Haarlem s Dagblad Zees-tay aa&Lf llamik Tweede Noorsche regeering gevormd In Scandinavië. VERLIEZEN AAN BEIDE ZIJDEN. Adiketetv- Twee Duitsche kruisers gingen bij Noorwegen verloren Zweden blijft neutraal. 57e Jaargang No. 17426 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantooi Soendaplein 37 Postgiro- dienst 38810. Drukkerij. Zuidei Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 10 April 1940 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer 0.15 Groentjes zie rubriek. De verdere ontwikkeling van de gebeurtenissen in Scandinavië laat nog heel wat vragen open. Niet wat Denemarken betreft. Dit heeft zich volkomen aan de Duitsche invasie onderworpen, de Koning heeft een beroep op het volk gedaan om kalm te blijven en men kan verder alleen twijfel uitspre ken aan het voortbestaan van de socialistische re geering. Die zal wel spoedig moeten verdwijnen. De Deensohe pers is al onder restricties geplaatst en verdere maatregelen zullen niet uitblijven. Een won derlijk verhaal is dat van de Deensche compagnie uit ELseneur (de stad, dicht bij Kopenhagen, waar zich- het graf van Hamlet bevindt) die er in ge slaagd zou zijn de Sont over te varen, met een Deensche vlag 'voorop de Zweedsche stad Helsinig- borg binnenmarcheerde en zich toen door de Zwe den liet interneeren. De binnenlandsche toestand in Noorwegen maakt uit de tot dusver binnengekomen berichten een verwarden indruk. Er is een nieuwe regeering in Oslo gevormd onder leiding van zekeren Quisling. Dit is kennelijk op wens.ch van de Duitschers ge beurd, want de hoofdstad is geheel in hun handen en heeft verder verzet opgegeven. Quisling was de leider van de kleine Noorsche nationaal-socialis- tische partij, die geen zetels in het Storting had. Tot zijn regeering schijnen leden te behooren van het wettig kabinet-Nygaardsvold, dat naar Hamar is gegaan tegelijk met de leden van het Storting. Het optreden van de nieuwe regeering-Quisling herinnert aan de (overigens zeer roemloos geëindig de) episode van de volksregeering-Kuusinen in Finland. Maar die heeft nooit overloopers uit de wettige regeering gekregen. Of die er werkelijk zijn zal overigens nog bevestigd moeten worden Van een volledige berichtgeving uit Noorwegen is I geen sprake. Gemeld is dat de wettige regeering-Nygaardsvold bereid zou zijn met de Duitschers te onderhande len. Dit is door het Noorsch Telegraaf Agentschap aan Stockholm bericht. Het Storting is te Elverum nabij Hamar bijeengekomen en heeft op voorstel van de regeering besloten drie afgevaardigden te I benoemen, waarbij twee oud-premiers, om de on derhandelingen te voeren volgens door den mi nister-president opgestelde richtlijnen. Als dit juist is (Londen betwijfelt het) kan men daaruit niet anders afleiden dan dat het gewapend verzet der Noren, voor zoover dat nog gevoerd wordt, een spoedig einde nabij is. Bekend was trouwens dat het Noorsche leger heel weinig te beteekenen had. De Noorsche landsverdediging kan in geen verge lijking staan tot bijvoorbeeld die van ons land en van België, met hun groote en zwaarbewapende legers en uitgebreide moderne linies van verdedi gingswerken. Blijft de vraag hoe de Duitschers zich denken te handhaven in een zoo aan de zeezijde blootgesteld land als Noorwegen, met een duizenden kilometers lange kust. De overmachtige Engelsche vloot zou zoowel den aanvoer van nieuwe Duitsche troepen als die van materiaal moeten kunnen verhinderen en bovendien de Duitsche oorlogsschepen, die zich thans in Noorsche havens bevinden, moeten kunnen beletten daar weer uit te komen. Maar de twijfel aan het beleid van minister Chur chill's vloot, die zich gisteren zoo door de Duit schers heeft laten verrassen, is nu wel zeer groot geworden. Temeer omdat er gisteren eenige gevech ten zijn geweest die blijkbaar niet in het voordeel der Engelschen zijn geëindigd. Zelf hebben zij be richt dat zij twee schepen hebben verloren en zijn zij onzeker over mogelijke verliezen der Duitschers. Van Duitsche zijde wordt bovendien melding ge maakt van een gevecht, waarin verscheidene groote Engelsche schepen door zware luchtbommen zeer ernstig getroffen zouden zijn. Van het zenden van een geallieerd expeditieleger naar Noorwegen is tot dusver niets gebleken; mocht dat nog in het voornemen liggen, dan is het toch wel zeker dat met eiken dag uitstel de kansen van sla gen geringer worden. Het spreekt dat de Duitschers zich voor de bescherming van hun schepen en troe pen in Noorwegen in hoogen mate op hun lucht vloot verlaten. Die is natuurlijk tegenover aanval lende Engelschen in het voordeel omdat zij haar bases vlakbij heeft. Voordeelen ter voorziening van Duitschland met grondstoffen en levensmiddelen hebben de Duit schers door de bezetting van Denemarken en Noor wegen zeker behaald. De Deensche zuivelproducten, vooral boter, die in hoofdzaak naar Engeland plach ten te gaan zullen nu het Duitsche vetrantsoen kunnen verhoogen. De Noorsche uitvoerhaven van erts, Narvik, is zeker niet meer bruikbaar want die kan door de Engelschen dicht gehouden worden. Maar zij zullen er zelf ook geen ertsen meer uit krijgen. En de Zweden zullen niet anders kunnen doen dan de levering van hun ertsen aan Duitsch land, langs andere wegen, bevorderen zooveel zij kunnen. Dit temeer omdat zij den Engelschen groo- ten klant kwijt zijn zoolang Duitschland Noor wegen in zijn macht heeft. Zweden's positie is trouwens zeer benard en van morgen is een bericht uit Berlijn gekomen dat daar een beeld van geeft. De Duitsche regeering heeft in een memorandum „zekere verzoeken en navra gen" tot de Zweedsche gericht waarop deze heeft geantwoord dat zij strikte neutraliteit zal handha ven en geen stappen ondernemen tegen de Duit sche maatregelen in Noorwegen of Denemarken. Evenmin zal zij iets doen dat aanleiding zou kun nen geven tot een conflict tusschen de Duitsche en de Zweedsche regeering. Hetgeen, goed beschouwd en bijeen genomen, klinkt als een belofte van ge hoorzaamheid in alle opzichten en den Zweden weinig illusies moet overlaten omtrent de vrijheid van handelen die him regeering nog bezit. Het is duidelijk dat van den steun van een Noordsch verbond voor Finland nu ook geen sprake meer is. Men zou nieuw Russisch optreden tegen Finland kunnen vreezen, maar de Sovjet-regeering heeft pas weer een verklaring van volstrekte neutraliteit ten aanzien van de Scandinavische gebeurtenissen LONDEN, 10 APRIL (Reuter). DE ADMIRALITEIT deelt mede dat vandaag bij het aanbreken van den dag tijdens operaties ter hoogte van Narvik het Britsche oor logsschip „Hunter" gezonken cn het Britsche oorlogsschip „Hardy" aan den grond geloopen is. De verliezen van den vijand zijn nog niet met zekerheid bekend, doch volgens een onbevestigd bericht uit Stockholm is een Duitsche kruiser tot zinken gebracht. Een Britsche duikboot heeft gisteravond in de Zuid-Noorsche wateren een vijandelijken kruiser getorpedeerd en men gelooft, dat de kruiser is gezonken. Omtrent het aantal slachtoffers zijn bij de Britsche Admiraliteit nog geen cijfers bekend. Het communiqué vermeldt voorts dat bom menwerpers van de geallieerde luchtmacht gis teravond ter hoogte van Bergen een vijandelij ken kruiser hebben aangevallen, waarbij zij een treffer plaatsten. Voorts hebben bommen werpers van de vloot vanochtend ter hoogte van Bergen een vijandelijken kruiser aangevallen en deze driemaal getroffen. De „Hunter" was een torpedobootjager en dateert van 1936-1937. De bemanning bedroeg 175 koppen. Bewapening: 4 kanonnen van 4-7 inch en 8 torpe- dolanceerbuizen. De snelheid was 3612 knoopen. Het schip mat 1340 ton. De „Hunter" liep tijdens den Spaanschen burgeroorlog bij Malaga op een mijn en werd daarbij ernstig beschadigd. Het schip wist met moeite Gibraltar te bereiken, waar het hersteld werd. De „Hardy" was een flottilleleider van het na- oorlogsche type. Het was 1455 ton groot en voer 175 koppen. De bewapening bestond eveneens uit 4 ka nonnen van 4-7 inches en 8 torpedolanceerbuizèn. De snelheid bedroeg 34-36 knoopen. United Press verneemt nog uit Zweedsche bi'on dat gistermorgen vroeg twee Noorsche oorlogssche pen, die in de haven van Narvik lagen, eveneens het vuur op Duitsche torpedojagers geopend hebben. De Duitsche oorlogsschepen torpedeerden de Noorsche oorlogsschepen. Tot zoover bekend is zijn van de gezamenlijke bemanning van deze beide schepen, die naar schatting 562 koppen bedroeg, slechts 20 man gered. Duitsche troepen begaven zich vervolgens naar het centrum der stad en om 5.30 uur was de bezetting een feit geworden, De Noorsche troepen en het Noorsche publiek bo den geen tegenstand. In de buitenwijken der stad bevonden zich nog eenige Noorsche troepen. Volgens geruchten, die te Stockholm de ronde doen, zou de getorpedeerde Duitsche kruiser de „Gneisenau" zijn. Officieel is dit echter nog niet bevestigd. Het opperbevel der Duitsche weermacht maakte Dinsdagavond bekend: Op grond van ontvangen rapporten van verken ners zijn vanmiddag sterke eenheden van het Duit sche luchtwapen uit Denemarken en Noorwegen op gestegen. In het noordelijk deel van de Noordzee werden vijandelijke slagschepen, zware en lichte kruisers, zoomede torpedojagers gesignaleerd. Volgens tót nu toe ontvangen radioberichten is als eerste gedeeltelijk resultaat vast te stellen dat door bommen van zwaar kaliber werden getroffen: twee STEEDS DE NIEUWSTE MODELLEN VOORRADIG. W. KUIPERS ZN. GEDIPLOMEERDE OPTICIENS ZIJLSTRAAT 97 - TEL. 12728. (Adv. Ingez. Med.) afgelegd en misschien is dat een goed teeken voor Finland. Overigens lijkt de taak van Paasikivi, be noemd tot Finsch gezant in Moskou, geenszins een voudig en allerminst benijdenswaardig. R. P. De bezette Noorsche steden. Een Franschc opgave. PARIJS 10 April (Havas). Volgens inlichtingen uit Fransche militaire kringen acht men het thans zeker dat de Duitschers op het oogenblik de vol gende steden in Noorwegen bezet hebben: Oslo. Christiansund, Stavanger, Egersund en Bergen. HEDEN: 12 PAGINA'S. R. P.: In Scandinavië. pag. 1 J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten. pag. 3 Van onzen Londenschen correspon dent: In Fransch oorlogsgebied. pag. 5 Van een bijzonderen medewerker: Soldatenkranten in Frankrijk, pag, 6 Jhr. dr. J. C. Mollerus: Het Econo misch Instituut voor den Midden stand. pag. 6 K. de Jong: Sonaten-avond Jan Hoe ben en Jacob Bijster; Muziekuitvoe ring pag. 4 en 6 Damrubriek pag. 9 Sport in 't Kort. pag. 11 Laatste Berichten op pagina 7 slagschepen elk door drie voltreffers, twee zware kruisers, eveneens door zware voltreffers, een schip ligt met zware slagzij, een ander staat in brand. Groote olievlekken bedekken het zee-oppervlak over een groot gebied. De Britsche admiraliteit publiceerde de volgende tegenspraak: De Duitsche bewering, dat twee slag schepen en twee zware kruisers zijn getroffen en door bommen ernstig beschadigd, is niet juist. De waarheid is dat geen slagschip is beschadigd, doch dat twee kruisers zeer lichte schade door scherven hebben opgeloopen. Duitsche beschouwing over de actie in Scandinavië BERLIJN, 10 April (D.N.B.) Het opperbevel der weermacht maakt bekend: In het westen geen bijzondere gebeurtenissen. De militaire maatregelen ter bescherming van de neutraliteit van. Denemarken en Noorwegen zijn gisteren door sterke eenheden van het leger, de marine en het luchtwapen, onder opperbevel van den generaal der infanterie Von Falkenhorst, door de zeestrijdkrachten onder bevel van generaal ad miraal Saaiwachter en admiraal Carl en door tal rijke groepen van het luchtwapen onder leiding van luitenant-generaal Geissler in de nauwste sa menwerking ten uitvoer gelegd. Gemotoriseerde troepen en pantserstrijdkrachten onder leiding van den generaal der vliegers Kaupisch overschreden des morgens de Duitsch-Deensche grens en be zetten in een snellen opmarsch over Apenrade en Esbjerg systematisch Jutland. Hier en daar kwam het door gebrekkig overbren gen van bevelen aan de Deensche troepen tot korte gevechten. Zij werden beëindigd door opheldering van de Deensche bevelhebbers over het bevel hun ner regeering om geen tegenstand te bieden. Tege lijk met de bezetting van Jutland landden in samen werking tusschen leger, marine en luchtwapen Waar Duitsche troepen bij de bezetting van Denemarken landden Van Kopenhagen strekt zich langs de Sont naar Helsingör de groote moderne autostrada uit, die een der voornaamste verbindingen vormt tusschen 'de Deensche hoofdstad en de Noordelijk gelegen plaatsen Vidkun Quisling, leider der Noorsche nationaal socialisten, aan het hoofd. Het Duitsche Nieuwsbureau meldde Dins dagavond: Om half negen vanavond heeft Vidkun Quisling voor den Noorschen omroep de pro clamatie voorgelezen van een nieuwe Noorsche regeering aan het Noorsche volk. De proclamatie, waarin Quisling zich voorstelt als chef van de nieuwe regeering, verwijst in de eerste plaats naar de schending der Noor sche neutraliteit door Engeland, welke uit de legging van mijnenvelden e.d. heeft bestaan. De proclamatie verwijst voorts naar de „niets zeggende protesten" der voormalige Noorsche regeering. Thans heeft een regeering van „nationale con centratie" het bewind overgenomen om de be langen van Noorwegen op dit oogenblik waar te nemen, zoo vervolgt de proclamatie. De regeering van Nygaardsvold is afgetreden en door een nationale regeering vervangen. In de verklaring worden alle Noren aangespoord de handen ineen te slaan om den toestand het hoofd te bieden. Quisling zeide dat verdere tegenstand gelijk te stellen is met de misdadige vernietiging van waar den. Tenslotte volgde een oproeping aan de weer macht de nationale regeering te gehoorzamen. De leider der nieuwe regeering. Vidkun Quisling, heeft tegelijkertijd de portefeuille van buitenland- sche zaken op zich genomen. Majoor R. Wosslow is benoemd tot minister van landverdediging, Gul- brand-Lunde tot minister van sociale zaken, Jonas Lie tot minister van justitie en professor Ernst Skanske tot minister van arbeid. Vidkun Quisling heeft na den oorlog als secretaris behoord tot het comité van Nansen voor hulp aan de noodlijdenden in Rusland. In 1932 werd hij minister van landsverdediging. Later trad hij evenwel uit de regeering en richtte hij de beweging „Nasjonal Samling" op. (De „Nasjonal Samling" partij der nationale eenheid was gevormd naar het model van de Duitsche nationaal socialistische partij. In het Stor ting, dat honderd vijf tig leden telt, was zij niet ver tegenwoordigd.) Later berichtte het D. N. B.: Naar thans bekend wordt, heeft slechts een ge deelte der oorspronkelijke regeering Oslo in de och tenduren verlaten en zich naar Hamar begeven. Ver scheidene ministers zijn in de hoofdstad gebléven om het contact met het Duitsche gezantschap te kunnen handhaven. Naar verder wordt bericht hebben zich in den namiddag, nadat reeds weder een vergaande kal meering was ingetreden, twee der naar Hamar ver trokken ministers naar Oslo terug begeven en daar een ontmoeting gehad met de daar achtergebleven leden van het kabinet. Naar men verneemt hebben de te Oslo vertoe vende leden der regeering de politiek van het rompkabinet te Hamar niet goedgekeurd. De te Oslo aanwezige ministers hebben zich bezig gehouden met de vorming van een nieuwe regee ring, welke intusschen, naar reeds gemeld, onder voorzitterschap van Vidkun Quisling is gevormd. Het woord is aan Remy Monfalée: Hoeveel kan men in het leven doen. ook al is het slechts kortals men het goed in richt! Duitsche troepen in den Kleinen Belt bij Middel- fahrt. In den Grooten Belt bij Korsör en Nyborg en inGjedser ter bezetting van de eilanden. Kopen hagen werd reeds in de vroege ochtenduren zonder strijd bezet. Het luchtwapen verrichtte den geheelen dag verkenningsvluchten boven Denemarken en beveiligde den opmarsch. Bij de bezetting van de militair belangrijke steun punten in Noorwegen werd op verschillende plaat sen door de Noorsche weermacht in het eerst tegen stand geboden, vooral bij Horten, ten zuiden van Oslo en bij Christiansand. Deze tegenstand werd echter overal in voorbeeldige samenwerking tus schen de deelen der weermacht gebroken. De forten aan den Oslofjord werden in den loop van den dag bedwongen en tot zwijgen gebracht. Onder anderen zijn Narvik. Trondjhem, Bergen, Stavanger, Eger sund, Christiansand, Arendal en Oslo hecht in Duitsche handen. De marine heeft haar gestelde taak ten uitvoer gelegd. Deze bestond er in de geheele operatie te beveiligen tegen de vele malen sterkere Britsche en Fransche zeestrijdkrachten en de transporten met alle krachten mogelijk te maken. De landing der Duitsche troepen is op alle plaatsen van Oslo tot Narvik gelukt, een in de historie van den zee-oor log tot dusver unieke prestatie. Bij het binnenloo- pen in de havens werd door de marine aanvanke lijke tegenstand gebroken. Voor Oslo brachten onze scheepskanonnen de zwaarste kustbatterijen tot zwijgen. Bij het bedwingen van een 28 c.M. batterij kreeg de kruiser Bliicher zware beschadigin gen. Hij liep bij verder opdringen op een door de Noren gelegde versperring en ging door verscheidene ontploffende mijnen verloren. De kruiser ..Karlsruhe" werd na het overwinnen van even sterken tegenstand in Kristiansand, nadat hij de landing der troepen beveiligd had. zwaar beschadigd en zonk. De bemanningen van beide schepen zijn voor het grootste deel gered en aan land gebracht. De zee-operaties zijn nog aan den gang. Eerst na het einde daarvan zullen ook de door de Duitsche marine aan de Engelsche en Fransche zeestrijd- krachten toegebrachte verliezen en beschadigingen in vollen gang kunnen worden overzien. De door Engeland voorgenomen bezetting van belangrijke Noorsche steunpunten moest onmiddellijk in aan sluiting op het leggen der mijn versperringen in de Noorsche territoriale wateren geschieden. De Duitsche actie is deze actie nauwelijks tien uur voor geweest. De tot dit doel bestemde en door verkenners opgespoorde Britsche zeestrijdkrachten en transportschepen zijn gisteren in dc late mid daguren door het Duitsche luchtwapen aangeval len en vernietigend verslagen. Bijna alle vijandelijke oorlogsschepen kregen voltreffers van zwaar kaliber. In het bijzonder werden getroffen vier slagschepen elk door twee of drie bommen, twee slagkruisers elk door een bom, twee zware kruisers door twee, resp. een bom, een zware kruiser vloog door een Inslaanden bom in brand. Twee transportschepen werden elk met één bom bestookt. Groepen jachtvliegtuigen beveiligden de operaties door bewaking van de westelijke kusten van Denemarken en Noorwegen evenals de binnenzijde van de Duitsche bocht. Een Engelsche vliegboot van het type Sunderland werd neergehaald. De verdere bezetting van Noorwegen gaat snel en volgens het vastgestelden plan verder. Geen stappen inzake de jongste Duitsche actie. De Duitsche regeering, zoo meldt het D.N.B. heeft de Zweedsche regeering Dinsdagmorgen een memorandum overhandigd, waarin zekere ver zoeken en navragen nopens de houding van Zwe den ten aanzien van de Duitsche maatregelen in Denemarken en Noorwegen worden gedaan. De Zweedsche minister van buitenlandsche zaken heeft gisteravond den Duitschen gezant te Stock holm het antwoord op dit memorandum over handigd. De Zweedsche regeering verklaart in dit antwoord dat zij wenscht vast te houden aan haar politiek van strikte neutraliteit en gecner- lel stappen denkt te ondernemen, welke ge richt zijn tegen de Duitsche maatregelen In Denemarken en Noorwegen. De Zweedsche regcering doet in haar antwoord verder uit komen dat zü niet voornemens is cenigcrlcl maatregelen te nemen, welke aanleiding zouden geven tot een conflict tusschen de Duitsche en de Zweedsche regeering. Reuter meldt uit Londen dat, hoewel de berich ten over algemeene mobilisatie in Zweden onjuist bleken, Zweden op alles voorbereid is. Zweedsche kringen verklaren, dat hun land zich tegen iederen inval zat verzetten, doch zal trachten een volledige neutraliteit te handhaven, indien geen pogingen worden gedaan zijn souvereiniteit te schenden. Noorwegen heeft geen beroep op Zweden gedaan. Een bericht uit New-York dat Hitler Zweden /oor de keuze tusschen aanvaarding van de Duit sche bescherming en een Duitschen inval zou heb- geplaatst, wordt in de Britsche hoofdstad uit geen enkele bron bevestigd. „Luchtbeschermingstoestand" afgekondigd. STOCKHOLM 10 April (Zwccdsch Tel. Ag.) Wegens den ernstigen toestand, waarin Zwe den zich bevindt, heeft de regeering van heden middag 12 uur af den gedeeltelijken ..lucht beschermingstoestand" afgekondigd. Dit brengt geen ontruiming of verduistering me de. doch wil alleen zeggen, dat de maatregelen ge nomen worden welke bestemd zijn om een zon groot mogelijke doeltreffendheid te geven aan den lucht beschermingsdienst, d.w.z. de organisatie van sanitaire diensten, de brandweer, enz.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1