6 millioen gevraagd voor de luchtbescherming
Economische samenwerking met België.
Mexico's Tweede Stad
Guadalajara.
HET LEENINGFONDS 1940
ZATERDAG 30 MAART 1940
HA'AEEE M'S D A" G B E A B
3
Lijk van lid der „Grutto'"
bemanning aangespoeld?
Evacuatie eischt voorloopig f5 millioen.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
bij de Tweede Kamer een wetsontwerp inge
diend tot wijziging en verhooging van de be
grooting van zijn departement voor 1939.
De minister stelt voor een verhooging van
den gewonen dienst met f 879.078. van den ka-
pitaaldienst met 5 millioen. zoodat de geheele
dienst verhoogd wordt met f 5.879.078.
De 5 millioen wordt aangevraagd voor een
nieuwe afdeeling luidende: afvoer burgerbe
volking.
Aan de Memorie van Toelichting is het volgende
ontleend:
Het overbrengen van verschillende gemeenten
naar een hoogere gevarenklasse bleek onvermijde
lijk. Enkele gemeenten konden in een lagere klas
se worden geplaatst.
De kosten, welke ingevolge de wel betreffende
bescherming tegen luchtaanvallen uit deze herclas
sificatie voor het rijk voortvloeien, zijn geraamd
op rond f 280.000. welk bedrag als volgt is sa
mengesteld.
Aanschaffing van gasmaskers f 45.000
Aanschaffing van brandspuiten f 87.000
Aanschaffing van beschermende kle^ding f 117.000
Aanschaffing van sirenes c.a. f 31.000
Voorts werd het, in verband met de huidige bij
zondere omstandigheden, noodzakelijk geacht een
aantal maatregelen te nemen in verband met de
bescherming van de bevolking tegen luchtaanval
len. De beoogde geleidelijke uitvoering daarvan
moest plaats maken voor een spoedig handelen.
Tot deze maatregelen behoorde in de eerste
plaats de outillage der alarmeeringsinrichtingen
in de gemeenten, gerangschikt 'in de eerste en
tweede gevarenklasse.
Voor aanschaffing en opstelling yan een aantal
sirenes is f 192.000 in het aangevraagde bedrag
begrepen.
Door de regeering is onder de oogen gezien de
noodzakelijkheid om tegemoet te komen aan de
moeilijkheden, welke worden ondervonden bij het
voorzien van de burgerbevolking van gasmaskers.
Dit doel wordt bereikt door tusschenkomst te ver-
ïeenen bij den aankoop. Daarvoor is de beschik
baarstelling van een bijzonder crediet noodzakelijk.
De kosten, met inbegrip van die van distributie,
zijn voorloopig geraamd op rond f 400.000.
Het laat zich aanzien, dat het geheele voor dit
doel aangevraagde bedrag geleidelijk onder de
middelen zal terugvloeien.
Het komt de regeering gewenscht voor de bu-
GUADALAJARA.
(Van onzen reizenden medewerker).
Een jaar in de Vereenigde Staten te hebben ge
woond en dan in Mexico komen, dat is van de eene
wereld in de andere gaan.
Een jaar in de steden van Noord-Amerika te
hebben gewoond en dan in Mexico's tweede stad
Guadalajara rondslenteren dat is een ander leven
betreden. Want de Vereenigde Staten dat is: hy
giëne tot het uiterste en alles opgepoetst, afge
spoeld, gedesinfecteerd en in cellophaan gewik
keld.
En Mexico dat is: vliegen en wespen en bijen
op broodjes, op worst, op koekjes en geconfijte
vruchten. Dat is de waarschuwing: „Laat u vooral
eerst inenten tegen typhus en pokken en vertrouw
het drinkwater niet en eet geen rauwe sla"
De Vereenigde Staten: stroomlijn, rechte lijn,
haast en dollar.
En Mexico: kerken van prachtige barok, van
teedere renaissance, van ronde byzantijnsche koe-
pelingen, klokkelorens zoo ijl en teer tegen de
warme lucht. En zitten in de zon en het leven over
u laten komen en natuurlijk: uw schoenen glim
mend laten poetsen. En als wij vandaag geen peso
meer bezitten; wel, wij hebben nog een halve peso
voor een glas sinaasappel-limonade en een pakje
sigaretten en een lot in de staatsloterij en morgen
manana dan zal die peso wel komen.
De Vereenigde Staten, dat is groeien en veran
deren en evolutioneeren en onderzoekt alle dingen
en behoudt het meest winstgevende en the big
gest, the nicest the richest in the world.
En Mexico: Veel wat oud is en van de Span
jaarden was is gebleven zooals het was. Is de
Staat communistisch? Misschien. Zijn de geweldige
fresco's van Oresco in het gouvernementspaleis van
Guadalajara revolutionnair? En anti-kerksch? Ze
ker. Maar de kerken, alle kerken, alle tweehonderd
kerken van Guadalajara zijn 's morgens en 's mid
dags en 's avonds gevuld met een biddende me
nigte en hier geldt: het grootste en het rijkste
gaat onze harten voorbij. In de 'eeuwigheid gel
den zulke maatstaven niet en voor den mensch die
van goeden wille is zijn er de zon 'en de blauwe
hemel en de geurende rozen van de Plaza de la
Constitucion, de straatmuziekjes en een paar la-
chende oogen, een breede hoed, een kleurig jak en
glimmend-gepoetste sehoe.' en.
Een jaar lang heb ik door New-York gedwaald,
door Denver en Salt Lake City en St. Louis en
Cincinnati geloopen. Dwars door het geweldige
land heb ik gereden in een gestroomlijnde, blauw-
en-witte Greyhound bus. Ik liep in San Francisco
langs de steil stijgende straten, door cie opwinding
van Los Angeles. Ik reed langs de gladde autowe
gen door Californ:ë. En zag wolkenkrabbers. En
bars. En overal duizend, tienduizend, honderddui
zend autootjes.
Nu slenter ik door Guadalajara.
Een stad van tweehorderdduizend Guadalajara-
nen.
Boeren op bloote, zwarte voeten. Coquet geklee-
de meisjes, mannen in lompen, meneeren met
mooie pakken, dokters en bedelaars, advocaten en
schoenpoetsers, professoren en limonademannetjes.
Menschen met menschelijke gezichten en met men-
schelijke verschillen. En geen gestandaardiseerde
nummers uit den catalogus van menschen-aan-
den-loopenden band.
En ge ziet wel glimmende, slanke Amerikaan-
sche wagens voor de hotels en de banken en de
kantoren van de Avenida Colon staan.
Maar er rijden heel oude, versleten, gammele
rijtuigjes over de Plaza das Armas, langs de groote
kathedraal en over de Calle Juarez naar het sta
tion, met heel oude en versleten mannetjes op de
bok en heel gammele paarden, die sjokkend en
klokkend hun dagwerk doen.
En Guadalajara heeft één wolkenkrabber. Voor
lage wolken. De wolkenkrabber van Guadalajara
heeft zes verdiepingen en de wolkenkrabbers van
New-York zijn tien maal zoo hoog.
Maar Guadalajara heeft kerken als oude, ver
stofte en verstoven sprookjes. En het. heeft koele
patio's en ronde Romaansche bogen, een museum
als een meer van koelte in den heeten dag: cam
panula's die wit en teeder de zware donkere klok
ken omhoog houden boven het gewoel van de stad.
Mexico is niet Noord-Amerika. En liever dan
ever Fifth Avenue en Times Square loop ik over
de Avenida Colon en de Plaza Santa Maria.
Mr. E. ELIAS.
{Nadruk verboden. Acteursrecht voorbehouden).
reaukosten (f 3.000) van Algemeen Steuncomité
1939, op dezelfde wijze als zulks geschiedt voor het
Nationale Fonds voor Bijzondere Nooden, voor
rijksrekening te nemen
Evacuatie-kosten.
De buitengewone omstandigheden, welke de re
geering hebben doen besluiten tot de mobilisatie
der land- en zeemacht, maakten 't noodig rekening
te houden met de mogelijkheid, dat bepaalde ge
bieden van ons land om redenen van militairen
aarc door de burgerbevolking zouden moeter. wor
den ontruimd. Op kleine schaal is reeds tot evacua
tie van enkele gebieden moeten worden overge
gaan.
Bleek de bevolking in deze gevallen nog in staat
elders zelf een tijdelijk onderdak te vinden, bij
ontruimingen van grooteren omvang zal de zorg
voor de huisvesting van de geëvacueerden in hoofd
zaak bij de regeering moeten berusten.
Welke bedragen met een en ander eventueel ge
moeid zullen zijn valt zelfs bij benadering niet op
te geven. Teneinde echter op alle gebeurtelijkhe-
den voorbereid te zijn, acht de minister het nood
zakelijk, dat voorloopig een crediet van f 5000.000
voor dit doel te zijner beschikking wordt gesteld.
Indien het onverhoopt noodig mocht blijken, op
grootere schaal tot evacuatie over te gaan, zal met
dit bedrag in elk geval de eerste stoot kunnen
worden opgevangen.
Overigens zullen, behalve de uitgaven, welke
reeds zijn gedaan in verband met de evengenoem-
de evacuaties van kleineren omvang, uit dit crediet
ook bestreden worden de kosten van voorbereiden
de voorzieningen, noodig voor de ontvangst van
geëvacueerden in de als vluchtoord aangewezen
gebieden, benevens die van de commissie, welke
belast is met de voorbereiding en zoo noodig met
de algemeene leiding van de huisvesting en verzor
ging der te evacueeren bevolking en van de aan
de commissie toegevoegde commissarissen, waar
van de kosten voorloopig op f 1500.000 kunnen
worden gesteld.
Weer magnetische storingen in de
Ver. Staten.
De Continental American Telephone and
Telegraph Company te New-York heeft Vrij
dag Iaat in den middag gemeld dat alle trans
atlantische radiotelefonische verbindingen tot
zwijgen waren gebracht door magnetische sto
ringen, welke werden toegeschreven aan de ac
tiviteit van een zonnevlek.
Vrijdagmorgen is bij paal 9 op het strand van
Texel een lijk aangespoeld. Vermoedelijk is het
lijk het stoffelijk overschot van Ruurt Teensma,
een der opvarende van het s.s. „Grutto" van de
firma Smith en Van Ommeren te Rotterdam, dat
sedert het begin van deze maand wordt vermist.
Het signalement luidt: lang 1.70 meter, zwaar
postuur, grijs krullend haar, rond vol gezicht, gaaf
gebit. De kleeding bestaat uit een grijs colbert
costuum met vischgraatpatroon. In het pasje staat
de naam met kleedingmagazijn Jos. Cohen en
Zn., Scheepstimmerlaan 11, Rotterdam. Voorts een
grijs overhemd met vaste boord, een blauwge-
st reepte stropdas, hooge zwarte schoenen, maat 43.
een wollen hemd en een tricot onderbroek.
In de zakken van de broek zaten een zakmesje,
waarop R. G. Boonstra, een zilveren horloge met
ketting, een sleutelbos en een scheepsfluit.
Aan de rechterhand droeg de verdronkene een
trouwring zonder inscriptie. Het lijk is overge
bracht naar de algemeene begraafplaats te Den
Burg.
Drie vreemde vliegtuigen boven
Rottum.
Protesten te Londen en Berlijn uitgebracht.
De R.P.D. meldt:
Donderdagmiddag om kwart voor twee zijn
boven het eiland Rottum twee Britsche militaire
vliegtuigen waargenomen. Zij zijn van den grond
af beschoten en hebben zich daarop in Westelijke
richting verwijderd.
Dienzelfden middag is op het eiland een Duitsch
landvliegtuig van het Junkertype 8 LHK waarge
nomen, dat zich in noord-oostelijke richting heeft
verwijderd. Protesten zijn respectievelijk te Lon
den en Berlijn uitgebracht
Zilver geen muntmateriaal meer.
Bij K.B. is bepaald, dat het gezamenlijk bedrag
van de omloopende bankbiljetten, bank-assignatiën
en rekening courant-saldo's bij de Nederlandsche
Bank, steeds voor twee vijfde gedeelten gedekt zal
moeten zijn door munt of muntmateriaal, met dien
verstande, dat onder muntmateriaal alleen begrepen
wordt gouden muntmateriaal en dat de gouden
munt en het gouden muntmateriaal rtiet hooger
worden geschat dan op 2,009 (twee duizend negen
gulden) per kilogram fijn.
Uit het bovenstaande blijkt, dat onder munt
materiaal alleen begrepen wordt gouden munt
materiaal, terwijl tot dusverre ook zilver onder
muntmateriaal werd begrepen.
Prof. Gelissen ziet een tolunie in het verschiet.
Vandaag is te Brussel een Nederlandsch-Belgische
dag gehouden, ter gelegenheid van de 38ste jaar
vergadering van de Ned. Kamer van Koophandel
voor België en Luxemburg, welke vóór den middag
plaats had. De jaarvergadering werd gevolgd door
een zakenlunch en een Nederlandsch-Belgische bij
eenkomst, waarbij vele prominente figuren aanwe
zig waren en waarin prof. ir. Paul Heymans en prof.
ir. H. C. J. H. Gelissen over de economische samen
werking tusschen beide landen het woord voerden.
Rede prof. Gelissen.
België, Luxemburg en Nederland zijn thans, vol
gens prof. Gelissen, politiek rijp om economisch sa
men te werken, vooral sedert de in 1936 ingetreden
koerswijziging in de Belgische buitenlandsche poli
tiek. Uit een onderzoek naar de economische struc
tuur van België en Nederland blijkt, dat er op het
gebied van beroepsindeelmg eigenlijk geen groot
verschil meer tusschen beide landen bestaat.
Spr. acht het thans zeer wel mogelijk, dat
voor bepaalde artikelen wederzijds preferen-
tieele rechten zouden "worden verleend. Zoo zou
het eerste begin <gelegd kunnen worden.
Van groot belang acht spr. ook, dat handels
afspraken tusschen bedrijven in beide landen
door de respectieve regeeringen, o.m. in haar
contingenteerïngspolitiek, zouden worden er
kend, wanneer zou blijken, dat het economische
belang onzer landen met dergelijke afspraken
wordt gediend.
De samenwerking zou eveneens tot uiting kunnen
komen op het gebied van de industrialisatie van die
bedrijven, die of in onze beide landen nog niet be
staan, of wegens de kleinheid van het economische
achterland niet levensvatbaar blijken. Ook op het
gebied van credietverkeer kan ncj meer economi
sche samenwerking plaats hebben dan thans het
geval is.
Prof. Gelissen bracht verder de agrarische politiek
en de havenpolitiek in beide landen ter sprake. In
eerstgenoemd opzicht beveelt hij aan, dat nu reed«
overleg zou worden gepleegd tusschen Belgische en
Nederlandsche deskundigen op agrarisch gebied, ter
wijl hij anderzijds deed uitschijnen, dat afspraken
omtrent haventarieven e.d. beter aan de economie
van beide landen ten goede zouden komen, dan een
onderlinge moordende concurrentie, die gelukkig tot
het verleden behoort.
Om een juist inzicht te krijgen in het effect on
zer economische samenwerking zou de basis hier
van, met inzet „ons beider belang", in een econo
misch verdrag van langeren duur dienen te worden
omschreven.
Heb je wel gehoord
van den hollebolle-wagen
waar die schrokkerige Gijs op zat?
Hij kon schrokken
groote brokken,
een koe en een kali,
een heel paard halt,
een os en een stier,
-t-, -va-V-*
zeven tonnen Dier,
een schip vol rapen,
een kerk vol scnapen
En nóg kon Gijs van den honger niet clapen 1
Met een dergelijke samenwerking zou spoedig een
begin moeten worden gemaakt, om dan middeler
ijl te kunnen nagaan of het mogelijk is het te ver
volmaken in een algemeen tolverbond. Intusschen
zal men elkaar veel beter leeren begrijpen en volle
dig vertrouwen.
Al schijnen groote moeilijkheden daartoe te moe
ten worden opgelost, toch is spr. van meening, dat
de economische samenwerking tusschen beide lan
den op economisch gebied uiteindelijk zal dienen te
geschieden via een tolunie, maar dat het echter ge
wenscht is rekening te houden met een zekeren aan
looptijd.
Rede prof. ir. Paul Heymans.
Na prof. Gelissen voerde prof. ir. Paul Heymans,
oud-minister van economische zaken In België, het
woord.
Ofschoon het denkbeeld van een tolunie hem niet
afschrikt, prijst hij deze uiterste oplossing niet on
middellijk aan.
Spr. acht de voorwaarden thans gunstig tot
het experiment van een tusschenstadium, mits
dit niet gekenmerkt wordt door halve maatrege
len, vaak aan elkander tegenstrijdig, waardoor
ten slotte meer na- dan voordeelen zouden ont
staan.
Wanneer hij de mogelijkheid onderzoekt van
een stelsel, van preferentieele tarieven onder de
betrokken landen, stelt spr. de vraag of de clau
sule van de meest begunstigde natie ook dit
maal weer tegen ons ingeroepen zou worden en
of wij in dat geval de mogelijkheid eener eco
nomische toenadering zouden moeten verzaken,
alleen omwille van een kwestie van benaming.
Want zou eenzelfde feitelijke toestand niet even
goed door een z.g. tolunie kunnen worden tot
stand gebracht, wanneer die tolunie zou worden
verzacht door contingenteerings- en fiscale
maatregelen, als dit het geval zou zijn door een
gewone entente met preferentieele rechten? Al
leen op de werkelijkheid komt het aan niet op
het etiket.
JUBILEUM D. H. VRUGT.
Vrijdag herdacht de heer D. H. Vrugt den dag
waarop hij 25 jaar geleden in dienst trad bij den
P.T.T.-dienst. Hij ontving te zijnen huize bezoek
van den waarnemend directeur, den heer S. I. Lan-
gendijk en van den chef afd. bestelling cn expeditie,
den heer G. A. Klunhaar en den heer J. H. van
Lokeren, die hem namens administratie en directie
gelukwenschten er: vol lof waren over zijn groote
ijver, plichtsbetrachting en nauwkeurigheid.
Ook de oud-directeur, de heer J. H. T. Phaff,
eere-voorzitter der Postfanfare kwam hem per
soonlijk gelukwenschen.
De heer W. Flooren, voorzitter der afd. Haarlem
der C.B.P.T.T., prees het organisatorisch werk van
den heer Vrugt en bood hem namens den bond een
fraaien fruitmand aan.
De heer J. J. C. Ophuijsen, assistent P.T.T., wees
namens het jubileumfonds van P.T.T.-personeel op
de goede verstandhouding tusschen den jubilarL
en zijn collega's en bood hem namens het genoemde
fonds een serie boeken aan.
De heer G. Kalkman voorzitter van* de Postfan
fare, sprak den jubilaris zeer waardeerend toe
en dankte hem voor het vele goede wat hij voor
deze vereeniging had verricht en tot stand gebracht.
Verder ontving de jubilaris geschenken van fa
milie en vrienden, en schriftelijke bewijzen van
belangstelling o.a. van den directeur den heer J.
C. Smid, die in militairen dienst is. Vele bloem
stukken tooiden de woning van den jubilaris. Tal van
vrienden en leden van het P.T.T. personeel, kwa
men den heer Vrugt persoonlijk gelukwenschen.
Vereeniging; Ned. Fabrikaat bestaat
25 jaar.
Propaganda voor Nedcrlandsch product heef»
nut afgeworpen.
Morgen zal het vijfentwintig jaren geleden zijn,
dat de vereeniging Nederlandsch fabrikaat haar
werk aanving. Evenals op dien 31sten Maart van
het jaar 1915, toen door de tijdsomstandigheden
de propageering van het gebruik van Nederlandsche
artikelen urgent werd, verkeeren wij thans weer in
oorlogsomstandigheden, die doen gevoelen van hoe
groot belang een zoo groot mogelijke onafhankelijk
heid op economisch gebied voor ons land is.
In een persconferentie heeft de algemeene secre
taris-penningmeester, de heer H. F. R. Snoek, een
en ander verteld naar aanleiding van dit jubileum,
over oprichting, doel en resultaten der vereeniging.
Het initiatief is uitgegaan van notaris jhr. C. W.
F. C. van Lidth de Jeude, die in 1915 aan den lijve
ondervond hoe moeilijk het was bepaalde industrie
producten aan te schaffen ten gevolge van den ge
stoorden aanvoer overzee. Hij zag mogelijkheden
voor de Nederlandsche industrie en plaatste een
oproep in de dagbladen, die een ongekend en on
verwacht succes had: van alle zijden stroomden
de adhaesie-betuigingen toe. Op 31 Maart 1915
werd toen door zeven personen in Den Haag de
Vereeniging Nederlandsch fabrikaat opgericht. In
de bestuursvergadering werd de heer Snoek be
noemd tot secretaris-penningmeester, zoodat hij
eveneens morgen jubileert.
Plaatselijke afdeelingen werden gesticht en het
ledental der nieuwe vereeniging breidde zich snel
uit, wel een bewijs voor het feit dat er behoefte
was aan een organisatie als deze. Uit alle lagen
en kringen der bevolking trad men toe. Zoowel
particulieren als handelaren en fabrikanten telt
de vereeniging onder haar leden.
Het Koninklijk Huis heeft steeds groote belang
stelling getoond voor het werk der vereeniging.
Reeds bij den aanvang ondervond de vereeni
ging hoe moeilijk het was Nederlandsche producten
te verkrijgen, bijv. bij het aanschaffen van post
papier, doch de mentaliteit is thans, na 25 jaren
arbeid der vereeniging, volkomen veranderd, al
weet men, dat het gestelde doel nog niet ten volle
bereikt is.
In den beginne ondervond de vereeniging veel
tegenwerking van fabrikanten en winkeliers, doch
thans is de samenwerking uitstekend. Vooral
bleek vroeger een verbluffende onkunde van de
producten van anderen, doch door den bemidde
lenden arbeid der vereeniging is een grootere kennis
van Nederlandsche producten ontstaan.
De vereeniging Nederlandsch fabrikaat heeft
altijd met positieve middelen gewerkt en nimmer
gebruik gemaakt van de haat- of boycot-gedachte.
Daardoor heeft men den steun gekregen van alle
lagen en richtingen in de bevolking.
Onder de energieke leiding van den tegenwoor-
digen voorzitter, dr. ir. M. H. Damme, directeur-
generaal van P. T. en T., is de vereeniging de
laatste jaren sterk vooruitgegaan, naar de secre
taris-propagandaleider drs. B. M. Sweers ter con
ferentie mededeelde.
Bovendien heeft een reorganisatie plaats ge
had, waardoor behalve de werkgeversorganisaties en
de regeering nu ook de huisvrouwen- en werk
nemersorganisaties in het hoofdbestuur zijn ver
tegenwoordigd.
De officieele herdenking van het jubileum zal
plaats hebben op den dag van de algemeene leden
vergadering. die wordt gehouden op Donderdag 4
Juli in het Kurhaus te Scheveningen.
