Haarlem's Dagblad
Massale verhuizing in Finland
aan den gang
BON 14
De Geniepigen.
BERICHT
K E IP
Meer ooievaars.
Roode Kruis-ambulance
gaat naar Finland.
Actikeletv-
57e Jaargang No. 17405
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij. Zuidei Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 15 Maart 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Gisteren heeft de Eerste Kamer de begrooting
van Justitie aangenomen na een rede van minister
prof. mr. Gerbrandy waarin deze byzonderen na
druk legde op maatregelen ter beveiliging des lands
tegen spionnage en verraad. Hij overweegt een
maximale straf van vijftien jaar vast te stellen. Hij
zal bevoegdheid vragen om gevaarlijke lieden te
kunnen interneeren. En hij zei eenige dingen over
de uitvoering van de taak der politie, die hun in
druk zullen maken. Hij zei dit: „Als men tot voor
eenige maanden zoo weinig van spionnage hoorde
en nu veel meer komt dat doordat de politie nu
alles van dag tot dag bekijkten ontdekt. Het
belangrijkste is dat men weet wat in werkelijkheid
ondergronds omgaat en over de maatregelen be
schikt om het te bedwingen. Een maand of vijf ge
leden was de toestand, ofschoon men er toen weinig
van hoorde, veel gevaarlijker dan nu. Hoewel men
er nu veel meer van verneemt is de organisatie
juist veel beter paraat geworden voor tijdig ingrij
pen".
Dit klinkt niet aangenaam voor de geniepigen, die
in oorlogstijd hun gemeene bedrijf ook in een neu
traal land als het onze plegen te beoefenen. Hun
positie is, voorzoover zij al niet tegen de lamp ge-
loopen zijn, met den dag gevaarlijker geworden. En
laten wij ons daar in verheugen want het is in zoo
ernstige tijden wel een bijzonder bittere gedachte
dat men gevaar zou loopen, bij alle inspanningen en
opofferingen die een klein volk zich toch al temid
den van den strijd der grooten getroosten moet,
achter zijn rug te worden verraden en verkocht.
Het soort menschen dat deze dingen bedrijft be
hoort in den regel tot dat schuim der samenleving,
dat te beroerd is om zijn brood te verdienen met
een eerlijk stuk werk. Er komen ook gevallen van
anderen aard voor, maar er bestaat ten allen tijde
een internationaal soort van avonturiers dat gebo
ren schijnt voor intrige, voor achterbaksch ge
knoei. Hun verstandelijke eigenschappen zouden
hen voor een-behoorlijke maatschappelijke taak ge
schikt doen zijn, maar hun karaktereigenschappen
houden hen ver daarvan. In vredestijd ziet men het
type vaak in verdachte financiëele zaakjes optre
den en in het algemeen in alle dingen, waaraan
geld te verdienen is zonder daarvoor te werken.
Want. van hard werken heeft het een ingeboren af
keer. Het is lui en houdt van geniepigheid. Is het
in oorlogstijd eenmaal op den weg der spionnage
gekomen, dan kan het dien gewoonlijk niet meer
vex-laten. Want de lastgevers weten te veel van den
man en hij voelt zich in hun macht. Vaak belandt
hij in steeds ingewikkelder intriges, tot hij er zich
zelf in versti'ikt en daaraan ten onder gaat. Het ia
bekend dat er altijd spionnen geweest zijn die „voor
beide partijen" spionneerden, d.w.z.: ook hun last
gevers verrieden. Daarop verdacht, zonden die weer
contra-spionnen achter hen aan, met geen andere
opdracht dan hun gangen te beloeren en daarover
te rapporteex-en. Dat stelsel is tijdens den vorigen
oorlog veel toegepast en zal nu ongetwijfeld ook
weer in werking zijn.
Men moet in dezen tijd met het bestaan van de
ondergrondsche organisaties rekening houden en
erop verdacht zijn. Daar is niets aan te veranderexx.
Ze zijn er nu eenmaal. Dat wil niet zeggen dat men
in een voortdurenden achtex-docht tegen al wat
vreemdeling is moet gaan leven. Allerminst. De
meeste menschen, verreweg de meeste menschen,
missen gelukkig zoowel de eigenschappen als de
neiging om zich tot spionnage te leenen en voelen
een instinctmatigen afkeer van dit gemeene onder
grondsche gewroet.
Maar er zijn ook menschen die in hxxn nuchteren
Hollandschen aard een al te groote argeloosheid aan
den dag leggen, meenen dat zulke dingen alleen
maar in sensatie-romannetjes staan en vooral niet
gelooven kunnen, dat zij zelf ooit met zooiets in aan
raking zouden kunnen komen. Die worden wel slim
mer als zij de werkelijkheid eens gaan pogen te be
seffen. Er wordt in alle landen tijdens een grooten
oox-log ondergronds gewroet en het onze is geen uit
zondering.
Zijn het Nederlandex-s die spionnage vex-x-ichten,
geldt het dus landverraad, dan wox-dt de zaak npg
veel erger. Dat behoeft geen uitweiding.
Het is bekend, en de litteratuur over den wex-eld-
oorlog heeft het in feiten vastgesteld, dat meerma
len vx-ouwen aan het spionnage-wex-k meedoen.
Maar ze zijn niet talrijk. Het „vak" vereischt trou
wens sterke zenuwen. Schoonheid en charme ple
gen haar wapen te zijn en gelddorst haar beweeg
reden. Gevallen van ambtenaren die in spionnage
betrokken raken zooals zich in Den Haag hebben
voorgedaan, waar er gisteren twee terecht hebben
gestaan doen zich gelukkig maar zelden voor.
Hoofdzaak is dat wij de zekerheid hebben, dat er
met alle kracht tegen spionnage en vexTaad wox-dt
opgetreden, dal men tegen de zaak opgewassen \s.
Haar met wortel en tak uitroeien is in een tijd
als deze helaas niet denkbaar.
R. P.
H. M. DE KONINGIN SPREEKT MORGEN VOOR
AMERIKAANSCHE ZENDINGSCONFERENTIE.
's-GRAVENHAGE, 15 Maart In den loop van
den dag van morgen zal H.M. de Koningin een
radio-x-ede houden voor de Foreign Missions Confe
rence of North America.
De rede zal door vei-schillende Amerikaansche
zenders wox-den verspreid.
De opening van liet Holland House
te New-York.
Radio-redevoeringen van minister Van Kleffens
en den Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië.
's-GRAVENHAGE, 15 Maart. Ter gelegenheid
van de opening van het Holland House te New-
Yox-k op 19 Maart a.s. zullen de minister van bui-
tendsche zaken mr. E. N. van Kleffens en de
Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië.
jhr. mr. A. W. L. Tjarda van Stax-kenborgh Sta-
chouwer, radioredevoeringen uitspreken voor Ame
rikaansche zenders.
Zesde deel der bevolking
naar nieuwe haardsteden
Bijna een zesde van Finland's totale bevolking zal een nieuwe woonplaats moeten
vinden en op het oogenblik is dan ook waarschijnlijk de grootste massa-verhuizing
van dezen tijd aan den gang. Volgens schattingen, die men, volgens Reuter, te
Stockholm hoort, zijn in totaal 400.000 Finnen op weg naar hun nieuwe woonplaatsen
Vee wordt meegevoerd.
Te Viborg hebben de laatste drie dagen groo
te groepen burgers alle waardevolle zaken
welke vervoex-d konden worden, uit de stad
verwijderd. Uit het gebied ten westen van het
Ladogameer zijn 50.000 koeien, paarden en
varkens geëvacueerd.
Reeds toen de toestand in het najaar ex-nstig be
gon te worden heeft de Finsche regeering een vol
ledig plan opgesteld, waarin vastgesteld werd welke
landsdeelen geëvacueerden uit de grensdistricten
moesten opnemen. De inwoners van ieder dorp
worden bijeen gehouden en gezamenlijk naar een
ander dorp overgebracht.
Alle Finsche spoorwegen zijn voor de evacuatie
gemobiliseerd en van alle automobilisten is de me
dewerking ingéx-oepen. De kosten van deze volks-
verhuizing zijn enox-m. Zelfs reeds tijdens den oor
log kostte het onderhoud van de uit de groote ste
den geëvacueerde vrouwen en kinderen den staat
reeds meer dan 100.000 gulden per dag.
Wat de oppex-vlakte van het door Rusland
verworven gebied betreft: de Sovjet Unie
krijgt pl.m. 30.000 vierkanten kilometer erbij,
d.i. minder dan een tiende deel van het totale
oppervlak van Finland.
Drie belangrijke plaatsen komen aan de
de Sovjets t.w. Viipuri (Viborg), de derde stad
van Finland met 80.000 inwoners, Kexholm of
Kakisalmi met 6.000 inwoners en Sortavala
met 5.000 inwoners.
Havas meldt dat 45.000 bewoners van het gebied
van Karelië naar het gebied van Nyland worden
overgebracht. Men vraagt zich af wat moet ge
schieden met de inwoners van Sortavala, Viborg
en Kexholm, hoofdzakelijk bestaande uit arbeiders,
handwerkslieden en kantoorbedienden. Een groot
deel van het vee moet geëvacueerd worden, daal
de boeren niet onder overheersching der Sovjets
willen leven. Tenslotte zullen ook de Russische min
derheden verplaatst moeten worden en in het bij
zonder de orthodoxe monniken v.an het klooster
van Valam, die eeuwenlang in Finland hebben ge
woond. Van het schiereiland Harigö zullen 2.000
personen naar het centrum van Finland worden
overgebracht.
Hetzelfde pex-sbureau zegt dat de 50.000 lijken
van Russische soldaten, die in de sneeuw begraven
liggen, een geheele streek ten noorden van het La
dogameer tot een ongezond oord zullen maken.
Zoodra het zal beginnen te dooien, zal dit een af
schuwelijk kex-khof zijn, waar geen grassprietje
meer kan groeien.
De evacuatie zal in den sector van Viipuri op
19 Maart gereed moeten zijn, op 23 Maart in den.
sector van Hangö en op 26 Maax-t in Sortavala en
Zij, die zich met ingang van 1 April per
kwartaal abonneeren, ontvangen de in
Maart nog te verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Een bril
behoeft niet duur te zijn om goed te zijn.
Komt U eens bij ons kijken, het loont.
GR. HOUTSTRAAT naast Luxoi
(Adv. Ingez. Med.)
Vartsila. Men laat de keuze der nieuwe haardste
den voor de geëvacueerde bevolking aan het in
dividueel initiatief over.
Zij, die ouders of vrienden in het binnenland
hebben, zullen eerst daarheen gaan. De anderen
zullen waarschijnlijk op kosten der regeering on
dergebracht worden in kantonnementen, die voor
bereid worden.
Uit Stockholm wordt nog vernomen dat besloten
is, dat de evacuatie van invaliden en gewonden uit
den oorlog naar Zweden voortgezet zal worden.
Russen trekken terug.
Volgens een bericht uit Noord-Finland zijn de
Russen begonnen terug te trekken. De Finsche troe
pen en de vrijwilligers aan dit deel van het front
blijven in hun stellingen in afwachting van orders.
Stichting van Karelische republiek?
De Moskousche correspondent van het Zweedsche
„Aftonbladet" meldt dat Rxxsland op de thaps door
Finland afgestane landengte een Kaï-elische repu
bliek wil stichten waarvan Viipuri de hoofdstad zou
worden, en waarin de leidende regeeringsposten ge
geven zullen worden aan thans in Rusland wonende
Finsche commxxnisten.
Engelsche marinetrawler in gevecht
met duikboot.
De onderzeeër gezonken?
Een Britsche trawler, welke dienst doet als hulp
vaartuig der marine, heeft een gevecht geleverd
met een Duitsche duikboot. Dit gevecht heeft zich
voorgedaan bij de noordoostkust van Schotland en
eindigde met de vernietiging van de duikboot, aldus
meldt Reuter, de trawler werd eenige keeren ge
troffen.
De machinekamer geraakte vol water. Niettemin
kon een snelheid worden bereikt van 18y2 knoop
de eigenlijke maximumsnelheid bedraagt 15 knoop,
zoodat de duikboot kon worden ingehaald en tot
zinken gebracht. Van de bemanning der duikboot
heeft men niets hxeer gezien.
Een defensief verhond der
Scandinavische landen.
Rusland zou er geen bezwaar tegen hebben.
Men gelooft te Moskou volgens Reuter dat de
Sovjet-regeex-ing geen bezwaar heeft tegen het tot
stand komen van een zuiver defensief vex-bond tus-
schen Zweden, Noorwegen en Finland, waartoe de
Scandinavische regeeringen zich reeds bereid heb
ben verklaard. Een speciaal tegen de Sovjet Unie
gei-ichte combinatie zou echter onvereenigbaar met
het Finsch-Russische vx-edesverdrag geacht worden.
Ontstemming onder de Zweedsche
vrijwilligers.
STOCKHOLM 15 Maart (Havas). Het blad der
Zweedsche vrijwilligers is, naar de correspondent
van „Stockholm Tidningen" aan het noordelijk
front in Finland meldt, vandaag met een zwarten
rouwrand verschenen. De vrijwilligerskrant toont
zich uiterst verbitterd tegenover de Zweedsche re-
geex-ing. De commandant der vrijwilligers. Linder,
heeft geweigex-d een verklaring af te leggen.
De vrijwilligers zijn van oordeel dat het belache
lijk is thans te spreken van een verdedigend vex~-
bond met Finland, nu dit land zijn verdedigingsmid
delen heeft verloren. Zij stellen de vraag, waarom
dit verbond niet is gesloten toen Finland nog sterk
was en zich kon verdedigen.
Japan viert de stichting van zijn keizerrijk. De nationale feestdagdie vooral te
Tokio officieel werd gevierd, telde als een der hoogtepunten een tocht met
versierde vaartuigen op de Sumida.
(Geconstateerd is dat het aantal
ooievaars in ons land weer toe
neemt.)
Men kan 't niet voldoende pi-ijzen
Dat er altijd menschen zijn
Die ons goeden dienst bewijzen
Op 't statistische terrein.
Ik had meer dan eens vernomen
Dat de goede ooievaar
Nog wel naar ons land wou komen.
Maar toch schaarscher, jaar na jaar.
En dat mocht plezierig wezen
Voor de kikkers in de sloot,
Maar toen ik het kreeg te lezen
Heeft het me wel zeer begroot.
Als men nu komt openbaren:
Zie, er komen er weer meer,
Kan 'k de oorzaak niet verklaren,
Maar het feit verheugt me zeer.
Bij de vogel occupatie
Van ons lieve vadei-land
Hoort de ooievariatie
Krachtens een alouden band.
Als wij zitten in de nesten,
Zitten w'allen met elkaar
Nog het liefste en het beste
In dat van den ooievaar.
Uu>
3$iit MM Salens
HET BESTE
GIERSTRAAT 27 - Tel. 16764
(Adv. IngezMed.)
voor capucijners en boonen.
Gedurende het tijdvak van heden tot en met 11
April a.s. geeft de met „14" genummerde bon
der rijksdistributiekaart recht op het koopen
van een kwart kilogram, biniine boonen, witte
boonen of andere gekleurde boonen, tuinboonen,
capucijners of grauwe erwten.
Aangezien gebleken is, dat zich met betrek
king tot tuinboonen het misverstand voordoet,
dat deze niet onder de distributieregeling zouden
vallen, wordt er de aandacht op gevestigd, dat
voor menschel ij ke consumptie bestemde tuin
boonen uitsluitend mogen worden gekocht, afge
leverd en vervoerd met inachtneming van de ter
zake bestaande distributiemaatregelen.
Het Nederlandsche Roode Kruis heeft
Donderdagavond van het Finsche Roode
Kruis te Helsinki een telegram ontvangen,
waarin wordt medegedeeld, dat liet Finsche
Roode Kruis er zeer dankbaar voor zal zijn,
wanneer de Nederlandsche ambulance ook
thans nog komt. Inlichtingen werden ge
vraagd omtrent datum van vertrek en de te
volgen route.
In verband hiermede deelt het Nederlandsche
Roode Kruis mede, dat de Nederlandsche am
bulance eerdaags naar Finland zal vertrek
ken. De juiste datum van vertrek alsmede
de te volgen route worden nog nader vastge
steld.
Sprookje van bloemen in de
Apollo-hal.
Amstelflora door minister Steenberghe geopend.
Ook al heeft de winter gedurende de afgeloopen
maanden koude banden van ijs om ons land gelegd
en al beleven we momenteel een Maartsche periode
van sneeuw en vorst, in de Apollohal te Amsterdam
hebben nijvere handen een lentefeest gearrangeerd,
dat alleen door de voortdurende inspanning van de
Nederlandsche bloemenkweekers zoo feeëriek kon
worden. In bonte verscheidenheid van kleur er. soort
wachten de bloemengroepen de bezoekers af, die
binnen vier muren kunnen genieten van een schoon
heid, welke de ontluiking van een periode van
nieuwen wasdom beteekcfit.
Vanmiddag is de tentoonstelling Amstelflora 1940
door dun minister van Economische Zaken, mr. M.
F- L. Steenberghe, geopend.
Bij het binnenkomen van de hal bevindt men zich
in een serie, welke reeds dadelijk de illusie wekt, dat
men in een kweekersbedrijf wandelt. In de hal 7elf
ontioll zich dan het kleurenbeeld als een sprookje.
Op de galerij zien we de rijke orchideeëngroepen
van de 1 weekers Hacke van Mijnden, Feenstra en
de Jong, terwijl ook „Artis" hier een plaats heeft
voor haar orchideeën, waartusschen een aquarium
is opgesteld.
In de zaal treft men alle mogelijke bloemsoorten
in alle variëteiten van.de eenvoudige, algemeen be
kende tot de zeer exotische en vreemd-schoone
exemplaren.
Er zijn groote inzendingen van bekende oloem-
bollenkweekers uit de Hollandsche duinstreek. De
firma Tubergen uit Haarlem is de eenige, die haar
i inzending op gras heeft staan. De gras werd gezaaid
op linnen en ligt op de Amstelflora als een groen ta
pijt uitgerold.
1
Het woord is aan
Prof. Huizinga:
De leidende mannen zijn slechts een
blaadje of takje op den eeuwigen en on-
peiIbaren stroom van het alzijdig gebeuren.
(Adv. Ingez. Med.)
De „Times" over geallieerde
inmenging in Finland.
LONDEN, 15 Maart. (Reuter). De militaire
medewerker van de Times komt in een artikel tot
de conclusie dat intex-ventie in Finland den geal
lieerden niet noodzakelijk materieele voordeelen
zou hebben opgeleverd. Het zou, schrijft hij, dwaas
zijn te zeggen dat wij materieel, zoowel als mo
reel niet hebben geleden. Het zou verkeerd zijn
een rooskleurig beeld op te hangen van een denk-
beeldigen Finschen veldtocht, dien wij met succes
ondernomen zouden kunnen hebben, als wij onze
kansen zouden hebben gegrepen. Zulk een veld
tocht had integendeel grimmig en verwoed kunnen
zijn, met slechts enkele tastbare voordeelen.
De schrijver acht het hoogst onwaarschijnlijk
dat een Fransch-Britsche veldtoaht in Finland, hoe
deze ook verloopen zou zijn, rechtstreeks tot een
beslissing ten nadeele van Duitschland zou hebben
geleid.
Poolsch expeditiecorps stond voor
Finland gereed.
Ten aanzien van de deelneming van Polen aan
het plan tot .hiüpverleening aan Finland deelt het
Poolsche Telégraafagentschap mede:
De opperbevelhebber van het Poolsche leger had
besloten dat het Poolsche leger deel zou nemen aan
een actie in Finland en eenheden van zijn land
leger, zijn vloot en zijn luchtmacht zou voegen bij
de geallieerde strijdkrachten. Er was reeds ei-gens
in Frankrijk een belangrijk Poolsch expeditiecorps
geheel gereed op marsch te gaan. De opperbevelheb
ber van het Poolsche leger had dit Poolsche corps
reeds geinspecteerd
Weinig kans op Olympische Spelen
in Finland?
HELSINKI 15 Maart. Intieme vrienden van J.
W. Rangel, pi-esident van het Finsche organisatie
comité voor de Olympische Spelen, tevens lid van
het Internationale Olympische Comité, zeiden van
daag dat er zeer weinig kans bestaat dat de Olym
pische Spelen dit jaar in Finland gehouden zullen
worden, zelfs nu de oox-log afgeloopen is. Naar ver
luidt heeft Rangel hiervoor twee hoofdoorzaken ge
geven.
Ten eerste: de meeste leden van het comité heb
ben thans militaire bezigheden. Ten tweede: De
Spelen zouden een enorme financieele uitputting
voor Finland beteekenen, in het bijzonder nu al het
beschikbare geld noodig is voor dringender doel
einden, zooals voor hulpacties en opbouw van vex--
woeste gebieden. (United Press).
Weer arrestaties in het Protectoraat.
PARIJS, 15 Maart (Havas) Sedert begin Fe
bruari hebben volgens het Tsjecho Slowaaksche
persagentschap opnieuw arrestaties op groote schaal
plaats gevonden in het gebied van Bohemen en Mp-
ravië. De slachtoffers van deze massa-arrestaties
zijn vooral légionaires, reserve-officieren, leden van
de patriottische vereeniging der sokols en katholieke
priesters. Ook zijn talrijke arx-estaties verricht onder
de radio-luisteraars.
Visscliers op ijsschotsen afgedreven.
Aantal hunner door vliegtuigen in veiligheid
gebracht.
MOSKOU, 15 Maart (D.N.B.). Naar de Prawda
meldt, zijn door het plotseling wegzakken van
het ijsdek op de Kaspische Zee honderden visschers
op ijsschotsen naar de open zee afgedreven. Tal-
x-ijke vliegtuigen zijn opgestegen om hen te red
den. Reeds zijn daardoor 250 visschers aan land of
op het vaste ijs teruggebracht. Bovendien hebben
263 menschen en 177 paarden en wagens den weg
naai- den oever weten tei-ug te vinden. Volgens de
jongste berichten zijn nieuwe groepen visschers
naar zee afgedreven. Er zal nu een ijsbreker uit
varen om hen te redden.
HEDEN: 16 PAGINA'S
Onder den invloed achter het stuur.
Donderdagmiddag om half vier reed een auto.
waarin twee visschers uit den Haag waren gezeten,
cp den Kerkweg onder de gemeente Ter A'ar, bij het
uitwijken voor een wielrijder van den berm van den
weg, waax-bij het voertuig omkantelde en zwaar be
schadigd werd.
Het bleek, dat de bestuurder onder den invloed
van sterken drank verkeei-de en dat hij niet in het
bezit was van een rijbewijs. Beide mannen hadden
snijwonden opgeloopen. Zij zyn naar het politie
bureau overgebracht.
R. P.: De Geniepigen. pag. 1
Van een specialen verslaggever: Er
wordt geknoeid door burgers en mi
litairen. pag. 3
W. G. de Bas: Het zilveren lustrum
van het Koningschap van Vader-
land's Vorstenhuis. pag. 4
E. E. J.P.: Modeshow H. Koster.
pag. 4
In het Duitsche frontgebied, pag. 5
C. J. Groothoff: De wedstrijd tegen
de Belgen. pag. 6
Voor de Jeugd pag 8
Laatste Berichten op pagina 13
^liiuimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!
