Haarlem's Dagblad
1.35 pee llletec
Moderne Heerenhuizen
IViborg bleef in Finsche handen.
Marocain-
Satin
vIVBOORSEL
Italiaansche prinses geboren.
Commentaren.
Verdedigingslinie op de Karelische
Landengte hield stand.
Vliegensvlug.
AMERICAN CLUB
Celaden atmosfeer
57e Jaargang No. 17388
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 24 FeSruari 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regel»
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
„Naar mijn meening is het een hoopvol tee-
ken, dat de huidige oorlog de menschen verveelt.
Zij vragen zich af, waarom dat zoo moet zijn.
Maa<r zij weten dat, terwijl zij hun plicht ver
vullen, hij hen zal blijven vervelen. Zij beginnen
inderdaad te erkennen dat de oorlog een verve
lend ding isen dat beteekent ongetwijfeld al
eenige vooruitgang. Nu moeten zij nieuwe vorde
ringen maken. Zij moeten leeren inzien, dat men
zich over den oorlog moet •schamen. Zij .dienen op
te passen, dat de verveling niet als iets gewoons
wordt aanvaard."
Deze merkwaardige commentaar op den oorlog
wordt gegeven in een artikel in het Januari
nummer van het Engelsche tijdschrift „Life and
Letters To-day". Ik weet niet wie de Engelsch-
man is, die het geschreven heeft. Gij kunt u, zijn
woorden lezend, een ongunstige voorstelling van
hem maken. Gij kunt hem zien als een hooghar
tig, verwaten mensch of als een poseur, die er
slechts op uit is ongewone dingen op een lichte
lijk vermoeiden, ironischen toon te berde te
brengen. Maar. zoo zie ik hem toch niet, ofschoon
zijn heele stuk in denzelfden trant is als het hier
boven aangehaalde.
Het is waar dat hij zich ongewoon uitdrukt. Het
is niet gebruikelijk een zoo rampzalige gebeurte
nis als de oorlog te beschouwen uit het oogpunt,
of hij al dan niet vervelend is. Men pleegt hein te
beschouwen als iets geweldigs, er hevige mensche
lijke driften en lage menschelijke berekeningen
aan te verbinden en ons te verdiepen in het lot
van hooge menschelijke waarden als het Recht en
de beschaving en de Cultuur, die erbij in het ge
ding worden' gebracht. De oorlog is slecht en ver
keerd maar tevens groot en geweldig. Kan men
hem verbinden aan een zoo kleine en persoonlijke
gewaarwording als verveling?
Misschien wel. Misschien zijn' de menschelijke
aandoeningen vaak minder groot dan de men
schelijke woorden. En het wordt met die verveling
al een andere zaak als men zich eerlijk reken
schap geeft van de neiging tot „sensatie", die in
alle menschen, in meer of minder mate, leeft.
Ieder wordt eenigszins opgewonden en geprik
keld, ja veelal niet onaangenaam geprikkeld,
door het vernemen van groot en onverwacht
nieuws. Het is iets geweldigs, iets dat hem op
jaagt uit de sleur van zijn dagelij ksch werk, uit
de vlakheid van zijn bestaan, dat hem (niet
minder: haar), onmiddellijk de begeerte geeft, het
aan anderen te vertellen, die het wellicht nog
niet weten. En zeg mij nu niet: zoo gaat het u,
journalisten, speciaal.
Want het tegendeel is waar. Wij zijn persoon
lijk juist minder vatbaar voor de sensatie van het
nieuws, omdat wij er dagelijks mee omgaan, het
altijd het eerst krijgen en het beroepshalve met
koel overleg beoordeelen moeten. Wij worden er
mee oververzadigd en zitten zelf in zijn keuken
bovendien. Het 'is er eenigszins mee als met den
banketbakker, die veelal niet van zijn eigen
taartjes houdt. Hij verzorgt ze met toewijding en
proeft ze met aandacht, maar ze verrukken zijn
verhemelte niet.
Als het waar is dat de oorlog den menschen
geen of weinig sensatie meer brengt dan betee
kent dat, dat hij hen verveelt. Ik ben geneigd dat
te gelooven mèt dien Engelschman in „Life and
Letters To-day". In de laatste jaren van den
vorigen oorlog waren dezelfde verschijnselen
waarneembaar. Maar niet in het begin. Nu treden
ze al op in het begin. En het is niet zonder men
schelijke beteekenis. „Alle genres zijn goed, be
halve het vervelende", heeft Voltaire gezegd in
een of ander Voorwoord. En het is onsterfelijk
gebleken. En ik herinner mij dat Clemenceau, de
Tijger, die er geen doekjes om placht te winden,
dertig jaar geleden zijn eigen kabinet om zeep
bracht door zijn eigen minister van Buitenland-
sche Zaken, Delcassé, in de Kamer te verlooche
nen in deze vernietigende uitspraak: „Die man
verveelt mij".
Dat bleek afdoende. Goed beschouwd is het ook
afdoende.
Ik beken dat ik in den loop van de jaren 1918-
1939, in die periode tusschen twee oorlogen in,
waarin de wereld via ups and downs geleidelijk
weer naar de bewapening en de vernietiging suk
kelde, mij meermalen heb afgevraagd: „Hoe is
het mogelijk dat het de menschen niet verveelt?
Altijd weer datzelfde gedaas over bewapening en
bedreiging, altijd weer dat vernietigenwaar
om vinden ze het eindelijk niet eens belangwek
kender, een groote eenheid op te bouwen en moei
lijkheden te overwinnen, waarop vorige geslach
ten zijn gestuit? Altijd weer diezelfde taal, die
zelfde geldsmijterij, diezelfde vernieling. Wat is
er nog voor interessants aan?". Het is geen
nieuws: het is oud.
Zoo moet die Engelschman, dien ik geciteerd
heb, het toen ook hebben gevoeld. Ik kan mij zijn
gedachten voorstellen. Ik geloof dat hij heele-
maal niet verwaten of hooghartig is maar uit
zijn werkelijke gevoel spreekt en hetzelfde bij
anderen, al blijft het grootendeels verborgen
onder uitingen in forscher termen, heeft waar
genomen. Ik ook. Ik geloof dat de heele wereld
geneigd is over den oorlogsgod Mars te zeggen
wat Clemenceau van Delcassé zei: „Die man ver
veelt mij".
Maar ik ben het ook eens met den schrijver
van het Engelsche artikel, dat dit niet genoeg is.
En dat de menschen zullen moeten leeren, zich
over den oorlog te schamen.
R. P.
Nasleep van vergiftigingszaak.
PHILADELPHIA, 24 Februari.
De kwakzalver Paul Petrillo, die betrokken
was in de opzienbarende arsenicumvergiftigings
affaire, die vorig jaar in Philadelphia en elders
in de V. S. hevige beroering teweeg bracht, is tot
den electrischen stoel veroordeeld.
(United Press.)
Vrijdag zoo meldt United Press uit
Helsinki is de tweede Finsche verdedi
gingslinie ten .Zuiden van Viipuri (Viborg)
intact gebleven en verscheidene Russische
aanvallen sedert de schemering, werden af
geslagen. De hoop der Russen om dezen
dag een groote feestdag van de Sovjet-
Unie Stalin deze stad als geschenk aan te
bieden is niet in vervulling gegaan. Viipuri
behoort nog steeds aan Finland. De Rus
sen doen hun uiterste best voor een door
braak, maar tot dusverre blijft de Finsche
linie ondoordringbaar.
De verliezen van den vijand blijven zich op
stapelen ondanks hun „gordijnvuur" van artil
lerie en hun vele tanks. Vele- van die tanks zitten
vast in de hoog liggende' sneeuw. Er is een
nieuw „niemandsland" ontstaan in de streek
van Koivisto op het vasteland, welk gebied
voortdurend onder vuur wordt genomen door de
batterijen der forten op de meer afgelegen
eilanden om Koivisto, die zich nog in Finsche
handen bevinden.
De heldhaftige bezetting van het eiland Koi
visto gaat voort alle Russische aanvallen af te
slaan Van betrouwbare zijde verneemt de United
Press-correspondent dat niet minder dan 4000
Russen gesneuveld zijn bij hun poging om over
het ijs dit eiland4 te bereiken.
De Finnen lieten hen binnen het bereik van
hun kanonnen komen en schoten vervolgens hun
projectielen over de hoofden der Russen in het
'n txlra aanbieding)
Alie modekleuren en
zwart 90 c.M. breed
GROOTE HOUTSTR. 31 BIJ ANEGANG
HAARLEM Donderdag.
Sumner Welles te Gibraltar.
Roosevelt's afgezant hult zich in stilzwijgen.
GIBRALTAR, 24 Febr. (Reuter). Sumner
Welles is gisteren met de „Rex" te Gibraltar aan
gekomen. Militaire vertegenwoordigers brachten
hem namens den gouverneur van Gibraltar een
bezoek. Welles, die onlangs influenza heeft ge
had, zag er iet of wat bleek uit. Hij wilde geen
interview toestaan.
Heling van militaire levens
middelen.
Amsterdamsche politie verricht een
arrestatie.
AMSTERDAM, 24 Februari. Op verschillende
plaatsen in ons land heeft de politie een onder
zoek ingesteld naar verduistering van militaire
levensmiddelen. Deze werden door militairen
ontvreemd en aan burgers verkocht
Een op zichzelf staand geval van een derge
lijke verduistering is dezer dagen „ergens in Ne
derland" ontdekt. Een der militairen, die werk
zaam was bij de keuken van zijn af deeling. ver
kocht levensmiddelen te zijnen bate aan een bur
ger. Deze verhandelde de goederen op zijn beurt
aan een koopman in Amsterdam.
De Amsterdamsche politie is er in geslaagd
dezen koopman op te sporen. Hedenmorgen werd
hij gearresteerd. Het betreft hier nog geen
groote hoeveelheid levensmiddelen, omdat de
verduistering spoedig door de autoriteiten is
untdekt.
1 ijs, dat brak en de terugtocht onmogelijk
maakte. Een welgericht mitrailleur- en ge
weervuur maaide daarop de aanvallers weg.
Het offensief op de Landengte was gisteravond
24 dagen oud. In neutrale militaire kringen schat
men dat de Russen hierbij 80.000 man hebben
verloren, dooden en gewonden tezamen.
Het Finsche legerbericht.
Het Finsche legerbericht van Vrijdag luidt:
„Te land: Op de Landengte van Karelië tus
schen de Finsche Golf en het Muola meer hebben
de Finsche troepen alle vijandelijke aanvallen
afgeslagen alsook de aanvallen in de richting
Ilasome, Nakkïjarvi, het station Kamere en Lel-
pasuo. Gedurende den dag werden zestien tanks
vernield. Tusschen het Muolameer en het Aura-
paameer heeft de vijand twee aanvallen gedaan,
beide keeren liet hij een bataljon dooden op het
slagveld achter, een detachement, dat over
het ijs van het Aurupaameer bij Stikamiemi
poogde aan te vallen, werd teruggeslagen en
telde 800 dooden en meer dan 100 gevangenen.
De Finnen hebben bovendien tientallen mitrail
leurs en ander oorlogstuig buitgemaakt. Een
aanval ten oosten van Salmenkaitas werd afge
slagen, evenals een reeks aanvallen bij de Tai-
pale.
Ten noordoosten van het Ladogameer gaan de
Finnen voort met het zuiveren van de steun
punten der Russen, welke Donderdag zijn bezet.
Nog een aantal Russische steunpunten werden
veroverd. De oorlogsbuit is hier belangrijk, o.a.
twaalf stukken geschut, meer dan vijftig mi
trailleurs, tien veldkeukens, tractors, pantser
wagens en munitie. Bovendien werden zes
pantserwagens vernield. In den sector Kuhmo
waren patrouilles zeer actief, verscheidene vij
andelijke detachementen werden vernield.
Van de overige deelen van het front valt niets
te melden.
In de lucht: De Finsche luchtmacht heeft op
22 Februari de verkennings- en bombardements-
vluchten boven de kantonnementen en concen
traties van de Russische troepen voortgezet. Bo
ven de operatiezöne was de activiteit van de
Sovjet Russische luchtmacht zeer levendig, voor
al benoorden het Ladoga meer, Kajaani, Kon-
tissaoki, Rovanaemi en een aantal andere plaat
sen. Naar tot nu toe werd gemeld, zijn bij deze
bombardementen twaalf vrouwen en kinderen
gedood. De vijand liet een aantal parachute
springers omlaag springen, doch zij werden ge
dood of gevangen genomen.
Volgens bevestigde n.ededeelingen is een
vijandelijk vliegtuig omlaag geschoten, terwijl
een ander vermoedelijk is vernield. Verder zijn
de wrakken gevonden van vliegtuigen, welke Don
derdag als vermoedelijk verloren werden gemeld".
Het Russische legerbericht.
Het Vrijdag uitgegeven Sovjet legerbericht
luidt:
„Op 23 Februari heeft zich niets van belang
aan het front voor gedaan. De diepe sneeuw en
móst op de Karelische Landengte verhinderen
operaties. De Sovjettroepen hebben twaalf
vijandelijke verdedigingswerken bezet, waaron
der vier stalen en betonnen artillerieforten. Gezien
het slechte weer bleef het optreden der lucht
macht beperkt tot verkenningsvluchten".
TE KOOP
nog enkele prachtige HEERENHUIZEN, voor
zien van modern comfort, gelegen aan de Lod.
van Deyssellaan, vlak bij station Bloemendaal.
Ook aldaar nog eenige
TE HUUR
met centr. verw. en garage ad 660.- p. j. Te bevr.:
S. VELDKAMP, Van Dortstraat 90, Telef. 16373
(Adv. ingez. Med.)
(In de prijsvraag van het Comi
té Vliegtocht NederlandIndië
voor een vliegtuig, dat in 38 uur
zonder tusschejilanding naar
Batavia kan vliegenzijn de
winnaars bekend gemaakt. De
heer Plesman voorspelt spoedig
geregelde - vluchten Europa
Amerika in één nacht.)
Het zal eens nog korter duren,
Schiphol naar Batavia,
Zoowat achtendertig uren,
Loop dat meer eens even na.
Voor Europa naar de Staten
Is. naar Plesman gauw verwacht,
(Die erover mee kan praten)
Niet meer noodig dan een nacht
't Een en 't ander is voorspelling.
Maar de leek aanvaardt die graag.
Wat zag hij niet al versnelling
In het luchtruim vóór vandaag.
Vliegen om de halve aarde,
Nadert meer en meer een wig.
En men bindt steeds hooger waarde,
Aan het vliegensvlug begrip.
Daardoor komen landen, menschen,
Steeds maar dichter bij elkaar,
Dat is logisch en te wenschen,
Maar het is helaas niet waar.
Ik kan met bewondring lezen,
Over wat door ons geslacht.
In het jonge luchtvaartwezen,
Is en wordt tot stand gebracht.
En ons land moet blijven streven
Naar een plaats in d'eerste rij.
Waar het kan een voorbeeld geven,
Sterk en zonder hoovaandij
Toch, als aller haast bedaarde
Tot een tikje kalmer aan.
Zou het met den mensch op aarde
Dan misschien niet beter gaan?
Zondag a.s. THé DANSANT in LA GAITé, v. 3-6 u.
The Casanova's m.RED DEBROY
en THE HOT RASCALS.
(Adv. Ingez. Med.)
CENTRALE RADIO ONTVANGST.
U hebt nergens voor te zorgen
U krijgt muziek aan huis
Zonder meer, dat is te zeggen
Zonder kraken of geruisch.
HAARLEM TELEFOON 10010
(Adv. Ingez. Med.)
Verlenging extra brandstoffen-
verstrekking aan kleine boeren en
tuinders.
De ministers van sociale zaken en van economi
sche zaken hebben aan de gemeentebesturen be
richt, den termijn, waarover de extra brandstof-
fentoeslag aan kleine boeren en tuinbouwers, als
bedoeld in hun rondschrijven van 29 Januari, mag
worden uitgekeerd, wederom met één week te
verlengen.
Een natte Zondag?
Dat doet het weerbericht hèlaas ver
moeden Regenbuien met later wellicht
hagel of natte sneeuw. De wind blijft
West, maar 't wordt wat kouder. Zelfs
heeft het kwik neiging, het des nachts
weer in de buurt van het vriespunt te
zoeken.
Het Italiaansche Kroonprinselijk paar.
De „Altmark" vlotpekomen.
Alleen het roer beschadigd.
STAVANGER, 24 Februari. (Noorsch Tel. Ag.)
De .Altmark" is gistermiddag op eigen kracht vlot
gekomen, nadat duikers een onderzoek hadden in
gesteld. Voor zoover bekend is alleen het roer be
schadigd. Vandaag is opnieuw een opvarende van
het schip naar een ziekenhuis gebracht. Het ge
rechtelijk onderzoek wordt morgen voortgezet:
Men verwacht dan een officieele verklaring.
ROME, 24 Februari (Reuter). De
prinses van Picmont, gemalin van kroon
prins Umberto, heeft vanochtend het leven
geschonken aan een dochter. De nieuwe
Prinses heeft de namen Maria Gabriella
ontvangen.
Zij is het derde kind van het prinselijk paar.
In September 1934 werd prinses Maria Pia, in
Februari 1937 prins Victor Emmanuel gebo
ren.
Voor het koninklijk paleis te Napels, waar
Maria Gabriella het levenslicht aanschouwde,
stond een dichte menigte, die bij het verne
men van de prinselijke geboorte een geest
driftig gejuich aanhief.
Prins Umberto is gisteren met zijn moeder,
koningin Elena uit Rome naar Napels vertrok
ken, terwijl de koning vandaag te Napels ver
wacht wordt. De kleine prinses zal weldra door
den kardinaal-aartsbisschop van Napels worden
gedoopt in een kamer welke grenst aan het
slaapvertrek der prinses van Piemont.
Maria Gabriella heeft een gewicht van acht
pond.
Rome in feeststemming.
ROME, 24 Februari (Stefani). De ge
boorte van prinses Maria Gabriella is in het
geheele land met de grootste vreugde verno
men. Te Rome werd de blijde tijding van
ochtend te 8 uur met kanongebulder bekend
gemaakt. Overal werd de vlag uitgestoken.
Het woord is aan
Coethe:
De mensch begrijpt nooit, van hoe
menschelijk standpunt hij alles bekijkt.
in het Naburige Oosten.
Ernstig Russisch—Turkseh
gr en sinciden t.
NEW YORK 24 Februari (Reuter). De
correspondent van de „New York Times" te
Belgrado meldt dat de hooge raad van oorlog te
Ankara voor het geheele land den noodtoestand
heeft afgekondigd, waartoe de eenige weken
geleden aangenomen wet de bevoegdheid gaf.
Gisteren waren alle telefoonverbindingen met
Turkije verbroken, zoodat men geen nadere
bijzonderheden kon vernemen.
Volgens dezen zelfden correspondent gelooft
men in de meest gezaghebbende kringen te
Belgrado, dat de berichten over een ernstig
Russisch-Turksch grensincident geenszins over
dreven zijn.
Men meldde, dat een Russisch bataljon over de
grens gekomen en door Turksche troepen ontwa
pend is. De Turken aldus dit bericht noodigden
daarop de Russische autoriteiten uit de wapens te
komen halen, terwijl de Russische soldaten als
deserteurs geïnterneerd werden. De Sovjet-autori
teiten zouden toen een cavalerie-afdeeling over de
grens gezonden hebben voor het terughalen der
wapenen, doch dit detachement zou geweigerd heb
ben naar Rusland terug te keeren.
In een mededeeling aan het Turkseh Telegraaf-
agantschap spreekt de Turksche regeering het be
richt uit Moskou, volgens hetwelk Turkije langs de
Russische grens een half millioen man zou hebben
samengetrokken en bij die grens vliegloodsen zou
hebben doen bouwen, welke 500 toestellen bevatten,
met stelligheid tegen.
De Italiaansche dagbladen wijden volgens
Reuter heele kolommen aan telegramman uit
geheel Europa over hetgeen in de opschriften
genoemd wordt „oorlogsdreiging van de Zwarte
Zee tot de Noordelijke IJszee".
Terwijl de bladen zich van commentaar onthou
den wordt den lezer de indruk gegeven dat vijan
delijkheden ieder oogenblik kunnen uitbreken, in
den Kaukasus zoowel als in Noord Europa, zelfs
wanneer de Balkan er buiten blijft. Berichten uit
Berlijn over hetgeen genoemd wordt „het spook-
leger" van Weygand in Syrië worden opvallend af
gedrukt in sommige bladen, die tevens den nadruk
leggen op de kwetsbaarheid van het Sovjet Rus
sisch oliegebied. Telegrammen uit Kaïro leggen
den nadruk op de samenwerking tusschen Engeland
Frankrijk en Egypte.
De gestoorde telefoonverbindingen.
BOEDAPEST, 24 Februari. United Press
heeft hedenmorgen vërgeefsche pogingen in
het werk gesteld om van de Balkanhoofdste
den Boedapest, Belgrado en Sofia uit telefo
nisch met Istanboel in contact te komen. Tel
kens kreeg men te hooren dat de lijn niet in
orde was en werd verklaard dat men er zeker
van was dat de onderbreking, welke naar men
verwachtte later op den dag hersteld zou zijn,
niet veroorzaakt werd door politieke of militaire
spanning. In politieke kringen te Sofia sprak
men de geruchten tegen dat er in Turkije ge
mobiliseerd zou zijn, daar in het jongste ver
leden geen oorzaak voor een ongewone spanning
was geweest.
Bongkrekvergif tiging veroorzaakt
23 dooden.
TJILATJAP. 24 Febr. (Aneta/A.N.P.).
In het regentschap Poerbolinggo zijn zestien
personen overleden tengevolge van bongkrek-
vergiftiging, terwijl in de dessa Soesoekan, nabij
Banjoemas, zeven personen aan bongkrek-ver-
giftiging zijn overleden.
(Bongkrek is een inlandsche lekkernij Red.)
Op ijsschots afgedreven en
verdronken.
Vrijdag is de achttienjarige J. van der Ploeg
te Spijk (gem. Bierum) op een ijsschots afge
dreven achter den zeedijk en verdronken.
Een persoon, die het ongeval zag gebeuren en
hem zwemmende wilde redden, slaagde daar
in niet en wist zelf ternauwernood den wal te
bereiken.
HEDEN: 16 PAGINA'S
jilllllülllDlItffltflIflIOlllllfl!; I1
Actiketeus-
R. P.: Commentaren. pag. l
R. P.: Journaal van de week pag. 5
K. de Jong: Buitengewoon succes
voor Carl Flesch op het gala-con
cert der H. O. V. pag. 2
J. B. Schuil: Nell Knoop treedt op
voor „Weten en Werken" pag. 2
B. K.: Lichtpunten in het zaken
leven. pag. 3
C. J. E. Dinaux: Als de steenen
spreken konden. pag. 7
Van onzen bijzonderen medewer
ker in Finland: Minister-president
Ryti ontvangt een Nederlander!
pag. 7
J. H. de Bols: Litteraire Kanttee-
keningen. pag. 7
Financieel Economisch Weekover
zicht: Opmerkingen over de Staats
leening. pag. 9
Laatste Berichten op pagina 11
^nin.i
