Neutralen dienen hun handel
met Duitschland te beperken
Langs het Fransche front.
Weer aanvallen op
Scapa Flow.
Ontploffing in
Schotsche munitiefabriek
De sfeer van de oorlogszone.
WOENSDAG 3 APR IC 19-40
•RA'ARCEM'S DXOBCXD
5
CHAMBERLAIN
Britsche producten anders niet
voor hen beschikbaar.
Alvorens Chamberlain Dinsdagmiddag zijn eigen
lijke politieke verklaring aflegde wijdde hij eenige
woorden aan de nagedachtenis van den minister
voor de scheepvaart, Gilmour, en van den Nieuw
Zeelandschen premier. Savage.
Vervolgens sprekende over den oorlogstoestand
zeide hij:
„Het Huis zal iets willen vernemen omtrent
de laatste bijeenkomst van den Oppersten Oorlogs
raad in Londen op 28 Maart. Deze bijeenkomst
heeft ons de gelegenheid gegeven Paul Reynaud
te verwelkomen voor de eerste maal sinds hij mi
nister-president is geworden. Hij was echter reeds
welbekend voor ons en het algemeene publiek in
dit land door zijn groot werk als minister van
tinanciën, door de rol, die hij gespeeld heeft in het
Vt stand brengen van de Engelsche-Fransche fi-
«ncieele overeenkomst van December f.1. en door
jnjn onvermoeide toewijding aan de gemeenschap
pelijke zaak, die onze beide landen vereenigt.
In de afgeloopen maanden, aldus Cham
berlain verder, is de samenwerking en eenheid
van doelstelling tusschen Engeland en Frank
rijk steeds nauwer geworden. De verklaring
van 28 Maart gaat ver uit boven het tot uit
drukking brengen van de Engelsch-Fransche
vastberadenheid om tezamen te strijden tot
de gezamenlijke overwinning.
Het beeld, dat de huidige toestand den geallieer
den biedt, is dat van een Duitschland, dat zijn eigen
uitleg plaatst op de verplichtingen der neutralen
en dit gepaard doet gaan van bedreigingen met
verschrikkelijke consequenties, die voor hen het
gevolg zouden kunnen zijn van een in gebreke
blijven om te voldoen aan de Duitsche eischen.
Dit probleem, dat door Duitschland opgeworpen
is, van een dubbelen standaard van neutraliteit, is
een vraagstuk, dat wij en de neutralen thans on
der de oogen moeten zien. De politiek der geallieer
den is bepaald door een scrupuleus rekening hou
den met de neutrale rechten, terwijl Duitschland
niet geaarzeld heeft neutraal eigendom te vernie
tigen en onderdanen van neutrale staten te ver
moorden, waar dit zijn politiek paste. Duitschland
heeft geen scrupules gevoeld om te dreigen met
een inval in neutrale landen, teneinde hen te ver
hinderen slappen te doen om hun buren bij te
staan tegen agressie of hun eigen belangen te
beschermen.
De economische oorlog.
Wanneer wij, aldus de premier, den oorlog tot
een einde willen brengen met zoo min mogelijk
vernieling en ontwrichting van onze gemeenschap
pelijke, geestelijke en materieele beschaving, dan
moeten wij Duitschland afsnijden van de materi
alen, die het meest essentieel zijn voor de voorzet
ting van zijn agressieve politiek. De geallieerden
zijn derhalve vast besloten den economischen oor
log voort te zetten tot het uiterste van hun ver
mogen.
Iedere hulp, die de neutralen Duitschland zouden
kunnen geven, zou, wanneer zij vergenoeg werd door
gevoerd, hen tenslotte verantwoordelijk kunnen
stellen voor het afzichtelijk lot, dat den vorigen
slachtoffers van de Duitsche politiek ten deel is ge
vallen.
Sprekende over den Britschen handel met
de neutrale buren van Duitschland, zeide
Chamberlain dat deze moeten inzien dat
Engeland er niet in kan toestemmen voor hen
de producten beschikbaar te stellen uit bron
nen in het Britsche rijk, tenzij de neutralen
in ruil de waarborg geven, dat zij hun loekom-
stigen handel met Duitschland zullen beper
ken.
In dit verband sprak de premier over de han
delsovereenkomsten, die reeds met neutrale lan
den zijn gesloten.
Hieraan voegde hij toe: Terwijl ik hier spreek,
wordt een overeenkomst onderteekend met Dene
marken op het departement van buitenlandsche
zaken. Besprekingen vorderen ook in Parijs voor
soortgelijke overeenkomsten tusschen de geallieer
den en Zwitserland. Er zijn regelingen getroffen
over den aankoop van het geheele uitvoerbare
surplus van Noorsche walvischtraan. De geal
lieerde aankoopen van mineralen in Zuid-Oost-
Europa zijn op groote schaal ten uitvoer gelegd.
Krachtiger optreden ter zee.
De geallieerden zijn vastbesloten het gebruik van
het wapen der macht ter zee te versterken. Britsche
oorlogsschepen hebben reeds zekere practische stap
pen gedaan om tusschenbeide te komen in de on
belemmerde doorvaart van Duitsche vracht
schepen uit Scandinavië. Deze operaties worden
uitgevoerd dicht bij de Duitsche vlootbases, het
geen wederom aantoont hoe hol het Duitsche ge-
poch is dat de controle over de Noordzee in Duit
sche handen is overgegaan.
Sprekende over Zuid-Oost Europa zeide Cham
berlain: Er is zelfs door de Duitsche propaganda
het denkbeeld uitgesproken dat het ons doel is den
vrede op den Balkan te verstoren. Dit is natuurlijk
onwaar en wij vertrouwen, dat onze overeenkom
sten met Turkije integendeel hoogst doeltreffend
hebben bijgedragen tot een handhaving van vrede
en veiligheid in Zuid-Oost Europa.
De aandacht der geallieerden is ook getrok
ken op de mogelijkheid, dat Duitschland wel
licht wegen gevonden heeft om zijn voorraden
te vergrooten uit neutrale bronnen langs we
gen. die alleen over land gaan en tot dusverre
nauwelijks gebruikt werden. Wij hebben, al
dus de premier, den toestand nauwlettend
overzien en zijn voornemens maatregelen te
nemen.
In dit verband herinner ik er aan dat Engelsche
schepen kort geleden in de wateren van het Verre
Oosten Sovjet Russische schepen hebben aange
houden. die er van verdacht werden contrabande
te vervoeren, bestemd om via Wladiwostok naar
Duitschland vervoerd te worden.
De premier wees er nog op dat de Engelsche di
plomatieke vertegenwoordigers in Ankara, Athene,
Belgrado. Boekarest. Sofia en Boedapest naar Lon
den zijn ontboden voor raadpleging en dat tevens
de Britsche gezant te Rome met kort verlof in
Londen zal zijn. Ik ben er zeker van, aldus Cham
berlain. dat het Huis dit initiatief zal toejuichen,
dat, naar wij hopen vruchtbare resultaten zal heb
ben zoowel voor de zaak der geallieerden als voor
de handhaving van den vrede en de veiligheid in
dat gebied. Iedere succesvolle bijeenkomst van den
Oppersten Oorlogsraad heeft duidelijker de kracht
getoond van de banden, die dit land met Frankrijk
samenbinden. De Opperste Oorlogsraad vormt in
feite het prominente voorbeeld van de Engelsch-
Fransche samenwerking in alle sferen, waarvan de
plechtige verklaring van 28 Maart de meest recente
ontwikkeling is.
Het is onze hoop dat deze bijeenkomsten veel-
vuldiger en met regelmatiger tusschenpoozen ge
houden zullen worden, niet alleen om de voort
zetting van den oorlog te bevorderen, maar ook
om ons in staat te stellen de machinerie te vervol
maken, die vereischt zal zijn om den Europeeschen
vrede te consolideeren aan het einde van den oor
log.
Luide toejuichingen weerklonken, toen Cham
berlain zijn rede geëindigd had.
In de diplomatenloges hadden de ambassadeurs
van België, Egypte, Polen, de Sovjet Unie en de
gezanten van Noorwegen, Joego-Slavië, Nederland
en Letland plaats genomen om naar de verklaring
van den premier te luisteren
Attlee adviseert nauw overleg met de
neutralen-
Na Chamberlain nam de leider der Labouroppo-
sitie, Attlee, het woord. Hij juichte de verklaring,
dat de Fransch-Engelsche samenwerking niet zou
ophouden aan het einde van den oorlog, hartelijk
toe. Over de neutralen zeide Attlee o.m.: „Wij
moeten overwegen in hoeverre sommige neutrale
staten vrij zijn in hun handelen. Wij moeten het
internationale recht behouden, vooral door den
aanvaller te verslaan en ik hoop, dat wij met alle
neutrale staten over deze aangelegenheid zoo nauw
mogelijk overleg zullen plegen. Spreker drong er
op aan de economische oorlogvoering doeltreffend
te maken en eischte een krachtige politiek, zoowel
economisch als op diplomatiek gebied. „Wij willen
geen uitbreiding van den oorlog, maar wij willen
hem zoo spoedig mogelijk doen eindigen. Wij
kunnen dat doen door alle neutrale naties te doen
begrijpen dat de oorlog hen aangaat, omdat wij
ook voor haar leven strijden".
Duitsche vliegtuigen
werpen bommen uit.
Officieel wordt uit Londen medegedeeld:
Duitsche vliegtuigen hebben bij het vallen
van den avond een aanval gedaan op Scapa
Flow. Zij werden verdreven door het vuur der
schepen en batterijen. Er werden bommen uit
geworpen, waarvan een op den oever is neer
gekomen. Geen enkel schip werd getroffen of
beschadigd.
Men gelooft dat een der Duitsche vliegtui
gen omlaag is geschoten.
Het luchtalarm duurde drie kwartier. Een
krachtig vuur van de luchfcdoelartillerie werd
gehoord, gevolgd door het geluid van ontplof
fende bommen.
Vervolgens stegen Britsche gevechtsvliegtuigen
op en blijkbaar trokken de aanvallers zich hierop
haastig terug. Naar het geluid van de motoren te
oordeelen, moeten een groot aantal toestellen in de
lucht zijn geweest.
Een ooggetuige heeft een vliegtuig van den vijand
in zee zien storten, een ander heeft vijf of zes bom
men in zee zien vallen.
Tijdens den aanval zijn twee burgers door
granaatsplinters gewond.
Enkele menschen hebben nog verklaard dat
zij minstens vier vliegtuigen hebben gezien,
die hun bommen uitwierpen en daarna zoo snel
mogelijk wegvlogen.
Het Duitsche Nieuwsbureau maakt eveneens
melding van den aanval op Scapa Flow. Het deelt
mede dat Duitsche Heinkelvliegtuigen de Britsche
vlootbasis bezocht hebben.
Volgens tot nu toe ontvangen draadlooze mede-
deelingen zijn verscheidene Britsche oorlogsbo
dems met bommen van groot kaliber aangevallen,
zoo vervolgt het D.N.B., eenige schepen hebben
voltreffers gekregen, andere oorlógsbodems wer
den door bommen, welke in de onmiddellijke na
bijheid ontploften zwaar beschadigd. Een schip
maakte slagzij, van een ander stegen dikke rook
wolken omhoog en was een vuurgloed te zien.
Luchtgevecht boven de Noordzee.
Drie Hurricane machines, die patrouilleerden
boven de Noordzee, hebben Dinsdagmorgen, naar
Reuter meldt, twee Duitsche bommenwerpers ont
moet. Op zeven meter boven het wateroppervlak
opende de eerste machine uit acht mitrailleurs het
vuur op 'n Heinkeltoestel. dat met een salvo ant
woordde en vervolgens geheel met vuren ophield.
De Duitsche toestellen verwijderden zich over zee,
doch de Engelsche machines hadden nog gelegen
heid verscheidene doeltreffende salvo's Ie lossen.
Een piloot werd in het been gewond.
Het Engelsche ministerie van marine deelt mede
dat vijandelijke vliegtuigen gistermiddag Brit
sche convooien op de Noordzee hebben aangeval
len, doch die troffen geen doel. De convooien zetten
de reis voort.
Den dag tevoren werd een uitgebreide verken
ningsactie boven de Noordzee ddor Britsche vlieg
tuigen ondernomen, waarbij vijandelijke patrouille
vaartuigen gebombardeerd zijn. Een vijandelijk
Junkers-toestel werd in een gevecht beschadigd.
Het wrak van dit vliegtuig is later door een oor
logsschip waargenomen. Een Britsch vliegtuig wordt
vermist.
Formatie Messerschmidts aangevallen.
Een communiqué van het hoofdkwartier der
Britsche luchtstrijdkrachten in Frankrijk ver
meldt dat Maandag drie gevechtsvliegtuigen der
Koninklijke Luchtstrijdkrachten een formatie van
negen Messerschmidt 110 vliegtuigen aan het
Westelijk front bij Metz hebben aangevallen en
verspreid. Alle Britsche vliegtuigen zijn behouden
teruggekeerd.
Volgens een specialen correspondent van Reuter
bij de Britsche luchtmacht in Frankrijk is er alle
reden te gelooven dat bedoelde drie Britsche Hur
ricane gevechtvliegtuigen ieder 'n Duitsch vlieg
tuig hebben omlaag geschoten. Een der Duitsche
toestellen is in een bosch neergekomen. Uit dit
toestel sloegen vlammen. Een tweede Britsch
vliegtuig heeft zijn tegenstander getroffen. De be
stuurder heeft rook uit de moloren zien komen
toen het met kogels doorboord omlaag ging. Het
derde toestel had na een hevig gevecht een tegen
stander verjaagd, doch moest toen opnieuw den
strijd aanbinden tegen een ander Duitsch toe
stel.
De munitie was toen vrijwel uitgeput. Hij zag
kans weg te komen en zijrt toestel onbeschadigd
op de basis terug te brengen.
Het Fransche legerbericht van Dinsdagavond
luidt:
„Ten Westen van de Vogezen vrij veelvuldige
artilleriesalvi. Onze jachtvliegtuigen zijn vele malen
met de Duitsche luchtmacht slaags geraakt. Bij
deze gevechten zijn twee tweemotorige toestellen
van den vijand zeker neergeschoten waarvan
één op ons gebied cn een derde waarschijnlijk
Een onzer jagers is niet teruggekeerd".
Hedenmorgen viel niets te melden
WRAK VAN DE „STINNES" EÏGT
IN DEENSCHE TERRITORIALE
WATEREN.
Protest te Londen aangekondigd.
ENGELSCHE LEZING ONTKENT SCHENDING
DER DEENSCHE NEUTRALITEIT.
Het Dcensche ministerie van buitenlandsche za
ken deelt mede dat het wrak van het Duitsche schip
„Edmund Hugo Stinnes" in 16 meter water op een
afstand van ongeveer anderhalve zeemijl van de
kust, d.w.z. in de Deensche territoriale wateren ligt.
Nu het onderzoek naar de omstandigheden, waaron
der het schip verloren is gegaan, voltooid is, heeft
de Deensche gezant te Londen opdracht gekregen een
slap bij de Britsche regeering te doen.
In de officieele Engelsche lezing van het tot zin
ken brengen van genoemd schip wordt gezegd dat de
Britsche onderzeeër „Truant" het schip buiten de
territoriale wateren heeft gevolgd. Toen dit buiten
de driemijls zone kwam gaf de duikboot order tot
stoppen. Het Duitsche schip zag geen kans te ont
komen cn werd door de eigen bemanning tot zinken
gebracht. De „Truant" vuurde hierop een torpedo af.
om zeker te zijn dat het schip niet later geborgen
zou kunnen worden.
De „Xema" in Lissabon.
De „Xema" het K.L.M.-vliegtuig, dat Dinsdag
morgen voor de eerste vlucht naar Lissabon van
Schiphol is vertrokken en des middags te 15.50 uur
in Oporto is geland, heeft des avonds te 18.16 uur
(Amsterdamsche Tijd) Lissabon bereikt.
Drie dooden, vijf gewonden.
Officieel wordt uit Londen medegedeeld, dat
zich gisteravond in een munitiefabriek in Schot
land een ontploffing heeft voorgedaan, waarbij
drie menschen om het leven gekomen en vijf
gewond zijn.
Nader wordt vernomen dat de gewonden in een
ziekenhuis zijn opgenomen. Na de explosie brak
brand uit, zoodat van steden in de buurt snelle hulp
gevraagd werd. Ruiten van winkels en huizen in de
omgeving werden vernield. De toegangen tot de fa
briek werden onder militaire bewaking gesteld.
Het geluid van de ontploffing werd tot op een af
stand van 10 mijl gehoord en de ruiten in de stad,
welke twee kilometer van de fabriek ligt, rinkelden.
De ontploffing geschiedde juist toen de nacht
ploeg naar het werk kwam. De aarde schokte onder
de voeten van de werklieden en groote stukken me
taal vlogen de lucht in. Het schijnt dat het hoofdge
bouw weinig schade heeft opgeloopen
Een ooggetuige verklaarde, volgens United Press:
„Ik zag vlammen omhoog schieten uit de fabriek cn
een dikke rookwolk over de haven trekken. Vrou
wen renden naar de fabriekspoorten, die gesloten
waren. Op vele plaatsen werden de ruiten door den
luchtdruk verbrijzeld."
Staking te New-York vermeden.
Geschillen geregeld.
John Lewis, de leider van het congres voor de
industriecle organisatie in de Ver. Staten, die gis
teren te New York is aangekomen om de onder
handelingen te voeren met betrekking tot een sta
king bij den ondergrondschen spoorweg te New
York, heeft verklaard dat de arbeidstoestand daar
cn op andere doorgaande lijnen op bevredigende
wijze is geregeld en dat het daarom niet tot een sta
king zal komen.
Ook in de Maginotlinic maakt men gebruik van stukken rails (asperges) om een
opmarsch met tanks door de Duitschers onmogelijk te maken. De foto brengt
een op deze wijze versterkt bosch in beeld
(Van onzen Parijschen correspondent.) 1
Ergens in Frankrijk, Maart. Wanneer men op weg
is naar het Fransche front, doet men eon zeer merk
waardige ondervinding op en wel deze dat het eigen
lijke oorlogsbeeld volkomen teruggedrongen is tot op
een paar kilometer van de grens cn de eerste linie.
Natuurlijk ziet men, wanneer men van Parijs uit
een 350 tot 400 kilometer per auto in Oostelijke rich
ting aflegt, langs de wegen talrijke beelden, die aan
den oorlog herinneren. Hier is het een kasteel, waar
op de Roode-Kruis-vlag waait cn dat tot lazaret is
ingericht, ginds zijn het eindelooze colonnes vracht
auto's, in bonte camouflage-kleuren geschilderd, die
met allerhande voorraad beladen langzaam achter
elkaar verder trekken, dan weer ziet men in boer
derijen en dorpjes langs den weg troepen gelegerd,
Marokkaansche tirailleurs, zon-gebrande magere
kerels met een zwart ringbaardje om
wangen en kin of Alpenjagers met hun op
muilezels geladen bergartillerie. Verderop hangen
geniemanschappen de draden van een veldtelefoon
in de takken der boomen langs den weg of graven ze
greppels voor ondergrondsche kabels, de bruggen
worden streng bewaakt en hier en daar steken drei
gend mitrailleurloopen omhoog, afweergeschut te
gen vijandelijke vliegers. Over het algemeen echter
verdringt het oorlogsbeeld niet de rust en de vrede
van het landschap. Bijna overal zijn de akkers be
ploegd en bezaaid, het winterkoren steekt zijn
groene sprietjes boven den grond uit en waar het
noodig is. drijft de boer zijn paarden vooruit, diepe
voren trekkend door den zwaren grond. In alle dor
pen en alle steden is het een druk beweeg van de
burgerbevolking, alsof er geen oorlog was. Verderop
staan de lange staken, waartegen straks de hop zal
groeien tegen elkaar aan als de wigwams van In
dianenstammen, kronkelen de nog ontbladerde tak
ken van een typisch gesnoeide druivenwingerd zoo
dooreen dat ze in de verte bedriegelijk veel lijken
op prikkeldraadversperringen. Verscheidene hon
derden kilometers kan men afleggen zonder dat het
vreedzame van dit rustige landschap opvallend door
het oorlogsbeeld gestoord wordt en wij voelden ons
veel meer als toeristen dan als oorlogscorresponden
ten, toen wij 's middags even rondwandelden in
een der groote steden, er de rijk-voorziene winkel
étalages bekeken en constateerden dat de prijzen
lager waren dan te Parijs. En dat gevoel werd nog
sterker, toen we later door een beminnelijken con
servator door een verlaten stad werden rondgeleid
en opmerkzaam gemaakt op al de architectonische
schoonheid, die om de prachtige kathedraal is op
gebouwd en later afdaalden naar de kelders van zijn
museum, waar hij en de plaatselijke commandant in
een zeer deskundige discussie geraakten over de be-
teekenis van uit den grond opgegraven voorwerpen
uit den Gallo-Romeinschen tijd. De oorlog was op
dat oogenblik ver. heel ver.
Later op den middag zagen wij enkele malen op
zij van den weg en meestal tegen den rand van een
bosch een vliegveld. Enkele jagers stonden start
klaar opgesteld en eenmaal scheerde ccn patrouille
Curtiss-vliegtuigen scherp over ons heen. Eenige
lichte gevechtwagens stonden vredig tusschen boe
renwagens op een erf, nu en dan snorden wij langs
een gemotoriseerde afdeeling, verderop kwam ons
een heele stoet gerequireerde vrachtauto's tegemoet
rijden, auto's, die soms door de chauffeurs op malle
manier waren gedoopt: „Tino Rossi" omdat de motor
zoo heftig te keer kan gaan, of „Nénette" omdat
het meisje van den chauffeur zoo heet. Op die auto's
was de vreemdste verzameling heterogene artikelen
geladen: banken en kachels, kisten en potten en
pannen, dekens en matrassen, al het bezit dat een
van kantonnement veranderende afdeeling met zich
meesleept. Maar een waar oorlogsbeeld? Neen, dat
was het nog niet. Het verschrikkelijk-ernstige van
den oorlog ging er nog niet van uit: het leek meer
op manoeuvres, maar dan op een zeer groote schaal.
In de tweede linie.
Tot wij eindelijk in een streek kwamen, waar
de oorlogsrealiteit duidelijk naar voren trad. Maar
toen stonden wij ook op een zestal kilometers van
de grens in tweede linie, waar de afgeloste front
troepen een betrekkelijke rust genieten. Dat oor
logsbeeld zagen wij in de dorpen, waaruit de bur
gerbevolking geëvacueerd was, en waar het krioelde
van de soldaten. Hier trok een bataljon in oorlogs
uitrusting langs den weg, ginds stonden batterijen
artillerie op het pleintje om de kerk. terwijl de
bedieningsmanschappen hun paarden lieten drin
ken op de groote gemeentelijke di-enkplaats. Sol
daten zagen wij, waar we ook keken, soldaten in
de schuren en soldaten in de huizen, soldaten langs
den weg en soldaten ginds heel ver weg, zoodat ze
leken op stipjes die verder kropen langs de land
wegen. Hier en daar een bereden officier, nu en
dan gemotoriseerde estafettes, op sommige punten
keukenwagens, waaromheen de hongerige militai
ren zich verdrongen.
Toch was het niet de aanwezigheid van al
die militairen, die ons beseffen deed dat we
de oorlogszone genaderd waren, maar de heele
atmosfeer, die er heerscht^ Die atmosfeer be
schrijven is haast onmogelijk, het is iets, wat
men voelt, iets ondefinieerbaars, dat als het
ware in de lucht hangt, een sfeer van ernst,
die over zaken en menschen hangt en die
wonderlijk contrast toch niet een grap en
een kwinkslag uitsluit
Wanneer men nog verder gaat over die wegen,
die niettegenstaande het geweldig zware verkeer,
dat reeds sinds maanden dag en nacht onoDhoude-
lijk er over circuleert, in uitstekenden staat ver-
keeren en waarlangs overal geweldige brokken
basalt en graniet liggen om eventueele schade
door luchtbombardementen onmiddellijk te kun
nen herstellen, dan verandert dit beeid opnieuw:
de uiterlijke bedrijvigheid van menschen wordt
kleiner, want ze zitten verscholen onder de ver
sterkingen. die aan alle zijden in den grond ver
borgen zijn. Het is werkelijk ongelooflijk, hoe
Frankrïjk's grenzen beveiligd zijn: waarheen wij
ook kijken, overal zien wij blokhuizen oprijzen
Batterijen van allerlei kaliber, veldgeschut en
zware kanonnen liggen ingegraven in den grond
en bedekt met netten en takken tegen de onbe
scheiden blikken van vijandelijke vliegers. Men
vindt ze of liever: men brengt ons er heen, want
alleen zouden we ze misschien niet gevonden heb
ben op de meest onmogelijke plaatsen: achter
boschjes, tegen heuvels aan. in den boomgaard van
boerderijen. En wanneer men dan zoo'p batterij be
zoekt en door dat heele complex van stevig afge
werkte en met latten en takken afgeschutte ver
bindingsloopgraven rondwandelt, hier een munitie
bergplaats, ginds een schuilplaats meters diep
in den grond geboord voor de bedieningsman
schappen in oogenschouw neemt, dan constateert
de bezoeker dat er door de soldaten ook een vleugje
vroolijkheid is aangebracht.
Foto's van filmsterren, geknipt uit geïllustreer
de bladen en van aardige jonge meisjes, hangen
tegen de wanden. Op dat oogenblik hooren we dat
dit alles niet door gespecialiseerde troepen, maar
door bakkers en kruideniers, kantoorbedienden cn
boeren, advocaten en studenten is gebouwd en dan
krijgt men diepen eerbied voor het geweldige aan
passingsvermogen van de Franschcn, die met ver
eende krachten een verdedigingslinie hebben op
gericht, waar volgens mcnschelijke berekening
geen vijand kan doorbreken. De meeste dier batte
rijen hebben nog geen schot gelost, ofschoon ze
zonder moeite de over de grens liggende vijande
lijke steden zouden kunnen bombardeeren en ook
gereed staan dit werkelijk te doen. indien Fran
sche steden beschoten zouden worden.
Een van die ontelbare, voortreffelijk gecamou
fleerde stellingen, die wij bezochten, had echter
reeds een vierhonderdtal schoten gelost o.a. op een
Duitsche batterij van middelbaar kaliber aan den
overkant en deze volgens den commandeerenden
luitenant tot zwijgen gebracht".
Ontelbare versperringen.
Doch niet alleen uit batterijen en blokhuizen,
hoe talrijk deze ook mogen zijn, bestaat deze ver
sterkingslinie tusschen en voor de forten van de
Maginotlinie: ze worden nog beschermd door tank
vallen en versperringen niet één, maar de een na
de andere, eindelooze en eindelooze reeksen in ce
ment vastgeklonken rails, aan elkaar verbonoen
door een wirwar van prikkeldraad. Ir. grillige
bochten slingeren ze zich door het landschap en ze
zetten zich voort verder en verder zoover het oog
reiken kan. Hier en daar steken op bijna een me
ter boven den grond uit afgezaagde boomstammen:
enkele maanden geleden stond daar nog een bosch,
men heeft de boomen omgehakt om met de stam
men de ondergrondsche schuilplaatsen te stutten en
tegelijk een vrij schootsveld te krijgen voor de ar
tillerie, want overal, waar de vijand zal binnen
dringen indien hem dit ooit mocht lukken zal
hij een kaal landschap vinden, waar geen boom en
geen huis hem beschutting zal bieden tegen het
vuur der Fransche kanonnen.
Hoe de stemming er is? Ik geloof die het beste te
kunnen karakteriseren door u te vertellen, waar
over het gesprek 's avonds aan tafel liep. Wij za
ten daar rondom dien disch in een klein Elzasser
stadje in het gezelschap van verscheidene Fransche
officieren. Natuurlijk werd er gesproken over den
oorlog en de Maginotlinie, maar al heel spoedig
nam het gesprek een andere wending, de oorlog
was vergeten en met een prachtige, gedragen Stem
reciteerde een kapitein verzen van Rimbaud. Ver-
laine en Henri Bataille werden aangehaald, de
heele moderne Fransche litteratuur passeerde de
revue: we waren niet meer aan het front, maar in
een litterairen kring. Et ga, e'est la France: dat is
Frankrijk in 1940....
(Nadruk verboden).
PROGRAMMA
DONDERDAG 4 APRIL.
HILVERSUM I 1875 M cn 411.4 M.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO.
2.00—12.00 NCRV.
8.00 Bericht ANP. 8.05—9.15 en 10.00 Gramo-
foonmuz.. 10.15 Morgendienst. 10.45 Gr. muz. 11.30
muziek (gr. pl.). 11.00 Gramofoonmuziek. 11.30
Godsdienstig halfuur. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-
orkest (12.451.10 Berichten ANP, gramofoon
muziek). 2.00 Handwerkuurtje. 2.55 Gra
mofoonmuziek. 3.00 Voor de Vrouw. 3.30 Gram.
muziek. 3.35 Bijbellezing. 4.45 Gramofoonmuziek.
5.00 Handenarbeid voor de jeugd. 5.30 Revida-
sextet en gramofoonmuziek. 6.45 Damles. 7.00 Be
richten. 7.15 Internationaal overzicht. 7.45 Gra
mofoonmuziek. 8.00 Berichten ANP, internationaal
overzicht, herhaling SOS-berichten. 8.25 Gramo
foonmuziek. 8.45 Lezing: De levenswet der Chris
telijke kerk onder het licht van Tambaram. 9.15
Christ. Radio-koor en gramofoonmuziek. 11.05 Gra
mofoonmuziek. ca. 11.5012.00 Schriftlezing.
HILVERSUM II 301.5 M.
AVRO-uitzending.
8.00 Berichten ANP. 8.10 Gramofoonmuziek.
10.00 Morgenwijding. 10.15 Gramofoonmuziek. 10.30
Voor de Vrouw. 10.35 Ensemble Jonny Kroon
(11.0011.15 Weekoverzicht). 12.00 Omroeporkest.
12.45 Berichten ANP, gramofoonmuziek. 2.00 Vool*
de vrouw. 2.30 Zang en piano. 3.00 Brei- en bor-
duurcursus. 3.45 Gramofoonmuziek. 4.00 Voor zie
ken en thuiszittenden. 4.30 Gramofoonmuziek. 5.00
Voor de kinderen. 5.30 AVRO-Amusemcntsorkest
en solist. 6.30 Sporthalfuur. 7.00 Voor de kinderen.
7.05 Voor militairen. 7.30 Engelsche les. 8.00 Be
richten ANP. 8.20 Fragmenten uit de opera „Die
Entfiihrung aus dem Serail". 9.30 Rariiotooneel.
10.40 Orgel en piano. 11.00 Berichten ANP. 11.10
Avro-dansorkest. 11.4012.00 Gramofoonmuziek.
ENGELAND 391 en 449 M
Na 10.20 n.m. ook 342 M.
10.35 BBC-Schotsch orkest. 11.20 Concert. 11.50
Orgelspel. 12.20 Berichten. 12.35 Jack Payne en
zijn Band. 1.00 BBC-orkest. 1.40 Orgelspel. 2.05
Holst-strijkkwartet, 2.35 Declamatie. 3.00 BBC-
Harmonie-orkest. 3.50 Variété. 4.20 Berichten en
causerie. 4.40 Kinderuurtje. 5.20 Berichten. 5.35
Voor de boeren. 5.55 Radiotooneel. 6.25 Muzikale
causerie. 6.55 Zang. 7.05 Orkestconcert. 7.55 Orgel
spel. 8.20 Berichten. 8.40 Causerie: War commen
tary. 8.55 Gevarieerd programma. 9.35 Korte
Avonddienst. 9.55 BBC-Northern orkest. 10.35 Jack
Payne en zijn band. 11.20 Berichten.
RADIO PARIJS 1648 M.
11.10 Zang. 11.35 en 12.05 Viool en piano. 12.35
Zang. 1.05 en 1.30 Fluit en piano. 2.20 Orkestcon
cert. 4.20 Radiotooneel. 5.20 Opera-uitzending. 9.05
Fransche volkslieden met toelichting. 9.20 Radio
tooneel. 10.0511.50 Nachtconcert.
KEULEN 456 M.
4.50, 6.407.50 en 9.50 Gramofoonmuziek. 10.20
Omroeporkest en solisten. 11.20 Weermacht-concert
12.35 Populair-concert. 1.45 Muzikaal tusschenspel.
I.50 Omroepkoor en -orkest en solist. 2.50 Literair-
Folkloristisch programma. 4.20 en 5.50 Gramo
foonmuziek. 6.35 Leo Eysoldt's orkest en solisten.
8.509.20 Zie Deutschlandsendcr.
BRUSSEL 322 M.
11.201.20 Bont programma. 4.55, 5.50, 6.20 en
7.20 Gramofoonmuziek. 7.50 en 8.20 Omroeporkest
en solist. 9.05 Bidstonde voor den vrede. 9.3010.20
Selectie uit de opera „Yolande" (gr. pl.)
BRUSSEL 484 M.
11.20 Gramofoonmuziek. 11.50 cn 12.30 Radio
orkest. 12.501.20 Gramofoonmuziek. 5.35 Piano
voordracht. 5.50 Omroepdansorkest. 6.35 Gramo
foonmuziek. 7.20 Voor Soldaten. 7.50 en 8.35 Ra
dio-orkest. solisten en sprekers. 9.30 Literair-muzi-
kaal programma. 9.50—10.20 Omroepdansorkest.
DFI 1 SUHLANDSENDER 1571 M.
6.35 Maandoverzicht met muziek. 7.20 Populair
concert. 8.20 Berichten. 8.50 Joe Bund's kwartet.
9.20 Omroeporkest. 10.20 Berichten. Hierna tot
II.20 Nachtconcert. 11.26—12.20 Militair program
ma.
