Over Hollywood's Filmindustrie. X België na zes maanden gewapende neutraliteit Tl Zij levert niet alleen amusement. Maar ook veel bijproducten. Kaasenbrood ZATERDAG 16 MAART 1940 HAART: EM'S D A G B i: A D S Onze Amerikaansche' correspondent schrijft ons: De film moge al of niet ,,'s werelds grootste amusement" zijn, zooals de filmindustrie be scheidenlek beweert, zeker is het, dat vele kooplieden en industrieelen haar reeds thans' •beschouwen als 's werelds grootste verkoopster van speciale producten: de film is moeder van vele bij-industrieën. Dit is een heel interessant verschijnsel dat ik bij een bezoek aan Hollywood eens voor u heb bekeken, liever dan mij te wijden aan allerlei filmpraat over de villa van Clark Gable; de auto's van Garbo; de garderobe van Dietrich en alle andere filmpraat meer, die meer met praat dan met film te maken heeft en die bovendien door de ijverige propaganda-diensten van de diverse filmmaatschappijen als een onafgebroken stroom van zoetigheid en zaligheid over de wereld wordt losgelaten voor al wie naar zulke zalige zoetheid snakken. Mag ik u dus de filmindustrie als moeder industrie voorstellen? Ziet: er was eens een horlogefabriek die heel slecht ging, totdat zij het idee kreeg van Walt Disney het recht te koopen een „Mickey Mousehorloge" in den han del te brengen. Het succes van dat artikel was zóó groot, dat die horlogefabriek er bovenop is gekomen. Dit is slechts één, zij het zeer duidelijk voor beeld. Er zijn honderden van zulke voorbeelden. De poppenindustrie kreeg een ware gezond heids-inenting door de Shiriey-Temple-poppen en „Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen", die prachtige, charmante teekenfilm, bracht plotse- lïngen welstand aan 147 industrieën en particu lieren aan wie Walt Disney de Licentie verkocht om de beeltenissen van het lieve prinsesje en de aardige kleine mannekes voor hun artikelen te gebruiken voor niet minder dan2183 ver schillende nouveautés. Er was een tijd dat Mickey Mouse het vrucht bare industrieele terrein voor zich alléén had. Maar sinds 1930, toen Mickey in den vorm van een pop voor het eerst de markt betrad, heeft hij op die plaats vele mededingers en vrienden gekregen. Op het oogenblik ver koopen de groote film-maatschappijen aan groote modehuizen en stoffenfabrikanten het recht jurken, die film sterren in bekende films dragen, te copieeren, evenals bepaalde stoffen, dassen, overhemden en dergelijke. De boord die Clark Gable als Red Buttler in „Gone with the wind" draagt is speciaal voor hem ontworpen door een boordenfabrikant, die tevens het recht heeft gekocht deze boord in den handel te brengen onder den naam „Red Buttler-boord". U moet niet denken dat dat een kleinigheid is. Clark Gable heeft er 15000 dollars voor gekregen, de fabrikant maakt voor 200.000 dollars reclame voor deze boord, waarvan hij 16.000.000 exemplaren hoopt te verkoopen. U moogt dit gerust nonsens vinden, doch als eco nomisch verschijnsel is het zeer reëel. De „pro ducers" die de film „Gone with the wind" exploi- teeren (een film waarin tientallen millioenen dollars geïnvesteerd zijn!) zijn Metro Goldwyn inc. en David O. Selznick inc. Zij hebben met 75 verschillende fabrieken overeenkomsten geslo ten voor het vervaardigen en in den handel bren gen van ..Gone with the wind" artikelen zooals: sieraden, schoenen, pantoffeltjes, jurken, pyja ma's heeren- en dameshoeden, parfums, choco lade, zilveren en gouden voorwerpen en andere Deze „producers" zullen van 5 tot 15 procent van den omzet van al deze arikelen onvangen. De films die tot nu toe het meeste succes op dit gebied hebben gehad zijn Disney's „Sneeuwwitje" en „Guilivers Reizen" geweest, terwijl het nu reeds vast staat dat deze succes sen geëvenaard, zoo niet overtroffen zullen wor den door Disney's Pinocchio en Alexander Kor- da's „De dief van Bagdad", die juist hun zege tocht door Amerika en de rest van de wereld zijn begonnen. Want deze films hebben in tegen stelling met andere films eveneens groote be koring voor kinderen. En naar men hier in Amerika beweert hetgeen mij ook door Holly- woodsche menschen is verzekerd alles wat het kinderlijke verlangen, zoowel van ouderen als van.kinderen opwekt heeft de grootste han delswaarde althans heden ten dage. Het is aardig hierbij-even op te merken dat dit ook met de film als film het geval is. Rolprenten waarin kinderen de hoofdrollen vervullen in kinderlijke geschiedenissen, trekken zoowel de kinderen als de ouderen aan en hebben dus het grootste publiek. Mickey Rooney is vóór alle andere film spelers en -speelsters de sterkste trekpleister, het grootste kas-succes; hij wordt op den voet gevolgd door de jongedames Temple en Durbln en Garland. Amerikanen, die altijd als echte kinderen verzot zijn op het geven van aardige namen, noemen dit verschijnsel met een goed- fgevonden woordspeling op een ander Ameri- kaansch verschijnsel: het Six-Appeal, de aan trekkingskracht op en door de zes-jarigen. Men heeft mij hier in Hollywood verteld dat door de teekenfilm van Gullivers reizen alleen reeds - hoeveel exemplaren van dit boek in 2 maan den verkocht zijn, denkt u? 2 millioen, in prij zen van 5 tot 50 cent en verder 750.000 kleur boeken, schrijfmappen en dergelijke. Aan glas werk' en drinkbekers met plaatjes van Guili vers avonturen er op is in deze zelfde twee maan den voor 138.000 dollar verkocht. Walt Disney heeft aan zijn Sneeuwwitje behalve de oor spronkelijke reusachtige sommen, naar men hier vertelt, tot nu toe ongeveer een half millioen dollar alleen aan dergelijke auteursrechten ont vangen. En bovendien zit er nog meer aan: al de ze plaatjes en teekeningetjes op allerlei voorwer pen bezorgen de film, waaraan zij zijn ontleend, gratis-reclame. Een van de producers verzekerde mij, dat dit hem een reclame-waarde verschaft waarvoor hij anders ongeveer 300.000 dollar zou moeten betalen. Het bleek mij dat naast alle gewone filmbesog nes dit onderwerp sommige belangrijke film- menschen zeer bezig houdt en dat het als econo- misch verschijnsel belangrijker is dan vele an dere Hollywoodsche feiten, zooals het huwelijk van William Powell, de laatste cocktailparty bij Rosalind Russell of de nieuwe haarkleur van Hedy Lamarr. Trouwens: ten opzichte van het wereldkundig maken van deze wereldschokkende feiten behoeft een zeer tijdelijke bezoeker van Hollywood zich niet in te spannen. Want naast de pers- en propagandadiensten der filmmaat schappijen zélf wonen en werken hier 450 Ame rikaansche en 87 niet-Amerikaansche correspon denten van dag- en weekbladen om alles wat Hollywood betreft, van de nieuwe jurk van Crawford tot de nieuwe film van Selznick, aan de menschheid mede te deelen. Ik mogen nog even wat zeggen over dat andere merkwaardige, nieuwe filmverschijnsel dat ze hier „six-appeal" noemen. Het is een teekenend en typisch tijdverschijnsel, dat niet alleen op filmgebied valt waar te nemen: de vlucht van den benarden mensch-van-onzen-tijd in de lieve, argelooze, zonnige kinderjaren die bo vendien dan nog liever, argeloozei; en zonniger schijnen door den afstand en door de glansjes, kleurtjes en geluidjes die de verkoopers en exploi tanten van illusies die sommige heeren van Hol lywood zijn, eraan geven. Ge moogt dat Holly wood niet euvel duiden. Integendeel: wij allen hebben in deze dagen, mits wij menschen van goeden wille en met een menschelijk hart zijn, behoefte aan de vlucht uit de werkelijkheid. Is het dan geen goed ding dat Hollywood ons deze zoo gemakkelijk maakt en is het geen verheu gend ding dat het juist nu beschikt over een zoo geniaal kunstenaar als Disney om ons de schoon ste en liefste sprookjes, zoo schoon en zoo liefe lijk als hij dat kan doen, te vertellen? Zoo wer den Sneeuwwitje en Pinocchio niet alleen onge kende, materieele kas-records doch zoo gaven zij ons tevens de schoonste en liefste ontroeringen, des harten die moyijenUbenay.envgidz enomuo de kinderlijkste en meest argelooze ontroeringen des harten die mogelijk zijn. Zoo kan, wanneer het groote-mensch-zijn ons, om zoovele aan vaardbare redenen, niet meer bevredigt, het kind dat wij allen zijn, zich voor enkele uren in het beschermende duister der biscoopzalen vrijelijk ontplooien. Dat is voor ontelbaren onzer een be hoefte. En dat de film deze behoefte op zoo schoone wijze bevredigt strekt haar niet anders dan tot eer en ons tot dankbaarheid. Deze behoefte naar de veiligheid bij Popeye den Spinazieman, bij Ferdinand het stiertje met de dichterziel, bij Shirley Temple, Tommy. Kelly, Baby Sandy en andere kinderen van het sprookjesland wordt ook op andere terreinen be^ vredigd. Cultiveering van „that little girl look' is de sleutel van de damesmode en van de krul letjes die de haarkunstenaar in de lokken van tante en nichtje toovert. De nieuwe dansen hee- ten „Boomps-a-Daisy" en „Under the spreading chestnut tree"kinder dansjes in oorsprong. De Crooners, de juffrouwen met een kinderge zicht die de gemechaniseerde jazz het men schelijk accent van de menschelijke stem (trach ten te) geven doen dat op een wijze en toon aard als waren zij niet ouder den Shirley. Alle Amerikaansche vrouwen van 6 tot 60 jaar dragen naïeve strikjes en lintjes in de krullen. Zoo is het Amerikaansche tafereel vandaag den dag. Wanneer u het oppervlakkig bekijkt kunt u er wel eens wat draaierig van worden en een dikke dame van veertig met pogingen tot een hoofd van zes is zeker geen verheven verschij ning. Het kindergekreun der zang-mamsellekes is dikwijls bepaald verachtelijk en irriteerend. Doch niettemin: het verschijnsel is er en onder zijn vaak onaanvaardbare vormen en uitingen ligt zijn aanvaardbaar motief: de menschen hebben mij teleurgesteld, geef men dan ten minste voor eenige uren mijn prilste jeugd terug. Aan dit verlangen is Hollywood op meesterlijke artistieke, schoone en beschaafde wijze tegemoet gekomen. Het zal dit blijven doen zoolang dit verlangen blijft bestaair. (Nadruk den.) Mi'. E. ELIAS. verboden. Auteursrecht voorbehou- ALLE-DAG-KERK. Goede Vrijdag en 2e Paaschdag geen dienst. GROOTE HOUTSTRAAT 131 SMEDESTRAAT 7 2 VERTROUWDE NAMEN NOG NIET IN PRIJS VERHOOGD NOG STEEDS VOOR: F VRAAGT DEMONSTRATIE TEN UWENT BETALING IN OVERLEG (Adv. Ingez. Med.) Als het geluk U tegenstraaltt! Dan worden de toekomstplannen verwe zenlijkt! Deze plannen zijn vele en velerlei. Een der voornaamste is wel het inlichten van de toekomstige woning, het nrrangee- ren van de „gezellige hoekjes", kortom het brengen van „sfeer" en „behaaglijkheid" in het huis Uwer droomcn. Gaarne zullen wc U daarbij behulpzaam zijn en U in onze smaakvolle toonkamere rondleiden. Daar vindt U een keur van meubelen, die alle in onderling verband kunnen worden beoordeeld en uitgekozen. U ziet Uw toekomstige woning vóór U! Onze ervaring zal ook Uw vertrouwen n 1 Verwezenlijk Uwe plannen voor de toekomst bij ons! Kiest t/coc uw 'uUecieuv oh udVLSeuc RARTEUORISSTRAAT 13-17 HAARLEM Opgericht 1853 (Adv. Ingez. Med.) Economische en (.inanci'éeie zoxqen. Onze Brusselsche correspondent schrijft: IJDENS de jongste begrootingsdebatten hebben wij een aantal ministers de balans over het eerste halfjaar „gewapende neu traliteit" hooren opmaken. Men was nogal tevreden. Er zijn veel en groote moeilijkheden hoe zou het in dezen tijd anders kunnen maai er is toch ook veel reden tot voldoening. Het voor naamste is wel dat men in deze zes maanden buiten den oorlog is gebleven. Tegen dat groote feit valt natuurlijk al het andere weg. Nu de winter echter achter den rug is bleek de hoop van vele Belgen clat men ze althans tijdelijk aan de grenzen zou kunnen missen, ijdel. Alleen de vaders van drie of meer kinderen en economisch onmisbare personen als een aantal mijnwerkers, mochten „afzwaaien". Om de daardoor geslagen bres te kunnen herstellen heeft men werkloozen opgeroepen en zelfs de lich ting 1940 werd vroeger dan verwacht in dienst ge nomen.- Dat alles duidt er wel op dat men met het voorjaar in het zicht in Belgische militaire kringen met voorzichtigheid te werk gaat. En de „inciden ten", gelijk men ze officieel eenigszins verzachtend pleegt te noemen, zorgen er wel voor dat de open bare opinie deze voorzichtigheid begrijpt en billijkt. Vooral'het jongste gevecht van een Duitsch bom bardementsvliegtuig tegen de drie Belgische jacht vliegtuigen boven Belgisch grondgebied, hetwelk het leven kostte aan een jong Belgisch luitenant, heeft hier zeer groote opwinding veroorzaakt. Het „incident" gebeurde op klaarlichten dag, om 12 uur 's middags in een heklerblauwen herÖel op 27 K.M. van de grens, zoodat een vergissing uitgesloten moest worden geacht. Omdat den laatsten tijd reeds herhaaldelijk Duitsche vliegtuigen boven Belgisch grondgebied waren gesignaleerd, vreesde men dan ook in het begin dat Duitschland zijn politiek ten opzichte der Belgische neutraliteit had gewijzigd. Nadat de Duitsche regeering haar verontschuldi gingen en schadevergoeding had aangeboden er vooral nadat zij had verzekerd dat zij haar piloten nog eens streng zou herinneren aan het verbod inzake overvliegen van neutraal gebied werd de stemming wat kalmer. Men hoopt nu maar dat Duitschland de noodige sancties zal treffen tegen diegenen onder haar piloten, die zich niet aan de instructies houden! Geslonken voorraden. jA/jTET een 500.000 a 600.000 man aan de grenzen. d. i. ongeveer één vijfde van de actieve bevol king van België, kan de economische en financiëele toestand van het land natuurlijk niet rooskleurig zijn. In de steenkoolindustrie heeft men nog steeds tekort aan productie en zijn de voorraden tot vrij wel nul gedaald, ondanks een kleine verlenging van den arbeidsduur en het openen van oude mijnen. En dat terwijl de steenkool juist voor België in de zen tijd hèt kostbare ruilmiddel is om van het bui tenland de onmisbare grondstoffen voor zijn in dustrie te verkrijgen. De grondstoffeninvoer is ir de eerste 11 maanden van 1939 gedaald var fr. 21.180 millioen in 1938 tot 18.305 millioen er hieraan is het vooral toe te schrijven- dat België in 1939 voor het eerst in plaats van een invoer- een uitvoeroverschot op haar handelsbalans vond van bijna 2 milliard francs. Het zwakke punt van de Belgische economie is en blijft in oorlogstijd haar groote afhankelijkheid van het buitenland voor haar grondstoffen- en levensmiddelenvoorziening Men hoopt nu maar dat de jongste met Engeland en Frankrijk afgesloten accoorden den import gun stig zullen beïnvloeden. Met de levensmiddelen voor ziening is het hier de laatste maanden boven ver het tweede van de negen tunnelstukken is Vrijdag ter bestemder plaatse in de Maas te Rotterdam tot zinken gebracht. - ^rzirbt van de werkzaamheden wachting goed geloopen, zoodat we tot dusverre nog aan de distributie ontsnapt zijn. Wat den uitvoer betreft profiteert België ervan dat de producten van haar ijzer- en staal-, van haar steenkool-, chemische en textielnijverheid in dezen oorlogstijd zeer gezocht zijn en hieraan is het voor al te danken dat de uitvoercijfers over 1939 onge veer op het peil van 1938 bleven, al moet men dan ook met de inmiddels ingetreden prijsstijging reke ning houden en met het feit dat 1938 een ongunstig jaar was. Die prijsstijging zal het land nog wel heel wat hoofdbrekens kosten, omdat hier de loo- nen en salarissen met het indexcijfer der kleinhan delsprijzen op- en neergaan. Voorloopig is er in De cember op de Nationale Conferentie van Werkge vers en Werknemers een accoord tot stand geko men, waarin men althans voor drie maanden de loonen op basis van de jongste prijsstijging stabili seerde. Wat de staatsfinanciën betreft: de Belgische re geering staat ook al voor de taak steeds toenemende lasten op een verminderd nationaal inkomen te moeten heffen. Niet alleen moet zij zorgen voor al die burgers aan de grens, maar er zijn nog steeds een groot aantal werkloozen. De vorige week daalde het cijfer hiervan voor het eerst onder de 200.000 en onder dat van het vorig jaar. Het Belgische volk pot misschien ook in normale tijden vlugger dan bij ons maar in dezen oorlogstijd verhuisden heel wat bankbiljetten naar de traditioneele kous, waaronder natuurlijk veel industrieën te lijden hadden, die voor de binnenlandsche markt wei-ken. Daardoor steeg de biljettenomloop van de Nationale Bank in 1939 met het respectabele bedrag van 6 milliard franc. Daarnaast is er natuurlijk een groote cate gorie, bijv. de gezinnen der gemobiliseerden, die hun uitgaven zoo veel mogelijk beperken moeten. De „onafhankelijkheidsleening". DE Belgische Staat zag reeds voor den oorlog geen kans meer leeningen op langen termijn af te sluiten en heeft vooral sinds September voor de financiering van haar hooge extra uitgaven bij de Nationale Bank moeten aankloppen. Hoewel deze wel een stootje kan verdragen zij heeft in dezen tijd geen goud verloren en bezit op het oogenblik fr. 21,5 milliard of 9,7 milliard meer dan het wette lijk voorgeschreven minimum begon toch het oogenblik gevaarlijk dicht te naderen dat zij de grens van haar z.g. open-marktoperaties (fr. 5 mil liard) bereikte.Vandaar dat de Staat 'n beroep deed op de vaderlandsliefde van zijn burgers en op de in de kous geborgen biljetten en een z.g. „Onafhan kelijkheidsleening", bestaande uit schatkistcertifi caten met een looptijd van 4, 8 en 12 maanden, uit schreef. In ruim vier weken tijds is hierop reeds 1200 francs binnengekomen. Maar de minister van 1 financiën moet tot het einde van het jaar 81/» mil- iiard nieuwe middelen vinden. En van de belastin gen kan men niets meer vragen, nu pas in December l'/-2 milliard nieuwe heffingen werden goedgekeurd die de gewone bégrooting voor 1940 in evenwicht moeten brengen. Als men de biljettenpers niet aan het werk wil zetten zit er niets anders op, dan nieu we leeningen uitschrijven en het economisch leven dusdanig te ontwikkelen, dat er ook voor den Staat wat meer van afvalt. U begrijpt nu ook wel welk een beteekenis men hier hecht, aan het slagen van de Brusselsche „Foire" de Jaarbeurs, die zoo juist is geopend en waar een nieuw paleisje het elfde de veelzeggende titel draagt „La Belgique veut vivre", België wil leven. Daar zijn o.a. de stands ondergebracht van het machtige „Comité Industriel" en van den Handels- dienst van den Staat, die beide trachten het Belgi sche product overal in de wereld te propageeren. Veel werk is er dit jaar ook gemaakt van de Congo, de belangrijke grondstoffenproducente, waarvan het moederland thans groote verwachtingen heeft en die met het batig saldo van haar handelsbalans, dat men voor 1939 op een paar milliard raamt, België tot grooten steun is. Wij zijn dan ook bijna op vader- landsch terrein, want er vlak naast ligt onze Neder- landsche afdeeling, die dank zij de samenwerking van Landbouw, Koloniën, Vreemdelingenverkeer en den Econom. Voorlichtingsdienst tot stand kwam en waarop architect Pieck zijn beste krachten be proefde. De plaats, die Nederland hier inneemt, is in overeenstemming met de politiek van samenwer king, die Nederland en België, landen die voor een deel gelijke zorgen kennen, thans nastreven. Ook al zijn het weer de moeilijkheden van dezen oorlogs tijd, die de politiek van samenwerking weer belem meren. Ik kijk met een zekeren weemoed naar de mooie stand van Vreemdelingenverkeer met den bloeienden hyacintentuin ervoor en het hartelijk „Welkom", dat men er den Belgen toeroept, alsof er geen paspoortformaliteiten bestaan. De Belg, die de goedkoope Amsterdamsche couponboekjes ziet, moet over heel wat doorzettingsvermogen beschikken, voordat hij in den Nederlandschen trein kan plaats nemen. En als we dan weer op de handelsbetrekkingen van België met zijn buren terugkomen zien we dat Nederland in dezen tijd wel een zeer goede klant is. In de laatste vier maanden van het'jaar steeg de uitvoer van België naar Nederland tot het drievou dige van den invoer uit Nederland! De Nederland- sche bewapeningsbehoeften zijn groot en sommige oorlogvoerenden kunnen niet meer leveren. België heeft het voordeel dat het een industrieel exportland is. Als men het land in vrede laat wer ken, hoopt het in dezen tijd het hoofd boven water te kunnen houden. Vrouwen Vredesgang 1940. Op 18 Mei te Amsterdam. Men schrijft ons: Over de geheele wereld gaat de roep om vrede, uit afschuw en vrees voor den oorlog. De bedoeling van den Vredesgang der Vrouwen in 1940 is, dezen roep, deze bede om vrede te versterken. Maar dit niet alleen. Deze innige wensch, die in alle harten woont, vindt immer tè zeer zijn grond in het nega tieve, n.l. in afschuw van den oorlog. De Vrouwen Vredesgang heeft, nu het oorlogs geweld rondom ons woedt, meer dan ooit ten doel de wouwen zich te laten bezinnen op het begrip „vrede"; waarmee bedoeld wordt de opbouw van een internationale rechtsorde, een internationale ge meenschap op de basis van gerechtigheid en liefde. Met dit doel voor oogen kan ook dit jaar de Vredesgang gehouden worden. Ons land is er tot dusver voor gespaard gebleven, rechtstreeks in den oorlog te worden betrokken. Dit legt de vrouwen van Nederland de taak op, mede te helpen aan op bouwend vredeswerk. Alle Nederlandsch vrouwen, zonder onderscheid van goedsdienstige overtuiging of politieke gezind heid, worden opgeroepen tot deelneming aan den zevenden Vrouwen Vredesgang, die dit jaar weder om op 18 Mei (Zaterdag) te Amsterdam zal wor den gehouden. Het gemeentebestuur heeft hiervoor bereids toestemming verleend. VAKOPLEIDING EN VAKEXAMENS INZAKE DE VESTIGINGSWET KLEINBEDRIJF. 's-GRAVENHAGE, 15 Maart. De commissie van advies en bijstand voor de vakopleiding en vak examens in verband met de vestigingswet kleinbe drijf is dezer dagen geïnstalleerd. De commissie is als volgt samengesteld: F. L. van der Leeuw (K N M B) voorzitter, drs. H. L. Jan sen en mr. J. F B. Vermaas (N R K M), J. Har- denbol (Chr. MB), ir. J. van der Waerden en jhr. E. van Heemskerck van Beest (V V A), ir. J. M, Steffelaar en M. Worp (V V H), E. J. F. Manse secretaris.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 10