Haarlem's Dagblad
Jhcitsche troepen
aan tand gezet
Wat gebeurt er?
Narvik door de
Duitschers prijsgegeven?
De
„Admiral
Scheer"
getroffen
Britten hebben
Narvik geblokkeerd
Het gerucht.
Ontplofte granaten
V—J
57e Jaargang No. 17430
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantooi Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 58810. Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdied 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie! P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 15 April 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regel#
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke reg.el meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
Veel menschen verbazen er zich nu over dat men
uit het nieuws omtrent den oorlog in Noorwegen
niet kan opmaken wat er eigenlijk precies gebeurt.
De weetgierigheid betreft verschillende hoofdstuk
ken, die het eenvoudigst aangeduid worden met na
tionaliteiten: Engeland, Noorwegen en Duitschland.
En de overheerschende vraag onder hoofdstuk I is
vanmiddag tegen één uur eindelijk beantwoord.
Want toen kwam van Engelsche zijde het bericht,
dat op verschillende punten aan de Noorsche kust
Engelsche troepen aan land waren gezet. Dat deze
tijding op til was kon men gisteravond voorzien.
Want toen werd medegedeeld dat de Engelschen een
beroep op de Noorsche bevolking hadden gedaan om
hun troepen huisvesting, voeding en alle ge-
wenschte voorlichting te verleenen waar en wanneer
daarom gevraagd zou worden.
Natuurlijk rijzen nu onmiddellijk volgende vragen.
Waar zijn ze geland? Hoe sterk zijn 2e? In welke
richtingen rukken ze op? Van dit laatste zal wel
spoedig genoeg iets blijken. Door de gevolgen na
melijk. Maar de antwoorden op de eerste twee vra
gen zal men niet spoedig vernemen. Vooral die op
de tweede niet. Want de Engelschen zullen niet zoo
mal zijn, door teveel publiciteit de tegenstanders in
te lichten. Evenmin als de Duitschers dat hebben
gedaan, die ook nooit bekend hebben gemaakt hoe
veel troepen zij op den eersten dag van hun aanval
op Noorwegen aan land hebben gezet en hoeveel
versterkingen zij later hebben gezonden.
Verleden week heeft het Engelsche departement
van Marine gezegd dat de vloot „een zwijgend wa
pen" is. Als de schepen met radio-uitzendingen niet
zeer voorzichtig zijn kan daardoor de tegenstander
hun positie peilen. Zoodat zij zwijgen als zij in actie
zijn. Maar het is niet alleen de vloot die veel zwij
gen moet: meer dan ooit sinds vliegtuigen zoo snel
ter plaatse kunnen zijn. Hetzelfde geldt voor de
legers en natuurlijk niet alleen voor het Engelsche
maar ook voor het Noorsche en het Duitsche. Daar
om wordt een door 'snelle berichtgeving zeer ver
wende wereld maar zoo spaarzaam ingelicht omtrent
het verloop der militaire gebeurtenissen en krijgt zij
niets te hooren aangaande troepensterkte. Omtrent
dit laatste zijn er alleen wat geruchten, die geen
waarde hebben en ramingen van de tegenpartij, die
weinig waarde hebben en die ook wel eens opzette
lijk onjuist kunnen zijn. Want men werkt in zijn
oorlogs-publiciteit niet alleen met directe propa
gandistische middelen, maar ook met list. Ik vestig
maar eens de aandacht op deze dingen omdat zoo
veel menschen schijnen te vergeten dat de in vroe
gere oorlogen toegepaste geheimzinnigheid omtrent
voorbereiding van krijgsoperaties en troepensterkte
nog altijd toegepast moet worden. Dat de snelheid
der technische nieuwsvoorziening zoozeer vergroot
is brengt daar geen enkele verandering in. Als de
Engelschen tevoren hadden laten weten dat hun
transportschepen onderweg waren zouden die zeker
door Duitsche vliegtuigen overvallen zijn. En nu
zij bericht hebben dat zij op verscheidene punten
in Noorwegen troepen aan land hebben gezet betee-
kent dat niet, dat dit vlak tevoren gebeurd is maar
dat de landing al vele uren geleden, wellicht al
een etmaal geleden voltooid moet zijn. Zoodat men
tengevolge van de bekendmaking geen verrassingen
meer heeft te vreezen en het grootste deel der troe
pen al in het binnenland is.
Wat beteekent deze landing? Ten eerste dat de
Duitschers niet de geheele Noorsche kust in him
macht hadden, hetgeen trouwens bij een dergelijke
vervaarlijke kusüengte zeer onaannemelijk scheen,
want daar zou een geweldige troepenmacht met
een dito kustverdediging, tellende tallooze batte
rijen en schepen in de honderden inhammen, voor
noodig zijn geweest. Ten tweede beduidt de lan
ding der Engelschen, dat de door zoovelen aan het
Westfront verwachte landoorlog nu in Scandina
vië losgebarsten is.
Het spreekt vanzelf dat de Engelschen hun lan
dingshavens niet zullen loslaten, dat zij uit die
plaatsen verbindingslijnen met hun troepen moeten
onderhouden en dat hun vloot en hun luchtvloot die
verbindingslijnen vasthouden en bewaken. Want de
troepen moeten natuurlijk met levensmiddelen, wa
pens en munitie worden gesteund. Een expeditie-
leger bestaat zoo maar niet uit troepen en wapens,
het heeft een heelen bagage- en munitietrein noo
dig en daarachter weer een heel stelsel van aanvoer,
dat op zichzelf weer voortdurend bewaakt en ver
dedigd moet worden. Sinds de ontwikkeling van het
luchtwapen eischt dat laatste meer zorg en meer
materiaal dan ooit tevoren. En hetzelfde is natuur
lijk met het Duitsche expeditieleger in Noorwegen
het geval.
In dat land vol bergen en kloven, vol diepe rivier
dalen ook, kunnen de strijdende partijen eikaars
opmarsch natuurlijk ernstig belemmeren, soms on
mogelijk maken, door het opblazen van spoorwe
gen, bruggen en tunnels. Daarbij worden Duitschers
zoowel als Engelschen gehinderd door hun onbe
kendheid met het terrein. De laatsten hebben het
voordeel dat de aan him zijde strijdende Noren hen
uit alle macht helpen zullen. i
De Duitschers zullen de landing van Engelsche
troepen natuurlijk pogen te beantwoorden met het
zenden van versterkingen. Maakt de Engelsche vloot
dat onmogelijk de Duitsche heeft in de Noorsche
onderneming al zeer zware verliezen geleden en was
toch al veel zwakker dan zouden de Duitschers
wellicht tot het zenden van troepen door Zweden
kunnen overgaan en daarmee Zweden in den oorlog
betrekken.
Er is ernstige mogelijkheid dat thans een groote
landoorlog in Scandinavië losbarst. Zouden de
Duitschers in Zweden doordringen en de kust van
de Botnische Golf bereiken dan zou Rusland zijn
overwicht in de Oostzee weer kwijtraken, zoodat
dit allicht ook een meetellende factor in het spel
is
"T* EN gemeenschappelijk door de Britsclie Admiraliteit en het Engel-
sche Departement van Oorlog uitgegeven communiqué meldde
hedenmiddag
Britsche troepen zijn thans op verscheidene punten in Noorwegen
aan land gezet."
Te Londen gelooft men dat de Duitsche troepen Narvik hebben prijsgegeven.
Hierover zijn uit Noorwegen berichten ontvangen.
Het Duitsche vestzakslagschip „Ad miral Scheer" is volgens een officiëele
Engelsche mededeeling door den Engelschen onderzeeër „Spearfish" aan
gevallen en vermoedelijk door meer dan één torpedo getroffen. Berichten van
Zweedsche zijde spreken zelfs van den ondergang van den Duitschen oorlogs
bodem. Men Iaat hier in het midden of het schip door een mijn of een torpedo
verloren is gegaan.
Zaterdagavond meldde de Engelsche Admiraliteit dat dien dag bij een aanval
in de fjord van Narvik zeven Duitsche torpedojagers tot zinken waren gebracht.
Ook het Duitsche Nieuwsbureau vermeldt dit gevecht. Volgens dit bureau zijn aan
beide zijden verliezen geleden, welke nog niet te overzien zijn. De Engelsche
torpedojager „Cossack" zou echter in brand geschoten en gestrand zijn.
Over de operaties in Noorwegen deelde het D. N. B. mede dat Duitsche troepen
Zondag, komende van Halden, het grensstation Kornsjö aan de Zweedsch-Noor-
sche grens bereikt hebben. De grensbewaking aan de Noorsche grens werd door
hen overgenomen.
(Voor uitvoerige berichten zie men elders in dit nummer.)
Het Duitsche
opperbevel
Zeven vijandelijke
duikbooten volgens
Duitschers verloren
BERLIJN, 15 April (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In het gebied van Zuid-Noorwegen werden op
den 14den April verdere troepen, materiaal en
aanvullingen van allerlei soort aangevoerd. De
positie werd daarmede in toenemende mate be
veiligd en verstevigd. Eenige noemenswaardige
vijandelijke actie van zee uit werd tegen dit gebied
niet ondernomen.
In Narvik is de dag rustig verloopen. Sterke
Engelsche zeestrijdkrachten blokkeeren den toe
gang tot de haven.
In Bergen ondernamen twee Britsche gevechts
vliegtuigen een aanval met bommen op een Duitsch
koopvaardijschip en brachten het tot zinken. Beide
toestellen werden kort daarop door Duitsche jagers
neergeschoten.
In de zone van Stavanger en Christiansand is
de dag rustig verloopen. Bij den vergeefschen aan
val der Britsche vliegtuigen op den 13den April
werden 2'Vickers-Wellingtons door Messerschmidtt
jagers neergeschoten.
In de zone van Oslo hebben Duitsche troepen
Hönefoss ingenomen. Resumeerend kan geconsta
teerd worden dat de poging tot een Noorsche mo
bilisatie in de zóne van Oslo verijdeld is. Bij ge
ringe eigen verliezen vielen groote hoeveelheden
oorlogsmateriaal in Duitsche handen. In het Ska-
gerrak vernielden onze aldaar opereerende strijd
krachten nog twee vijandelijke duikbooten, zoo
dat het aantal der vijandelijke onderzeeërs, welke
in de laatste dagen tot zinken zijn gebracht door
zee- en luchtstrijdkrachten, in totaal zeven be
draagt. De Noorsche torpedoboot „Hval" werd
buitgemaakt en wordt met Duitsche bemanning in
dienst gesteld.
Eenheden van de luchtmacht maakten op den
14den April verkenningsvluchten boven de Noord
zee en langs de geheele Noorsche kust.
In het Westen geen gebeurtenissen van belang.
Het luchtwapen maakte grensbewakingsvluchten.
Een Duitsche jager schoot in de omgeving van
Emmerik een Britsch vliegtuig van het type Bristol-
Blenheim neer. Een ander Britsch toestel werd
ten noorden van Offenberg door het luchtdoelge
schut getroffen en stortte omlaag.
Nog twee Duitsche transport
schepen tot zinken gebracht.
LONDEN 15 April (Reuter). Officieel
wordt medegedeeld, dat Engelsche duikbooten
nog twee Duitsche transporschepen tot zinken
hebben gebracht.
Volgens mededeeling van de Britsche Admiraliteit is de Duitsche oorlogsbodem
„Admiral Scheer" door meer dan één torpedo getroffen. De waterverplaatsing van
de „Adm. Scheer" bedroeg 10.000 ton en de bemanning 926 koppen. De bewapening
bestond uit 6 kanonnen van 28 c.M., 5 van 15 c.M., 6 van 1014 c.M. en 10 machine
geweren. Voorts 8 torpedolanceerbuizen en 2 vliegtuigen. De „Admiral Scheer"
werd gedreven door 8 Dieselmotoren, die gezamenlijk 54.000 P.K. ontwikkelen.
Het schild dateert van 1933.
Hierboven geven wij een kaartje van het ge
vechtsterrein in Zuid Noorwegen. Langs de kust van
Oslo tot Frederiksstad en Halden zijn de Duitschers
meester en bezetten Noorsch gebied tot beoosten
het Mjösen meer. Intusschen waren zij nog niet tot
de Zweedsche grens genaderd, doch schijnen er gis
teren in geslaagd te zijn, het in het uiterste Zuiden
gelegen grensplaatsje Kornjö te bezetten. Krachtige
pogingen worden thans aangewend, om de Noren
over de Zweedsche grens te drijven, waarin zij naar
het schijnt geslaagd te zijn op een punt, waar 3000
Noren genoodzaakt waren, over de grens te wijken.
Eidsvold werd gisteren door de Duitschers bezet.
Om Kongsvinger wordt nog verwoed gestreden.
Wees rustig vriend alleen beducht
Voor dien misleider: het gerucht,
Een vijand voor ons allen;
Het vliegt met groote snelheid rond,
Van oor tot oor en mond tot mond,
Om plots ineen te vallen.
't Beweegt zich in den aanvang traag,
Dan is het nog te zwak, te vaag,
Het heeft toch ook geen basis;
Het zet zich nog niet vast in 't hoofd,
Er wordt voorshands niet aan geloofd,
Omdat het al te dwaas is.
Dan knoopt er iemand iets aan vast,
Dat in zijn redeneering past,
Hij blijft er wat op broeien
En zegt zijn combinatie voort,
Tot schrik van iemand, die het hoort,
En het gerucht gaat groeien.
Het groeit zoo snel in korten tijd,
Dat het den schijn krijgt van een feit,
Omdat zoovelen 't zeggen;
Het is wel ongegrond en valsch,
Maar velen hebben moeite als
Zij 't pogen te weerleggen.
Een valsche vijand is 't gerucht,
Dat zoo komt vallen uit de lucht,
Geboren uit vermoeden,
Uit vrees of uit sensatiezucht
Vertrouw het nimmer op zijn vlucht,
Die giftige verdachte vrucht,
Weet u ervoor te hoeden;
Bedenk dat de ervaring leert,
Dat het, hoe stellig gelanceerd,
Weer steeds blijkt dood te bloeden;
't Is goed dat g'u ertegen weert,
't Is wenschlijk dat bij het negeert,
En 't is in elk geval verkeerd,
Dat gij het helpt te voeden.
P. GASUS.
Weekbericht
Coöperatie Vooruitgang U.A., Haarlem.
EDAMMER KAAS, N.H. 40 per pond.. 25 ct.
LEIDSCHE KAAS, jong, per pond 15 ct.
BESSENSAP, per >/2 flesch io ct.
SLAOLIE, per i'lesch 55 ct.
SCHUURPOEDER, per bus 6 ct.
LUCIFERS, per pak 514 ct.
JAVA THEE, per ons 24 ct.
KOFFIE, per half pond 20 ct.
ZALM, per blik ig ct.
VET, per pond 42 ct.
MET DIVIDENDBONS.
(Adv Ingez. Med.)
Nieuwe luchtaanval op Stavanger.
Vliegveld gebombardeerd.
LONDEN, 15 April. (Reuter). Officieel
wordt gemeld, dat vliegtuigen van de Royal
Airforce gisteravond een nieuwen aanval op
het vliegveld van Stavanger hebben onderno
men. De machines wierpen zware bommen uit,
alsmede brandbommen, en vielen de grond-
verdediging aan met machinegeweervuur. Het
luchtdoelgeschut, trad krachtig in werking;
maar de Britsche vliegtuigen leden geen scha
de.
Engelsche vliegers, die deelgenomen hebben aan
den laatsten luchtaanval op Stavanger, hebben ge
meld dat zij tijdens den aanval plotseling een rooden
gloed zagen, die naar het scheen afkomstig was van
een groote ontploffing.
,De lucht wemelde plotseling van blauwe en oran
jekleurige zoeklichten, raketten en granaten, die ont
ploften in groepen van vier blauwig witte sterren.
Wij zeilden hier doorheen en lieten onze bommen
precies op het doel vallen. Een kogelregen ver
spreidde zich beneden den blauwigen schijn van een
der zoeklichten en onmiddellijk daarop ging het
licht uit."
Het woord is aan
Rémy Monfalée:
De ware moed is niet, geen vrees te heb
ben, maar vrees te overwinnen.
verwekken consternatie
te Zandvoort.
Op drie plaatsen ingeslagen
Zondagmorgen ongeveer half tien werd
het Zuidelijk deel van Zandvoort opgeschrikt
door een drietal ontploffingen, waarvan een
zeer luid klonk. Bij onderzoek bleek, dat een
granaat was ingeslagen in een timmer
manswerkplaats aan den Paradijsweg, die
met het aangebouwde zomerhuisje thans
dient als bergplaats voor strandstoelen en
ander strandmateriaal. De granaat koos zijn
weg, door het dak en den zolder en door een
tusschenschot en vernielde tenslotte nog
een tafeltje in het genoemde zomerhuisje.
De scherven drongen door tot in de keuken
en de gang van een perceel aan de Ooster
parkstraat, dat met de achterzijde dicht bij
de werkplaats staat. Van dit perceel werden
enkele ruiten en een schilderijtje in de gang
vernield.
Zondagmorgen ongeveer half tien zijn boven
Zandvoort enkele granaten ontploft. Een der
scherven kwam terecht in een opslagplaats van
strandstoelen aan den Paradijsweg en richtte
veel schade aan. De scherven drongen zoowel
door het dak als door den zolder heen.
Een tweede granaat sloeg op de Brederode-
straat voor perceel no. 53 neer. Een plek in de
harde klinkers toont de plaats waar het projec
tiel ontplofte. Een scherf werd van den trottoir
band afgeslagen, terwijl de scherven eenige gaten
en deuken in de houten tuinschutting maakten.
Een tweetal kleine scherven vloog nog door de
ruiten van een gemeubileerd doch onbewoond
perceel.
Een derde granaat doorboorde een raamkozijn
van een slaapkamer van perceel Brederodestraat
39. De ontploffing veroorzaakte een ware ravage
in de slaapkamer. Groote scherven kwamen in
het bed terecht, dat eenige oogenblikken van te
voren nog werd beslapen. Het mag een wonder
heeten, dat geen persoonlijke ongelukken voor
kwamen.
De luchtbeschermingsdienst kwam onmiddel
lijk in actie. Nauwgezet werd gezocht naar gra
naatscherven, waardoor het mogelijk zal zijn de
herkomst der granaten vast te stellen. Voorloopig
is over de herkomst nog niets mede te deelen.
Naar aanleiding van de scherven, die ons wer
den getoond, schatten wij de doorsnede der gra
naten op 4 c.M. Zij zijn vermoedelijk afkomstig
van het afweergeschut van een der kustdoel-
batterijen.
ROOSEVELDT HOUDT EEN RADIO-REDE.
WASHINGTON, 15 April (Reuter). Roosevelt
zal vanmiddag om 5.20 uur (Ned. tijd) over de
radio het woord richten tot de Pan-Amerikaansche
Unie. Deze rede, die in diplomatieke kringen met
veel belangstelling wordt tegemoet gezien, zal door
de vornaamste Amerikaansche stations worden uit
gezonden. Zij zou daarna worden uitgezonden in
Spaansche, Portugeesche, Fransche, Italiaansche en
Duitsche vertaling.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
Artikelen^
R. P.: Wat gebeurt er? pag. 1
K. de Jong: Muziekvereeniging Ex
celsior". pag. 4
J. B. Schuil: De kus op het perron.
pag. 4
Van onzen Brusselschen correspon- §1
dent: Sterk leger staat België ter g
beschikking, pag. 5 g
1 Laatste Berichten op pagina 9 1
