CaCifimüë
Jij het heengaan van
/an Loghem.
Het mooiste
deel der wereld?
Nee, niet waar...
IN ENGELAND.
Twee auto's op IJselmeer
in botsing.
België verliest één
van zijn grootste
schilders.
'J
rÖENSD'AG 28 FEBRUARI 194Ö
H A A R E E M'S D A G B E A D
Het Haarlemsche Sportfondsenbad in het Frederikspark.
Van der Vlug't, Duiker en nu v. Loghem.
Drie markante figuren, leidende persoonlijkheden
i de avantgarde van onze architecten-wereld. Ze
jn heengegaan en laten een leege plaats, waarvan
{twijfeld mag worden of deze door gelijkwaardige
rachten ingenomen kan worden.
Drie collega's met verschillende karakters en met
èmeenschappelijk ideaal, een ideaal verworven na
Sierlijken strijd; geen aangewaaid modevernis
Óch een zelf verworven levensovertuiging.
iAlle drie begonnen zij hun werk in aansluiting
iet de meer traditioneele inzichten en ontwikkel
en zich min of meer geleidelijk tot de vooruitstre-
ende idealen, die overal in de wereld na den we-
jldoorlog opkwamen en die men aanduidt met de
fceuwe zakelijkheid" of zooals deze groep zich zelf
ever noemt: die van het „nieuwe bouwen". V. d.
lugt was de naar binnengekeerde stille werker,
liiker de goedmoedige zeer begaafde man en v.
faghem de strijdbare natuur.
•Van Loghem was Haarlemmer en een belangrijk
eel van zijn werk is in onze stad te vinden: zijn
itwikkelingsgang is daarin af te lezen. Zijn eerste
erk toont een voortgaan op de principes, die Ber-
tge ontwikkelde van een gezonde constructie naar
En aard van het materiaal. Hij is daarbij nog ge-
fiden aan de karakteristiek van de gezonde tra-
ie en bouwt zijn drie aaneen gesloten woningen
in de Oosterhoutlaan, het groote woonhuis aan de
iilhelminalaan in het Westerhoutpark, de bekende
jij staande woonhuizen in het Zuiderhoutpark aan
Middenlaan en het charmaftte huis dat aan den
jjver nog steeds een voorbeeld van zuivere archi-
fctuur is, die het door de tijden zal uithouden en
jven de tijdelijke vormgevingsidealen is verheven,
ok zijn eigen woonhuis aan de Zonnelaan (waar
l de directeur van 't Frans Halsmuseum woont)
>mt in dezen tijd tot stand.Een heerenhuis aan den
agenweg en een dood simpel landhuisje in Bloe-
endaal naast hotel Duin en Daal zijn ook typische
jorbeelden uit deze periode. Zijn ideëele en strijd-
ire natuur is niet voorbestemd om zich tevreden
I stellen met deze evenwichtige en aan de traditie
ibonden vormen. Uit den aard der zaak is hij ge-
jelig voor het nieuwe, het baanbrekende en hij
|at verder. De grondgedachte van Berlage dat
dere tijd zijn eigen architectonische vormgeving
laakt, welke een gevolg moet zijn van de cultu-
Iele en technische stroomingen dringt hem voor-
it en doet hem bewust de traditioneele architec-
jur, de» meer evolueerende ontwikkeling verlaten
n hij wordt gedurfd in zijn oplossingen. Daarmede
erliest hij de waardeering van den doorsnee
urger en zijn werk staat nu in dienst van de
plossing van de problemen die de tijd opwerpt, zoo-
iel de materieele problemen van de nieuwe
jaterialên als van de geestelijke stroomingen. Tuin-
•ijk Zuid ontstaat met den gemeenschappelijken
sin en andere merkwaardige huizen in het Zuider-
outpark waarin cubistische tendensen sterk voel-
ear zijn. Zij ideëele levenshouding moest nood-
Ikelijkerwijze tot teleurstellingen leiden in zijn
(erk, teleurstellingen even groot voor hem zelf als
Dor anderen. Het zoeken naar nieuwe wegen gaat
tpaard met struikelen, met tegenslagen. Hij zeide
lij eens dat men niet het recht had iemand te wan-
jouwen voor dat men er de bewijzen van had. Deze
rachtige stelling is die van een enthousiast-
frhjk en oprecht mensch. In de practische toe-
assing er van stoot men dan automatisch op teleur-
jellingen. Steeds is hij dit ideaal getrouw geble-
en, hij bleef vertrouwen hebben en schenken en
jl maakt dat al zijn uitingen steeds dat hoog
lenschelijke hebben, dat zijn persoonlijkheid ook
hen die in architectonisch opzicht zijn tegen-
landers waren respect afdwong. Soms liet zijn
jtirieke geest zich wel verleiden tot een scherpte,
ie voor de betrokkenen niet aangenaam was en
bornamelijk propagandistische tendensen had,
fant hij gevoelde voor propaganda en vertrouwde
ie eens toe, dat hij wel wist dat er twee zijden
sn de medaille waren doch dat men om vooruit te
omen soms bewust eenzijdig moest zijn
De meer cubistische woonhuizen dragen een per-
oonlijk artistiek karakter. Ze waren hem niet
Uiver genoeg en na Tuinwijk Zuid, na de typische
foningen met houten onderdeelen in het Zuider-
loutpark na de woonhuizen aan de Kleverlaan van
woningbouwvereniging Huis ter Kleef en na
Ie woningen van „Rosehaghe"- komt Tuinwijk
foord tot stand aan den Kleverparkweg, de Ael-
iertsbergstraat en de Kleverparkstraat, waarin
Ear grooter eenvoud en rust wordt gezocht. Ik acht
ze woningen tot zijn beste werk te behoor en om-
lat hierin de grootste eenvoud met zuivere ver-
ioudingen is betracht en alle tendens zoek is. Een
faardige rust, die door natuurlijke afwisseling van
loogere en lagere groepen toch sprankelend blijft
hier tot stand gekomen. Prachtig van kleur zijn
deze huizen die een sieraad vormen van deze wijk.
Doch ook hierin blijft hij niet staan. De moderne
materialen waren tot nu toe niet verwerkt en in
zijn ontwerpen die hierna worden uitgevoerd, past
hij deze bij voorkeur toe. Een gereede aanleiding tot
deze toepassinig vormde de opdracht lot den bouw
van het Sportfondsenbad, in samenwerking met den
architect Muylaert gebouwd. De vormgeving hier
van is door v. Loghem bepaald en toont zijn lust
tot het uitbuiten van de mogelijkheden, die kunnen
ontstaan als men de nieuwe materialen beton, glas
en ijzer naar hun aard gebruikt. Openheid, licht en
lucht zijn de uitgangspunten voor zijn nieuwe op
dracht waarvan zijn laatste werk blijft getuigen.
Landhuizen, vereenigingsgebouwen, fabrieken heeft
hij in dezen geest gebouwd en vormen de afsluiting
van een zeer vruchtbaar leven, een leven dat geen
stilstand kende, een leven dat rijk is aan variatie en
toch een eenheid vormt in zijn streven naar het
ideaal dat hij zich steeds stelde. Teleurstellingen
zijn hem niet bespaard. Een bloeiende praktijk in
de jaren toen zijn werk waardeering vond in de
oogen van velen ging verloren, toen zijn idealen
slechts door een kleineren kring werden begrepen en
aanvaard. Dit was voor hem geen aanleiding om toe
te geven aan een gemakkelijk succes, zijn" ideaal
bleef voor hem het eenig mogelijke levensdoeL Zijn
tijd besteedde hij dan meer aan studie en aan zijn
kleine groep van enthousiaste collega's, die in hem
een geestelijk hoogstaand voorganger zagen.
Een markante persoonlijkheid is van ons gegaan,
zijn plaats blijft open. maar zijn werk blijft en
daarom zijn er verschillende bouwwerken die we tot
in lange jaren ook zullen kunnen blijven bewon
deren omdat ze boven het persoonlijke en boven het
tijdelijke probleem zijn uitgegaan.
Ir. G. FRIEDHOFF.
Minister Van Boeyen ongesteld.
Naar wij vernemen is de minister van Binnen-
landsche Zaken, de heer H. van Boeyen, verplicht
in verband met zijn gezondheidstoestand drie of
vier weken rust te nemen.
SLACHTOFFER VAN DEN ONBEWAAKTEN
OVERWEG.
Op den onbewaakten overweg „Rondom 6"
(onder de gemeente Hoogland) van de spoorlijn
AmersfoortZwolle is een ongeveer zestigjarige
man, een kostganger van het gezin Van den Ak
ker te Hoogland, door een trein gegrepen en op
slag gedood.
AMERICAN BLEND
(Adv. Ingez. Med.)
Maar dat er heel veel moois ook is, dat verze
ker ik u. Zoo heb ik de zoogenaamde Mission-
trail, een langen autotocht langs oude kloosters
uit den Spaanschen tijd. voor een groot deel af
gereden. En dat is heel mooi en bijzonder inte
ressant.
Daarvan wil ik u graag in mijn volgende brie
ven wat vertellen.
De ongetemde.
(Nadruk verboden).
Mr. E. ELLAS
Veel van wat ge in Europa over Amerika hoort
s niet waar. Maar dat de Amerikanen nogal eens
opscheppers zijn is wel waar. De zucht naar het
record en naar de overtreffende trap krijgt de
Amerikaan bij zijn geboorte mee. Hij heeft groo-
ten eerbied voor de mooiste, de grootste, de duur
ste en voor alle ste's die achter alle bijvoegelijke
naamwoorden geplaatst künnen worden. Die eer
bied ontaardt dan nog al eens in jokkebrokke-
rijen, waar je je in het begin blauw aan ergert.
Maar op den duur wordt dat blauw lief licht
blauw en later onschuldig-wit. Het wit der aan
vaarding en der gewoonte. Zoo is er veel dat door
de gewoonte zijn kleur en zijn smaak verliest. En
wanneer nu een meneer in San Francisco zegt
dat zijn baai de grootste baai van de wereld is,
dan schenk ik hem de sereene verbazing, waarmee
hij gelukkig is. Wanneer hij zegt dat zijn stad
de schoonste van de wereld is, zeg ik als een be
leefde gast: „Sure, San Francisco is de mooiste
stad van de wereld" en dan gaan mijn glim
lachende gedachten naar Amsterdam, naar Mid
delburg, naar Rome, naar Stockholm. Ik blijf
beleefd-verbaasd als hij voor het nietige molentje
in het Golden Gate Park, brallend van trots, ver
klaart: „de grootste molen ter wereld", of als hij,
wanneer we over de Marketstreet wandelen, heel
hard uitroept: „Nou loopen we door de drukste
straat op aarde". Ach ja, ik ben er aan gewend.
De taaie Amerikaansche biefstuk is de sappigste
biefstuk van beide halfronden en de kalkoen,
waar alle Amerikanen hun hoogste culinaire ge-
genoegen in vinden, en die meer naar bordpapier
smaakt dan de magerste Hollandsche kip
zeker, 'tuurlijk, Okay Johndie kalkoen is de
heerlijkste, geurigste, lekkerste vogel in alie we-
relddeelen
En zoo is het ook met Californië. Nietwaar, alle
San Franciscanen zeggen het: „Nee, hier hebt u
nooit een winterjas noodig". Maar intusschen ben
ik heel blij dat ik m'n oude dikke Hollandsche jas
niet heb weggedaan. Ik kan hem op zoo'n kouden
Januari-avond best velen.
En u denkt allemaalCalifornië, da's eeuwige
zon uit een eeuwig-blauwe lucht; dat is een para
dijs waar het altijd warm is, waar de heerlijkste
vruchten, de sappigste, geurigste sinaasappelen
en mandarijnen aan de boomen hangen, wiege
lend op de zoete zephyr.
Ja, kijkt u eens tot 20 December dacht ik dat
óók van die zon en die blauwe lucht. Maar toen
is het regenseizoen begonnen en ik schrijf dit
den 20sten Januari. Het heeft die heele maand
vrijwel voortdurend geregend uit een loodgrijzen
hemel en het is kil en vochtig, en de palmen, die
er op een plaatje zoo warm en zoo tropisch uit
zien, staan nu naargeestig te druipen.
En die heerlijkste, sappigste vruchtenNee,
ziet u eens.... dat is ook niet heelemaal waar.
De sinaasappelen zien er prachtig goudgeel uit,
de mandarijntjes, diep-oranje met fel groene
blaadjes, zijn een schilderijtje, de appels zijn
groot en dik en rood en glimmen en glanzen als
de wangen van mijn Hollandsche buurmeisje
vroeger; en de aardbeien zijn zóó groot; en de
peren zien er zoo prachtig uit en al die overda
dige vruchten kosten haast niets. Maar moeder
natuur heeft zich uitgeleefd aan het uiterlijk dei-
dingen en voor het binnenwerk heeft zij geen
kracht en geen inspiratie meer gehad. De man
darijnen en de sinaasappelen zijn droog. De ap
pelen zijn een beetje te zacht om niet te ver-
flangen naar een heerlijke Hollandsche goudreinet
of naar zoo'n knap-knapperig bellefleurtje, de
perenals u niet heel goed oppast dan koopt
u ze erg melig. De radijsjes zijn een tikkeltje
voos als ik 't zoo zeggen mag en geeft u mij maar
de geurige aardbeien van Beverwijk en Breda, de
kersen van de Betuwe, de asperges van Bergen-
op-Zoom en Loosduinen
U moogt het niet verder vertellen maar in
dit vruchtenparadijs eten de meeste menschen
ingeblikte vruchten. En in dit groentenparadijs
eten we asperges en erwtjes en boonen uit blik,
want die zijn onder ons veel lekkerder dan
de versche.
Wanneer u mij belooft er niet over te zullen
spreken, dan wil ik u ook wel vertellen dat Cali
fornië voor het grootste gedeelte eigenlijk geen
paradijs is, maar eerlijk gezegd een woestijn met
hier en daar groote vruchtbaar-gemaakte stuk
ken.
Ik heb hier het mooiste strand van de wereld
bezocht en een Scheveninger of een Katwijker
zou me uitlachen.
En in de steilste, rotsachtigste kust van de we
reld zou ik gelooven als ik niet op de kust van
Normandië had gestaan.
Waarmee ik heel bescheiden en zacht-fluiste-
rend zeggen wil dat 't niet allemaal heelemaal-
precies waar is, wat ze van Californië zeggen.
Dinsdagmiddag omstreeks drie uur kwam
de vrachtauto van den heer Slump, die over
het ijs een geregelden vrachtdienst tusschen
Lemmer en Urk onderhoudt, ongeveer 5 K.M.
buiten Lemmer in botsing met de postauto
van Url: naar Lemmer. De auto van den
heer Slump zakte door den schok terstond
door het ijs. Daar op deze plek het
water tamelijk diep is, stond de ca
bine spoedig onder water, waardoor de
heer Slump in levensgevaar geraakte. De
heer Rippen uit Urk, die tot de inzittenden
van de postauto behoorde wist hem te redden.
De postauto schoof in de richting van den
dijk en zakte daar op een vrij ondiepe plek
door het ijs. Een gedeelte van den wagen
steekt nog boven het ijs uit. De post heeft
men verder te voet naar Lemmer vervoerd.
Ook de heer Slump is naar Lemmer gegaan.
"Men zal trachten de auto's te bergen.
i Woningcomplex van Tuinwijk-Noord in het
Kleverpark te Haarlem.
In de vorige week is, ruim vijf en zeventig jaar
oud, de Belgische schilder Laermans gestorven
Eugène Laermans of, officieeier, Baron Eugène
Laermans. In België heeft men, evenals in Enge
land. de voor een kunstenaar hoogst mogelijke
waardeering meenen te vinden in een verheffing
tot den persoonlijken adelstand. Men is er wel
zuinig mee natuurlijk: van de schilders onzer
generatie waren het slechts Laermans en Ensor,
wien die eer te beurt viel en heel kort geleden
heeft men nu ook Isidore. Opsomer baron ge
maakt. Het is een vriendelijkheid waar men in
ons land denkelijk niet veel voor voelen zou; wij
kunnen ons een Baron Breitner of graaf Sluyters
moeilijker voorstellen, maar dat is meer een
quaestie van gebrek aan fantasie dezerzijds.
Baron Laermans werd uit zeer eenvoudige
ouders in de Brusselsche voorstad Molebeke gebo
ren. Pol de Mont vertelt ergens dat de familie
eigenlijk Laeremans heette, maar die e tenslotte
overcompleet vond en Laermans welluidender
Eugène's moeder was een boerendochter uit Berg-
hem Ste Agathe en daar de vader vermoedelijk ook
uit den boerenstand stamde, wortelt onze schil
der wel hecht en sterk in den Vlaamschen bodem
Een trieste bijzonderheid in dit rijke kunste
naarsleven is wel het feit dat de schilder van zijn
elfde of twaalfde jaar af doofstom was en in zijn
ouderdom aan de oogen sukkelde; ik geloof niet
dat er de laatste vijftien jaar iets van belang uit
zijn handen gekomen is.
En ondanks dat alles is Laermans een figuur
van groote beteekenis in de kunst van België
kunnen worden. Leerling van iemand is hij eigen
lijk nooit geweest: hij teekende in het ouderlijk
huis alles wat los en vast was Eenzelvig door zijn
doofstomheid. en ernstig van aard vond hij in dat
werk vergoeding voor wat hem ontbrak: Dan gaat
hij op de Brusselsche Akademie een paar jaar"—
van '87 tot '89 bij Portaels werken en in laatst-
re75 ct
6°0ct^.
"i.t..„~~.no rncheh. teaen
(Adv. Ingez. Med.)
genoemd jaar vindt hij zijn technische opleiding
voldoende om zelfstandig verder te kunnen gaan.
Hij is dan vijf en twintig en zijn oeuvre kan men
rekenen van dan af te beginnen.
De geest van den tijd is dan die van een in vol
len bloei staand realisme. Manet en Courbet,
Zola en Steinlenmen behoeft enkele namen
maar neer te schrijven om een bepaalde periode
in de kunstproductie vóór zich te zien. Ze houdt
verband met nieuwe levensinzichten: intenser be
langstelling voor het lot der misdeelden, in arbei-
dersstrijd en arbeidsconflicten, rampen en tegen
spoeden in den landbouw; het socialisme "ten
slotte.
Laermans schildert na een paar minder op
merkelijke, meer algemeene sujetten de men
schen en de gebeurtenissen van zijn dorp, de
zwoegers in de zware vette klei van Vlaanderen,
de prachtige boerenvrouwen, de ongelukkigen die
langs de wegen trekken: bedelaars, mismaakten,
vechtersbazen en landverhuizers. Liefst ziet hij ze
in groepen, en als massa (zie b.v. ons plaatje).
Dan vult hij daarmee zijn vlak op decoratieve
wijze en bereikt een expressie van kracht en
forschheid in de bewogenheid die ongewoon is.
En nu mag Paul Colin in het groote plaatwerk
over Laermans wel vertellen dat het den schilder
in al die werken uitsluitend om de picturale waar
den dier voorstellingen te doen is geweest, dat de
lineaire opbouw der compositie hem meer gold
dan de sociale kant van het voorgestelde."J
behoeven dat nu niet dadelijk voetstoots aan té
nemen. Bij een man uit het volk als Laermans
was, kunstenaar bovendien, is het ondenkbaar dat
een zijner groote doeken .Avónd in Stakingstijd"
zonder meegevoel voor den strijd die in de Bori-
nage gevoerd werd, ontstaan kon. Men behoeft,
op geleerden-trant, niet te verzekeren dat een an
der groot werk, de „Emigranten" het gevolg was
van een aardappelziekte in Vlaanderen, die dui
zenden boeren ruïneerde en van hun plaats ver
joeg, maar men mag bij een artist als Laermans
evenmin de emotie, het meegevoel uitschakelen,
die tusschen gebeurtenis en uitbeelding ageerden
Zonder die zou de artist foto-toestel of hoogstens
illustrator zijn. In Laermans' werk is wel degelijk
een humanitair-socialistische inslag, buiten het
picturale om. voorhanden en misschien is in het
feit dat Coün's boek juist een jaar nadat Laer-
Oppasser door aap aangevallen.
Man ernstig gewond.
Dinsdagmiddag is in de Rotterdamsche dier
gaarde de vijftigjarige oppasser H. Schilt door
een aap aangevallen en gebeten. De man liep
ernstige verwondingen aan het achterhoofd en
aan de rechterhand op en werd per auto van
den G.GD. naar het ziekenhuis aan den Cool-
singel overgebracht, waar hij ter verpleging
moest worden opgenomen.
Ook herwaar deer in g van den goud
voorraad der Javasche Bank.
Op een desbetreffende vraag van den heer Joe-
kes heeft minister Weiter Dinsdagmiddag bij de be
handeling van de Indische begrooting in de Tweede
Kamer medegedeeld, dat het in de bedoeling li^t
een gelijk wetsontwerp als is ingediend omtrent de
herwaardeering van den goudvoorraad der Neder-
landsche Bank ook ten aanzien van den goudvoor
raad van de Javasche Bank in te dienen.
BANDEROLLENPRIJS VAN SIGAREN.
Naar aanleiding van den verwarrenden en on-
zekeren toestand in den sigarenhandel, als ge
volg van de nog niet volledig doorgewerkte
prijsverhooging van sigaren waartoe onlangs
werd besloten, hebben verschillende belang
hebbende sigarenfabrikanten besloten den mi
nister van Financiën te verzoeken den mini-
mumbanderollenprij's van sigaren te brengen
van 3'op 4 cent en van senoritas van 1 3/4 op
2 cent.
mans baron geworden was (1927) verscheen, een
verklaring te vinden voor de neiging die geestes
houding te verdoezelen.Doch per slot is ook voor ons
hier en nu het picturale vait overwegend belang
Wij bewonderen dan in Laermans de hoekige
kracht van zijn teekenwijs, het massale, het sa-
menklonten van een groep, waarin toch het leven
in volledige actie blijft. Iets later zal een Kathe
Kollwitz datzelfde op nog heftiger wijze willen ge
ven. Hoe goed is, met enkele lijnkronkels, op het
etsje van Laermans, dat hierbij gereproduceerd
wordt, het ingespannen kijken naar een schilderij
door een groepje boeren uitgedrukt. Het is een
absolute typeering van een menschensoort, zon
der ook maar in het minst in caricatuur te ver
vallen. Wie in de Belgische musea een enkel
schilderij van Laermans tegen komt, zal misschien
geneigd zijn hem manierisme te verwijten: an
deren zien in hem te veel den modernen volge
ling van Breughel. Het eerste is onjuist, daar men
manierisme met stijl verwart. Het andere
slechts betrekkelijk juist daar alleen in den
grondtoon van het werk eenige samenklank te
hooren valt.
Na 1901 komen in Laermans' werk die prach
tige naakten voor die hem mijns inziens onder
de allereersten der moderne schilders rangschik
ken. Kerngezonde, schoon gebouwde \Haamsche
vrouwen, zonder erotische spitsvondigheid, maar
toch teeder in de eerlijke kracht van hun licha
men, boerenmadonna's zonder weerga. Zeer heeft
deze in zichzelf opgesloten artist zyn volk liefge
had, hun karakteristieke verwording door zwaren
arbeid gezien en hun primitieve ongerepte
schoonheid bewonderd!
J. H. DE BOIS
Oxfordshire, Februari.
Ergens in Zuid-Frankrijk stroomt In den zo
mer. heel beneden in een hol rivierbed, een
kalm, vriendelijk water. Een karper vindt er nog
net genoeg gelegenheid voor wat vertier in de
schaduw van de brug. En stroomafwaarts, waar
het in de haast om de bocht om te komen een
dieper bed heeft uitgesleten en aan den rand
wit kiezel heeft opgestapeld, hurken vrouwen
en wrijven de wasch tot ze verblindend wit ziet,
De menschen die daar wonen, noemen de ri
vier ,La Furieuse", in erkentenis van haar
vrouwelijk, onberekenbaar en .onstuimig karak
ter en houden zóó van haar, dat zij den naam
trots op de brug hebben geschreven. Als een
troetelwoord laat die zich daar lezen en tevens
als een soort weest-op-uw-hoede voor wie er in
den zomer voorbij komt en in dat rustige hel
dere water niets dan lieflijkheid weerspiegelt
ziet en niet let op den ruigen uitgeholden
oever. In andere jaargetijden jpoet ze daar
duchtig te keer gaan en er bandeloos omsprin
gen met het water dat uit de bergen toevloeit:
roekeloos, alsof het niet óp kan, als de zon en
droogte haar niet temmen. Ik hoop haar zoo
nog eens terug te vinden, in volle furie, ook al
weet ik niet meer waar het was en staat het op
geen Michelin-kaart vermeld.
Omdat het driftige woord zich zoo vleiend
laat uitspreken en in herinnering aan de men
schen daarginds, die in het bestel der dingen
aan alles een eigen karakter gunnen: aan den
wind, aan een onwillige koe en ook aan het
water; heb ik heimelijk het kleine stroompje
hier „La Furieuse" willen noemen. Wat natuur
lijk niet ging! Want niets is zoo bestendig en
goed gehumeurd als het water, dat halverwege
den breed uitgespreiden Oxfordshire-heuvel
plotseling uit den grond te voorschijn komt.
Tusschen gras als elk ander gras, altijd op
dezelfde plaats en altijd gelijkmatig, winter en
zomer, jaar in jaar uit. Het zoekt zich ijlings de
laagste plekken uit, kronkelt en kronkelt, haas
tig aan "de schuur voorbij, waar het over een
ouden eikenstam naar beneden valt en dan re
gelrecht en onopgemerkt naar het dorp toe,
waar het eens tevreden langs de hoofdstraat
vloeide, een levend klein ding, in kalme bewe
ging.
Nu nog hangt er aan het begin van het dorp
een bord met nog leesbare letters, dat een
ieder verbiedt dat water te verontreinigenl. Maar
het water is niet meer; is niet meer in de
hoofdstraat.
In de twintigste eeuw had het Engelsche
dorp geen geduld meer voor het- geduldigste
water. Het wilde vooral niet achter blijven. Er
moest asphalt komen in plaats van de ruwbe-
steende straat en daarbij was voor water, waar
kinderen papieren bootjes laten varen, geen
plaats meer. Een pijpleiding voert het nu on
gezien tot buiten het dorp. waar het weer aan
zichzelf wordt overgelaten. Men had natuurlijk
ook van den nood een deugd kunnen maken
niet ieder dorp is fortuinlijk genoeg om over
helder stroomend koel water te kunnen be
schikken en een paar vijvers voor forellen
kunnen maken. Zooals in een ander Fransch
dorp, waar alleen de dorpelingen mogen vis-
schen en één vijver bewaard wordt voor het
plezier van de forellen alleen, die er vet en heel
wijs worden en zich van uit het raam laten voe
ren. Dat was misschien nog wel gemakkelijker
geweest dan pijpleidingen. Maar er zijn maar
weinig dorpen waar wijsheid niet meer ge
spaard wordt dan moeite en in het dorp hier is
zeker geen moeite te veei.
Het stroompje draagt de onvriendelijke be
handeling zonder verzet. Het blijft bekoren
waar het mag: een trouw glinsterend water, be
stemd voor een ander en niet minder schoon be
staan dan La Furieuse.
Of maakt het toch nog aanspraak op dien
naam? Eens heeft het zich namelijk tegen de
saaie pijpleiding verzet. Miss Radford, die met
Mrs. lies het postkantoor heeft beheerd, heeft
er me over verteld. Niet zoozeer om den roem
van dat kleine water te bezingen als om te be
wijzen, hoeveel beter het rioleerlngssysteem nu
is dan in die dagen. In 1910 moet het zoo on
geveer zijn geweest. Tijdens een zware onweers
bui, op zichzelf al genoeg om het water over
den drempel van het laaggelegen postkantoor
te drijven, brak het stroompje plotseling over
den duiker heen, daar waar het gedwee in de
leiding had moeten verdwijnen en stoof brui
send de dorpsstraat in. Zoo snel kwam het aan
zetten, dat Mrs. Hes nog maar net tijd had om
de geldkist onder één arm te nemen en haar
rokken onder de andere en een hooger punt op
te zoeken. Zoo hoog rees het water, dat een
buurvrouw uit de eerste verdieping moest wor
den ontzet, omdat het ook daar niet meer vei
lig was. Onbeschrijflijke tafreelen ontrolden
zich: Miss Radford moest in de armen van een
postbode het huis uit worden gedragen en mid
den in het water dreigde hij, haar te laten val
len als ze hem niet steviger vasthield. Oogen-
blikken van frivoliteit, die Miss Radford won
derbaarlijk goed te boven is gekomen. Stoe
len, leege flesschen, allerlei huisraad begon
rond te drijven en toen het water tenslotte kal
meerde zag de dorpsstraat er uit ,.als het
strand bij laag water". Miss Radford heeft
blijkbaar geen lieflijke herinneringen aan het
Engelsche strand. Meer nog dan de overweldi
gende watermassa is haar de toestand in
het postkantoor, na afloop van het avontuur,
bijgebleven: hoe het- water er bij emmers uit
moest worden gedragen en alles met een nare
modderige viezigheid was bedekt. Want alles
wat loodgieters in dat vooruitstrevende dorp tot
stand hadden gebracht, was blijkbaar in dien
korten tijd vernield. „You see", zegt Miss Rad
ford met afgrijzen", alles, ik bedoel alles werd
eenvoudig opgespoeld". Het is lang geleden na
tuurlijk, negentien-tien, zooiets ongepast komt
nu niet meer voor. Technici hebben dat alles
keurig in orde gemaakt zoodat nu ook bij den
ergsten wolkbreuk het stroompje netjes in de
pijpleiding verdwijnt.
Ik kan niet helpen me af te vragen of van
daag de postbode dat tanige, magere, opgewekte
menschje even schalks door het water zou heb
ben gedragen en Miss Radford moet ook aan
zulke dingen hebben gedacht, want zij begint
over den ouden tijd te spreken en die was, on
danks de overstroomingen, niet slecht te noe
men en over den tijd nog verder terug, toen
zij een ondeugend klein ding was, dat met losse
handen per fiets de steilste heuvels afreed....
Vr. S.
Handelsbesprekingen met Engeland
Nederlandsche delegatie naar Londen
teruggekeerd.
Naar Reuter uit Londen meldt, is de Nederland
sche handelsdelegatie, die in het Vereenigd Ko
ninkrijk onderhandelingen heeft gevoerd en onlangs
een bezoek heeft gebracht aan de Nederlandsche
handelsdelegatie in Frankrijk, thans te Londen te
ruggekeerd. Verwacht wordt, dat zij daar zal blij
ven hangende het resultaat der besprekingen tus
schen Londen en Parijs over vraagstukken, welke
verband houden met den Nederlandschen handel
met de geageerde
