
verdachtmaking te doen zijn, ziet men in dezen
loop van zaken weer met blijdschap de groote
lijn. Ik bedoel deze groote lijn: dat nevens den
oorlog, nevens de vernietiging, de eenmaal sterk
geworden strooming naar duurzamen vrede zich
blijft handhaven. Ook in dezen tijd. Ook nu de
oorlog inderdaad is uitgebroken. Evenals in de
vorige jaren ziet men die stroomingen kampen
om den voorrang. Nimmer tevoren is het streven
naar vrede in de menschenziel zoo sterk geweest
als het in de jaren na 19141918, langzaam
groeiend, is geworden. Het wordt nu zeer zwaar
op de proef gesteld, maar het wijkt niet. Dat
moet ieder objectief beoordeelaar hierin zien. Hij
moet het des te duidelijker zien als hij zich even
weet los te maken van de gedachte aan de oor
zaken van conflicten en aan de personen van
staatslieden: als hij het groote geheel slechts ziet
van de wereld der kleine menschen, opnieuw mee
gesleurd naar vernietiging, nochtans pogend zich
te verheffen onder hooger inspiratie.
Uit Washington wordt bericht, dat gisteren
verscheidene neutrale gezanten door Cordell
Huil ontvangen zijn en dat tot de eersten de
Nederlandsche gezant, jhr. dr. A Loudon, be
hoorde. Het initiatief van Roosevelt moet ook
voor de gezanten als een volkomen verrassing
gekomen zijn. Het is plotseling geopenbaard. In
Den Haag, waar men vanmorgen nog geen offi-
ciëele mededeeling had, heeft men het met
belangstelling en de sympathie voor dergelijk
streven ontvangen. En wacht verdere mededee-
lingen af. Het is natuurlijk ook gunstig, met het
oog op de toekomst, dat tijdens een oorlog van
grootmachten het machtigste land van alle, dat
buiten den strijd staat, de kleine neutralen be
trekt in een overleg dat de toekomst geldt. Dit
NAAR
GROOTE HOUTSTR. 31 BIJ ANEGANG
(Adv. Ingez. Med.)
Verlangen naar den
Wereldvrede vormt
het onderwerp
Besprekingen kunnen fot de oorlog
voerenden worden uitgebreid
E Amerikaansche minister van buitenlandsche
zaken, Cordell Huil, heeft medegedeeld dat
informeele diplomatieke besprekingen zijn geopend
met de neutrale regeeringen, in verband met het
verlangen van alle neutrale naties naar herstel van
den wereldvrede.
Huil zeide voorts dat de besprekingen zouden
kunnen worden uitgebreid tot de oorlogvoerende
naties, voor zoover zij vraagstukken omvatten van
een gezond internationaal economisch stelsel en een
beperking der bewapening over de geheele wereld.
De besprekingen behelzen volgens Huil „geen
plan of plannen doch dragen het karakter van een
voorbereidend onderzoek met betrekking tot een
gezond internationaal economisch stelsel en tege
lijkertijd tot een wereldomvattende beperking der
bewapening". De besprekingen konden, naar de
staatssecretaris eraan toevoegde, uitgebreid worden
tot de oorlogvoerenden, in zooverre deze twee ge
meenschappelijke problemen van den toekomstigen
vrede erbij betrokken zijn. Zij omvatten geen „za
ken, waarbij de tegenwoordige oorlogsomstandighe
den betx-okken zijn."
Het staatsdepartement merkte er bij op dal de
besprekingen met de neutrale landen geen verband
houden met het bezoek, dat Sumner Welles aan
Europa zal brengen.
Het contact met de neutralen is, naar Huil nog
heeft verklaard, begonnen met het ontbieden van de
ambassadeurs en gezanten der verschillende re
geeringen. Gisterochtend heeft Huil den Nederland-
schen gezant ontvangen.
Een vertegenwoordiger van het staatsdepar
tement heeft verklaard dat de besprekingen niet
er op gericht waren in Europa vrede tot stand
te brengen, doch dat het onderwerp er van was,
welke soort wereld na den vrede georganiseerd
diende te worden.
(Een Engelsch geleerde heeft ver
klaard dat Noord-Europa een
nieuwen ijstijd tegemoet gaat.)
Wanneer het ons wordt uitgelegd,
Gaat het misschien de pet te boven,
Maar wij zijn, als professor 't zegt,
Wel haast geneigd, het te gelooven.
Hij zegt: langzaam (gelukkig) aan.
Zullen de „Poolsche" gletschers komen
En haast tot aan ons landje gaan,
Waar dan geen water meer zal stroomen.
Het is een beeld waarvan je ijst
In deze toch al kille ua-en,
't Is goed, dat hij er ook op wijst,
Dat het nog eventjes zal duren.
Hij heeft dien tijd wel niet geschat.
Maar, al ben ik een leek ter zake.
Voor, zeg, een honderd jaar of wat,
Hoeft u zich nog niet druk te maken.
Hoe blijvend thans het ijs ook schijnt
En hoe dit u ook mag benauwen.
Dat het vrij spoedig weer verdwijnt.
Daar moogt u steeds n.og op vertrouwen.
Wij gaan een ijstijd tegemoet,
Veel minder tijdelijk dan dezen,
Maar wat men 't eerst hierna begroet,
Zal toch een roomijs tijdperk wezen.
P. GASUS.
TE KOOP
nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor
zien van modern comfort, gelegen aan de Lod.
van Deyssellaan, vlak bij station Bloemendaal.
Ook aldaar nog eenige
TE HUUR
met centr. verw., ad f 630.— per jaar. Te bevr.:
S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90, Telef 16373.
(Adv. Ingez. Med.)
geeft alweer wat beter kans, dat tenslotte over
de toekomstige wereldorde niet beslist zal wor
den zonder dat de neutralen daarin gekend wor
den. Dus niet zooals dat in 1918 geschiedde.
R. P.
Tragisch ongeluk te Vlodrop.
Vrijdagavond passeerde dokter J. Meuwis-
sen arts te St. Odiliënberg, met zijn auto het
grenskantoor te Vlodrop op zijn weg naar een
patiënt te Vlodrop.
De militaire post bij het kantoor gaf den
arts een teeken te stoppen, doch waarschijn
lijk zag de heer Meuwissen dit niet, althans
hij reed door, waarop de schildwacht op de
auto vuurde. De kogel drong door een zijraam
naar binnen en doodde den geneesheer vrij
wel op slag. Het slachtoffer is, nadat het van
de heilige sacramenten was voorzien, overge
bracht naar het St, Laurentiusziekenhuis te
Roermond. Militaire autoriteiten stellen een
uitgebreid onderzoek in.
Dokter Meuwissen was 45 jaar oud, gehuwd
en vader van acht kinderen. HU was een broer
van den burgemeester van Echt. Het gebeur
de heeft in de omgeving van Roermond groo
te ontsteltenis gewekt, daar dokter Meuwissen
een zeer geziene figuur was.
Sumner Welles gaat bij de Europeesche
regeeringen vertrouwelijke inlichtingen inwinnen
Op 17 Februari met de „Rex" naar Italië
PRESIDENT Roosevelt heeft op een persconferentie bekend ge
maakt dat de Amerikaansche onderstaatssecretaris van buiten
landsche zaken, Sumner Welles, naar Europa zal gaan om persoon
lijk de gebeurtenissen in Italië, Frankrijk, Engeland en Duitsch
land gade te slaan.
Hij voegde hier aan toe dat Sumner Welles opdracht heeft geen voorstellen
te doen of verbintenissen aan te gaan in naam van de Vereenigde Staten. De
verklaringen, welke hij zal ontvangen van de officiëele personen van de Euro
peesche regeeringen, zullen alleen bestemd zijn voor den president en den
minister van buitenlandsche zaken, Cordell Huil. President Roosevelt zeide,
dat deze verklaringen als strikt vertrouwelijk zullen worden beschouwd.
Summer Welles vertrekt op 17 Februari naar
Europa met het Italiaansche mailschip „Rex",
dat rechtstreeks naar Italië vaart. Hij zal op
zijn reis vergezeld worden door een ambtenaar
van het ministerie van buitenlandsche zaken als
persoonlijke hulp.
In de persconferentie heeft Roosevelt nog
gezegd dat Sumner Welles noch naar Finland,
noch naar Rusland zou gaan. Zijn reis zou zoo
lang duren als noodig is en hij zou ook geen
speciale boodschap bij zich hebben.
De algemeene indruk te Washington is, dat
Roosevelt en Huil een gedetailleerd en verge
lijkend rapport van een frisschen geest wen-
schen en dat de reis van Sumner Welles niet
de voorbode is van een vredescampagne.
hedenmiddag
OPENING SIGARENMAGAZIJN
KRUISWEG 48
Crootsche sorteering. K. TUYN
(Adv. Ingez. Medj
CENTRALE RADIO-ONTVANGST.
Iemand met een eigen toestel
Heeft des zomers veel gekraak.
Doe het daarom met Centrale,
Dat is altijd in den haak.
HAARLEM TELEFOON 10010
(Adv Ingez. Med.)
Door Engelschen
torpedojager.
De Britsche Admiraliteit meldt dat twee
Duitsche duikbooten vernield zijn door een van
de torpedojagers der Britsche vloot. Het is geen
normaal gebruik van de Admiraliteit aldus
dit communiqué om het tot zinken brengen
van duikbooten bekend te maken, wanneer het
voorkomt, maar een uitzondering wordt bij deze
gelegenheid gemaakt met het oog op het feit
dat de twee duikbooten tot zinken werden ge
bracht door een torpedojager, toen zij een aan
val deden op een convooi.
De ramp van de „PK.AFO". welke op 22 Januari j.l. bij Bali plaats had, was het
eerste ernstige ongeluk, dat de KN1LM in haar ruim 11-jarig bestaan heeft
getroffen. De inheemsche bevolking is behulpzaam bij het aan wal brengen van
het vliegtuigwrak
Het woord is aan
Emile Coué:
Zonder zelfvertrouwen bereikt men
niets. Met zelfvertrouwen kan men. bin
nen de grenzen van het redelijkealles
bereiken.
NAAR
GROOTE HOUTSTR. 31 BIJ ANEGANG
(Adv. ingez. Med.)
In haar memorie van antwoord op het voor-
loopig verslag op de begrooting van Nederlandsch-
Indië laat de regeering zich als volgt uit over de
kwestie der maritieme verdediging van Neder-
landsch-Indië:
Ook de regeering kan geen waardeering heb
ben voor de wijze, waarop schrijvers, die terzake
geenerlei verantwoordelijkheid dragen, zich in
couranten en tijdschriften nopens de voorgestelde
vlootversterking hebben uitgelaten. De regeering
gaat echter in deze aangelegenheid doelbewust
haar eigen weg, waarbij de verschillende ambte
lijke adviezen, voor zoover noodig mondeling toe
gelicht door gezaghebbende marine-deskundigen,
tot richtsnoer worden genomen. Te dezer zake
kan thans worden medegedeeld, dat de regeering
na rijp beraad haar gedragslijn heeft bepaald.
Zij heeft besloten den aanbouw te bevorde
ren van een drietal slagkruisers.
Een wetsvoordfaoht ter zake zil te zijner tijd,
nadat de volksraad zal zijn gehoord, aan het oor
deel van het parlement worden onderworpen. In
afwachting daarvan meent de regeering zich te
mogen onthouden van beschouwingen over de uit
breiding van de maritieme weermiddelen in
ïndië.
Mooi weer, maar koud
zal het Zondag naar alle verwachting
zijn. Strenge vorst des nachts, matige
vorst overdag, zwakke wind en heldere
tot halfbewolklc lucht.
;js: EINDENHOUT f 0.25
angfSBREDERODE 0.20
Rijwielstalling gratis
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
pag.
HAARLEM EN OMGEVING
De Haarlemsche raad bespreekt onderwijsbe
langen.
BINNENLAND
Aan het grenskantoor Vlodrop is een arts, die op
het stopteeken niet reageerde, doodgeschoten. 1
Spreiding van het vacantieverkccr bepleit. 3
De Amsterdamsche raad draagt aan de twee ar
chitectencombinaties op nieuwe plannen te
maken.
BUITENLAND
Twee Duitsche duikbooten zijn door een Engel
schen torpedojager vernietigd. 1
Sumner Welles komt in Europa, als afgezant van
Roosevelt, vertrouwelijke inlichtingen inwinnen 1
Washington gaat informeele besprekingen voe
ren met de neutrale landen. 1
De Russen zijn op verscheidene plaatsen In den
aanval. 5
De voorgenomen reis van Sumncr Welles heeft
de instemming van Londen. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Initiatief van Roosevelt. 1
R. P.: Journaal van de week 5
Financieel Economisch Weekoverzicht: De beurs-
stemming. 2
K. de Jong: Ledenconcert II. O. V. .2
H. D. Vertelling: Koorts. 4
Filmschouw g
C. J. E. Dinaux: Als de steenen spreken konden 7
J. H. de Bois: Litteraire Kantteckeningen. 7
Van onzen Londenschen correspondent: Enge
land, Churchill en de neutralen. 7
Van onzen bijzonderen medewerker: In Finland. 9
Van onzen correspondent te Rome: Distributie-
zorgen in Italië 43
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op J|
LAATSTE BERICHTEN y