Strafmaximum voor spionnage
binnenkort hooger.
tc uiacdt geknoeid dooc
êucgets en
Andere bevoegdheden om tegen bedenkelijke
publicaties op te treden?
Emser-Zout
,MIJNHARDTJES'
Collecte.
HEBT U EEN
KOP?
VRIJDAG IS MAART 1940
HAARDE M'S DAGBLAD
EERSTE KAMER
Inferneering van gevaarlijke
personen overwogen
Tengevolge van storing in den treinenloop dank
lil het ijzelen, ontbrak 's ochtends om 11 uur en
jok nog om 12 uur het vereischte aantal (helft plus
►en) senatoren.
Zoo kon men pas om halt twee beginnen, toen Mr
Rappard (lib.) mededeelde, dat een aantal
eden twee uur op een weiland hadden doorge
dacht, daardoor hadden ze niet op tijd kunnen
:omen.
Deze afgevaardigde hield zich vooral bezig met
e ten scherpste door hem gelaakte opstokende pu-
ilicaties in nat. soc. organen, nadat hij vóór dien
iad aanbevolen een eenvoudig spionnage-artikel
r het Strafwetboek op te nemen. Aanvulling van
ns strafwetboek om de door dien afgevaardigde
ledoelde publicaties te kunnen straffen, was noodig.
ievr. Ribbius—Pel le tier (s.d.) zag voor-
Dopig misschien nog meer noodzaak in scherpe toe-
lassing van de bestaande strafbepalingen. Haar
iartijgenooten S i k k e s en Mr. In 't Veld had-
en het respectievelijk vooral over administratieve
echtspraak en huurverhoogingen alsmede beter
eregelde boekhouding in gestichten
Mr. v. V ess em (nat. soc.) verklaarde het eens
zijn met de sterke afkeuring van Mevr. Ribbius
'elletier over de misleiding die sommige nat. socia-
isten met bepaalde pamfletten hadden bedreven,
ioch tevens wees hij er op, dat men de N. S. B. als
oodanig hiervoor niet aansprakelijk kon stellen,
iervolgens bepleitte spr. eer- en rechtsherstel voor
Ie marechaussee-brigade Oss en voorts beperking
an naturalisatie; zoo moest men b.v. ex-Duitsche
lienstmeisjes die zich volgens dezen afgevaardigde
an „civiele desertie" hadden schuldig gemaakt,
net in de Nederlandsche gemeenschap opnemen,
ierkeerd is ook, dat men zulks gedaan heeft met
luizenden emigranten, waaronder tal vaD Joden,
lie propaganda maken aldus spr. tegen
Juitschland, waarmee zij zich in oorlog beschou
wen; in dit verband brak de nat. soc. senator nog
tens 'n lans voor het plan-Mussert om Joden naar
lederlandsch- en Britsch-Guyana te doen emigree-
en. Van zijn kant klaagde spr. over een blaadje,
lat z. i. op ongepaste wijze optrad tegen Nederland-
che nat. socialisten alsmede over het feit, dat aller-
onbehoorlijke uitlatingen aan het adres van de
S. B. en haar volgelingen toegelaten zouden wor-
len zonder dat vervolging door het O. M. daarop
'olgt. Het is niet goed, dat de Regeering zulke
lingen toelaat, maar er is nog erger, te weten, dat
ie Minister van Justitie eenigen tijd geleden in de
Tweede Kamer een paar in „Volk en Vaderland"
rerschenen artikelen o.m. „ergerlijke, bijna land-
erraderlijke dingen" had genoemd. Overigens be
treed Mr. v. Vessem de juistheid van minister
ïerbrandy's kritiek, want de inhoud van bedpelde
rtikelen, door hem onwaar geheeten, bleek juist
'olkomen met de feiten in overeenstemming te zijn.
ledroevend achtte spr. het, dat er van overheids
wege zonder eenige gegronde reden tegen nat,
ocialisten wox-dt opgetreden.
Gaarne sluit spr. zich bij Mr. Kalff's betoog aan,
ware straffen voor landverraad vragende, dat zou
lan volgens hem ook moeten gelden voor die politici,
vier schuld hij het acht, dat we grooten defensie-
ichterstand hadden.
Minister Gerbrandy erkende allereerst tegen
in te hebben tegen een „te veel" aan wetgeving,
waarmee niet gezegd is, dat hij niet wil meewerken
ian het tot stand komen van regelingen, welke pnn-
lipieel van belang zijn. Bezwaar heeft hij echter
egen een te spoedig aantasten o.a. van onze codifi-
atie, aangezien op dat gebied vooral rechtspraak
in wetenschap een zeer belangrijke plaats innemen.
Wanneer 'n wet nauwelijks tot stand is gekomen
iient met niet weer veranderingen te verlangen,
wat veelal het geval is met hen, die tegen de wet
waren; „men moet ook zijn verlies kunnen nemen.
Allersmakelijkst schetste spr. wat zich kan voor-
loen met stichtingen, toen hij het er over had, hoe
lij eens als Gedeputeerde den prior van bet Tabor-
ilooster had te vertegenwoordigen. Voorloopig
cheen de bewindsman er nog niet veel voor te voe-
en wettelijke voorschriften betreffende stichtingen
roor te stellen.
Ook een algemeene technische herziening van ons
VV. acht de Minister niet zoo eenvoudig voor el-
;aar te brengen. Zeker hij kan daarvoor wel één
urist met de voorbereiding belasten, maar dan is
iet nog niet zoo eenvoudig om zulk een persoon ta
liezen, aangezien er zich nu eenmaal allerlei ver-
ehillende principieele opvattingen en tegenstellin-
;en op dit terrein voordoen. De bewindsman bleek
lan ook beducht voor de mogelijkheid, dat hij in de-
groote kans zou loopen monnikenwerk te ver-
ichten.
Deze minister, die een in menig opzicht degelijke
rede hield, verstaat de kunst telkenmale zijn gehoor
smakelijk te doen lachen Zoo kwam b.v. op 'n gege
ven ooaenblik allerkoddigst uit z'n mond, toen hij
het had over continuïteit of gebrek aan continuïteit'
„ik kan het niet helpen, dat we in 3 jaar tijds 24
1/Jinisters gebruiken".
Wat Mr. v. Rappard's betoog betreft „met het eer
ste gedeelte daarvan te weten diens kritiek in
verband met het verzenden van exploiten per post
ben ik het niet eens" aldus de bewindsman
met het tweede (handhaving van het gezag enz.)
wel. dus de som komt precies op nul uit." (gelach)
Nadat we vernomen hadden, dat de politieele sa
menwerking met 't oog op de veiligheid tusschen
Justitie en Defensie over het algemeen uitnemend is,
ontkende Mr Gerbrandy ten stelligste dat er t.a.v.
klachten met twee maten zou worden gemeten. „En
nu de artikelen in „Volk en Vaderland", waarvoor
nog altijd een cent schuldig ben". De Minister van
Buitenlandsche Zaken had zich over de buitenge
woon ergerlijke publicati.es tot zijn ambgenoot van
Justitie gewend met de opmerking, dat daartegen
toch eigenlijk wat gedaan moest kunnen worden
In de uniformen-zaak is het noodig den opspo-
renden ambtenaren volop gelegenheid te geven tot
voltooiing van 't onderzoek en daardoor kan 'n der
gelijke zaak zeer lang in den molen blijven.
De Pachtwet is niet berekend op belanghebbenden,
die rare dingen gaan doen: intusschen wil de Mi
nister thans niet tot wijziging der wet overgaan.
Evenmin voelt de Minister voor een regeling op het
stuk van de administratieve rechtspraak als
Prof. Kranenburg had verlang 1 Wij hebben in dezen
den typisch eigen, nationalen. weg gevolgd en daar
van moet men niet afwijken Men dient o.m wel te
bedenken, dat het onjuist ware Nederland en
Frankrijk ten opzichte dezer materie over één kam
te scheren. Vergeleken met alle andere landen in de
wereld is Nederland t.a.v administratief-rechterlijke
kwesties heusch begenadigd „Als men mij vraagt -
aldus de Minister „wat hebben uw voorgangers in
dezen gedaan, dan zwijg ik. maar ik zeg eerlijk' ik
doe niets."
Mr. Janssen had het geval in herinnering geroe
pen van het wegsleepen van een zandbak in Haar
lem Daar was van formeele onrechtmatigheid geen
sprake en evenmin van détournement de pouvoir.
welnu, bij toepassing van de formule der commis
sie-Kooien zou dit geval voor administratie recht
spraak niet vatbaar geweest zijn.
En nu de handhaving van de openbare orde enz.
dat achtte spr. wel 't allerbelangrijkste waaraan
hij zich had te wijden. Van groot belang is in dit
verband o.m. de kwestie van de organisatie der
politie, waaraan hard gewerkt wordt.
Als men tot voor eenige maanden nog zoo wei
nig, nu veel meer van spionnage hoort, komt dat
o.m. doordat bedoelde organisatie thans alles van
dag tot dag bekijkt (en ontdekt). Het allerbelang
rijkste is dat men weet wat er in wezen onder
gronds omgaat en dat men over de maatregelen
beschikt om dat te bedwingen.
Een maand of vijf geleden was de toestand,
schoon men er toen weinig van hoorde, veel ge
vaarlijker dan nu hoewel men er thans veel meer
van verneemt: de organisatie is thans nl. veel meer
paraat voor tijdig ingrijpen.
Derhalve komt de kwestie van de aanvulling
van ons wetboek van strafrecht pas in de
tweede plaats. Op een oortje na gevild is het
maken van een speciaal voorschrift tot uitvoe
ring van art. 100 van het W. v. Str. in verband
met den strijd tegen de lichtpijlen, al is over
't algemeen genomen de vrees door de bevol
king gekoesterd overdreven, gezien wat er nu
aan den dag is getreden.
Er moet een bevoegdheid koipen voor inter
neering van door en door gevaarlijke perso
nen. Ook dienen nog andere bevoegdheden tot
stand te komen om tegen bedenkelijke publi
caties zooals „De Misthoorn" te kunnen optre
den.
De minister kondigde aan ernstig te zullen
overwegen voor te stellen aan het spionnage-
en landverraadartikel een strafmaximum van
15 jaar te verbinden. Voorts bleek hij bereid
het gedeelte van het ontwerp-Goseling. dat
materieele beleediging van volksgroepen straf
baar wil stellen verder te behandelen, maar
datgene wat daarin betrekking had op de mo
gelijkheid een verschijningsverbod voor een
krant bij rechterlijke uitspraak te doen vast
stellen wilde minister Gerbrandy nog eens rus
tig bekijken.
@Het Echte Natuurlijke
Let op 's a"een verkrijgbaar in
dit vierkante glazen flacons.
H<merk'1 Prijs per flacon f 1.10.
(Adv. ingez. Med.)
Dat was nil. zooiets aparts in ons strafwetstelsel,
dat hij er vreemd tegenover stond en het ware
zeker beter iets anders te doen tegen bedenkelijke
persuitingen. Hier scheen de minister te denken
aan de mogelijkheid de wet op den staat van oor
log en den staat van beleg te veranderen.
En wel zoo. dat ook in het gebied, dat alleen
in staat van oorlog verkeert wat met heel
ons land 't geval is! de (burgerlijke) over
heid allerlei bevoegdheden tot ingrijpen, o.m.
mede tegen ontoelaatbare publicaties, krijgt,
die thans alleen aan de militaire autoriteiten
daar, waar de staat van beleg is afgekondigd
(slechts eenige stukken van ons land), toeko
men.
De bewindsman drukte zich juist ten opzichte
van dit vraagstuk in ietwat vage, trouwens niet
heel goed verstaanbaar geweest zijnde, termen uit,
maar we gelooven met 't bovenstaande toch wel de
hoofdstrekking van dit deel van zijn betoog te heb
ben weergegeven.
Met behulp van bestuurlijke bevoegdheids-maat
regelen zal men in dezen abnormalen tijd tegen
abnormale dingen moeten ingaan.
Als hij er in zou slagen zorg te dragen voor het
afdoènd waken voor alles wat de vrijheid en vei
ligheid van ons land raakt, dan zou Mr. Gerbran
dy zich, door het bereiken van resultaat t.a.v. dit
allerbelangrijkste deel van zijn taak als minister
van Justitie, reeds afdoende beloond achten voor
het feit, dat hij er zich voor heeft laten vinden
deze portefeuille op zich te nemen. (Teekenen van
instemming). Na een repliek van Mr. v. Vessem
nam de Kamer de begrooting van Justitie z.h.st
de nat. soc. fractie liet aanteekenen tegen te
zijn aan.
E. v. R.
COR HERMITS BIJ HET XEDERLANDSCH
TOONEEL.
Cor Hermus zal het volgende seizoen als acteur
regisseur aan het Nederlandsch Tooneel zijn ver
bonden.
DE HEER COHEN NEEMT ONTSLAG ALS LID
DER TWEEDE KAMER.
De heer M. M. Cohen heeft den griffier der
Tweede Kamer medegedeeld. dat hij wegens
langdurige ziekte zich verplicht voelt ontslag te
nemen als lid - der Kamer De heer Cohen had
sinds 1936 zitting in de Tweede Kamer voor den
Vrijz.-Dem Bond.
(Adv Ingez. Med.)
De remedie:
„ledereen in het Nederland
sche leger houde ooren en
oogen wijd open/'
Geruchten, welke in vele gevallen
overdreven zijn, waren door het
geheele land rond.
(Van een specialen verslaggever).
UTRECHT, 13 Maart
Het is jammer te moeten constateeren, dat zich
sinds de afkondiging van de mobilisatie in ons
land, verschillende gevallen van fraude hebben
voorgedaan, bedreven door burgers en militairen.
Op den voorgrond zij gesteld, dat het niet op onzen
weg ligt aan de veelal overdreven geruchten,
welke in Nederland omtrent knoeierijen met leve
ranties aan legeronderdeelen, of diefstallen, door
militairen alleen of in samenwerking met bur
gers gepleegd voedsel te geven. Maar het is wel
van algemeen belang, dat aan verschillende ge
vallen, welke ontdekt zijn, ruchtbaarheid gegeven
wordt, opdat mede daardoor aan de- geruchten,
welke in verschillende deelen van ons land o.a.
de Vechtstreek rondwaren, een einde gemaakt
kan worden.
Wij hebben, naar aanleiding van vrij alarmee-
rende berichten, welke o.a uit de Vechtstreek af
komstig waren, een globaal onderzoek ingesteld,
daarbij diverse instanties, die tot oordeelen be
voegd zijn, inschakelend. Het resultaat? In de eer
ste plaats de algemeene conclusie, dat er en dan
niet alleen in de tot garnizoenen gepromoveerde
gemeenten aar de Vecht gestolen wordt Inder
daad: door de mobilisatie zijn militairen zoowel als
burgers in de gelegenheid gekomen zich op slink-
sche wijze en ten koste van 't Rijk! te ver
rijken. Maar daaraan zij direct toegevoegd, dat de
militaire autoriteiten, zoodra zij de lucht van
knoeierijen bespeuren, op de meest stringente wijze
ingrijpen. De Nederlandsche burgerij heeft dit
kunnen constateeren bij het enkele maanden gele
den ontdekte geknoei bij den aanleg van verdedi
gingswerken. Een simpele uitlating van eer ont
slagen uitvoerder, ten aanzien van gebouwde ka
zematten. die in tijden van gevaar niet voldoende
dekking aan de inatterden zouden bieden (deze
fraude is in de Vechtstreek ontdeki en wij stellen
er prijs op te verklaren, dat dit geen werken be
trof. welke onder leiding van Stellmgbouw ston
den en staanheeft toen geleid tot een uiterst scherp
onderzoek Het gevolg was. dat verschillende ka
zematten, waarvoor veel te weinig cemeni en bo
vendien nog zand van inferieure kwaliteit gebruiki
was. gesloopt zijn om opnieuw te worden gebouwd
De gedroomde winst van de knoeiers zou enkele
duizenden guldens bedragen hebben indien deze
manipulaties niet ontdekt waren Een tweede ge
val van fraude lekte uit te Bilthoven. waar mili
taire koks. in samenwerking met burgers, levens
middelen wisten machtig te worder en vooi eigen
rekening verkochten Weer een ander geval betrof
het geknoei met het vervaardigen van uniformen
<de wattengeschiedenis) een vierde geval deed
zich voor bij het keuren van gerequireerde auto's,
waarbij steekpenningen een zeer belangrijke rol
speelden, om wagens af te laten keuren, c.q. boven
de werkelijke waarde te taxeeren. Een vijfde geval
betrof Muiderberg een zesde Amersfoori (zandrii-
ders)
Keeren wij terug naar de Vechtstreek Ook
daar make men zich niet al te ongerust. En men
blaze vooral niet het vuur der geruchten aan. Want
ook dóór wordt een uiterst scherp onderzoek inge
steld naar de gestes van militairen en burgers, die
zich ten koste van het Rijk meenen te kunnen ver
rijken. Voorop gesteld zij. dat men in een gemeente
als Breukelen b.v. in den soldatenmond heet dit
dorpje „Oss-aan-de-Vecht" inderdaad stof
praten heeft. Herhaaldelijk heeft burgerij langs
achterdeurtjes vernomen, dat „eer weer één" door
de politietroepen gearresteerd zou zijn. Herhaalde
lijk ook heeft men verschillende der aldaar ge-
egerde militairen met een lid van het zod.uitste
kend werk verrichtende Korps politietroepen, zien
vertrekken En meteen wist men dan te vertellen,
dat een nieuwe arrestatie aan de talloos vele was
toegevoegd. Hoevee) militairen terug kwamen en
-komen, wordt niet verteld. „Men" fluistert alleen,
dat er thans reeds 25 arrestaties zijn verricht.
Weten doet men het niet! En gezien het feit, dat
het onderzoek in tal van gevallen nog gaande is,
laten de betreffende instanties zich daarover
recht niet uit!
Toch blijkt er in Breukelen wel het één en ander
gebeurd te zijn. Zoo zijn daar een menage-meester
en een dienstplichtig korporaal gearresteerd, om
dat zij „onder één deken" bleken te liggen Het
geval, waarover de tongen danig in beweging zijn
gekomen .ligt aldus, dat de korporaal, die in de
burgermaatschappij een engros-zaak in dekens
heeft, steekpenningen heeft gegeven aan den me
nagemeester voor elke deken, welke de laatste
voor het Rijk aankocht Mits de zaak van den kor
poraal de leverantie had.
Voorts is men, door fouilleering van met verlof
vertrekkende soldaten, tot de ontdekking gekomen,
dat er diefstallen uit de cantine werden gepleegd
Ook hier is dus een onderzoek met resultaat
ingesteld. En zoo zijn er meer. kleinere of groo-
tere affaires, welke de militaire autoriteiten en de
politietroepen genoopt hebben tot een diepgaand
en ernstig onderzoek.
Wij doelen hier o.m. op de in de gemeente Ter
Aa ontdekte knoeierijen bij de militaire admi
nistratie Een vaandrig, die op een gegeven oogen-
blik aldaar de boeken en bescheiden moest overne
men. constateerde, dat er verschillende posten dub
bel ingeboekl waren Hij maakte deze zaak aan
hangig bij zijn superieuren, waarna onmiddellijk
een uitgebreide controle werd gehouden Het
daarbij gebleken dat verschillende kunsttoeren in
de boeken waren verricht om deze sluitend te ma
ken De schuldigen zijn van hun functie ontheven
en zullen zich waarschijnlijk voor den Krijgsraad
ie verantwoorder hebben. Dan zal ook moeten
blijken of het hier inderdaad een oplichtingsaffairp
betreft Want het staat nog niet vast of de boeken-
vervalschers het Rijk door hun handelingen be
nadeeld hebben Mogelijk is ook dat zij. uit angst
dat de boeken niet kloppend te krijger waren ge
fingeerde uitgaven hebben geboekt en evenzoo ge
fingeerde betaalbewijzen hebben uitgeschreven
Zeker: men zal allicht geneigd zijn uit het boven
staande de conclusie te trekken, dat het bij het le
ger niet in orde is. Dan vergeet men echter, dat er
ook in de burgermaatschappij, goede en kwade ele
menten zijn. Welnu: in het gewone leven bestraft
men de kwaadwillenden en al diegenen, die zich
aan een andermans eigendom vergrijpen Dat laat
ste geschiedt bij hel leger evenzoo.
Er is geen reden om aan te nemen, dat de
militaire autoriteiten gevallen van knoeierijen
met gesloten oogen voorbij gaan. Integendeel:
Haagsche spionnage-zaak.
Twee en een half jaar tegen v. H. geëischt
Invrijheidsstelling van mevr.
H.v. A. gevraagd, doch geweigerd.
Nadat de Haagsche rechtbank gisterochtend
de zaken tegen twee der bij de bekende Haag
sche spionnage-kwestie betrokkenen had be
handeld tegen inr. B. werd twee jaar gevan
genisstraf geëischt, tegen mevr. v. H.v. A. een
jaar heeft gistermiddag de heer v. H. terecht
gestaan. Tegen hem werd 21/jaar gevange
nisstraf geëischt.
De verdediger van mevr. van H.-van A., mr. E.
G. S. Bourlier, die nog in de morgenzitting met zyn
pleidooi was begonnen, heeft dit in de middagzit
ting voortgezet. Aan het eind ervan heeft mr. Bour
lier onmiddellijke invrijheidsstelling van mevr. van
H. gevraagd.
De rechtbank heeft dit verzoek afgewezen.
Hierna moest de heer van H. terecht staan, wien
ten laste is gelegd, dat hij geheime stukken lijsten
van het bureau zeescheepvaart, waarin vermeld
stonden de namen van Nederlandsche schepen, wel
ke in het buitenland waren aangehouden in han
den heeft gespeeld van een vreemde mogendheid
door ze aan den genaturaliseerden Duitscher S. te
laten zien, die getracht heeft ze aan een vreemde
mogendheid te zenden.
In deze zaak, die ook met gesloten deuren werd
behandeld, werden als getuigen gehoord de genatu-
raliseeerde Duitscher S., de ambtenaar mr. B., die
's ochtends terecht had gestaan en de directeur van
den economischen voorlichtingsdienst, dr. T. P. van
der Kooy, terwijl op verzoek van de verdediging nog
gehoord werd de echtgenoote van van H.
In zijn requisitoir, dat omstreeks half vier beëin
digd was, heeft de officier van justitie tegen van H.
wegens poging tot het misdrijf van art 98 W. v. S.
een gevangenisstraf voor den tijd van twee en een
half jaar geëischt.
Hierna was het woord aan de verdediging, welke
;edeeltelijk door mr. Bourlier en gedeeltelijk door
verdachte zelf werd gevoerd.
De heer van H. zeide, dat hij zich in deze zaak ge
heel onschuldig gevoelde. In verband met de rijks-
levensmiddelendistributie voor armlastigen er
werkloozen, welke hij organiseerde, wilde hij op de
hoogte zijn van den aanvoer van levensmiddelen
naar Nederland en daartoe had hij aan mr B. de
lijsten van in het buitenland aangehouden Neder
landsche schepen gevraagd om te zien hoeveel stag
natie er in den aanvoer zou zijn.
Op den avond van Vrijdag 14 November kwam
van H. met deze lijsten thuis en het was een heel
werk ze allemaal door te nemen en over te schrijven.
Van H. had een geleend fototoestel in huis en S
zou nu tegen hem gezegd hebben: „waarom fotogra
feer je die lijsten niet, dat is toch veel eenvoudiger"
Daar van H. het fijne werk van stukken fotogra
feeren niet meester was heeft S. aangeboden dit te
doen. Intusschen was ock mr. B. binnengekomen en
gezamenlijk keken zë toe, hoe S. het fotoapparaat in-
telde om de lijsten te fotografeeren.
Later is gebleken, dat S. zich de negatieven heeft
toegeëigend met het doel ze aan een vreemde mo
gendheid uit te leveren, doch dat heeft van H., zoo
deelde hij tot zijn verdediging mede, niet geweten
Hij wist ook niet, dat de stukken geheim waren. Ze
waren gestencild en iedereen op het departement
kon ze krijgen.
De uitspraak in alle drie deze zaken is vastge
steld op 28 Maart.
Spionnage op Ameland.
De officier van Justitie bij de rechtbank te
Leeuwarden heeft heden tegen den 39-jarigen J. B
en den 44-jarigen A. de F., beiden uit Den Haag
respectievelijk vier maanden en vier jaar gevange
nisstraf geëischt wegens spionnage op Ameland.
Diefstal van militaire kleeding-
stukken.
Twee militairen en een burger in arrest.
De gemeentepolitie te Sittard heeft twee aldaar
gedetacheerde militairen en een burger aangehou
den, terzake van diefstal, resp. heling van militaire
kleedingstukken.
In de woning van den burger werden verschil
lende militaire kleedingstukken aangetroffen en in
beslag genomen. Het daarop ingestelde onderzoek
leidde tot de aanhouding van de beide militairen, die
ter beschikking van de militaire autoriteiten zullen
worden gesteld.
Deze diefstal werd ontdekt te Nieuwstadt, waar
een inwoner in het bezit bleek te zijn van een mili
air kleedingstuk
men treedt er zoo streng mogelijk tegen op, al
of niet met behulp van de politietroepen. die
wanneer zij zich eenmaal in een knoeiersaffaire
hebben vastgebeten, pas loslaten, als de knoeiers
ziin gevat
Gelukkig telt het Nederlandsche leger, naast de
kwade elementen, ook en dat is het gros mi
litairen, die zich in geen geval met knoeierijen be
zig houden. Een prachtig voorbeeld daarvan is een
in de Vechtstreek gelegerd dienstplichtig korporaal,
die, met verlof in zijn woonplaats zijnde tot zijn
verwondering constateerde, dat bij zijn moeder
thuis mannen aan de deur tegen een uitersl „zacht"
prijsje levensmiddelen en goede waar ook' te
koop aanboden. Hij vertrouwde hei niet. maakte
zijn superieuren deelgenoot van zijn vermoedens
waarop direct aan de politietroepen verzocht werd
een onderzoek in te stellen. Deze namen de zaak
ter hand en slaagden er in binnen enkele dagen, in
samenwerking met de gemeentepolitie, te Amster
dam en andere plaatsen een aantal militairen en
burgers aan te houden. De militairen maakten zich
nl., meester van aan het leger toebehoorende le
vensmiddelen. Deze werden door burgers „goed
koop" gekocht heling! en later met een zoet
winstje van de hand gedaan.
En thans. de weg naar verbetering! Wij. var
onzen kant. zouden een bepaalde instantie of een
bepaald onderdeel van het Nederlandsche leger niet
graag de schuld geven van het feit. dat er door
kwade elementen munt geslagen kan worden
ten koste van het Rijk! uit de algeheele situatie
zooals deze tijdens en na de mobilisatie geworden
is. In de practijk zullen degenen die willen knoeien
altijd wel kans zien hun slag te slaan Men kan du?
o-mogelijk zeggen, dat het hier tekortkomingen
betreft van een bepaalden diensttak Daarmede zou
men diegenen, die zich ten doei gesteld hebben hun
taak in 't leger zoo goed mogelijk te verrichten on
verdiend beschuldigen.
Wel kan er en dan zeer in het algemeen
der nadruk op gelegd worden dat men „ooren en
oogen" wijd open zal moeten houden Dat geldt
voor iedereen, die in het Nederlandsche legei diensi
doet Opletten, uitkijken en. zoo veel mogelijk
controleeren Ziedaar de remedie tegen vee) onge
rechtigheden, welke zich in en om 't leger hebben
afgespeeld, zich nog wel afspelen en ook nog wel
zullen afspelen. Houde men zich daaraan, dan zal
het aantal knoeigevallen binnen korten tijd tot
zeer geringe proporties slinken, temeer omdai
en in de Vechtstreek ls dit duidelijk gebleken
streng optreden en ingrijpen een heilzame uitwer
king heeft.
(Nadruk verboden).
Eenmaal 's jaars komt men u vragen
Voor een zeer lofwaardig doel;
Eenmaal (u hebt niet te klagen)
Moet dan ook die aanslag slagen,
Op uw beurs en uw gevoel.
Zaterdag zal 't nu weer komen
Tot die eene maal per jaar;
Dus de beurs ter hand genomen,
Dat bescheiden giften stroomen,
Tot een prachtsom bij elkaar.
Ik hoef nauwlijks te vermelden,
Wat u vaak reeds hebt gehoord;
Vele niet te werk gestelden
Moeten het nog steeds ontgelden,
In den dubblen zin van 't woord.
Wilt u daaraan even denken.
Als men morgen u weer vraagt,
Dan zult u zonder mijn wenken,
Ook uit medeleven schenken.
Voorzoover uw beurs 't verdraagt.
Als ik even aandacht wekte,
Voelt u wel dat ik dit dêe,
Opdat het tot voordeel strekte
Van de jaarlijksche collecte
Van het Crisiscomité
Ik doe mee, doe gij ook mee!
Wie een smal gezichtstype
heeft, kan het best een
hoed kiezen met een zeer
smallen rand. Dat staat bij
zonder goed; vooral als U
er de Juiste tint bij kiest.
Bij KOSTERMANS hebt U
keuze uit ruim 1450 model
len, tinten, maten en prij
zen, en dèsgewenscht ter
zake kundig doch be
scheiden advies.
KL. HOUT5TR. 58 GEN. CRONJ ESTR. 5
(Adv. ingez. Med.)
DE TORPEDEERING VAN DE
„BURGERDIJK".
Raad voor de Scheepvaart
onderzoekt de zaak
DUIKBOOTKAPITEIN WAS ONVERBIDDELIJK.
Opnieuw was gistermiddag de raad voor de
scheepvaart bijeen voor het onderzoek naar het
verloren gaan van een Nederlandsch schip. Thans
gold het het Nederlandsche vrachtschip „Burger-
dijk" van de Holland Amerika Lijn, dat op 10
Februari op 15 mijl ten Zuiden van Bishop Rock
door een Duitschen onderzeeër aangehouden en
daarna getorpedeerd is.
De „Burgerdijk" was op 30 Januari van New-
York naar Rotterdam vertrokken, geladen met re-
geeringsgoederen, graan en soya-boonen, bestemd
voor de departementen van Defensie en Economi
sche Zaken. Verder was het schip geladen met
250 ton stukgoederen. De „Burgerdijk" mat 6835
bruto register ton. Aan boord bevonden zich 41
personen, namelijk 33 man van de equipage en 8
passagiers.
Alle opvarenden werden gered door het Neder
landsche schip „Edam", eveneens van de Holland-
Amerika Lijn, dat dezelfde route bevoer en in de
nabijheid van de „Burgerdijk" was.
Nadat de duikbootcommandant het schip had
aangehouden, gaf hij den opvarenden gelegenheid
het schip in de sloepen te verlaten, voordat de
boot in den grond werd geschoten. Allen begaven
zich in de booten, waarna zij door de „Edam" wer
den opgepikt.
Voor dit onderzoek was de raad voor de scheep
vaart samengesteld uit prof. mr. B. M. Taverne,
voorzitter, en de heeren J. N. Egmond, C. J. Can
ters en C. L. Julsing, leden.
Gehoord werden de kapitein van de „Burger
dijk", de heer L. M. Scriwanek, en de eerste
stuurman, de heer J. H. C. Dijk.
Als eerste getuige werd de stuurman gehoord.
Op een vraag van den president antwoordt de ge
tuige. dat het schip regelrecht naar Rotterdam zou
gaan. De Engelsche consul in New-York had den
kapitein gezegd naar Falmouth te gaan, doch de
kapitein was niet van plan zich hieraan te houden.
Getuige: Om 4 uur 's middags op 10 Februari
kwam ik boven. Toen zag ik een zwarte stip 4
streken aan bakboord. De kapitein dacht, dat het
een van de rotsen van Bishop Rock was. De koers
was 10 mijl ten Zuiden van Bishop Rock. We zijn
toen direct op de Zuid gegaan.
President: Vermoedde u geen gevaar?
Getuige: Neen, niemand dacht aan een duikboot.
We ging dadelijk looden.
President: Hoe lang bleef u dien koers varen?
Getuige: Ongeveer een half uur. Toen loodden
we opnieuw. Uit de diepte van het water bleek,
dat we geen rots van Bishop Rock gezien konden
hebben. We gingen daarop streek voor streek den
ouden koers loopen Toen verscheen plotseling een
duikboot op 50 meter afstand. De Duitscher vroeg
om onze papieren. We streken een boot en ik ging
'.aar de duikboot toe.
President Waar was die duikboot?
Getuige: De onderzeeër bleef aan bakboordzij.
We konden niet heelemaal in de nabijheid van de
luikboot komen. Op vier voet bleef de sloep liggen.
Toen ben ik aan boord gesprongen. Op den com
mando-toren stond de commandant. Hij was een
ïonge man. Hij vroeg waar we naar toe gingen en
velke lading we hadden.
De papieren interesseerden hem niet. Hiwas er
verbaasd over, dat we o.a. 4000 leege vaten aan
boord hadden en vroeg wat we daarmee deden.
Tenslotte gaf hij drie redenen op waarom hij
ons zou torpedeeren en wel: le. seinen met een
Engelsche haven: 2e. aanloopen van een Engelsche
haven en 3e. zigzag varen. Alle weerleggingen
bleven nutteloos. We kregen een half uur tijd om
in de booten te gaan.
Vijl minuten vóór dit tijdstip moesten we het
licht op het woord „Holland" uitdraaien. Daarna
mocht de marconist de positie seinen.
De verklaring van den kapitein werd voorge
lezen. omdat de heer Scriwanek door de treinver-
raging niet tijdig aanwezig kon zijn.
Deze verklaring kwam overeen met die van den
tuurman. De duikboot was X-2 genummerd
De raad zal later uitspraak doen.
