Haarlem's Dagblad
Sneeuwval
1De.ec 'tlededandsche schepen
aanyemUeu.
komt de Finnen weer te hulp.
„Rijnstroom" verloren gegaan?
Kapitein en machinist van de „Elziena" gedood
latuucCijk
NIEUWE
GORDIJN
STOFFEN
MOORSEL
Trein rijdt te water.
Het Turfschip.
KEIP
Op authentieke
gegevens wordt
gewacht
De Finsche vlag waait nog boven Viborg
Maatregelen tegen
Wrakhout en omgeslagen sloep gevonden.
Engelsch-Italiaansche
betrekkingen niet in gevaar?
Actikeieus-
57e Jaargang No. 17396
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux. Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij Zuidet Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 5 Maart 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
VELE Nederlandsche schepen zijn op de Noordzee door vliegtuigen aan
gevallen. Eén van hen, de Groningsche kustvaarder „Elziena" is in
brand geraakt en na twee uur gezonken. Twee der opvarenden werden door
bommen gedood. Het schip was met een lading uien van Galathee (bij Oolt-
gensplaat) op weg naar Leith (Schotland).
Drie andere kustvaarders, de „Wasa", „Amazone" en „Boekelo", zijn even
eens door vliegtuigen bestookt. Zij werden met mitrailleurvuur aangevallen,
ongeveer een uur na het vertrek van Newcastle on Tyne, waar zij kolen had
den geladen voor België. De „Wasa" en de „Boekelo" hebben bij de be
schieting geen schade opgeloopen. Men heeft niet gehoord, dat dit bij de
„Amazone" wel het geval zou zijn.
„De Jonge Willem", die vijftig overlevenden van het gebombardeerde En-
gelsche passagiersschip „Domala" heeft gered heeft zelf ook blootgestaan
aan bommen en machinegeweervuur. Persoonlijke ongelukken kwamen niet
De „Elziena" geraakte bij de beschieting in
brand en zonk na twee uur tijds. De bemanning
bestond in totaal uit vijf personen. De drie
overlevenden werden gered. Twee hunner werden
gewond.
De namen van de leden der bemanning zijn:
H. Eldriks, kapitein (gedood); Lou Molenbroek,
machinist (gedood); Albert Dinkele, eerste
stuurman, Marinus de Jager, kok en Hendrik
Hendriks, matroos. Zij zijn te Blyth aan land
gebracht. Eldriks, die 22 jaar was, maakte zijn
eerste reis als kapitein.
De aanval geschiedde Zaterdagochtend
vroeg. Op de scheepswanden waren groote Ne
derlandsche vlaggen geschilderd, zoodat de
nationaliteit van het schip duidelijk zichtbaar
was. Naar de kok Jager, die in het ziekenhuis
is opgenomen, met verwondingen aan het hoofd,
het gelaat en de armen, verklaarde, heeft een
Duitsch vliegtuig, na zeer laag over het schip
gecirkeld te hebben, de „Elziena" zesmaal met
machinegeweervuur bestookt.
De kapitein was om zich te beschermen plat
op den vloer van de stuurhut gaan liggen en
gaf mij, aldus Jager, bevel om naar beneden
te gaan. Het achterdek werd door een bom ge
troffen, waarna een andere bom de stuurhut
versplinterde. De kapitein kwam daarbij om het
.leven. Jager werd door de in het rond sprin
gende splinters van de stuurhut getroffen en
gewond. Toen de motordrijver en de eerste stuur
man trachtten een reddingboot neer te laten,
dook het vliegtuig opnieuw omlaag en liet een
derde bom vallen, welke de reddingboot vernielde
en den motordrijver doodde. „Ik gooide een vlot
over boord,aldus vervolgde Jager, „en dook
in de zee. De eerste stuurman en de matroos
volgden mij en wij slaagden er in met het vlot
weg te komen, maar het was zoo enorm koud.
dat wij op elkaar moesten gaan liggen om een
beetje warmte te krijgen. Een Deensch schip
heeft de drie mannen, nadat deze 36 uur hadden
rondgedreven, opgepikt.
De „Elziena" was het eigendom van den heer
J. Patje en had een bruto inhoud van 197 ton.
Het scheepje was in 1931 te Groningen gebouwd.
voor
GROOTE HOUTSTR. 31 BIJ ANEGANG
V.
(Adv. Ingez. Med.)
Spoorwegramp in Japan eischt
vermoedelijk 120 dooden.
TOKIO, 5 Maart (Domei). Bij de gi-ens
tusschcn de provinciën Jamagata en
Niigata heeft zich in desn vroegen ochtend
een spoorwegongeluk voorgedaan, dat, naar
men vreest, 120 menschen het leven gekost
heeft.
Een uit zes wagons bestaande trein van den
dienst Jonezawa-Sakamati is even. na het ver
laten van een tunnel in het water gereden door
dat de brug, die ter plaatse is gebouwd, door
een lawine vernield was. De locomotief en vijf
wagons vielen 25 meter omlaag. Vier der rijtui
gen geraakten in brand.
Een hulptrein met medicamenten en ambu
lancepersoneel was spoedig op de plaats van de
ramp aangekomen, doch het reddingswerk
wordt belemmerd door de hoogliggende sneeuw.
Tot dusverre zijn twee lijken gevonden. Men
heeft 21 menschen bevrijd, doch 8 hunner waren
zwaargewond. Gemeld wordt dat het geheele
treinpersoneel is omgekomen.
De N.V. Carebeka te Groningen trad als carga
door van het schip op. Het was op 22 Februari
van Galathee naar Leith vertrokken met een
lading van 200 ton uien. De verschepers hiervan
waren de N.V. Handel Maatschappij J. van As
J. J.zn. en de firma N. J. Mulder te Rotterdam
De „Elziena" werd Donderdag of Vrijdag j.l. te
Leith verwacht en was dus enkele dagen over
tijd. De afladers hadden Maandagmorgen een
telegram uit Leith ontvangen, waarin bericht
werd, dat omtrent de aankomst van het schip
nog niets bekend was.
Vliegtuig neergeschoten.
De „Wasa", „Amazone" en „Boekelo" waren
Vrijdagavond om zeven uur uit Newcastle on
Tyne vertrokken, allen geladen met kolen voor
België. Zij werden aangevallen, nadat zij onge
veer een uur gevaren hadden.
De „Wasa" en de „Boekelo" hebben inmiddels
de haven van bestemming bereikt. Zij liepen geen
schade op bij de beschieting. Men heeft niet
gehoord, dat dit bij de „Amazone" wel het ge
val zou zijn. Een Engelsche boot, welke in de
nabijheid van het drietal Nederlandsche kust
vaarders voer, werd gebombardeerd.
Opvarenden van de „Boekelo" namen waar
dat van den Engelschenwal af een vliegtuig
werd neergeschoten en in zee stortte.
De „Jonge Willem".
De Engelsche bladen berichten, dat het Neder
landsche motorschip „Jonge Willem" van de
Middellandsche Zeevaart Comp, dat vijftig over
levenden van het gebombardeerde Engelsche
passagiersschip „Domala" redde, zelf heeft
blootgestaan aan bommen en machinegeweer
vuur van Duitsche vliegtuigen. De bemanning
van de „Jonge Willlem" vertelde, dat een bom
op slechts twintig voet van het schip in zee
viel en dat het vliegtuig een duikvlucht deed en
de dekken met machinegeweerkogels bezaaide
Persoonlijke, ongelukken kwamen niet voor.
Een half uur later zag de bemanning, dat de
„Domala" aan den horizon in vlammen stond
De „Sint Annaland" van de Scheepvaart- en
Steenkolen Maatschappij te Rotterdam is ook
op de Noordzee door een vlieguig beschoten.
Engelsch mailschip tot zinken
gebracht.
Opvarenden in veiligheid.
LONDEN. 5 Maart (Reuter). Het Brit-
sche mailschip „Pacific Reliance" (6.717 ton)
is voor de westkust door vijandelijke actie
tot zinken gebracht.
Doordat het schip nog aanzienlijken tijd bleef
drijven, konden de 53 opvarenden zich in vier
sloepen redden. Een vliegtuig van de Koninklijke
Luchtmacht wees den schipbreukelingen den
weg naar het land. Zij zijn veilig aangekomen.
De „El Ciervo" zendt noodseinen uit.
NEW-YORK. 5 Maart (Havas) Het 5481
ton metende Britsche s.s. „El Ciervo" heeft per
radio medegedeeld, dat het door een duikboot
achtervolgd werd Het schip bevond zich op. 900
mijl ten oosten van de Maagden-eilanden.
Even lijd, om de brillegiazen schoon
te maken. - Mevrouw Roosevelt, de
echtgenoote van den president, der
Vereenigde Staten, tijdens haar rede
voor het Amerikaansche Jeugdcongres,
dat te Washington vergaderde
(Het is precies 350 jaar geleden
dat de overval van Breda met
een turfschip gelukte.)
Wat' is het al lang geleden,
Dit merkwaardig wapenfeit,
Waar de onderwijzer heden,
Altijd nog een woord aan wijdt.
Een dier goedbedachte listen,
Waar men toen zooveel aan deed,
Die een stukje strijd besliste.
Toen men tachtig jaren streed.
Dergelijke avonturen
Komen nu niet meer zoo voor..
En een krijg kan te lang duren,
Maar geen tachtig jaar meer door.
Ook in onze droeve tijden
Treft men nog de schipper aan,
Maar dit wordt helaas in 't strijden
Veel grootscheepser nu gedaan.
Men veranderde systemen,
Ook al bleven ze gedurfd.
Als men nu een stad wil nemen
Wordt er harder opgetyrfd.
Het is and re camouflage
En een andre soort van list,
Dan een turfschip -équipage
Die modernen strijd beslist.
Och, wat werd in het verleden
Zooiets primitief gedaan
Voor den oorlogsbrand van heden,
Sleept men andre brandstof aan.
Wat is al niet uitgevonden
Sinds dien tijd van romantiek,
Veel meer dooden en gewonden.
Door den voortgang der techniek.
Romantiek is lang vergeten
En geen turfschip maakt meer buit,
Mag dat een vooruitgang heeten?
Nou, dat maakt u zelf maar uit.
P. GASUS.
De nieuwste verbeteringen
aan brillen
vindi U sieeds bij
GR. HOUTSTRAAT naasl Luxor
(Adv Ingez. Med.)
Dan zullen stappen
worden ondernomen
Naar aanleiding van de aan
vallen van vreemde vliegtuigen op
Nederlandsche schepen in de
Noordzee, hebben wij te bevoeg-
der plaatse geïnformeerd naar
hetgeen de regeering zich voor
stelt ter zake te verrichten. Naar
wij vernamen, beschikt de regee
ring op dit oogenblik nog niet over
andere gegevens dan de mede-
deelingen, in de pers over het
gebeurde verbreid. Zij zal echter
niet nalaten om, zoodra haar
authenieke gegevens ten dienste
staan, de stappen te ondernemen,
welke ter bescherming van onze
scheepvaart tegen dergelijke aan
vallen ,noodig kunnen blijken.
STOCKHOLM, 5 Maart (Reuter). De
verwoede strijd om het bezit van Viborg
duurt voort. De Russen zetten de omsingeling
der stad voort, doch de mijnen, die de Fin
nen op de drie wege.n, wlke naar Viborg
leiden, gelegd hebben, brengen den tegen
stander groote verliezen toe. Op de oude
burcht wappert nog steeds de Finsche vlag.
De Finnen op de Landengte zullen wellicht
door het weer geholpen worden. Op vele
plaatsen woeden sneeuwstormen. Indien een
zware sneeuwval door dooi gevolgd wordt,
kunnen de Finnen de Russische tanks tegen
houden. De Russische verbindingslijnen
zouden worden belemmerd en de luchtmacht
zou niet kunnen opereeren.
Wellicht zijn de Finnen nog niet gedwon
gen zich terug te trekken naar sterker
stellingen ten noorden van Viborg.
Gisteravond vernam Reuter uit Helsinki:
De bezorgdheid omtrent de positie van Viborg
en den algemeenen toestand, die te Helsinki
heerschte, is vanavond verminderd doordat drie
gunstige berichten zijn binnengekomen.
Ten eerste zijn de Russen bij Nautsi, aan het
front van Petsamo, terug getrokken.
Ten tweede hebben de Finnen te Kollanjoki
en ook elders successen behaald.
Ten derde: de hernieuwde sneeuwval.
Zweedsche vrijwilligers leveren
fel gevecht.
STOCKHOLM, 5 Maart. (Zweedsch Tel. Ag.)
Uit Finland wordt gemeld:
Het optreden van de Zweedsche vrijwilligers
aan het front heeft zich tot dusver beperkt tot
het vuren van artillerie en loopgraafmortieren en
tot verkenningen. Een patrouille heeft een ont
moeting gehad met een vijandelijke afdeeling.
welke viermaal sterker was en na een hevig ge
vecht, vaak van man tegen man, werd verdreven.
De vijand verloor ongeveer 200 man en eenige
automatische wapenen. De Zweedsche vrijwilli
gers hadden slechts onbeteekenende verliezen.
Pleidooi van de Times voor snelle hulp.
LONDEN, 5 Maart. (Reuter). In een tref
fend artikel over den FinschRusslschen oorlog
schrijft de Times: „Het wordt met den dag dui
delijker dat deze oorlog geen bijzaak is. Finland
verdedigt meer dan de zaak der vrijheid en
meer dan zijn eigen bodem. Onze eigen zaak
wordt gesteund door het Finsche verzet tegen
het kwaad der tyrannie. Dat verzet heeft Rus
land reeds verzwakt en groote hoeveelheden pe
troleum gekost, die anders wellicht in Duitsch-
land gekomen en tegen, ons gebruikt zouden
zijn. Alleen daarom al kan Finland aanspraak
maken op onze dankbaarheid en op belooning. Er
mag echter geen tijd verloren gaan. Als wij op
de geschiedenis van vroegere oorlogen terugzien,
worden wij voortdurend getroffen door gelegen-
extremistische stroomingen
bij de rechterlijke macht.
De minister van Justitie zegt in zijn Mem. v.
Antwoord aan de Eerste Kamer het gevoelen
te deelen van de leden, die het wel wenschelijk
oordeelen, dat ten aanzien van het weren van
extremistische stroomingen in de rechterlijke
macht eenige maatregelen worden getroffen. Het
ligt dan ook in zijn voornemen te bevorderen,
dat in daarvoor geëigende gevallen door den
Hoogen Raad zal worden uitgemaakt of inder
daad het „wangedrag" aanwezig is, bedoeld in
artikel 11, 1ste lid, onder 3e van de wet op de
rechterlijke organisatie en het beleid der
justitie.
Van bemanning niets bekend.
Bij de Hollandsche Stoomboot Maatschappij
verkeert men in de grootste ongerustheid
over het stoomschip „Rijnstroom" van deze
reederij, dat Zondag van Duins naar Am
sterdam is vertrokken en waarvan men
sindsdien niets meer heeft vernomen.
Met vrij groote zekerheid kan worden
aangenomen, dat het schip is gezonken. Een
sterke aanwijzing daarvoor vormt het feit,
dat Zondag in de buurt van de boei bij
VVesthinder verschillende eigendommen van
de „Rijnstroom" drijvende zijn aangetroffen
nl. ten gekapseisde reddingssloep, enkele red
dingboeien, verscheidene goederen, welke
tot de lading behoorden en dekplanken. Deze
vondst werd gerapporteerd door de kapiteins
van het Nederlandsche motorschip „Bran-
daris" dat Zondagochtend om negen uur
genoemde plek passeerde en van het stoom
schip „Amstelstroom", eveneens van de Hol
landsche Stoombootmaatschappij, dat Zon
dagmiddag om één uur langs genoemde
boei kwam.
Aangezien er zich aan boord van de „Rijn
stroom twee reddingsloepen bevonden, is
er nog hoop, dat de bemanning, die uit 12
personen bestond, zich in deze boot heeft
kunnen redden.
Kapitein van de „Rijnstroom" was de heer
Verhoef. Het schip heeft een bruto inhoud
van 695 ton en is in 1937 in Amsterdam ge
bouwd.
Vanochtend is, komende van Caen, het Neder
landsche m.s. „Vrede" te IJmuiden gearriveerd, dat
een ledig vlot, afkomstig van de „Rijnstroom" had
opgepikt. Dit vlot was reeds eerder door andere
schepen op de Noordzee gesignaleerd.
Over de „Rijnstroom" zijn dij de Hollandsche Stoom
boot Maatschappij geen nadere berichten ontvangen.
Aan de Nederlandsche marine is gisteren verzocht
zoo noodig maatregelen te nemen ter opsporing van
het schip. Ook tot de Britsche autoriteiten is een
dergelijk verzoek gericht.
heden, die verzuimd werden door verkeerde
zuinigheid of door verkeerde beoordeeling van
een secundair risico.
Laten wij ons niet opnieuw voorbereiden op de
droevige taak van het bespreken van gemiste
kansen, waarbij misschien wederom zou blij
ken dat de middelen en de wil om in te grijpen,
bestonden, maar dat slechts een misverstand ons
van handelen terughield, Ons belang is duidelijk:
Dit is een moreele zoowel als een stoffelijke
aangelegenheid. De geheele overtuiging van dit
land eischt dat men den val van Finland niet zal
toestaan".
Het woord is aan
Petit-Senn:
Laat ons slechts de helft gélooven van
het goede, dat men ons van onszelven,
en van het kwaad, dat men ons van
anderen zegt.
Middellandsche Zee houdt beide
mogendheden bij elkaar
LONDEN, 5 Maart. Zoowel in Italiaansche
als Engelsche kringen hier, wordt een vermin
dering van de spanning in de Italiaajisch-Engel-
sche relaties voorspeld, ondanks het krachtige
Italiaansche protest tegen de beslaglegging op
Duitsche kolen voor Italië bestemd. In betrouw
bare kringen wordt verklaard dat ambassadeur
Bastianini niet van plan is een onderhoud met
Lord Halifax te verzoeken, doch een invitatie
tot een bezoek aan het Foreign Office zal af
wachten. Men beschouwt dit als een aanwijzing
in hoeverre het prestige bij deze controverse
betrokken zal worden. Doch Italië's economische
behoeften alsmede de Britsche wensch dat de
toestand in de Middellandsche Zee gehandhaafd
blijft zal naar men verwacht beide regeeringen
er toe drijven tot een spoedige hervatting van
de vriendschappelijke onderhandelingen te ge
raken. Men veronderstelt dat Mussolini zal
trachten met Engelsche kolenexporteurs tot een
overeenstemming te komen. Engeland van zijn
kant is er natuurlijk veel aan gelegen complicaties
te vermijden, welke er toe zouden kunnen leiden
dat Italië nog „zwaarder op Duitschland zou gaan
leunen". In verantwoordelijke Britsche kringen
is niets bekend over een dreigement van Mus
solini, waarover geruchten in omloop waren,
dat hij het Engelsch-Italiaansche politieke ver
drag zou opzeggen en de toespeling op dat pact
in het Italiaansche protest wordt niet als een
aanwijzing van een opzegging daarvan be
schouwd. (United Press).
Toepassing van de Vestigingswet.
Brandstoffenhandel, rijwiclbedrijf,
schildersbedrijf.
's-GRAVENHAGE. 5 Maart. Heden zijn uit
gegeven de staatsbladen no. 647, 648 en 649, hou
dende een algemeenen maatregel van bestuur tot
toepassing van de vestigingswet kleinbedrijf 1937
onderscheidenlijk ten aanzien van den brandstof
fenhandel, het rijwielbedrijf en het schildersbe
drijf. Deze besluiten treden met ingang van 7
Maart 1940 in werking.
De Noordenwind
zal ook morgen blijven blazen. De lucht
zal afwisselend bewolkt zijn met af en
toe een buitje.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
J|IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIII!flll!lill!ll
iiit
Jhr. dr. J. C. Mollerus: 1939 was
geen goed jaar voor onzen zui-
velexport. pag. 2
Vóór 75 jaar ging d:e eerste schep
grond uit den bodem van Holland
op z'n smalst. pag. 3
Van onzen Boedapester correspon
dent: Groot succes voor Frits
Schuurman in Boedapest. pag. 4
H. D. Vertelling: Een lastige vraag
pag. 4
Van onzen Londenschen correspon
dent: Krijgsgevangenen in Enge
land. pag. 5
Dr. W. G. N. v. d. Sleen: Na drie
jaar weer naar Canada. pag. 7
J. S. Visser: De belegering van Da-
miate. pag. 7
K. de Jong: Superieure uitvoering
van de Matthaeus Passion. pag. 6
J. B. Schuil: Mary Dresselhuys
speelt in „Chronique Scandaleuse"
en Ank van der Moer schittert als
een Finsch Meisje. pag. 6
Laatste Berichten op pagina 9
