GRIEP!
SCHINDELER
Het geknoei met de
militaire uniformen.
KINDER
VERKOUDHEDEN
Februari aanbieding
Maatcostuums!
AGENDA.
WEERBERICHT
Dans-Avond.
Kindertooneel.
D 0 N n E RD'A' G 15 FEBRUARI 194Ö
HAARLEM'S DAGBLAD
Reeds acht personen in arrest.
Onderzoek wordt in
verschillende
plaatsen voortgezet.
Naarmate het onderzoek in de oplichtingszaak
met fournituren verder wordt voortgezet blijkt
duidelijker dat niet alleen in de hoofdstad ge
knoeid is met de watten, bestemd voor voering
van militaire veldjassen.
Voor rekening van het rijk werken reeds gerui-
men tijd 300 confectionneurs. Onder hen zijn ma
kers van tunieken en broekenmakers en daaren
boven de vervaardigers van veldjassen. Alleen
deze laatsten hebben zich aan oplichting ten na-
deele van het rijk schuldig gemaakt. Van de drie
honderd confectionneurs houden 46 zich met het
maken van veldjassen bezig. Twee en dertig van
hen werken in Amsterdam, de overigen zijn over
het geheele land verspreid. Daarom zal ook in
Groningen, Almelo, Enschedé, Tilburg, Breda,
Den Haag, Delft en Haarlem moeten worden on
derzocht of en zoo ja, in hoeverre deze confection
neurs zich aan het geconstateerde strafbare feit
hebben schuldig gemaakt.
Het is natuurlijk zeer goed mogelijk dat de op
lichting alleen in Amsterdam is gepleegd en dan
nog slechts bij een beperkt aantal confection
neurs. Hiernaar stelt de hoofdstedelijke politie
momenteel een onderzoek in. De politie is er even
wel van overtuigd dat behalve de reeds gearres
teerde kleermakers nog andere confectionneurs
in deze zaak gemoeid zijn. Zij heeft dan ook
Woensdagmiddag nog enkele arrestaties verricht,
zoodat zich thans acht personen in arrest bevin
den.
WELDADIGHEID NAAR VERMOGEN
De Vereeniging Weldadigheid naar Vermogen
te Haarlem hield Woensdagmiddag haar 50ste al-
gemeene vergadering, onder voorzitterschap van
jhr. J. van Reigersberg Versluys.
In deze vergadering werd het jaarverslag vast
gesteld over het verslagjaar 1 November 1938-1
November 1939.
De aftredende bestuursleden: mevr. H. Teding
van Berkhout—van Marken, jonkvr. J. Schorer,
jhr. J. van Reigersberg Versluys, mr. A. Beets,
mr. p. E. Barbas, mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen,
J. C. Tadema, mr. J. van Heerde en mr. F. A. Da
vidson werden herkozen.
Het verslagjaar sluit met een nadeelig saldo
van 1700.45, waarin begrepen is een nadeelig
saldo van 495.54 over het jaar 1937/1938.
Er traden 315 nieuwe leden toe.
De groote nood van dezen tijd gaat aan de ver
eeniging niet voorbij. Het aantal aanvragen om
ondersteuning neemt nog steeds toe.
De mobilisatie heeft een nieuwe vermeerdering
van aanvragen tengevolge gehad.
Bijzondere zorg wordt gewijd aan de belangen
der z.g. Nieuwe Armen.
Ernstig auto-ongeluk bij
Rozenstein.
Auto van een Haarlemsche firma
verongelukt.
Op den Rijksweg Is gistermiddag omstreeks
1 uur de bestel-auto van de fa. Lipoits te
Haarlem verongelukt, tengevolge waar
van de chauffeur en een bediende ernstig
gewond werden.
De auto haalde een andere voor haar uit rij
denden wagen in doch bij het teruggaan naar
den rechterkant van den weg slipte ze door de
gladheid en botste met groote vaart tegen 'n boom.
De beide inzittenden, de chauffeurWarmerdam en
de bediende Schouw, beiden te Haarlem woon
achtig, kregen door den hevigen schok een lichte
hersenschudding, terwijl de chauffeur bovendien
nog een dijbeenfractuur bekwam. De eerste hulp
werd verleend door dr. Mak, alhier, die spoedig
assistentie kreeg van den heer A. P. Bakker van
het Roode Kruis te IJmuiden.
Met een ziekenauto van de fa. Mathot te Haar
lem wei-den beide slachtoffers naar het Sint
Elisabeth's Gasthuis te Haarlem overgebracht.
De auto werd zwaar beschadigd.
De heer Schouw kon hedenmorgen het zieken
huis reeds verlaten. De toestand van den heer
Warmerdam is bevredigend.
JUBILEUM BIJ DE N. Z. H. T. M.
Heden is het 25 jaar geleden dat de heer J.
Zeeman te Haarlem, conducteur bij de N. Z. H. T.
M., bij genoemde Maatschappij in dienst trad.
De jubilaris had den dag vrij en ontving te zij
nen huize bezoek van den chef van den Vervoers
dienst, ir. B. Nugteren, die hem namens de direc
tie geluk wenschte en hem de gebruikelijke en
veloppe overhandigde en van den heer P. M.
Gieske. eersten chef van den Uitvoerenden Dienst.
Een deputatie van het Jubileumfonds kwam den
jubilaris een geschenk en een oorkonde aanbie
den.
dubbel qevaarliikbii
Nu meer dan ooit, kan een ver
onachtzaamde kou leiden tot in
fluenza en bronchitis
Maar te veel „innemen" is ook
gevaarlijk, omdat het zoo vaak
de maag in de war brengt, juist
wanneer het weerstandsvermogen
van het kind op peil moet blijven.
Omdat Vicks VapoRub uitwendig
gebruikt wordt, mag het rijkelijk
aangewend worden zonder vrees
voor maagbederven. Wrijf het alleen
maar op borst en keel tegen bedtijd.
Verlaagde prijs 90 et
(Adv. lngez. Med.)
WIELRIJDER AANGEREDEN.
Woensdagmorgen kwart voor twaalf is nabij de
Catharijnebrug te Haarlem een 41-jarige wielrij
der in aanraking gekomen met een vrachtauto,
die vermoedelijk door de gladheid geslipt was. De
wielrijder viel en kneusde eenige ribben. Door le
den van den Ongevallendienst werd hij per taxi
naar zijn woning vervoerd. De politie stelt een
onderzoek in.
BOTSING OP IIET IJS.
Een 26-jarige los-werkman en een vijftienjarige
jongen zijn Woensdagavond acht uur op het ijs
in het Spaarne nabij de Gravesteenenbrugt te
Haarlem bij het schaatsenrijden met elkaar* in
botsing gekomen. De oudste viel; hij kreeg een
lichte hersenschudding en een wond aan de bo
venlip. Door leden van den Ongevallendienst
werd hij behandeld, waarna hij per ziekenauto
naar de Maria-Stichting werd vervoerd.
JUBILEUM OP DE CENTRALE WERKPLAATS.
Op 25 Februari hoopt de heer J. Overmars, Da
Costastraat 34 te Haarlem, den dag te herdenken,
dat hij 25 jaar als freezer op de Centrale Werkplaats
der Nederlandsche Spoorwegen werkzaam is.
45.00 50.00 55.00
Onze maatcostuums vallen onmiddellijk
op. Ze hebben dat bijzondere cachet,
dat U een prettig gevoel geeft van
altijd goed gekleed te gaan. Geen
overdreven vormgeving, maar juist dat
kleine „beetje extra" in coupe en ver
zorging, dat ons maatwerk kenmerkt.
HEeren Kleeding Onderneming
Gen. Cronjéstr. 1 b, Tel. 16045, Haarlem
Wat Schindeler biedt,
Vindt i'n weerga niet!
(Adv. lngez. Med.)
Heden:
DONDERDAG 15 FEBRUARI
Gebouw Sociëteit Vereeniging, Zijlweg 1: Lezing
met lichtbeelden „Harmonia", 8.15 uur.
Begijnhofkapel: Rede J. A. Bruyn, 8 uur.
Frans Hals Theater: „Het dierlijke in den menscb"
2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor Theater: „Goodbye mr. Chips" (geprolon
geerd). 2.30, 7 en 9.15 uur.
Cinema Palace: „Het uur der vergelding slaat
voor iedereen", 2 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Hoera, ik ben papa" (gepro
longeerd). Op het tooneel: „The four Rythm Aces"
2.30, 7 en 9.15 uur.
Moviac: Nonstopprogramma.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Geopend
behalve Vrijdags, eiken werkdag van 3—5 en van
79 uur
VRIJDAG 16 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Tooneelgroep „Het Masker":
„Jeugd", 8.15 uur.
Prinsenhof: Gemeenteraad van Haarlem. 2 uur.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des avonö>
Nieuw programma.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Geopend
behalve Vrijdags, eiken werkdag van 35 en van
79 uur
Toestand op Ameland wordt
nijpend.
Sombere vooruitzichten
Men meldt ons uit Hollum:
Onder strenge vorst heeft het hier Dinsdag den
geheelen dag gesneeuwd, gepaard met harden wind.
Het wordt op Ameland steeds nijpender en de Wad
den worden zoo langzamerhand behalve dan enkele,
geulen, die open blijven en den overgang over zee
beletten, zoo vol met ijs, dat men zich in Siberië
waant. Er begint hier gebrek aan vele artikelen te
komen en het is ondenkbaar, dat Ameland met de
voorziening van verschillende behoeften kan wach
ten tot de vaart openkomt. Velen, die zich tot dus
verre bij de zuivelfabriek te Hollum om brandstof
konden wendden, zien zich thans dezen weg af_
sloten, omdat het bestuur in zijn jongste vergadering
besloot, niet meer af te geven dan in beslist noodza
kelijke gevallen, zooals voor zieken en ouden van
dagen, omdat men anders zelf gebrek aan kolen
krijgt.
Twee militaire vliegtuigen brachten196 kg.
anthraciet. Aan petroleum is eveneens behoefte. Ver
schillende winkeliers zijn uitverkocht. Aangezien
tachtig procent der bewoners van het eiland op pe
troleumstellen kookt, is het begrijpelijk welk een
ramp petroleumnood voor het eiland zal worden.
Het kan nog wel een maand duren, voor de vaart
open is. Men hoopt echter, dat er spoedig hulp komt
en men acht het niet uitgesloten, dat er een boot
kan aankomen in het Amelandergat, tusschen Ter
schelling en Ameland.
Openbare scholen worden gesloten
In verband met den geringen voorraad brandstof
op Ameland hebben B. en W. besloten de openbare
scholen op het eiland van Maandag a.s. af te sluiten.
Techniek contra natuur.
IJs op rivieren groeit sterk aan.
Usbrekers zijn druk bezig de groote
rivieren open te breken, maar als het
zoo door blijft gaan zullen zij den
strijd zeker verliezen, want wat zij
aan den eenen kant van de ijsmassa afhalen
groeit aan den anderen kant dubbel zoo snel bij.
Als men den waterwaarnemer en de technische
ambtenaren mag gelooven, zal de Waal, als het
zoo doorgaat reeds voor Zondag weer voor Nijme
gen vastzitten. Eergisteren zat de Waal tot halfweg
AfferdenDeest, Dinsdag dreef zij reeds weer-» tot
Deest vol en Woensdag was zij volop bezig tot
Beuningen vol te drijven. Keulen seinde Woensdag
morgen nog 36 c.M. val, in Nijmegen was de rivier
gevallen tot 11.79 plus N. A. P. In den morgen sein
de Lobith 1/10 drijfijs, bij Nijmegen was de rivier
in den morgen met 1/6 drijfijs overdekt. In den
namiddag was dit reeds zoozeer toegenomen, dat de
rivieroppervlakte met 1/3 tot 1/4 overdekt was. Ook
was in de late morgenuren bij Nijmegen stilstand
gekomen in den val der rivier, zij begon zeer gelei
delijk te wassen met 1 c.M. per uur, een gevolg van
het feit dat de Waal beneden Nijmegen meer en
meer dichtdreef. Ook kwamen berichten van boven,
dat van Duitschland uit over de grens weer drijfijs
afkwam.
Intusschen heeft men Dinsdag, toen de rivier
boven Deest vrij was, nog alles in het werk gesteld
om te bergen wat er te bergen was. Van de vier
schepen, die in Nijmegen in de gevaarlijke positie
lagen in de invaart der voorhaven, zijn er haastig
drie naar de voorhaven van het Maas-Waalkanaal
gesleept.
De lichter, die door den ijsgang van Zaterdag op
den wal was gedrukt, heeft men niet uit zijn be
narde positie kunnen bevrijden en ook de „Nijme
gen V", die de vorige week zonk, ligt nog steeds op
den bodem der rivier. De Nijmeegsche steiger, die
nog steeds op de uiterwaarden zit, heeft men Dins
dag getracht met sleepbooten vanaf het ijs der
uiterwaarden in de open rivier te trekken. Men
heeft de bergingspogingen echter moeten opgeven,
de steiger zat muurvast op het ijs der uiterwaarden
De veertien schepen bij Weurt, die door den ijsgang
achter den dam zijn geduwd, kunnen op het oogen-
blik nog niet uit de moeilijke positie, waarin zij
verkeeren, worden bevrijd. Vier van de veertien
bullen misschien nog in de rivier kunnen worden
gebracht; tien aken moet men echter door middel van
sleden over den dam in de rivier brengen, als de
ijsgang voorbü is.
IJsbrekers in actie.
Door den Rijkswaterstaat wordt met man en macht
gewerkt om de Waal weer los te krijgen. Bij de
vier ijsbrekers, die sinds Maandag op de Waal bezig
zijn, de „Siberië", de „Jan Blanken" de „Christiaan
Brunigs" beide genoemd naar waterbouwkundigen
uit de 18e eeuw en de „Amstel", is er Woensdag
nog een vijfde bijgekomen.
De Waterstaat heeft op de Lek gebroken tot
Vianen om de vaart op het AmsterdamRijnkanaal
open te houden. Boven Vianen is het breken van
de Lek door de militairen overgenomen en zijn de
ijsbrekers begonnen, de RijnLek, die tot beneden
Arnhem zit, open te maken.
Men wil alles zooveel mogelijk in het werk stel
len, dat de scheepvaart zoo spoedig mogelijk herval
kan worden. Morgen zal het vijf weken
zijn, dat de scheepvaart absoluut stil ligt.
Verwachting geldig van hedenavond, tot mor
genavond ongeveer 19 uur:
Voor de kuststrook: Om het vriespunt tot
lichte dooi. meest zwaarbewolkt, eenige
sneeuw, matige tot zwakke m§est noorde
lijke wind.
Voor het binnenland: matige vorst tot
lichte vorst des nachts, overdag lichte vorst
tot om het vriespunt, betrokken tot zwaar
bewolkt, eenige sneeuw, matige tot zwakke
meest noordelijke wind.
THERMOMETERSTAND:
Hoogste gisteren F 22
Laagste hedennacht F 28
Hoogste heden F 30
Het gebied van hoogen luchtdruk over Scandi
navië heeft in den afgeloopen nacht sterk aan be-
teekenis ingeboet onder invloed van depressie-
aanvallen over de noordelijke IJszee en Duitsch
land, er is nog slechts een kern van 1025 mbar
over Zuid-Noorwegen overgebleven. De depressie
over de IJszee vertoont een laagste luchtdruk-
waarde van 998 mbar, zij beweegt zich in zuide
lijke richting en is nog zeer actief. Aan haar ach
terzijde worden weer zeer koude arctische lucht-
massa's uit het Poolgebied naar de Noorsche Zee
getransporteerd, en er is nog een verdere koude
aanvoer te wachten aangezien ook het arctische
maximum over Groenland weer belangrijk in be-
teekenis is toegenomen
Onder invloed van de Duitsche depressie, die
in haar kern een luchtdruk van 1005 mbar heeft,
dalen de barometers in de randstaten, terwijl de
wind in ons land weer naai- het noorden is ge
draaid. Daarbij wordt ten onzent weer lucht uit de
Noordzee aangevoerd, zoodat de temperaturen
sinds gisteren belangrijk zijn gestegen. Aan de
achterzij de van de depressie is dé luchtdruk over
Joego Slavië en Hongarije weer hooger gewor
den. De bewolking is daar tijdelijk licht geweest
zoodat daar hedenmorgen weer zeer strenge vorst
werd aangetroffen. Ook over Noord-Italië en op
de hoogvlakte van het Iberische schiereiland is de
temperatuur nog onder het vriespunt en ten zui
den van Rome wordt zelfs nog sneeuw gemeld.
Over de Britsche eilanden moet zich nog steeds
een vrij uitgebreid gebied van hooge drukking be
vinden, dat alle depressies op den Oceaan tegen
houdt, overigens blijft de depressie-activiteit nog
gering. Slechts vlak bij de Amerikaansche kust
bevindt zich een actieve storing, die daar zware
stormen brengt, doch het heeft er alle schijn van,
dat zij zich naar de omgeving van Groenland
gaat verplaatsen. Het Groenlandsche station, Tor-
gilsbu, dat gisteren reeds zooveel regen had afge
tapt, heeft in de afgeloopen 24 uur weer meer dan
40 mni. gehad. De milde zuidoostelijke luehtstroo-
ming blijft in deze omgeving nog aanhouden.
BAROMETERSTAND
Stand van gisteren 762 M.m.
Stand van hedenmorgen 10 uur 762 m.M
Neiging; Stilstand.
Opgave van CAREL v. HUIZEN, Opticien.
KI. Houtstraat 13. Tel. 14112.
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS.
Politie 11850.
Ongevallendienst (Brandweerkazerne) Ged.
Oude Gracht 14141.
Brandweer 15333
Een 103-jarige.
Morgen hoopt de heer J. M. Littïg te Dordrecht
zijn 103den verjaardag te vieren. De oude heer ge
niet nog een vrij goede gezondheid.
Uitspraken van de Rechtbank.
Autobestuurder veroordeeld.
Tegen een autobestuurder, die in den nacht
van 23 op 24 Juni van het vorige jaar met een
vaart van 100 K.M. op een kleine auto reed, die
op den Nieuwen Rijksweg AmsterdamDen Haag
geparkeerd stond had de Officier 9 maanden
hechtenis en 1 jaar intrekking van het rijbewijs
geëischt. De bestuurder van de kleine auto, een
Italiaan, was bij deze aanrijding gedood.
De verdediger mr. Heil had op clementie aan
gedrongen. Een Amsterdamsche garagehouder
had verklaard, dat hij in denzelfden nacht met-
zijn auto eveneens bijna op een kleine auto was
gebotst, die midden op denweg stond. De Offi
cier was echter van oordeel geweest, dat dit
geen verband met deze zaak hield. De Recht
bank was het daarmee eens en veroordeelde den
verdachte tot 4 maanden gevangenisstraf met
1 jaar intrekking van het rijbewijs..
Kalme sneeuwval.
Koning Winter regeert vandaag met zachte
hand. Het sneeuwvlokken leger stormt niet op
de aarde aan, maar komt kalmpjes terecht en
laat ons gelegenheid om onze maatregelen -te
nemen. De tram heeft dan ook niet met ver
keersmoeilijkheden te kampen. De handicap der
zieken blijft helaas, want het aantal zieken-
onder het trampersoneel bedraagt nog steeds
meer dan 40.
De Gem. Reiniging heeft heden geen personeel
voor de opruiming van de sneeuw aangenomen,
want- om half 8 en 9 uur, de tijden waarop men
zich kan aanmelden voor het opruimen van
sneeuw, was de sneeuwval nog niet zoo krachtig
dat de Reiniging opruiming daarvan noodig
achtte.
Geen onderwijzers bij de
Gemeentelijke Luchtbeschermings
diensten.
Circulaire van minister Van Boeyen aan de
gemeentebesturen.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
de volgende circulaire gericht tot de burgemees
ters:
Zooals u bekend is, genieten de onderwijzers,
die zich in werkelijken dienst bevinden, verlof
krachtens artikel 4 van het verlofsbesluit. even
eens zij, die zijn verbonden bij het reservekader
of op andere wijze militaire plichten vrijwillig
op zich hebben genomen. Beide groepen behouden
gedurende één maand het volle salaris, terwijl
daarna de militaire inkomsten met de burger-
wedde worden verrekend.
Betreft het verplichte onderwijzers, dan war
den de hun uitgekeerde bedragen en de wedden
van hun plaatsvervangers door het rijk aan de
gemeente- en de schoolbesturen vergoed.
Nu hebben verscheidene onderwijzers en on
derwijzeressen zich vrijwillig voor andere, niet-
militaire diensten verbonden (luchtbescherming.
Roode Kruis e.d.). De artikelen 4 en 5 van
het verlofsbesluit zijn hier dus niet van toepas
sing. Deze personen hebben, indien hun voor
het verrichten van die werkzaamheden verlof is
verleend voor langer dan acht schooltijden per
kalenderkwartaal, geen aanspraak op uitbetaling
van hun onderwijzersbezoldiging. Rijfcsvergoeding
voor deze jaarwedden of voor de wedden van
hun plaatsvervangers heeft dan ook niet plaat-s.
Het is den minister van onderwijs gebleken,
dat de hierbedoelde onderwijzers hun verbinte
nissen bij de luchtbescherming of het Roode
Kruis veelal hebben aangegaan zonder voor
kennis van hun werkgevers en zonder zich van
te voren behoorlijk rekenschap te hebben ge
geven van de consequenties van hun daad. Nu
deze hun duidelijk zijn geworden, wordt in vele
gevallen gevraagd, de verloven alsnog, krach
tens artikel 6, tweede lid, onder a van het ver
lofsbesluit, goed te keuren, opdat uitbetaling van
hun salarissen en rijks vergoeding daarvoor en
voor de kosten van vervanging kunnen geschie
den.
Mijn voornoemde ambtgenoot acht het niet
wenschelijk deze verzoeken in te willigen. Niet
in de eerste plaats omdat dit aanzienlijke uit
gaven ten laste van de begrooting van diens
departement zou medebrengen, maar voor alles
omdat deze uitgaven niet gemotiveerd zouden
zijn. Juist in tijden als deze, en ook in oorlogs
tijd is het dringend noodig, dat de kinderen-
onder de hoede van hun onderwijzer blijven.
Zijn plaats is in de school en niet daarbuiten,
hoe nuttig het werk op zichzelf ook is, dat hij
elders zou kunnen verrichten.
In verband met het vorenstaande moge ik u in
overweging geven, het onderwijzend personeel
niet als lid van den gemeentelijken luchtbescher
mingsdienst toe te laten of te handhaven.
SNEEUW BEDERFT HET IJS.
Het bestuur van de ijsvereeniging „Haarlem en
omstreken" af deeling Ijsbond Holland's Noor
derkwartier, meldt ons-
Door den sneeuwval is het schaatsenrijden in
en om Haarlem, bij Aalsmeer en naar Monniken
dam vrijwel onmogelijk.
Het traject Amsterdam-Uithoorn wordt verbe
terd wegens den toeristentocht op Zondag 18
Februari.
HARALD KREUTZBERC.
Wanneer men Harald Kreutzberg voor een twee
de maal ziet dansen groeit zoo mogelijk nog de be
wondering voor dezen kunstenaar. Het is vooral
de groote verscheidenheid in zijn dansen, die mij
gisteren trof, verscheidenheid niet alleen in het
karakter telkens weer van iederen dans, maar ook
de oneindige variaties in eiken dans afzonderlijk.
Bij andere dansers ziet men bijna steeds som
mige bewegingen in den dans terugkeeren. Bij
Harald Kreutzberg niet aldus. Telkens weer staat
men verrast voor nieuwe vondsten en over de
choreographie, die al deze gedachten plastisch tot
uitdrukking vermag te brengen. Men denkt bij dit
dansen niet meer aan techniek, omdat het boven
alle techniek uitgaat. Kreutzberg beheerscht zijn
lichaam zoo volkomen, dat hij er alles mee kan
doen. En hoe innig muzikaal is ook dit dansen! Bij
Harald Kreutzberg zijn muziek en dans in waar
heid volmaakt één.
Wat mij ook nu weer even sterk trof als de eer
ste maal, is de mannelijkheid van dit dansen. Nooit
is het verwekelijkt, zelfs niet in een dans als die
van de Engel der Verkondiigng, die in alle stan
den en bewegingen prachtig was hierin o.a. het
drapeeren van zijn lichaam in een doek van een
koninklijke allure blijft.
Kreutzberg is in de eerste plaats een dramatisch
danser en daarom boeit zijn kunst zoo zeer. Want
achter eiken dans zien wij den mensch, die een
gedachte, een idee tot uitdrukking brengt. Het is
bijna nooit puur dansen alleen, al is het dan ook
dansen in de grootste volmaaktheid. Zoo was reeds
dadelijk het eerste Choraal van Wilckens
als een gebed van een wanhopige. Heel het lichaam
werd één smeeken, een bidden tot den Allerhoog
ste. En van welk een wilden, obsedeerenden angst
werd die dans van den hofnar uit het Ballet „Don
Morte" eveneens op muziek van Wilckens
met dat suggestieve spel met het masker. Nooit
zag ik een danser, die zoo geheel alleen het tooneel
vulde, zoo zelfs, dat de ruimte bijna te klein voor
hem wordt.
Het meest nog heb ik gisteren genoten van
„Gezang van den nacht" op muziek van Brahms,
dat één opeenvolging van onvergelijkelijk schoone
standen en bewegingen werd. Hoe fantastisch dat
zwaaien met die doeken, welke de bewegingen
verbreedden en vergrootten. En hoe zeldzaam mooi
en imponeerend de stand van den danser aan het
slot!
Van welk een veelzijdigheid ook is dit
dansen in zijn opeenvolging van ernst en luim.
Hoe verrukkelijk geestig bijvoorbeeld is en dat
onmiddellijk na het diep ernstige in de Engel der
Verkondiging dat Spaansche Straatliedje, waar
in Kreutzberg aan Argentina in sommige van
haar humoristische dansen herinnert. Hoe aristo
cratisch en fijn in zijn soepele bewegingen de Mid
dernacht-tango op de muziek van Albeniz, van
welk een uitbundige vroolijkheid en gezonde men-
schelijkheid zijn Tyl Uylenspiegel en het Vagebon
denlied! Ja, wel is hij een zeer groot danser. Ha
rald Kreutzberg. de grootste, dien wij ooit in
Haarlem zagen. Moet ik nog schrijven, dat zijn
succes waarin hij terecht zijn begeleider Wil
ckens liet deelen ook gisterenavond weer over
rompelend groot was. Verschillende dansen moest
hij gedeeltelijk herhalen.
Het doet mij genoegen te kunnen mededeelen,
dat Harald Kreutzberg hier 2Jaterdag 24 Februari
nog eenmaal terug komt en dan o.a. „De eeuwige
Kringloop", een legende van den dood zal dansen.
Haarlemmers die dezen grooten kunstenaar nog
niet zagen, mogen deze gelegenheid niet voorbij la
ten gaan, want waarlijk eer. avond van zoo hooge
danskunst behoort tot de groote zeldzaamheden.
J. B. SCHUIL.
Vereeniging voor Huisvrouwen
De jeugd hiertoe uitgenoodigd door de
afdeeling Haarlem van de Vereeniging voor
Huisvrouwen had gistermiddag beslag gelegd
op onzen Stadsschouwburg. Dat beteekende dus
een woelige zaal en vele hooge, kwetterende
kinderstemmetjes. En bovendien een intens
medeleven met alles wat er op het tooneel ge
beurde.. Dat uitte zich reeds in een algemeen
„hèèèè"!, zoodra de voetlichten aan en de lich
ten in de zaal uitgingen.
Het was een alleraardigste voorstelling, welke
gisteren voor de kinderen door de Vereeniging
„Elpori" uit den Haag, werd gegeven. Opmerke
lijk is het, dat deze dilettanten-tooneelvereeni-
ging bestaat uit leden, die onderwijs krijgen op
de school van spraakkunst in de residentie. Er
werd over het algemeen vooral door de hoofd-
persoon dan ook zeer duidelijk en gearticu»
leerd gesproken.
„Zeven in één klap!", heette het sprookje, dat
werd opgevoerd. Het ging om een jongen snij
dersgezel, die door zijn listigheid^ en durf het
land van de gevreesde reuzen en 'den eenhoorn
weet te bevrijden en daardoor de hand van de
prinses en wat daar natuurlijk bij hoort -J
de koningskroon weet te veroveren. Het is een
al-oud gegeven, dat voor kinderen altijd nieuw
blijft, vooral wanneer het zoo wordt opgediend als
gistermiddag.
Wat ik in deze voorstelling zoo heb gewaar-;
deerd, was, dat de reuzen nu eens niets grieze
ligs of afschrikwekkends voor kinderen hadden.
Hoe dikwijls hebben wij dat niet anders gezien!
Deze reuzen zagen er wel formidabel uit, maai
waren eerder belachelijk dan angstaanjagend.
Zij hebben de kinderen heel wat plezier geschon
ken en toen zij eindelijk onder luid hoera van
de zaal in een gevecht elkander doodden was
daar nog niets lugubers aan.
En hoe levendig, ja zelfs geestig werd de
jeugdige snijdersgezel gespeeld! Hij het was
eigenlijk een „zij" bewoog zich met veel
fantasie telkens op het tooneel en sprak zijn
tekst ook zoo, dat die regelrecht de zaal inging.
Een voor een kindervoorstelling uitzonderlijk|
goede vertolking.
Allerliefst en bevallig in haar bewegingen was
ook het prinsesje. En welk een grappig stel waren
de twee edellieden, ridders echt van de droe-|
vige figuur. Zij zorgden telkens weer voor den
lach in de zaal en deden dat op waarlijk koddige
wijze.
Zoo werd het een voor kinderen alleraardigst
geheel. Ook de decors, hoewel heel eenvoudig,
werkten mede om de stemming te verhoogen.1
De stampvolle zaal genoot zicht- en hoorbaar,,
van wat daar op het tooneel werd vertoond;
en het was dus voor de Ver. voor Huisvrouwen
een zeer geslaagde middag.
J. B. SCHUIL.
Haarlemsche Orkest Vereeniging
Men zou zoo zeggen, dat aan een concert,!
waarop een onder bekwame en vurige leiding!
staand orkest in zijn eigen stad op één avond
twee werken waaronder één voor de zeldzame
combinatie soloharp met orkest, voor het eerst
uitvoert en voorts, een der monumentale Syrn-
phonieën van Brahms, ten gehoore brengt, wel
zeer veel belangstelling ten deel moest vallen.
Dat mioest dan ook. En 't zou ook wel zoo geweest
zijn, als niet.... Och, waarde lezer of lezeres,
vul den zin maar naar eigen goeddunken in met1
de voorwaardelijkheden, die maakten, dat het
niet zoo was: ik wil niet onvriendelijk of be-|
krompen schijnen.
Maar de talrijke afwezigen hadden ongelijk.!
Vooreerst was het zeer de moeite waard om
kennis 'te maken met Badlngs' Largo en Allegro;
voor-Strijkorkest". Het in 1935 geschreven werk;
is voortgesproten uit groote innerlijke bewogen
heid wat men bij lange na niet van alle
moderne composities zeggen kan en toont een
meesterschap in de beheersching van vorm en
polyphonie, die we reeds uit verscheidene wer
ken van Badings hebben leeren kermen, en die
eerbied afdwingen ook van degenen, in wier ge
hoor de moderne tonencombinaties als zoodanig
nog steeds geen sympathieken weerklank vin
den. Dat Badings in zoo'n Largo en Allegro nog
wat meer uit te drukken heeft dan zijn vermogen
om kunstvaardige verwikkelingen tot stand te bren
gen en te ontknbopen, is voor elk onbevooroor
deelde boven twijfel verheven. We wisten dat ook;
uit zijn „Ouverture (of Inleiding) toor een;
Treurspel". De geest daarvan en die van het
..Largo en Allegro" schijnen me onderling ver
want toe en eigenlijk gezegd vind ik voor mij
het jammer dat ook in laatstgenoemd werk ae
tragische stemming zoo overweegt. Ook eenige,
zoowel geestelijke als rhythmische verwant
schap met sommige orkestwerken van Tschai-j
kowsky trof mij in de beide van Badings: voor
mij een bewijs, dat romantisch gevoel niet on-
vereenigbaar is met hedendaagsohe muzikale i
richtingen. In één opzicht echter blijven deze
laatste ons veel schuldig: zij schenken ons nim
mer blijheid of troost. Zoo ze al eens scherts
wilden verkondigen, klonk deze mij bibter of ge
forceerd. Maar als er van innerlijke roerselen iets
uit sprak, bleken deze van tragischen aard te
zijn. Een koninkrijk voor een modern-muzikalen
gullen lach, voor een opwekkend, een hartverhef
fend modern muzikaal woord
Ravel's „Introduction en Allegro" voor harp
en orkest klonk heel wat vriendelijker zelfs
op den duur een weinig te vriendelijk en heel
wat minder modern dan Bading's werk. Het is
niet onmogelijk, dat de diatonische dispositie der
harp aan de vlucht van Ravel's fantasie beper- i
kingen heeft opgelegd; anderzijds moet men I
erkennen, dat hij het instrument zeer deskundig
heeft behandeld. Het solospel der harpiste Mevr.
Rahel Mengelberg toonde eveneens meester-
schap; het was rijk genuanceerd, het was vlug
en vaardig, het was rhythmiseh puntig en pittig.
De sobere begeleiding strijorkest, fluit en j
clarinet gaf aan de harp voldoende gelegen
heid om solistisch uit te komen en de groote I
cadens vormde een brillant hoogtepunt, al kon
den het toonvolume en de sonoriteit van het
door mevr. M. bespeelde instrument niet wed
ijveren met die der groote en zeer kostbare
Amerikaansche harpen, zooals het Concertge
bouworkest er twee en mevr. Rosa Spier er één
bezit. Het groote succes was voor de soliste aan
leiding om als toegift de eerste Arabeske van
Debussy te spelen.
Toon Verhey, wiens vertolking van Badings'
werk door den componist geprezen werd als de
beste tot nog toe door hem gehoorde, en die
voor een discrete en goed aansluitende begeleiding j
der soloharp- zorg had gedragen, wierp na de
pauze het volle gewicht van zijn orkestleider
schap in de schaal en gaf daarmee een veelszins
sublieme, aan stuwkracht rijke verklanking van
Brahms» Vierde Symphonie. Wel leverde het iets
sneller-dan-gebruikelijke tempo van het eerste 1
hoofddeel eenige moeilijkheid ten aanzien der
duidelijke uitvoering, wel verslikte een der hoorns I
zich een oogenblik in het Scherzo, maar- over 't
geheel was deze auditie niet in de laatste
plaats door de goede prestaties der blazers
uitstekend te noemen, en de bijval was dan ook
even spontaan als warm.
Hadden de afwezigen nu geen ongelijk?
K. DE JONG,
