Haarlem's Dagblad
Hitier en Mussolini
Besprekingen tusschen
Conferentie van 2i uur op den Brenner
De Leidende Idée.
Geheime Conferenties.
SOMBERE TIJDEN?
SOMBERE KAMERS?
Aciikdetv-.-
57e Jaargang No. 17407
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maan'dag 18 Maart 194Ö
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
1.75,'elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarïeven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
VANMORGEN om half elf zijn aan de Duitsch-Italiaansclie grens
besprekingen begonnen tusschen Hitler en Mussolini, die hiervoor
Zondag geheel onverwacht hun hoofdsteden hadden verlaten.
De algemeene indruk in diplomatieke en politieke kringen te Rome is,
dat deze ontmoeting in verband moet worden gebracht met de reis van
Sumner Welles en meer in het bijzonder met de jongste besprekingen, die
de Amerikaansche staatsman gedurende het afgeloopen weekeinde te
Rome gevoerd heeft.
Welles zal tot Woensdag in de Italiaansche hoofdstad blij'ven vertoeven en daar
men Mussolini in den nacht van Maandag op Dinsdag te Rome terugverwacht be
staat volgens welingelichte kringen aldaar de kans dat de Duce, na de bespreking
op den Brenner nog voor diens vertrek, een onderhoud met Welles zal hebben.
De Amerikaansche diplomaat is behalve Zaterdag ook Zondagmorgen door den
Koning van Italië in audiëntie ontvangen. Hij werd vergezeld door den gezant
van de V. S-, Philips. In gezelschap van den ambassadeur begaf Welles zich ver
volgens naar het Chigi-paleis, waar hij een onderhoud heeft gehad met graaf
Ciano. Zondagmiddag werden beide heeren, in gezelschap van den Italiaanschen
minister door den Duce ontvangen. Dit onderhoud duurde vijf kwartier. Kort
daarop vertrok Mussolini met een specialen trein.
Hedenmiddag werd ons gemeld dat de conferentie 2% uur geduurd
heeft. Mussolini is daarop naar Rome teruggekeerd.
Vanmorgen om halfelf hebben Hitler en Mussolini,
vergezeld door Von Ribbentrop en Ciano, elkaar in
het kleine Italiaansche stationnetje Brennerpas ont
moet. In den trein van den Italiaanschen dictator
zijn ze gaan praten. Het sneeuwde en het stationne
tje was met vlaggen versierd en door troepen be
waakt. Een vreemd maar schilderachtig schouwspel
moet het geweest zijn, daar boven in de bergen.
Het is de vijfde ontmoeting van de twee dicta
tors, die zij vandaag beleven. De vierde dus vorige,
was die te München in September 1938, waarbij toen
ook Chamberlain en Daladier tegenwoordig waren.
Ik behoef daar niet verder aan te herinneren. De
vergelijking stemt niet opwekkend.
Waarover de vier staatslieden anderhalf jaar gele
den gingen praten wist toen de geheele wereld.
Waarover Hitler en Mussolini vanmorgen gesproken
hebben weet nog niemand. Misschien zullen er
spoedig mededeelingen komen. Eenige hoop is ge
wekt door het bericht, dat Mussolini Zondagmiddag
Roosevelt's afgezant Sumner Welles opnieuw heeft
ontvangen. Dus vlak vóór zijn vertrek naar den
Brenner, 's Morgens was Sumner Welles bij den
Koning van Italië en bij graaf Ciano geweest. Van
daag brengt hij opnieuw een bezoek bij den Paus.
Dat klinkt alles nogal gunstig. Nadat de Ameri
kaan, die zijn Europeesche rondreis in Italië begon
en toen al bezoeken bij al die persoonlijkheden
bracht, in Berlijn, Parijs en Londen is geweest,
bezoekt hij hen opnieuw en na zijn gesprek met
Mussolini begeeft deze zich meteen naar dien berg
om Hitier te spreken. Er zit wat in. Men zou het
met meer hoop aanzien als Hitler in den laatsfen
tijd niet zoover was gegaan in zijn eischen, dat hij
den afstand van de Engelsche sleutelposities Gibral
tar, Malta en Cyprus in de Middellandsche Zee en
Singapore in den Indischen Oceaan door hem
aangeduid als rooversnesten had gevraagd en als
men van Engelsche en Fransche zijde niet telkens
te hooren kreeg dat vrede sluiten met het régime-
Hitier eigenlijk niet mogelijk voor de geallieerden is.
Het Fransche blad „l'Ordre" heeft vandaag nog de
meening te kennen gegeven dat zelfs onderhandelen
met Hitier thans een nederlaag voor de geallieer
den zou beteekenen. Hetgeen overigens een krasse
voorstelling van zaken is, die vele Engelschen en
Franschen niet zullen onderschrijven. Maar het
optimisme over de ontmoeting op den Brenner kan
voorloopig niet anders dan zeer gematigd zijn.
Nu wilde ik over heel iets anders schrijven dat
toch wel verband met het Duitsche standpunt houdt.
Namelijk over prof. dr. E. F. Sauerbruch. Deze
Duitsche medicus is niet alleen onder zijn vakge-
nooten een man van internationale vermaardheid,
maar bovendien bekleedt hij in het huidige
Duitschland een merkwaardige post. Hij voert niet
slechts den titel „Geheimrat", maar is meermalen
opgetreden als medisch adviseur van Hitier zelf.
Deze professor nu heeft in den Haagschen Kring
van de Mij. tot Bevoi'dering der Geneeskunst een
zeer merkwaardige rede gehouden: een lezing over
Mensch en Techniek. Daarin en in een onderhoud
met een verslaggever van de Telegraaf heeft hij
dingen gezegd, die wel geheel anders klinken dan
de betoogen van zijn hooggeplaatsten patient.
Prof. Sauerbruch heeft verklaard dat de fout van
dezen tijd is dat wij schitteren in technisch opzicht,
maar gebrek hebben aan een leidende idée. De vo
rige eeuw schoot daarin, tijdens den opbouw der
techniek, al te kort. En techniek zonder idée is het
gevaarlijkste wat er is. De techniek moet door een
gedachte beheerscht worden, anders ontwikkelt zij
krachten die wij niet meer baas kunnen blijven. De
Duitsche techniek wordt z.i. thans wél door een idée,
de staatsidée van het Derde Rijk, beheerscht. Het
Duitsche volk, zegt hij, heeft weer een geloof, dat de
techniek overheerscht. Na 1918 hadden de verant
woordelijke staatslieden Europa een leidende ge
dachte moeten geven. Welke? Het opgeven van
winzucht en zelfzucht. Wij moeten opnieuw leeren
dat wij allen menschen zijn. Allen, ook de vijand
Wij moeten met het materialisme breken.
De professor heeft daarop gepleit voor meer be
grip tusschen Duitschers en Engelschen. Ook wij
maken fouten, heeft hij gezegd. Natuurlijk! Wij
moeten tot elkaar komen. Hij vindt het in Holland
zoo aangenaam, omdat hier deze gedachte leeft.
Het Nederlandsche volk voelt haar aan. Duitsch
land heeft groote sympathie voor Nederland. Prof.
Sauerbruch bewondert de voornaamheid van de
Nederlandsche pers.
„Wanneer men mij en een paar Engelsche col
lega's om een tafel zette neen, geen bankiers of
economen, want die denken alleen aan het mate-
rieele, maar een paar artsen dan hadden wij
morgen vrede. We konden hem zóó sluiten", heeft
Hitler's medicus gezegd.
En toen is hij nog wat verder gegaan: „Er is toch
een Europeesch cultuurniveau, waarop men elkaar
begrijpt. Oorlog is waanzin. De oorlog moet snel
eindigen; dat zal niet gaan zonder wederzijdsche
concessies. Een nieuw Europa krijgen wij nooit zon
der dat de formidabele techniek zich onder een lei
dende gedachte stelt: het besef van wat de mensch
is. Wij moeten elkaar leeren verdragen: ook onze
eigenaardigheden. En ik geloof dat het inzicht zal
winnen, den oorlog ten spijt.
In zijn rede voor de Haagsche medici heeft prof.
Sauerbruch vooral betoogd dat de mensch zich niet
door de techniek moet laten beheerschen en zich
van haar dwang ontdoen. Dan komt hij weer in
het bezit van onmetelijke irratïoneele waarden en
dan komt de schoonste bloem van de menschelijke
cultuur: de menschelijke goedheid, weer tot haar
recht.
Met Goethe heeft hij gezegd: Wat de wereld ten
innigste samenbindt weten wij niet. De natuurwe
tenschappen hebben niet de laatste openbaring van
het laatste geheim gebracht. Wij moeten zeggen:
wij weten het niet. Boven ons heerschen krachten,
waarvoor wij het hoofd in deemoed moeten buigen.
Ik zou meer hoop op het resultaat van den Bren
ner hebben, als prof. Sauerbruch daar den boven
toon had ge; erd. Maar ik vind het toch belangrijk
en hoopvol dat een man als deze in zijn positie, zoo
spreekt. P-
Praten, praten, steeds maai- praten
Doen gewiekste diplomaten,
Is 't in proza, is 't in rijm?
Is 't in daverende frases?
Is 't in dreunende oekases?
'k Weet het niet, het is geheim.
Praten, praten, al maar praten,
Namens volkeren en staten,
Gaat het over feller strijd?
Over het herstel van rede?
Over wegen naar een vrede?
't Is al geheimzinnigheid
Praten, praten, alom praten
En millioenen van soldaten,
Staan al vele maanden klaar,
Om hun plichten te betrachten,
Als het woord, dat zich laat wachten,
Hen beveelt van hoe en waar.
Praten, praten, stiekum praten,
Niemand weet van resultaten,
Want er lekt geen woord van uit:
En hoeveel men moog' verhalen,
Men zwijgt ook in alle talen,
Over plannen of besluit
Praten, praten, zal dit praten,
Onze wereld toch nog baten?
Niemand schaft hierover raad;
Vast staat slechts: millioenen hopen,
Dat het nog goed af zal loopen.
Zoolang er nog wordt gepraat.
P. GASUS.
De Fransche legerberichten.
Zaterdagavond: „Wederzijdsche artillerie-activi
teit in het gebied van de Saar. Onze posten heb
ben ten westen van de Vogezen vijandelijke pa
trouilles teruggedrongen. Eenig schieten langs den
Rijn".
Zondagochtend: „Niets te melden".
Zondagavond: „Duidelijke bedrijvigheid der ver
kenningselementen ten westen van de Vogezen".
Maandagmorgen: „Een vijandelijke indringings-
poging ten oosten van de Moezel is op het vuur
van onze artillerie en infanterie afgestuit".
Het Duitsche legerbericht.
Het opperbevel der Duitsche weermacht deelt
buiten de elders in dit nummer vermelde aanval
len op de Britsche kust medef Ten Zuid-Westen
van Zweibrücke is op 15 Maart een vijandelijke
verkenningspatrouille teruggedreven. Een eigen
verkenningspatrouille heeft op 16 Maart aan het
Saarfront een Franschen waarnemingspost zonder
eigen verliezen uiteen geslagen. De luchtmacht
heeft verkenningsvluchten gemaakt boven de
Noordzee en Oost-Frankrijk. Duitsche jachtvlieg
tuigen hebben ten Westen van Breisachl een Fran
sche kabelballon brandend neergeschoten.
DUITSCH VLIEGTUIG OP DEENSCH GEBIED
NEERGESTORT.
Nabij Köbelev, in het Noordwesten van het
eiland Lolland, is Zondag een Duitsch militair
vliegtuig neergestort.
De uit twee personen bestaande bemanning heeft
zich met valschermen gered
De beide Duitschers zijn, nadat zij bij een boer
derij om voedsel hebben gevraagd, geïnterneerd.
Dat is fout. Als de tijden
somber zijn, neem dan
juist een vroolijk, licht en
blij behang! Dat is noodig.
En 't heeft veel invloedl
Alléén in moderne, prettige
lichte behangsels hebben
we al honderden dessins
en tinten te Uwer keuze, in
prijzen van 15 ct. tot 1.50.
Wilt U onze stalenboekeh
eens zien? Bel ons even.
H. M. BAKKER
Gen. Cronjéstraat 135 Haarlem Telef. 11657
(Adv. Ingez. Med.)
Von Ribbentrop en Ciano reisden mee.
Vanmorgen om tien uur is Hitier, vergezeld
van den rijksminister van Buitenlandsche Za
ken, Von Ribbentrop, op het Italiaansche sta
tion Brenner aangekomen. Mussolini, die ver
gezeld was van den Italiaanschen minister van
Buitenlandsche Zaken, graaf Ciano, wachtte
Hitier op en verwelkomde hem op zeer harte
lijke wijze. Na de begroeting en het inspec-
teeren van de eerecompagnie aldus meldt
het D.N.B., begaven zich Hitler en Mussolini
naar den salonwagen van den Duce waar de
besprekingen begonnen.
Mussolini heeft den nacht doorgebracht in zijn
specialen trein te Bressanone, niet ver van de
grens, waar de trein te middernacht was aange
komen. De stad, waar het sinds vanochtend
sneeuwt, is evenals het station met Duitsche en
Italiaansche vlaggen versierd.
Op de perrons staan afdeelingen Alpenjagers en
infanteristen opgesteld.
Volgens het D.N.B. was de ontmoeting tusschen
Führer en Duce reeds langen tijd geleden vastge
steld
Weer geruchten over „vredesoffensief".
PARIJS 18 Maart (Havas). De „Ordre" ziet
in de opeenvolging der gebeurtenissen van het laat
ste weekeinde, de aanwijzing, dat een vredesoffen
sief op handen is. De Duce en achter hem de
Führer vleien zich met de hoop door bemiddeling
van Sumner Welles hierin Roosevelt te kunnen
betrekken. Wij hebben goeden grond om aan te ne
men, zoo voegt het blad eraan toe, dat Sumner
Welles te verstaan heeft gegeven, dat de stemming
te Londen en te Parijs niet van dien aard is, dat zij
de voorspelling van Mussolini: „de vrede is meer
nabij dan men meent", kan rechtvaardigen.
De „Jour" schrijft: ,,Er zijn aanwijzingen dat
Hitler, die de Balkanstaten in zijn voordeel wil
ncutraliseeren, thans Italië in zijn kring tracht te
betrekken door aan Italië de verzekering te geven
dat het niets te vreezen heeft van de ondernemin
gen der Sovjet Unie. De kwestie van ontspanning
in de Italiaansch-Russische betrekkingen hangt na
tuurlijk af van de houding van Moskou op den
Balkan.
Het schijnt, zoo besluit het blad, dat het onder
houd tusschen Hitler en Mussolini ook nog een an
der doel heeft, n.l, dat Hitier nader vorm zou willen
geven aan het vredesoffensief, dat door de Wilhelm-
strasse en door de Duitsche propaganda op touw
gezet is.
Volgens de „Excelsior" is het niet geheel uitge
sloten dat de Führer nauwere samenwerking tus
schen Duitschland en Italië in overweging wil
nemen, teneinde het bolsjewisme op den Balkan
den weg te versperren en zoodoende de gunst te
winnen van president Roosevelt en den Paus, van
v/ie hij hoopt dat zij te Parijs en Londen zullen be
middelen ten behoeve van een compromis-vrede.
De „Epoque" schrijft. Na de rede van Roosevelt,
waarin de voorwaarden voor een rechtvaardigen
vrede zijn uiteengezet, schijnt het dat de Duitsche
manoeuvres.tot mislukking gedoemd zijn.
In de „Ordre" schrijft Emile Bure nog: Als
Frankrijk en Engeland ermede aceoord zouden gaan
met Hitier te onderhandelen, zouden zij snel afglij
den naar het graf, waar zij Oostenrijk, Tsjecho
Slowakije en Polen niet uit hebben kunnen trekken.
Vrede zou op het oogenblik voor de geallieerden
een nederlaag beteekenen
Engelsch commentaar.
LONDEN 17 Maart (Reuter^. Verscheidene
bladen brengen de aanwezigheid van Welles in
verband met nieuwe Duitsche vredesvoorstellen, die
door Welles moeten worden overgebracht.
De „Times" verklaart in een hoofdartikel: De
eenstemmigheid, waarmede het denkbeeld van een
opgelapten vrede voor de Westelijke democratieën
van de hand wordt gewezen, moet Welles alleszins
duidelijk geworden zijn.
De indruk te Washington.
WASHINGTON 17 Maart (Reuter). De aan
dacht in politieke kringen is in hoofdzaak gericht
op de ontmoeting tusschen Hitler en Mussolini,
doch tot nu toe wijst niets erop dat Sumner Welles
hierbij betrokken is. In de kringen van het staats-
departement wordt geen commentaar geleverd, doch
welingelichte politieke kringen zijn geneigd te ge-
locven, dat de bijeenkomst eerder wijst op een
Duitsch vredesinitiatief dan op het voornemen van
Italië, aan de zijde van Duitschland in den oorlog
te gaan. Men acht het mogelijk dat de bespreking
Het woord is aan
Barry Cornwall:
De lielft van het leed, dat wij in onze
harten bewaren, is leed, omdat wij het be
waren.
ten doel heeft Mussolini in staat ie stellen Duitsch-
land's laatste woord aan Welles over te brengen.
Vijfde ontmoeting.
De conferentie aan den Brennerpas is de vijfde
ontmoeting van beide staatshoofden. De vooraf
gaande waren: de bijeenkomst var. Venetië in Juni
1934, de Duitsche reis van Mussolini in September
1937, de Italiaansche reis van Hitler in Mei 1938 en
het gemeenschappelijke werk tijdens de conferen
tie van München m September 1938.
Wenschl Rusland vrijhavens aan de
Zweedsclie en Noorsehe kust?
Het Zweedsche „Af ton bladet" verneemt uit Mos
kou dat de Sovjetregeering het voornemen heeft
met Finland onderhandelingen te openen over een
handelsverdrag en met Zweden en Noorwegen over
conventies-, die niet alleen betrekking hebben op
den goederenruil, maar ook op het transito van
Russische goederen naar havens aan de Westkust
van Zweden en de Atlantische kust van Noorwe
gen. Het genoemde blad voegt hieraan toe dat den
beiden Scandinavischen landen gevraagd zal wor
den vrijhavens ter beschikking te stellen van Rus
land Deze havens zijn nog niet uitdrukkelijk aan
gewezen.
Hongaarsclie premier naar Italië.
BOEDAPEST, 18 Maart. De Hongaarsche mi
nister-president, graaf Teleki, zal zich vandaag of
morgen naar Triëst begeven teneinde zijn Paasch-
vacantie in Italië door te brengen. Ofschoon dit
bezoek een particulier karakter heeft, neemt men
aan dat hij de gelegenheid zal benutten voor een
onderhoud met Mussolini te Rome. Men is van oor
deel dat Teleki zich bovendien van het diploma
tieke contact tusschen Italië en Duitschland op de
hoogte wil stellen.
(United Press).
DE HEER R. C. T. ROOSMALE NEPVEU
OVERLEDEN.
's-GRAVENHAGE, 18 Maart. Zaterdagavond
is geheel onverwachts aan een hartverlamming over
leden de heer R. C. T. Roosmale Nepveu, tot Oc
tober 1939 Nederlandsch gezant te Boedapest. De
heer Roosmale Nepveu was op weg naar Neder
land en logeerde bij vrienden te Waremme dicht
bij Luik.
De meeningsverschillen bij de
Indische Nationalisten.
Gandhi geeft zijn oordeel.
RAMGARH, 18 Maart.
In een exclusief'interview met den United Press-
correspondent Packard verklaarde de Britsch-In-
dische leider Mahatma Gandhi dat de strijd voor
onafhankelijkheid van Indië onafgebroken zal
voortduren. Hij hoopte dat Engeland Indië intus-
schen als een vrije natie zou behandelen. Aangaan,
de de anti-compromisgroep van Bose zeide Gandhi:
„Er is feitelijk geen verschil van meening tusschen
Bose, het Congres en mij. Wij willen alle drie de
onafhankelijkheid en wel zoo spoedig mogelijk".
„Wat de vraag van een algeheele onafhankelijk
heid betreft, er is geen plaats voor een compro
mis", aldus Gandhi verder. „Wanneer het echter
een gemeenschappelijke zaak van Indië en Enge
land zou worden, dan is er zeker ruimte voor een
compromis, dat dan de vele practische moeilijk
heden zou betreffen, die zich zullen voordoen". Op
de vraag of hij de statutaire onafhankelijke zou
proclameeren, nu Engeland in oorlog is, antwoord
de Gandhi: „Hoe zou ik dat kunnen onder de te
genwoordige omstandigheden?" Wat ik bedoel is
een politieke verklaring en een onmiddellijke ac
tie voor zoover deze practische uitvoerbaar is. De
wettelijke machtsoverdracht zal misschien moeten
wachten tot de oorlog voorbij is Intusschen moe
ten wij als een vrije natie behandeld worden". „De
burgerlijke ongehoorzaamheid zal eerst beginnen,
wanneer ik er zeker van ben dat het parool van
het niet gebruiken van geweld strikt in acht geno-
mèn wordt".
(United Press.)
Finsclie delegatie op weg naar
Moskou.
(Men zie ook pag. 5)
HELSINKI, 18 Maart (Havas). Paasikivi en
Vaino Voionma, die namens de Finsche regeering
met de Sovjets de onderhandelingen zullen voeren
over verschillende details betreffende de uitvoering
van het Dinsdag tusschen de Sovjet Unie en Fin
land gesloten vredesverdrag, zijn vanochtend via
Stockholm naar Moskou vertrokken.
Woensdag a.s. zullen de ratificatie-oorkonden van
het vredesverdrag worden uitgewisseld.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
^.iniutiiMim^ i vn
R. P.: De leidende idée. pag. 1
Van onzen specialen verslaggever:
Zakelijke bijstand van gemobiliseer-
den pag. 3
Financieel Economisch weekover
zicht: De invloed van den Finsch-
Russischen vrede op de beurzen.
pag. 4
J. B. Schuil: Gysbert Japicx pag. 2
Laatste berichten op pagina 9 g
mmmm
De Koningin bracht hedenmorgen in gezelschap van Prinses Juliana een bezoek aan de bloemen tentoonstelling „Amsleiflora" in de Apollohal te
Amsterdam. De vorstin tijdens de bezichtiging van de expositie.
