Haarlem's Dagblad
Finnen boeken groote overwinning.
PRIJSVERHOGING
BRECHCOKES
WOLLEN
STOFFEN
MOORSEL
Koning Gustaaf.
Achttiende divisie der Sovjets vernietigd.
KEIP
Mierenhoop en -vrees.
Treinverkeer Den Haag,
R'dam-Utrecht was
onmogelijk
lief Belangrijkste
57e Jaargang No. 17384
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantooi Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 20 Februari 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, Icsse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
De oude Koning van Zweden is, om een einde
te maken aan alle in zijn land nog heerschende
meeningsverschillen over het al of niet meevech
ten met Finland, zelf voor het voetlicht getreden.
In een koninklijke proclamatie heeft hij de rede
nen, die Zweden tot handhaving van zijn neutra
liteit nopen, zeer openhartig uiteengezet. Hij
heeft van het broederland Finland gesproken,
getuigd van zijn groote bewondering voor den
heldhaftigen strijd der Finnen en van de Zweed-
sche hulp door het zenden van veel vrijwilligers
en van veel geld gewaagd. Maar „van den eersten
dag af", verklaarde Z.M., „heb ik Finland duide
lijk laten weten dat het helaas geen militaire
tusschenkomst van Zweden kan verwachten. En
met droefheid in het hart ben ik na ampele over
weging tot de slotsom gekomen dat wij in den
huidigen toestand aan ons besluit moeten vast
houden. Want ik ben er vast van overtuigd, dat
als Zweden nu Finland te hulp zou komen, dit
het verschrikkelijke gevaar mee zou brengen dat
I wij niet alleen in dien strijd maar ook in den oor-
log tusschen de groote mogendheden zouden wor
den betrokken. En deze mogelijkheid heb ik niet
op mij kunnen nemen.
Indien zulk een toestand zou intreden, zouden
wij zelfs Finland niet de hulp kunnen verschaf
fen, die het nu van ons ontvangt. En die hulp.
die wij het van ganscher harte zullen blijven ge
ven, is niet gering".
Deze passages uit de rede van Koning Gustaaf
geven een zoo duidelijk beeld van den beknelden
toestand waarin Zweden verkeert, dat misver-
i stand wel als uitgesloten moet worden beschouwd.
Z.M. heeft Duitschland niet bij name aangeduid,
maar ieder begrijpt, dat het deze groote mogend-
I heid is die Zweden in den oorlog in het Westen
zou betrekken als het Finland te hulp schoot. Er
zit voor Duitschland trouwens meer aan vast dan
het bevorderen van het Russische belang. Er is
een eigenbelang mee verbonden: de voortzetting
van de groote Zweedsche leveringen van ertsen.
En dat heeft zooveel te beteekenen, dat men wel
vaststellen moet dat de Zweden vooral door den
rijkdom van hun eigen bodem in zulk een ver
schrikkelijk moeilijken toestand geraakt zijn.
Die toestand geeft een merkwaardig beeld van
de „.souvereine vrijheid van handelen", die dit
i kleine volk van zes millioen zielen in zijn groot
land is overgebleven. Want het moet wel huiveren
I bij de teekenen van uitputting, die de Finsche
weerstand in de Mannerheim Linie toont (en die
gisteren, merkwaardigerwijs, plotseling werden
gevolgd door de vernietiging van een Russische
divisie op een ander front).
De Finnen militair te hulp komen zou immers
voor de Zweden het middel kunnen zijn om hun
eigen land te redden. Sommigen, waaronder de
I afgetreden minister van Buitenlandsche Zaken
I Sandler, hebben dan ook dit standpunt ingeno
men. Na de verklaring des Konings zullen zij hun
actie ervoor wel geheel staken. Maar zij verde
digden deze opvatting: op den duur zal Finland
het niet kunnen houden en de Russen zullen
achtereenvolgens de Scandinavische staten kun
nen aangrijpen, hetgeen hun een veel betere kans
geeft dan zij tegen een vereeniging van krachten
in Finland zouden hebben.
Het is evenwel duidelijk dat deze vereeniging
I van krachten niet mogelijk zou zijn als Duitsch
land Zweden aanviel. Het zou dan wel Engelsche
i hulp krijgen maarhet zou tot het slagveld
I van een Europeeschen oorlog worden en het
Zweedsche volk zou in zulk een strijd grooten-
deels worden vernietigd.
Dit alles kan men afleiden uit het standpunt
van de Zweedsche regeering, dat nu door de ko
ninklijke proclamatie is bevestigd en daarmee on
getwijfeld algemeen in Zweden aanvaard. „Ik be-
schouw het als mijn gebiedende plicht, ons land
zoo lang mogelijk buiten het noodlottige conflict
j te houden, dat op dit oogenblik de geheele we-
j reld bedreigt," heeft Koning Gustaaf gezegd.
Zoo lang mogelijk
Indien de Finnen verslagen mochten worden,
waarop de kans nog steeds zeer groot blijft,
zullen de Zweden tegenover Rusland in de uiterst
gevaarlijke positie komen, die al zoo lang voor
zien wordt. De toekomst is voor hen inderdaad
duister en ongetwijfeld zullen zij den tijd, hun
nu nog gegeven, te baat nemen om hun verdedi-
j ging zoo sterk mogelijk te maken.
R. P.
Verkoop van Amerikaansche
schepen aan België.
WASHINGTON, De maritieme commissie
heeft goedgekeurd, dat acht Amerikaansche sche
pen onder Belgische vlag worden gebracht.
De belangrijkste dezer schepen is de President
Harding. De andere zijn vrachtschepen en vracht
en passagiersschepen.
Roosevelt in de Panameesche
wateren.
Inspectie van de verdedigingswerken aan de
Centraal Amerikaansche kust.
United Press meldt dat president Roosevelt zich
thans met de „Tuscaloosa" naar de Westelijke Pa
nameesche wateren begeeft.
De president heeft zich persoonlijk belast met de
inspectie van de Centrale Amerikaansche kust aan
de Pacificzijde.
In een onderhoud zeide hij dat de effectieve ver
dediging van de Kanaalzone sinds 1934, toen hij het
presidentschap aanvaardde verdubbeld is. Roose
velt hoopt bij den arbeid tot versterking der ver
dedigingswerken op de hartelijke samenwerking
der overige Amerikaansche republieken, die hierbij
zeer veel belang hebben. (United Press).
4» JSk'
De herstellingswerkzaamheden na het spoorwegongeluk bij Probolinggo op Java
stelden aan menschenarbeid en techniek zware cischen. Een overzicht op de
plaats des onheils waardoor men een goeden indruk krijgt van den omvang der
verwoesting, welke werd aangericht.
II ET Finsche legerbericht van Maandag maakt melding van een groote
Finsche overwinning ten Noord-Oosten van het Ladoga-meer, waar de
achttiende Russische divisie bij Syskyjarvi geheel vernietigd werd.
18.000 Russen werden gedood of gevangen genomen. Al het oorlogsmate
riaal is den Finnen in handen gevallen.
Het volledige Finsche legerbericht van Maandag
luidt:
„Te land: Öp de landengte van Karelië. heeft de
vijand Zondag plaatselijke aanvallen gedaan op de
nieuwe stellingen van de Finnen tusschen de Fin
sche Golf en de Vuoksi. De aanvallen werden afge
slagen met verliezen voor den vijand, welke op een
bataljon worden geraamd. Bovendien wei'den zes
tanks buitgemaakt.
Ten zuidoosten van Salemkaita hebben Finsche
troepen een vijandelijke colonne verstrooid en drie
kanonnen buitgemaakt, alsmede een hoeveelheid
mitrailleurs en munitie.
Bij Taipale werd een aanval van den vijand,
welke tegen den middag begon, voortgezet.
Ten noordoosten van het Ladogameer hebben
de Finsche troepen een groote overwinning
behaald. Zij maakten zich meester van een be
langrijk punt, dat door een sterke vijandelijke
macht was bezet. Twintig tanks, 36 stukken
geschut van verschillend kaliber, zeventien
tractoren, 32 veldkeukens, 25 automobielen, 260
wagens en nog meer materieel vielen in handen
van de Finnen. Na dit hardnekkig gevecht heb
ben de Finsche troepen de achttiende divisie
van den vijand geheel vernietigd. Deze divisie
was omsingeld, nadat zij via Uoma tot Sysky
jarvi was doorgedrongen. Voor de omsingeling
had de divisie aanzienlijke versterking ontvan
gen, ongeveer 18.000 man zijn gesneuveld of
gevangen genomen en al het materieel is buit
gemaakt.
Verder valt van het front niets te melden.
In de lucht: De Finsche luchtmacht heeft Zondag
met succes verscheidene verkenningsvluchten uit
gevoerd en bommen geworpen op en achter de
linies van de vijand. In verscheidene luchtgevech
ten boekten de Finnen successen. Boven de ge
vechtszone was de activiteit van de vijandelijke
luchtmacht zeer groot, zoowel overdag als gedu
rende den nacht. De steden Kexholm, Wilmanstrand
en Viipuri (Wiborg) werden gebombardeerd, de
laatstgenoemde stad door verscheidene, elkaar op
volgende vijandelijke formaties.
In het binnenland heeft de vijandelijke lucht
macht Kotka, Kouvola en de districten Iisalmi en
Pori gebombardeerd. Volgens tot nu toe ontvangen
berichten zijn enkele burgers gewond en verschei
dene huizen vernield. Het aantal vliegtuigen, dat
boven Finland heeft gevlogen, wordt geschat het
grootste te zijn, dat tot nu toe is geteld. Volgens be
vestigde mededeelingen zijn twintig Russische
vliegtuigen om laag geschoten, terwijl vermoedelijk
nog vier toestellen werden vernield. Bevestigd werd
dat Zondag nog een toestel werd neergehaald
Sovjet Russische vliegers hebben met mitrailleurs
op burgers geschoten. Maandagmiddag werd te
Helsinki luchtalarm gemaakt, evenwel werd geen
vliegtuig gezien.
Ravitailleering onderschept.
De Finsche overwinning ten noorden van het
Ladogameer, zoo meldt Havas uit Helsinki, is
het resultaat van geduld en volharding Gedu
rende een week hebben de Finsche troepen, die
niet sterk genoeg waren om de Russen recht
streeks aan te vallen, met skipatrouilles rond de
Russen gecirkeld en de ravitailleering onder
schept.
Convooien van vijftig tot honderd wagens wer
den vernietigd. De overwinning is gehaald zonde
grooten slag en vooral door het goed gebruik makei
van het terrein en het geduld en de volharding var
de Finnen. De Finnen hebben geen groote verlie
zen aan manschappen geleden, hetgeen voor het
Finsche leger van groot belang is.
Men moet evenwel niet gelooven dat thans alle
Russische troepen ten noorden van het Ladogameer
zijn verdwenen Nog steeds bevinden zich hier
mgeveer twee Russische divisies.
Ook moet men niet vergeten dat de aanvallen van
de Russen op de landengte van Karelië voortduren,
wel niet zoo hevig als te voren, doch met aanzien
lijk meer manschappen, dan waarover de Finnen
beschikken.
Viipuri (Viborg) wordt nog wel niet onmiddellijk
bedreigd, doch de stad ligt dicht bij het front en op
de landengte van Karelië hebben de Finnen man
schappen en materieel noodig. Hier heeft Finland
hulp noodig. De Russen voelen het verlies van een
divisie nauwelijks.
Onder de buit, veroverd op deachttiende
Russische divisie, bevindt zich een vlag der
divisie, welke afkomstig is uit de stad Jaroslav
Deze vlag stelt de helft der wereld voor, waar
op de stad Jaroslav zelf wordt voorgesteld door
een sikkel en hamer, een Russische bajonet
steekt door de stad, gaat door de Baltische lan
den heen over Scandinavië en raakt met haar
punt Noorwegen.
Nog een Russische divisie
in gevaar.
164ste divisie met omsingeling bedreigd.
Door de vernietiging van de 18de Russische
divisie ten noorden van Kitela verkeert ook de
164ste divisie in ernstig gevaar. Deze divisie is
reeds langen tijd door Finsche troepen omsin
geld, terwijl andere Finsche strijdkrachten de
18de divisie aanvielen. Nu deze laatste vernie
tigd is kunnen de Finnen zich met al hun
krachten op de 164ste wei-pen.
(Zie ook elders in dit nummer).
GR. HOUTSTRAAT naast Luaor
(Adv Ingez. Med
Door EXTRA TRANSPORTKOSTEN
tengevolge van ijsgang, is de prijs
der BRECHCOKES vanaf heden met
ƒ1.— per ton verhoogd en is nu
f 18.50 per ton (1000 K.G. voor alle
ifmetingen).
De Vereen. Brandstoffen-
handelaren en Coöperaties
(Adv. Ingez. Med.)
(In België heeft men opgemerkt
dat de mieren nesten hebben ge
maakt 1.80 meter onder den
grond en men vermoedt, dat deze
dieren de strengheid van dezen
winter hebben voorvoeld.)
We kennen z' allen goed. de mieren,
Zeer kleine rustelooze dieren,
Voortdurend vlijtig op den loop;
In ongetelde duizendtallen
Woelig krioelend met z'n allen
In, wat men noemt, een mierenhoop.
De mieren hebben reputaties
Van (naar verhouding) krachtprestaties,
Waaraan de mensch niet tippen kan;
Maar, alles bij elkaar genomen,
Zien wij ze liever gaan dan komen,
Wij hebben er maar hinder van.
Zij worden veelal aan die menschen,
Die men zich vlijtiger zou wenschen,
Als lichtend voorbeeld voorgesteld:
En nu beweert men, dat door telgen
Van 't mierenras in 't land der Belgen,
De barre win tor is voorspeld.
Zjj hebben in hardnekkig draven.
Hun nest daar extra diep gegraven.
In de verwachting, dat de kou,
Die zij al instinctief verbeidden,
Hen in ce allerkoudste tijden,
Daar ondergronds niet deren zou
Men zal er nu op gaan studeeren.
Of waarheid schuilt in dit beweren,
Ten aanzien van het listig ras.
Het zou me waarlijk niet verbazen,
Wanneer we binnenkort eens lazen.
Dat het ook inderdaad zoo was.
Wij menschen doen. naar onze krachten.
Ook vlijtig aan het weerverwachten
Maar blijkbaar doen we naast dit dier.
Met een voorspelling voor twee dagen,
Die vaak mislukt en soms mag slagen.
Nog heel wat minider dangemier.
De vorst neemt af
(maar dat hebben we al meer gehoord).
Zelfs houdt De Bilt het voor morgen op
lichten dooi, droog weer en matigen
Zuid-Oostelijken wind. Het kan al niet
Door ontsporing geheele baan
versperd.
Vanmorgen is de electrische trein, welke
om kwart over zes uit Den Haag naar Utrecht
vertrekt, tusschen Oudewater en Woerden ge
heel uh do rails geloopen. zoodat het verkeer
over beide lijnen was versperd. De ontspoorde
trein bestaat uit acht wagens.
De wagenvoerder van den eersten trein uit Den
Haag rapporteerde bij aankomst in Utrecht, dat hij
tusschen Oudewater en Woerden een schokje had
gevoeld. Zijn trein kon zonder ongevallen Utrecht
bereiken. De volgende trein kreeg in Gouda op
dracht, het bewuste stuk met zeer geringe snel
heid af te leggen.
Hierdoor is zonder twijfel een ernstig ongeluk
voorkomen, want op het oogenblik dat de trein
ontspoorde, was de snelheid niet grooter dan vijf
kilometer per uur.
De spoorwegtechnici vermoeden, dat railbreuk
de oorzaak van het ongeval is.
Uiteraard is het verkeer van Den Haag en Rot
terdam via Gouda naar Utrecht volkomen in de
war. Aanvankelijk werden de treinen van Gouda
af over Alphen naar Woerden en verder naar
Utrecht geleid.
Een tweede ontsporing maakte deze verkeersom-
legging echter onmogelijk. Op de lijn Leiden—
Alphén ?s een locomotief uit de rails geloopen, met
het gevolg, dat ook deze baan versperd was.
De reizigers van Den Haag en Rotterdam kon
den dus niet over Gouda naar Utrecht. Van Den
Haag af moest men gebruik maken van de electri-
-ehe treinen naar Amsterdam.
Het verkeer tusschen Gouda en Woerden werd
net bussen onderhouden, tusschen Utrecht en
«Vnprden reden Dieseltreinen.
Bij de ontsporing bij Oudewater waren zooals hier
boven is gemeld, alle acht wagens van der, trein
met alle assen uit de rails geloopen, zoodat niet
•>lleen acht zware wagons, weer in het spoor terug
gebracht moesten worden, maar bovendien ook het
spoor zelf hersteld moest worden, dat op vele
plaatsen door de ontsporing ontzet en verwrongen
was.
De ontsporing nabij Woerden was minder gecom
pliceerd. Daar was immers slechts één enkele loco
motief met één as buiten de rails geraakt, zoodat
dit euvel vrij spoedig hersteld kon worden. Daar
door kon het treinverkeer van Den Haag naar
Utrecht over Leiden en Woerden geleid worden,
zoolang de doorgang bij Oudewater nog versperd
was.
Reeds om elf uur is het gelukt de lijn Woerden-
Leiden vrij te krijgen, zoodat de treinenloop daar
langs normaal kon worden hervat.
Omstreeks twaalf uur kwam het spoor op dé lijn
Oudewater in de richting Gouda vrij. Het verkeer
:u beide richtingen werd over dit spoor geleid. Met
eenige vertraging kon de dienst nu vrij normaal
worden onderhouden.
Het woord is aan
Masson
Door het spreken verheft zich de
mensch boven de dieren, door het zwij
gen boven zichzelven.
(Pensees d'un Yoghi.)
La Fontaine:
Spreken is goed, zwijgen is beter, maar
beide zijn slecht als ze te ver gedreven
icorden.
(Fables)
Bodenstedt:
Het is schadelijk te zivijgen als het
tijd om te spreken en te spreken als het
tijd tot zwijgen is.
'Mirza Schaffy.)
Spaansch schip na ontploffing
gezonken.
22 van de 29 opvarenden omgekomen.
Het Spaansche persbureau heeft mede
gedeeld dat het Spaansohe stoomschip
Banderas (2140 ton) na een ontploffing
bijna oogenblikkelijk is gezonken. Dit ge
beurde Zondagochtend bij het aanbreken
van den dag. toen het schip zich op 10
K.M. van Kaap Villano bevond. 22 van de 29
opvarenden zijn om het leven gekomen.
Dl'ITSCH VLIEGTUIG DOOR DEENSCHE
BATTERIJ BESCHOTEN.
KOPENHAGEN. 19 Febr.. Een vliegtuig
met Duitsche kenteekenen heeft Maandag
middag tegen een uur in Zuid-Jutland boven
Deer.sch gebied gevlogen. Deensche batterijen
hebben de machine beschoten. Het toestel
werd niet geraakt. (Ritzau).
OLIEBOLLEN.
Het Comité voor den verkoop van oliebollen
ten bate van het Finsche kind verzoekt ons mede
te deelen, dat schriftelijke bestellingen, ont
vangen na de eerste post van hedenochtend, niet
meer kunnen worden uitgevoerd, daar het
noodig is, dat voor den verkoop op Woensdag een
voldoende aantal bollen beschikbaar blijft en de
hoeveelheid die gebakken kan worden uiteraard
aan een grens gebonden is.
De Haariemsche melkhandel in zijn geheel
heeft de benoodjgde melk voor de oliebollen
beschikbaar gesteld.
Ook voor
NAAR
GROOTE HOUTSTR. 31 BI) ANEGANG
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S.
BINNENLAND
pag.
Door twee ontsporingen was de directe treinver
binding tusschen den Haag. Rotterdam en
Utrecht geheel verbroken. 1
De regeering heeft in verband met de torpedcc-
ring van de „Arendskerk" te Berlijn een
breedvoerig protest ingediend 5
Defcpsie vraagt f 40 millioen 3
Dr. P. C. Boutcns viert heden zijn TOsten ver
jaardag. 7
!let aantal miltvuur gevallen is normaal geworden 7
Sport in 't kort.
SPORT.
BUITENLAND
De Finnen hebben een Russische divisie vernie
tigd. 1 en N
Koning Gustaaf verdedigt het Zweedsche stand
punt inzake Finland. 2
De Noorschc minister Koht neemt stelling tegen
de Engelsche verwijten. 5
Het aantal slachtoffers van de „Altmark" is tot
acht gestegen. 5
ARTIKELEN, enz.
K. P.: Koning Gustaaf. i
Van een speeialen verslaggever: Nederland ver
zorgt zijn verdediging. 3
II. D. Vertelling: Dicrenvertelling. 4
Van onzen Londenschen correspondent: De
Engclschman voelt zich weer veilig. 5
Van onzen bijzonderen medewerker in Finland:
Eén gedachte bcheerscht de Finnen: de Rus
sen komen er nooit door. g
Met de Reiger naar Zuid-Afrika. g
Van onzen bijzonderen correspondent: „Ma
drid. de hoofdstad van den „Spaanschcn Staat" 6
K. de Jong: Ned. Opera- ensemble.
G J. Kalt: Mannenkoor ..Proza en Poëzie" en
Kinderkoor ..Inter Nos". g
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op n
LAATSTE BERICHTEN