Churchill over de Bntsche actie ter zee.
De Finsche soldaten zijn
acrobaten op de ski's!
De nieuwe Engelsche oorlogsschepen
zullen volgens hem tegen de
vijandelijke wapens bestand zijn.
Roosevelt hoopt met den
Paus vredesarbeid te
kunnen verrichten.
Vertrouwen in de Fransche
regeering uitgesproken.
Onderzeeër
tot zinken gebracht.
IN FINLAND.
WOENSDAG 28 FEB RU ART 1940
HAARLEM'S DAGBLAD
5
Beschadiging van de
toegegeven.
„Nelson"
Weer een woord tot de neutralen.
j De Engelsche minister van Marine, Winston
Churchill, heeft Dinsdag in het Lagerhuis bij de-
indiening van de begrooting voor de Marine ge
zegd dat de Duitschers einde 1939 door alle mo
gelijke oorzaken minstens de helft van hun duik-
booten hadden verloren, n.l. 35. Hij betwijfelde
j of zelfs ook maar tien nieuwe duikbooten in die
periode zijn in gebruik gesteld.
In de laatste twee dagen is een Duitsche duik-
I boot zeer zeker tot zinken gebracht, terwijl het
vrij zeker is dat twee duikbooten vernietigd zijn.
Wij zien de mogelijkheid de magnetische mij
nen en haar varianten baas te worden. Bij aan
vallen op onze scheepvaart en op de neutrale
scheepvaart, aldus Churchill, hebben de Duit
schers iederen regel, welke tot nu toe door de we
reld was aanvaard voor de regeling van den mijn-
oorlog, geschonden. Met den zomer zal het aantal
nieuwe duikbooten toenemen. Wij verwachten
daaraan het hoofd te kunnen bieden met een zeer
groot aantal nieuwe, bodems, welke bijzonder ge
schikt zijn deze auikbooten te vernietigen.
Churchill zeide verder: De neutrale bladen ma
ken meer ophef, wanneer ik hun in een toespraak
op hun plicht wijs dan wanneer honderden van
hun schepen worden tot zinken gebracht en meer
dan duizend van hun zeelieden worden vermoord
I (applaus).
Het schijnt dat Duitschland volgens de tegen-
woordige leer der neutrale staten een reeks voor-
deelen zal behalen door alle regelen te schenden
en ter zee gemeene aanslagen te plegen en dan
i voort te gaan en een nieuwe reeks voordeelen te
j verkrijgen door, wanneer het geschikt voorkomt,
aan te dringen op de meest strikte interpretatie
van de intei-nationale code, welke het in stukken
heeft gescheurd.
Het is geenszins vreemd dat de Britsche regee
ring er genoeg van krijgt (applaus). Zonder aar
zelen zeg ik dat bij de uitlegging van regelen en
conventies, welke den neutralen raken, de men-
schelijkheid meer onze gids moet zijn dan rechts-
1 pedanterie en te oordcelen naar de episode met
de Altmark", welke verleden week zoo veel ge
noegdoening heeft verwekt, schijnt dit niet al
leen de meening te zijn van de Britsche natie,
doch van de beschaafde wereld.
Churchill deelde mede dat het slagschip „Bar
ham", dat door een torpedo is getroffen, spoedig
weer zeeklaar zou zjjn. Het slagschip „Nelson",
dat in December door een magnetische mijn is
beschadigd, zou zich spoedig weer bij de vloot
voegen.
Behalve de „Royal Oak" en de „Courageous"
zijn sedert het uitbreken van den oorlog geen
groote schepen meer beschadigd of tot zinken ge
bracht.
Nadat de „Royal Oak" tot zinken gebracht
I was, konden wij Scapa Flow niet meer gebruiken,
dat onze beste strategische basis is. Hierdoor Is
veel overbodig heen en weer varen noodig.
Nieuwe slagschepen, welke thans in aan
bouw zijp, zullen in staat zijn stand te hou
den tegen luchtbommen en veel beter be
stand zijn tegen ontploffingen onder water.
Sprekende over de blokkade zeide Churchill
dat de noordelijke patrouille 1000 mijl moet
De brief van den
president gepubliceerd.
Naar Havas uit Vaticaanstad verneemt luidt de
boodschap van president Roosevelt, welke door
I Myron Taylor aan den Paus is overgebracht, als
I volgt:
„Heilige vader,
In mijn schrijven van 23 October 1939 had ik de
eer te verklaren dat het voor mij een groote vol
doening was aan Uwe Heiligheid eén persoonlijken
vertegenwoordiger te zenden, teneinde onze pa-
rallel-loopenide pogingen voor den vrede te coör-
dineeren en het lijden te verlichten. Uwe Heilig
heid was zoo beminnelijk mij te doen weten dat de
keus van Taylor haar welgevallig was. Ik geef dus
Myron Taylor, die een oud vriend van mij is en in
wien ik groot vertrouwen stel, een bijzondere op
dracht. Uw Heiligheid kent de menschlievende po
gingen, welke hij in het werk stelde om hen, die
door politieke omwentelingen zonder toevlucht
kwamen, t-e helpen. Ik zou mij gelukkig prijzen te
weten dat hij een verbindingspunt zal vormen
voor alles, wat Uwe Heiligheid en ik willen be
spreken in het belang van de eensgezindheid onder
de volken.
Ik heb Myron Taylor verzooht mijn hartelijke
groeten over te brengen aan Uwe Heiligheid, mijn
ouden en goeden vriend, in de oprechte hoop dat
ons gemeenschappelijk ideaal van goeden dienst en
menschelijkheid tot uitdrukking kan komen door
het tot stand brengen van een meer duurzamen
vrede op de grondslagen van vrijheid en levens
veiligheid voor alle volken onder Gods bescher
ming.
Uw oprechte vriend Roosevelt.
De brief, waarin president Roosevelt Myron
Taylor zijn opdracht geeft, luidt als volgt:
„Waarde heer Taylor,
Aangezien ik in u een bijzonder vertrouwen stel
verzoek ik u zoo spoedig mogelijk naar Italië te
reizen als mijn persoonlijke vertegenwoordiger
met den rang van ambassadeur bij Zijne Heilig-
heijd Pius XII. Mijn voornemen u deze opdracht te
geven komt tot uiting in den brief welken ik op
23 December aan den Paus heb gezonden en waar
van een copïe hierbij is gevoegd. Ik verzoek u .bo
vendien een persoonlüke boodschap aan Zijne
Heiligheid te overhandigen.
Ik zal u van tijd tot tijd verzoeken te dienen als
I verbindingspunt voor het uitwisselen van denk-
I beelden met den Paus. Gij zelf moet mijn regee
ring mededeeling doen van alles wat uw aandacht
zou kunnen trekken bij het ven-uilen van uw
taak en welke naar uw meening de belangen van
de Vereenigde Staten kunnen dienen.
Met beste wenschen voor het succes van uw zen-
I ding geheel de uwe,
Roosevelt.
dekken van Schotland tot Groenland. Daarom
was het niet verrassend dat een zeker aan
tal vijandelijke schepen in het verre noorden
naar de Noorsche kust konden komen en dan
800 mijl territoriale wateren naar het zuiden
varen.
Niettemin hadden de meeste Duitsche schepen
welke geprobeerd hadden naar huis terug te
keeren, zich zelf tot zinken gebracht of waren
zij buit gemaakt.
De blokkade zou doeltreffender kunnen wor
den gemaakt, doch er moet een midden worden
gevonden en de last, welke bevrienden
zeecontrole en de hardheden, welke bevrienden
neutralen wordt aangedaan.
Hoe staan wij er nu na zes maanden oor
log voor? Wij hebben oorlogsschepen ver
loren tot een inhoud van 63.000 ton of on
geveer de helft der verliezen in de eerste
zes maanden van den vorigen oorlog.
Ten slotte hebben wij minder dan 200.000
ton koopvaardijschepen verloren op een
totaal van 21 millioen ton schepen van ver
schillende soorten of 17.50.000 ton den Oceaan
bevarende schepen, welke de Britsche vlag
voeren.
Dit geval van minder dan 200.000 ton schepen
in zes maanden kan vergeleken worden met de
450.000 ton, welke alleen reeds in April 1917 zijn
verloren. Wij hebben naar de tonnage gerekend
meer schepen, welke voor den vijand bestemd
waren, buitgemaakt dan wij zelf hebben ver
loren.
Churchill heeft verder nog gesproken over de
begrooting van zijn departement, de sterkte van
het Duitsche duikbootwapen, den bouw van
koopvaardijschepen en magnetische mijnen.
Na debatten over de censuur.
De Fransche minister-president, Dala-
dier, heeft Dinsdag in de Kamer de kwes
tie van vertrouwen gesteld.
Na de debatten over de censuur nam de
Kamer met 450 stemmen tegen 1 de door
de regeering ingediende dagorder aan.
De Kamer vergaderde des middags en des
avonds om de debatten over de censuur voort
te zetten. Minister Chautemps verzekerde, dat
ae censuur onpartijdig werkt, hetgeen blijkt uit
het feit dat de critiek van tegengestelde kanten
komt.
Nadat met handopsteken was besloten de dis
cussie te sluiten, verklaarde Daladier nog dat
hij niet wilde ontkennen dat fouten gemaakt
zijn, doch dat men zich thans naar de toekomst
moet wenden. Na een verklaring van Blum dat
de censuur niet de vrijheid van meeningsuiting
moet aantasten zeide de premier onder toe
juichingen: „Ik ga met deze proefneming ac-
coord en nog hedenavond geef ik den directeur
der censuur opdracht overal in de pers de al-
geheele vrijheid der politieke meeningsuiting
tot uitdrukking te laten komen. Ik hoop dat
men mij niet Winnen te korten tijd zal ver
zoeken, hieraan een eind te maken. Ik wensch
van ganscher harte dat de Fransche pers dit
voorbeeld geeft, dat, zoo het werkelijk wordt
gegeven, het land door de vrije uitoefening van
het recht van meeningsuiting nog meer zal
versterken.
Nadat de vergadering na een korte onderbre
king was hervat, werd overgegaan tot stemming
over de volgende motie, waaraan Daladier de
kwestie van vertrouwen had verbonden.
„De Kamer, acte nemend van de duide
lijke verklaringen der regeering. stelt ver
trouwen in haar voor het verzekeren van de
coördinatie tusschen de radio-omroep en
en inlichtingendiensten, ten einde aan de
censuur een statuut te geven, waarbij een
heid in de leiding en controle van dezen
dienst verzekerd is en de aan de kranten
opgelegde verboden beperkt worden tot de
militaire, diplomatieke en nationale be
hoeften en met afwijzing van iedere toevoe
ging gaat zij over toe de orde van den
De motie werd, zooals hierboven gemeld, met
450 tegen 1 stemmen aangenomen.
Noorsch schip ramt een duikboot.
Onderzeeër gezonken?
Het Noorsche schip .Arnfinn", dat Vrijdag van
Engeland naar Noorwegen was vertrokken, is bij
de botsing met de duikboot ernstig lek geslagen.
De periscoop van de duikboot werd afgerukt,
doch nadere bijzonderheden ontbreken.
De „Arnfinn" kon met de pompen drijvende
worden gehouden. In het gezicht van de Noorsche
kust ter hoogte van de Sognefjord, nabij de
Solundeilanden, verliet de bemanning het half
gezonken schip, waarna zij door een Deensch
schip werd gered.
De Arnfinn drijft thans naar het Noorden af.
Een bergingsvaartuig is uitgevaren teneinde te
trachten het schip op sleeptouw te nemen.
Volgens het te Bergen verschijnende blad „Gula
Tidend" is de Duitsche duikboot waarschijnlijk
gezonken.
Ernstig vliegongeluk in Columbia.
Twaalf passagiers omgekomen.
Reutei verneemt uit Bogota, dat op 18 km.
van Buscamaranca een passagiersvliegtuig, dat
gisterochtend van Bogota was vertrokken om
laag gestort is. Twaalf passagiers zijn om het
leven gekomen. Tot de verongelukten behooren
volgens United Press een ex-minister van oorlog
en de gezant te Londen, Rustos.
PARIJS. 27 Febr. De Fransche tor
pedojager „Simoun" heeft voor Kaap Finis-
terre een Dult-schen «mderzeeër tot zinken,
gebracht. (Havas).
Sumner Welles op weg naar Berlijn.
De Amerikaansche diplomaat verliet Rome
in den afgeloopen nacht.
De Amerikaansche onder-staatssecretaris
van buitenlandsche zaken. Sumner Welles,
is kort na middernacht per trein uit Rome ver
trokken. Hij zou heden te Zurich verblijven en
Donderdag doorreizen naar Berlijn. In welinge
lichte Zwitsersche kringen deelt men mede. dat
hij geen bezoek zal brengen aan den president
van den Zwitserschen bondsstaat.
Welles wordt vergezeld door den secretaris der
Amerikaansche ambassade te Berlijn, Kennan
die naar Rome was gekomen om hem daar te
ontmoeten.
Te Rome werd hem uitgeleide gedaan aan
het station door den chef van het protocol bij
het Italiaansche departement van buitenland
sche zaken, Celesia en door prominente Ame
rikanen in Rome.
Des middags had hij de lunch gebruikt op de
Amerikaansche ambassade te Rome, waaraan
ook de ambassadeurs van Engeland en Frank
rijk mede aanzaten. Welles had een langdurig
onderhoud met de beide ambassadeurs. Des
middags had hij bovendien besprekingen met
den Duitschen ambassadeur te Rome, die door
den Amerikaanschen ambassadeur op de thee
was uitgenoodigd.
Verder bracht hij een kort bezoek aan de
voornaamste bezienswaardigheden der stad. In
Italiaansche politieke kringen nam men de
grootste discretie in acht.
De Amerikaansche zaakgelastigde te Ber
lijn is gisteren door staatssecretaris baron
von Weiszacker in de Wilhelmstrasse ontvan
gen voor de vaststelling van de laatste détails
van het bezoek van drie dagen, dat Sumner
Welles aan de Duitsche hoofdstad zal bren
gen.
Volgens de Neue Zürcher Zeitung wordt
bevestigd dat de vertrouwensman van Roosevelt
Vrijdagmorgen een onderhoud zal hebben met
Von Ribbentrop. vervolgens met rijkskanselier
Hitier en dat hij tevens zal worden ontvangen
door maarschalk Goering. De Rijksregeering
zal een groot banket geven te zijner eere.
Volgens den correspondent van de Neue
Zürcher Zeitung te Berlijn, worden daar ze
kere toespelingen gemaakt op de -mogelijkheid
van besprekingen tusschen Sumner Welles en
de leidende kringen der Duitsche buitenland
sche politiek over de Duitsch-Amerikaansche
betrekkingen en het eventueel uitzenden van
nieuwe ambassadeurs naar Washington en
Berlijn.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldde vanmor
gen:
De Duitsche bladen houden zich heden bezig
met het bericht van de „Daily Telegraph" over
een beweerd vredesplan van Hitier. dat deze
zou willen voorleggen aan den Amerikaanschen
onder-staatssecretaris, Sumner Welles, die op
weg is naar Berlijn. De bladen constateeren een
stemmig, dat dit bericht niets dan een
fantasie is. met het doel de stemming
Engeland en Frankrijk te verhoogen. waarbij
de bladen erop wijzen dat achter dit bericht
blijkbaar het Foreign Office staat.
Na zes maanden oorlog, schrijft het „Ham
burger Fremdenblatt", is het voor de volken van
Engeland en Frankrijk een openbaar geheim
dat zij Duitschland noch in de lucht noch te
land noch met de blokkade kunnen overwinnen.
Het bezoek van Sumner Welles wordt aangegre
pen om de atmosfeer te doen herleven. Men
fantaseert een Duitsch vredesplan om bij de
bevolking de gedachte op te wekken dat Duitsch
land tot vele concessies bereid geworden is. Het
laatste Duitsche vredesplan was vervat in de
rede van den Führer van 6 October 1939, dat
door de staatslieden der Westelijke mogendheden
koel werd afgewezen. In zijn jongste rede te
München heeft de Führer het antwoord reeds
gegeven, dat luidt: „strijd tot de overwinning'
BEZOEK AAN ROVANIEMI
waar generaal Wallenius
zijn hoofdkwartier heeft
opgeslagen.
(Van onzen bijzonderen medewerker).
ROVANIEMI, Februari. Generaal Wallenius
heeft zijn hoofdkwartier gevestigd in een dorp,
dat, als er geen oorlog ware. een ideaal oord voor
wintersport zou zijn. Rovaniemi, waar ik gister
nacht na een schier hopelooze treinreis ben aan
geland. ligt in een vriendelijk dal temidden van
beboschte heuvels, en het bezit een heerlijk kli
maat. In Helsinki is het bij twintig graden onder
nul veel onaangenamer dan hier bij veertig
Ginds bederven vochtige lucht en zeewind hei
plezier van een winterdag; hier is het doorgaans
stil ik zwiig nu ovec.de sneeuwstormen, die
soms te keer kunnen gaan! en menigeen, cue
bii de nadering van den Poolcirkel (Rovaniemi ligt
er vlak onder) tegen het klimaat heeft opgezien
zal hier de ontdekking doen, dat het hard kan
meevallen. Vannacht dacht ik er anders over!
Toen mijn trein eindelijk Rovaniemi bereikte
stond ik op een verlaten station en keek ik sip
naar een zwaren handkoffer en een nog zwaar
deren zeemanszak: mijn bagage, waarvoor geen
kruier in velden of wegen te bekennen viel. De
lezer moge mij gelooven wanneer ik verzeker, dat
ik een rijksdaalder voor zoo'n man zou hebben
neergeteld. Maar er was er geen, en ik begon dus
aan mijn zooveelste avontuur: een wandeling door
het nachtelijke Rovaniemi met een koffer in de
hand en een zeemanszak op den schouder, een
en ander in omtrent veertig graden vorst. Het
begon goed. Maar met eiken meter werden zak en
koffer 'zwaarder. Het leek, alsof iemand er telkens
stiekum een kilo lood instopte. De afstanden,
waarna ik zak en koffer In de sneeuw liet plof
fen. werden korter en korter. Maar ook in Ro
vaniemi geldt het spreekwoord, dat de redding
nabij is als de nood hoog is gestegen: in dit ge
val heette de redding „Poliisii". met vier i's. Er
liep een verlate meneer od den weg wiens arm ge
tooid was met een band. waaroo ik dat woord
onderscheidde. En miin kijk op Flnsch was alles
zins toereikend om mij te doen vermoeden, dat
ik met een agent te doen had.
..Hoe kom ik naar hotel Pohianhovi?" vraag ik.
Een stortregen van inlichtingen is het vriendelijk
besehe'd. Veel schiet ik er niet mee op, -want
.Poliisii" praat Finsch! Ik herhaal een paar maal
den naam van het hotel en een verwijzing naar
mijn koffer doet de rest. „Poliisii" neemt gemoe
dereerd miin zeemanszak (lekker, die is het
zwaarst) en ik volg gedwee met den koffer. De
conversatie is niet van de vlotste. Ik probeer het
met Engelsch. Mis. Fransch. Mis. Duitsch. Mis.
Zweedsch. Mis. dat wist ik trouwens al. Maar
„Poliisii" legt mij ontzaggelijk veel uitin het
Finsch. Vermoedelijk heb ik op die wandeling
van twintig minuien zoowat alle gegevens uit het
Rovaniemische oolitierapport aangehoord. Het
discours k«n echter ook over den oorlog of het
verzamelen van lucifersmerken hebben geloopen:
er is geen svllabe van tot mij doorgedrongen.
Maar het hotel hebben wij bereikt! En de portier
sprak óók alleen maar Finsch ..Poliisii" bleek ge
negen een fooi te aanvaarden, de portier had
..door" dat iik naar bed wou. maar aan eten viel
niet te komen. Ik had sinds den vorigen avond
op een bord soldatensocp geleefd, en zou voor
een spekpannekoek een jaar van mijn leven ge
geven hebben. Maar de portier trapte er niet in
Hij bleef Rovaniemisch-doof voor al wat ik zei:
Spise, in het Zweedsch. to eat. in het Engelsch,
manger, in het Fransch. essen ln het Duitsch.
Toen sprak ik mijn beste esperanto: ik greep een
vork van een tafeltje, en bracht het ding, onder
het trekken van mijn uitgehongerdste gezicht,
een keer of vijf naar mijn mond. De portier
eerlijk is eerlijk: het was de nachtportier, en die
van den dag had meer hersens en ook meer ta
lenkennis! keek of hij gek was. Daarop boeg
seerde hij mij naar een lift. en twee minuten
later zat ik. zonder eten. naast zak en koffer op
den rand van een bed. Ik was in Rovaniemi. Eerst
den volgenden morgen zou ik ontdekken, hoe mooi
het er is.
Natuurlijk stuurde de heer Molotof mij om
vijf uur 's nachts en om half acht 's morgens
eerst naar den schuilkeder, maar daarna kon
ik ontbijten mijn rekening kan vandaag nog
bewezendat ik het goed gedaan heb
en poolshoogte gaan nemen. De zon kwam hooger
en hooger. Het was windstil. En ineens bekroop
mij de lust, een paar uur vacantie te nemen.
Vacantie, na al dat sjouwen en vluchten; va
cantie ook voor miijn gedachten, die nu weken
en weken met niets dan vechterij en bommen
en narigheid bezig zijn. Ik zie in de hall ski's
staan. Ik zoek den eigenaar: een officier. Ga uw
me. Ik zoek den eigepaa:ri een officier. Ga uw
gang! En dan gesp ik aan: op ski's de bosschen
in. Adieu, afzichtelijke oorlog, voor twee uur!
Adieu, bommen en schuilkelders, voor twee uur!
Ik ga skiloopen! Mijn latten snijden lekker door
de poeder, die in dikke lagen over wegen en
weiden ligt.. Boven mij is een felblauwe lucht
gespannen. Daar helt het pad! Ik begin gang
te krijgen. Lekker! De knieën laten doorzakken,
het lichaam voorover laten hangen toemaar!
Lang duurt het niet. Na dalen komt klimmen
Ik bereik den autoweg naar Petsamo. 525 Kilo
meter lang. die Rovaniemi tot toeristenpleister-
pla&ts heeft gemaakt. Maar skiloopen op wegen
is narigheid. Afslaan! Rechts ligt. ergens in de
hoogte, een uitkijktoren: daar wil ik op aanh Het
is hier prachtig. De boomen dragen zware
sneeuwvrachten en huin takken buigen door.
Af en toe valt er een plok naar beneden. Dan
ritselt het in de bosschen en het is het eenige
geluid dat de stilte breekt. Ik stijg langzaam.
Op een wei keer ik mdj om: Rovaniemi ligt
onder mij. De zadeldaken van de huizen, die op
ongelijke hoogte en in plezierige onregelmatig
heid verspreid liggen, glinsteren in de zon. Het
hotel steekt er met zijn modern uiterlijk leelijk
tegen af. Ik bedenk mij, dat ik de Leic-a had
kunnen meenemenals het mocht. Hier is
alles „staat van beleg". Wat hoor ik ineens?
Japkt er een hond in het dal? Alarm? Ja
warempel! Daar iigt mijn skiplezier in duigen
Molotof! Schuilkelder? Niet in de buurt! Dan
maar een eindje doorski-en. en ginds onder de
boomen halt maken. Ik haal mijn sneeuwjas uit
den rugzak, trek die aan en daar sta ik als een
mal spook, onder een bewegiriglooze>n denne-
boom. Vijf vliegtuigen naderen in de verte
Daar heb je die vernielers! Ik zie ze na Boven
Rovaniemi cirkelen ze op groote hoogte. Ik zie
niets vallen, maar hoor harde dreunende slagen
Later blijkt, dat er een paar huizen zijn kapot-
gegooid. Dat is maar een kleinigheid in Finland
Een paar menschen mer van hun dak beroofd,
een paar gezinnen meer in narigheid en armoe
dat noemen we hier „geringe materieele
I
Twee buitenlandsche journalisten in Rovaniemi, onder toezicht van een
Finschen soldaat.
Het gebouw waarin eens het Nederlandsclie
consulaat te Uleaborg was gevestigd
schade". Iederen dag gaat er een hoop kapot.
„Militaire doelen", zegt meneer Molotof. Hoort
daarbij dan ook soms het gebouw in Uleaborg,
waarin o.a. het Nederlandsche consulaat is ge
vestigd, en waarvan u op het bijgevoegde plaatje
kunt zien, hoe het er nu aan toe is! Rutsch
daar schieten twee Finsche jagers hoog over
mij heen. Nu zullen de Molotoffers er wel van
door gaan! Maar ik kan het verloop van den
strijd niet volgen: de zon steekt me in de oogen
en lijdzaam betrek ik maar weer de wacht onder
mijn boompje, totdat in het dal een langgerekte
giltoon mij het recht geeft, mij weer te bewegen.
Nee, zóó is skiloopen geen aardigheid' Terug
dan maar, naai- Wallenius' hoofdkwartier.
Het is zeker aan de aanwezigheid van den ge
neraal te danken, da' de Russen voor Rova
niemi zoo'n overmatige belangstelling hebben.
Onlangs bekogelden zij het twee dagen lang
met hun bommen, en tallooze huizen liggen in
puin. Ook dat van-den apotheker, wiens vrouw
en beide kinderen op één dag door een bom
vermoord werden.
Wallenius' naam ls eer. jaar of acht geleden
over de wereld gegaan. Ik mag aannemen, dat
de generaal er toentertijd niet verguld mee is
geweest. Hij was namelijk betrokken bij ae
Lappo-beweging, waarvan ik in een vorigen
brief al vertelde en heeft in die dagen een zon
derlinge schaats gereden. Persoonlijk nam hij
deel aan een ontvoeringscomplot, dat niemand
minder dan den gewezen Finschen Staatspre
sident Stahlberg gold. Er kwam niets van te
recht, maar Wallenius moest aftreden, werd ge
straft en verscheen weer ten tooneele in een
zeer ondergeschikte betrekking: bij de nikkel-
mijnen van Salmijarvi. Daar bleef hij tot den
oorlog. Toen die uitbrak werd hij in zijn oude
functie hersteld, vanwege zijn fabelachtige ter
reinkennis in het Noorden en zijn strategische
begaafdheden. Sindsdien resideert de generaal
in Rovaniemi en hij heeft er bewezen, dat hij
zijn oude vak nog best verstaat. Zeker Petsamo
moest hij aan de Russen afstaan hij heroverde
het maar kon het niet houden) doch doordrin
gen in de eindelooze bosschen en meren van
Lapland kon het roode leger niet: de generaal
is een meester in de tactiek der omsingeling en
zijn skipatrouilles hooren tot de militaire merk
waardigheden van dezen merkwaardigen oor
log. Sluipen, omsingelen, in den val lokken,
den vijand met kleine beetjes uitmergelen, hem
afmatten, hem eiken nachl een paar tanks, een
mitrailleurnest, een handvol mannen ontfut
selen dat is hoofdzakelijk de strekking van
de operaties hier. waaraan groote slagen nau
welijks te pas komen. Het is duidelijk dat snel
heid. terreinkennis en vastberadenheid bij de
zen guepllaoorlog in de sneeuw van overwegen
de beteekenis zijn, en op die wapens zijn de
Finnen meesters!
Mijn mislukte twee-uren-vacantie haid alleen
nog dit nut. dat ik de latten weer eens onder had
gehad. Het „ging" wel. dacht ik. en zoo bestond
ik het, 's avonds mee te gaan. per auto naar Ke-
mijavi, om vandaar een nachtelijken tocht van
een Finsche skipatrouille „mee te maken". Jawel
ik verbeeldde mij. dat. ik min of meer skiën
kan! Nu weet ik beter! Ik kan er niets van cn
als ik nog tien jaar train zal ik deze Finnen nóg
niet bij kunnen houden. Finsche soldaten zijn
acrobaten op ski's. Zij gebruiken losse riempjes
als bindingen, schieten hun ski's uit als u en ik
onze sloffen, duiken dan een greppel in. en liggen
meteen met het geweer in den aanslag. Tegen
dien tijd heb ik dan zoowat één ski losgewurmd-
Twee uur deed ik mee. En in die uren was er maar
één keer in de verte een mitrailleur aan 't rate
len, en één keer suisde er iets door de lucht, dat
volgens mijn inlichtingen een granaat moet zijn
eweest. Maar het kenmerk van dezen nacht was;
t i 11 e. De maan stond helder en de sterren
twinkelden in den vriesnacht. Op een ganzenrij
gleden wij door de sneeuw, af en toe gehoorza
mend aan een op uiterst zachten toon gegeven
commando. Niemand sprak. Witte gedaanten wa-
en wij, die als evenzoóvele spoken door de bos
schen dwaalden. Alleen het knetteren van die mi
trailleur herinnerde er mij ineens aan, dat dit al
les behoort tot den oorlog: dat het erom begon
nen was, Russen te vangen, vijanden te schieten
en buit te halen. Wie weet. aan hoeveel men-
schenlevens dat nachtelijk gerikketik een eind
maakte? Wie weet. hoeveel menschen er ergens
n de sneeuw lagen dood te bloeden? Wie weet,
hoe vredelievend, hoe belangrijk, hoe goed die
menschen wellicht waren? De oorlog is een zake
lijk bedrijf. Ergens zet iemand een machinegeweer
in werking: ergens vallen soldaten met hun ge
zichten in de witte sneeuw, ergens schreien men
schen, omdat zij een mensch verloren hebben.
Als ik diep in den nacht terugkeer in Rovaniemi,
ligt het dorp in den maneschijn als een onwezen
lijk wit paradijs. Zijn wonden zie ik niet; de duis
ternis houdt ze omvat. In mijn hotel loopt de on-
noozele portier, die niet snappen kon dat ik eten
wou. Een officier is nog op. Ik zeg hem. dat ik den
nachttrein van vier uur uit Rovaniemi nemen wil
om nog Zondag Haparanda in Zweden te bereiken.
Hij haalt telefonisch een man van een slec-met-
paard uit zijn nachtrust. Ik pak. Ik wil uit den
oorlog weg. Ik heb het gevoel dat ik het eind van
mijn taak nader. Om half vier komt de slee: een
platte bak zonder eenig houvast voor den passa-
ier. Maar het gaat veel mooier dan met „POLII
SII"! Ik zit bovenop mijn zeemanszak. en met
mijn koffer tusschen mijn beenen. Het paard
houdt van zijsprongen. Ik niet. In elke bocht
dreigt een buiteling in de sneeuw. Maar het ein
digt goed. Om even over vier zet de trein zich in
beweging: adieu Rovaniemi ik ga mijn weg
zoeken naar huis, een paar duizend kilometers
an hier, ver van dezen oorlog, waarin menschen
dag en nacht bloedvlekken maken in de smette-
»ooze sneeuw
(Nadruk verboden. Auteursrecht voorbehouden.).
