BOUVY Een NIEUW TAFELZOUT! ,uT Oudheidkundige opgravingen in Santpoort. NIEUWS IN 'T KORT. Heeft iemand? 'liet JOient en Jxin öiie&ol. AGENDA. CMy\Xne EVONYMUS. VRIJDAG 3 MEI 1940 HAARLEM'S DAGBLAD 4 Nóg fijner, nóg zuiverder en alcljd-sti*oolbaar Profiteer van het TRI-PROCÉDÉ, waarmede 8ouvy thans haar zout zuivert. Ook de allerlaatste kleine onzuiverheid wordt hiermede onherroepelijk uit het zout verwijderd. Neem voortaan ragfijn, kurkdroog Bouvy TafelzoutEen lust om mee te strooien TAFELZOUT door het TRI-PROCÉDÉI I N.V. J. BOUW Si ZOON'S ZOUTZIEDERIJ „DE PAAUW". AMSTERDAMMUIDEN. (Adv. Ingez. Med.) In Mei voortzetting onder deskundige leiding. De Stichting „Vrienden van Oud-Santpoort" vond bij haar oudheidkundige opgravingen in Santpoort, restanten van huishoudelijk aardewerk van den respectabelen ouderdom van bijna 4000 jaren. Gevonden zijn schei-ven van bijna 4000 jaren oud. Moeilijk is het tegenwoordig de oorspronke lijke herkomst van dat aardewerk vast te stellen. Tót voor korten tijd noemde men het van „Indo Germaanschen" oorsprong met als ondertitel „Donau cultuur". Waar aanvankelijk dit speciale aardewerk in hoofdzaak in de Donaulanden werd gevonden- heeft men het zooals bij oudheidkundi ge vondsten de gewoonte is, naar de vindplaats ge noemd. Naderhand kon men de aanwezigheid van dit soort aardewerk steeds verder in het Oosten constateeren en vormde men de hypothese dat In- do-Germaansche stammen in de zeer verre oud heid, als gevolg van een allereerste groote volks verhuizing uit het verre Achter-Indië in Europa waren doorgedrongen en zich over de toenmalige bewoonbare streken hadden verspreid, overal op dezen langen en langdurign trekweg, de sporen nalatende van de gebruiksvoorwerpen als wapens, versieringen, huishoudelijk vaatwerk enz. De nieuwe lezing is echter anders en het is niet aan mjj om uit te maken of deze nieuwe opvatting meer der waarheid getrouw is of slechts door poli tieke overwegingen op den voorgrond is gescho ven. Touwbeker. Laat mij echter beginnen met een korte uit legging te geven van de nieuwe lezing inzake de herkomst van dit aardewerk. Men neemt bij onze Oosteburen aan uit talrijke gegevens te kunnen be wijzen dat de zoogenaamde Indo-Germanen niet uit 't in het verwijderde Azië gelegen gebied der sagen, naar Europa zijn getrokken, maar dat men hier in Midden- en Noord-Europa hun bakermat heeft te zoeken. Het is de zeer ontwikkelde Britsch-Indiër „Tilak". die in zijn boek „The Artie Home in the vedas" uit de overoude schrifturen der Hindoes en Parsen het bewijs wenscht te putten, dat tal van aan- teekeningen alleen te verklaren zijn wanneer men als bron de toestanden aanneemt, zooals die in hel hooge Noorden tijdens den aanvang Van den „ijs tijd" bestonden. Zoo leest hij dat in de „vendidad" der Perzische Avesta- de hoogste Godheid aan zijn profeet mededeelt dat de oorspronkelijke baker mat van zijn ras „het hart en het midden van den Winter" is. Daar was het 10 maanden winter en 2 manden zomer. Als ooi-zaak van den uittocht uit het land der „Ariërs" (Airyana Vaêjo) wordt geschreven: „omdat het land onbewoonbaar werd" en „alles met ijs werd bedekt". Noodgedwongen trok de toenmalige koning Yima vanuit zijn land, het hooge Noorden, door 14 achtereenvolgende en vestigde zich eindelijk in het gebied der Zeven landen, die allen met namen worden genoemd Stroomen in Achter-Indië. Deze oorspronkelijke Ariërs, die men liefst de naam van het „Noordras geeft woonden in Zweden en Noorwegen. Bij de eerste teekenen van een „gebrek aan levensruimte" 'schijnbaar een zeer overerfelijke kwaal) bevolkten zij Denemarken en de verdere landen rondom de Oostzee. Nieuwe landhonger zou hen toen zich in alle richtingen hebben doen verspreiden. Zoo vestigden zij zich toen door geheel Europa en Azië. IN SANTPOORT. Welke der beide opvattingen de juiste is, blijve buiten onze beoordeeling. Een feit is het, dat omstreeks 2000 jaren voor Christus een stam zich kwam vestigen in Santpoort's dreven. Gevolg geven de aan de noodzaak der toenmalige tijden, hebben zij hun nieuwe woonplaats met zorg gekozen. Als voortrekkers kwamen zij- waarschijnlijk den' bin nenkant der duinen volgende, langs de vruchtbare geestgronden van Holland. Bij het tegenwoordige Santpoort, waar „Holland op z'n smalst" was, door de diep het land inspringende waterrijke moeras sen, kozen zij hun woonplaats. Een plaats die vol deed aan de eerste levenseischen, n.l. naar alle zijden gemakkelijk verdedigbaar tegen onverwachte aanvallers. Rijk aan jachtterreinen in duinen en bosschen en rijk aan vischwater ter linker en rechter zijde. Weide en akkerland in onmiddel lijke nabijheid voor voeding van mensch en dier. Deze eerste bewoners waren geen wilde bar baren gehuld in dierenhuiden. Op grond van tal rijke onderzoekingen staat het vast, dat deze ras sen reeds een hooge trap van beschaving hadden bereikt. Zij bouwden hun langwerpige vierkante huizen, hielden vee, bebouwden hun akkers, droe gen geweven kleeren, kenden het gebruik van brons, dat zoowel tot huisraad als tot wapenen werd verwerkt en gebruikten een kunstig versierd aar dewerk voor allerlei doeleinden. Van dat soort aardewerk zijn volgens de hoogste deskundigen op dit gebied tijdens de voorloopige opgravingen in Santpoort, restanten gevonden. Aangenaam is het ons te kunnen mededeelen, dat in betrekkelijk korten tijd, namelijk in Mei deze onderzoekingen met Rijkssubsidie door de hoogste autoriteiten op dit gebied zullen worden voortgezet. Natuurlijk was het zoojuist genoemde aardewerk geen fijn Chineesch porcelein. De pottenbakkers draaischijf moest nog bijna 2000 jaren wachten alvorens ze werd uitgevonden. Uit de hand werd het vochtige leem het eerst tot een betrekkelijk kleinen bodem gevormd. Hierop werden leemrin- gen van opeenvolgende grootte volgens het te maken model van den pot aangebracht. Telkens were} elke ring met de hand plat gedrukt en glad gestreken op de voorgaande. Is de pot geheel ge vormd, dan volgt het aanbrengen van de ooren. Hierop volgt de versiering waarvan de eenvoudigste de naam aan dit soort vaatwerk heeft gegeven. Men ontwikkelde namelijk gewoonlijk de boven helft van den pot met eenige slagen van een in el kaar gedraaid touw dat men licht met de hand in den wand van den pot indrukt. De pot bleef daarna ongeveer 14 dagen drogen, waarna hij bij een zacht open vuur (de oven was nog niet uitgevon den) op ongeveer 600 gr. werd gebakken. Potten volgens deze methode gemaakt dragen de naam van -,touwbekers". Mooier versiering wordt verkregen door het indrukken of inritsen van een diepe lijnversiering. Van deze soorten zijn door de „Stichting Vrienden van Oud-Santpoort" aardewerk-scherven gevonden. SANTPOORT. J. S. VISSER. VRIJZINNIG DEMOCRATISCHE BOND. Voor de afdeeling Haarlem van den Vrijz.-De- mccr. Borid hield Mr. L. G. van Dam, voorzit ter der Onderwijscommissie van dien Bond, een inleiding over het onlangs verschenen rapport, waarin de resultaten zijn weergegeven van een onderzoek naar de veranderingen, welke de be palingen van de Lager Onderwijswet zouden be hoeven, opdat de openbare school niet achter zou staan bij de bijzondere. De inleider begon met er op te wijzen dat de laatste jaren veel aandacht wordt besteed aan de z.g. onderwijsvernieuwing. Het streven naar vernieuwing staat geheel buiten de politiek. An ders is het gesteld ten aanzien van het karakter en de positie van de openbare school. Langen tijd is het karakter van het openbaar onder wijs te veel in het negatieve uitgedrukt. Het onderwijs moest zich angstvallig verwijderd hou den van al wat verband hield met godsdienst of ethiek. Tegenwoordig heeft men weer oog voor de positieve taak van de openbare school en~wordt nadruk gelegd op de karaktervorming en de geestelijke vorming van het onderwijs. "Duidelijk wordt belicht, dat het openbaar onderwijs gege ven wordt In een sfeer, welke de verschillende geestelijke stroomingen overkoepelt. Het open baar onderwijs brengt geen bepaalde richting, zooals het bijzonder onderwijs en vervult daar door een belangrijke taak voor de volkseenheid in een geest van verdraagzaamheid. Het Rapport behandelt verder een groot aantal punten van wets-technischen aard. De onderwijscommissie van den Vrijz. Democr. Bond heeft zich bepaald tot voorstellen, welke practisch te verwezenlijken zijn. Het openbaar onderwijs moet in rechten gelijk staan met het bijzonder onderwijs. Toepassing van de voorstel len uit het rapport zou het rechtsgevoel bevre digen van groote groepen van het Nederland- sche Volk. Na een geanimeerde gedachtenwisseling sloot de voorzitter, de heer A. Jongbloed, de bijeenkomst met een woord van hartelijken dank aan den inleider voor zijn interessante uiteen zetting. ARROND. RECHTBANK. Veertien dagen tegen bestuurder van vrachtauto geëischt. Noodlottig ongeluk in de Groote Houtstraat. Op 29 Februari j.l. is in de Groote Houtstraat te Haarlem een noodlottig ongeluk gebeurd, dat aan een 17-jarig meisje het leven heeft gekost. Zij fietste met een vriendinnetje in de richting van de Groote Markt, toen een truck met een 15 meter lange oplegger passeerde, geladen met oud papier en bestuurd door een 39-jarigen chauffeur uit Beverwijk. Vermoedelijk werd het meisje aange reden door den opleggger. Zij .viel en kwam met het hoofd onder de achterwielen, waardoor zij vrijwel op slag dood was. De chauffeur stond Woensdagmiddag voor de rechtbank terecht wegens het veroorzaken van dood door schuld. Volgens de verklaring van een politie agent, die het ongeluk had zien gebeuren, moest de truck met oplegger bij het passeeren van de meis jes naar rechts uitwijken, omdat links een auto geparkeerd stond. De oplegger-had toen het meisje even geraakt, waardoor zij gevallen was. Een andere agent, die na het ongeluk opmetingen had gedaan, verklaarde, dat er voor den chauffeur pre cies genoeg ruimte was geweest om te passeeren, doch dat dit wegens de groote lengte van den op legger wel riskant was. Het vriendinnetje van het slachtoffer kon niet precies verklaren, hoe hei ongeluk gebeurd was. Zij waren in druk gesprek en het slachtoffer hield met de rechterhand haar linkerpols vast. Een duw van een aanrijding had deze getuige niet gevoeld. Een afwijkende verklaring legde een gemeente ambtenaar af, die achter den oplegger fietste. Hij verklaarde pertinent, dat het meisje niet was aan gereden, maar gevallen was, doordat de sturen van de fietsen elkaar hadden geraakt. De officier van justitie wilde niet ontkennen, dat een deel van de schuld bij de meisjes lag, maar achtte het ook onvoorzichtig van den chauffeur om te passeeren. Hij eischte twee weken hechte nis. De verdediger mr. Sanders was van oordeel, dat het ongeluk aan een noodlottige samenloop van omstandigheden was te wijten. Hij verzocht ontslag van rechtsvervolging, subsidiair vrijspraak. Uitspraak 14 Mei. Renteloos voorschot aan het bloem bollenvak werd leening. Het Bloembollensurplusfonds reeds met uitbetalingen' begonnen. Zooals we reeds meldden had de regeering be sloten het bloembollenvak nog een bedrag van 1.600.000.te verstrekken teneinde de uitbe taling van 71 pCt. uit het surplusfonds te verzeke ren. Aanvankelijk had men dit geld als renteloos voorschot beschikbaar willen stellen doch het bleek dat de Landbouwcrisiswet een dergelijk voorschot uit het Landbouwfonds niet toestond. Het rijk heeft daarom aan het bloembollenvak het ge noemde bedrag op voordeelige condities lage rente, terugbetaling indien het vak daartoe weer in staat is geleend. Dit heeft tengevolge gehad, dat men reeds begonnen is de exporteurs de hun toekomende bedragen uit te keeren. Met de uit betalingen aan de kweekers zal nog deze week een aanvang worden gemaakt. Hoe de betalingen uit het buitenland zullen ver- loopen is nog zeer onzeker. Het kan verheugend genoemd worden, dat uit Finland reeds vrij aan zienlijke bedragen mochten worden ontvangen. Weliswaar* zijn sommige dezer betalingen „ge sperd" doch er zijn ook vele firma's die hun geld direct ontvingen. Dat Finland zijn schulden nu reeds weer betaald zal de credietwaardigheid van dit energieke volk ongetwijfeld nog doen stijgen. Eenige firma's kregen ook reeds nieuwe Finsche orders binnen. Het Fransche mailschip „Ile de France" is Woensdagavond uit New-York vertrokken. De be stemming van het schip is niet bekend. Woensdag zijn bij een tram-ongeval te Glas gow 20 personen ernstig gekwetst. Drie personen, Ferrera, Giacomi en Piccione Vicenzo geheeten, zijn te Rijssel wegens spion- nage ter dood veroordeeld. In den Mexicaanschen staat Vera Cruz is een particulier vliegtuig neergestort. Vier inzittenden werden gedood. last van verstopping, slechte spijsvertering, overmatige vet- vorming of de schadelijke gevol gen er van: aambeien, onzuiver bloed en vale onreine huid, don zuivere men bloed en inge wanden met Dr. Schieffer's Stofwisselingszout De betrouwbare en aangename werking hiervan Is een weldaad voor het geheele organisme. Flacon f 1.05. Dubbele flacon f1.75 bij apothekers en vakdroglaten. LANDDAG HERVORMDE SCHIPPER SR AAD. Donderdag werd op „Velserend" te Santpoort de eerste landdag van den Hervormden Schippers- I raad gehouden, 's Morgens om half 10 was het ver- zamelen, waarna te Bloemendaal een kerkdienst werd gehouden, waarin de heer F. D. Emous sprak naar aanleiding van Handelingen 1 11b. Des middags werden de jonge schippers toege sproken door prof dr. M. J. A. de Vrijer en den heer G. de Jong. Eerst echter sprak de heer F. D. Emous een inleidend woord. Het verheugde spr., dat zoo'n behoorlijk aantal jeugdige schippers dezen eerste landdag bezocht, ondanks het feit, dat velen vaak een verren en moeilijken tocht hadden moeten maken. Prof. De Vrijer had als onderwerp gekozen „De schipper in luwte en storm". Vooral in een tijd als deze hebben we de neiging om terug te denken aan „dien goeden ouden .tijd". Met verschillende voorbeelden toonde spr. echter aan. dat die tijd niet zoo mooi was. Krachtig bepleitte spreker belangstelling voor het onderwijs „aan de binnenvaart". Bedenkt toch, dat ge anders niet verder komt. En dit geldt niet alleen voor het mannelijk deel: ook de vrouwen moeten zich voor haar taak bekwamen. De heer G. de Jong, de volgende spreker, zeide, dat hij al vroeg de moeilijkheden van schippers kinderen ten opzichte van het leeren begreep, van daar, dat hij zich tot hét onderwijs aan die kinde ren voelde aangetrokken. Echter schippers organiseeren is een verre van gemakkelijk werk. In 1931 stelde de Synode der Hervormde Kerk den Schippersraad in om de be langen van de schippers te behartigen, doch deze werken niet altijd voldoende mee en dat is noodig, wil men iets bereiken. Het Onderwijsfonds moet steeds krachtiger worden, niet alleen uit een finan cieel oogpunt bekeken, doch ook uit een ethisch. (Adv. Ingez. Med.) VOOR DE KINDEREN Mïnah zou een plaatsje zoeken in de koets, en Krent moest maar een steuntje zoeken op het treeplankje. Hij was met de indeeling heelemaal niet ingenomen en besloot den Dikke voor zijn bazigheid een poets te bak ken. Hij morrelde nog wat aan de riemen en deed net of hij den boel inspecteerde. Als ik op mijn plaats ben zal ik „klaar" roepen en kan je wegrijden, zei hij tegen den Dikke. Maar trek stevig aan de leidsels, anders vertikt die oude knol het. adviseerde hij nog. Eenige minuten later, op Krent's ge roep, trok de Dikke uit alle macht aan de leid sels, i-iep: Hu, bonk, en knalde met de zweep. EEN AFSCHEID. Onder groote belangstelling werd in Restaurant „Centraal" afscheid genomen van den heer E. L. Arp als administratief directeur der N.V. Chemi- grafische Kunstinrichting „Polygraph", clichéfa brieken te dezer stede. Namens het personeel werd de heer Arp, die uittrad, teneinde de leiding op zich te nemen der nieuwe zusteronderneming te Amsterdam, toege sproken door den heer J. J. Bouckaert namens de Vereeniging „Polygraph", den heer W. Serné, chef van de afdeeling Fotografie en den heer B. Schaik, chef van de auto-etserij, de beide laatsten namens het personeel. Mr. L. A. Kesper griffier der Tweede Kamer der Staten-Generaal, president-commissai-is, richtte het woord tot den scheidenden directeur namens het bestuur der Vennootschap, de heer K. Visser, direc teur, namens de directie en de heer L. A. Arp, pro curatiehouder, als tolk van het administratief per soneel. De sprekers drukten hun groote erkentelijk heid uit vcor het vele belangrijke werk, dat de heer Arp in de Haarlemsche firma heeft verricht en prezen hem als leider en als mensch. Een electrische klok werd den uitgetreden direc teur aangeboden door het personeel; de heer K. Visser overhandigde den heer Arp als persoonlijke herinnering een fraaie sigarenkoker. Aan mevr. Arp werd een bloemenhulde gebracht. De heer Arp dankte voor de vele blijken van hartelijkheid en belangstelling. VRIJDAG 3 MEI Stadsschouwburg: Het Ned. Tooneel: „Ik ben ze ventien jaar", 8.15 uur. Ned, Prot. Bond, Berkenstraat: Harmonia. 8.15 u. Frans Hals Theater: „Hotel Imperial". 2.30. 7 en 9.15 uur. Palace: ..De Held van Kokoma", 2, 7 en 9.15'uur Luxor Theater: „Ninotchka". 2.30. 7 en 9.15 uur. Rembrandt Theater: „Brand op den Oceaan". Op het tooneel: Bruseloffs, Russische dans. 2.30, 7 en 9.15 uur. Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Geopend behalve Vrijdags, eiken werkdag van 35 en van 7—9 uur. ZATERDAG 4 MEI Stadsschouwburg: Het Ned. Tooneel: ..Men zegt. 15 uur. Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds. Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Geopend behalve Vrijdags, eiken werkdag van 35 en van 7—9 uur. Ook voor den heer des huizes. Er zijn veel mannelijke werkjes, waarbij Glorine Ie pas komt. Het schoonhouden van duivenhok 0! honden- mand is zijn werk. Doe een scheut Glorine in hef water, dan maakt U hef hok niet alleen schoon, maar ontsmet het tegelijk en alle dieren- luchtjes verdwijnen. HANDELSONDERNEMING „EMKA" - APELDOORN (Adv. Ingez. Med.) De O. 25 van stapel geloopen. Woensdagmiddag is op de werf Wilton-Fijen- oord te Schiedam de onderzeeboot O 25 van stapel geloopen. De tewaterlating geschiedde in de bouwloods aan de Nieuwe Maas door mevr. A. S. van Erkel— Hanbury. De O 25 is 77y2 meter lang, de grootste breedte bedraagt 6yz meter. Boven water is de waterplaat sing 965 ton en onder water 1174 ton. De diepgang is 3.90 meter. De onderzeeboot heeft een maximum snelheid van 21 mijl boven eri 9 mijl onder water. De beide motoren zijn geleverd door de Schelde te Vlissingen en zijn Schuiz 2 takt-ipptoren, 2 takt compreslooze Diesels van 2500 P.K. elk. De bemanning zal ver moedelijk bestaan uit 38 koppen. De proeftochten beginnen in Juli a.s. en de of- ficieele indienststelling is waarschijnlijk tegen het einde van het jaar te verwachten. De O 25 maakt deel uit van de serie O-booten waarvan de O 21 en de O 22 op het oogenbllk te Vlissingen afgebouwd worden en de O 24 bij de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij, terwijl de O 26 en de O 27 nog op de helling te Rotterdam liggen NED. NATUURHISTORISCHE VEREENIGING. De afd. Haarlem van de Ned. Natuurhistorische Vereeniging maakt Zondag 5 Mei een ochtendwan deling door het Vogelenzangsche bosch o.l.v. de heérën G. L. van Eyndhoven en G. A. van Schaik. Zaterdag 11 Mei wordt een excursie gehouden naar de duinen van Wijk aan Zee o.l.v. den heer G. A. van Schaik. NIET 23 MAAR 3 MEI. In ons nummer van Woensdag J.l. stond vermeld, dat de liederenavond van Annie Her mes en Corrie Bijster zou plaats hebben Vrijdag 23 Mei. Dit had moeten zijn Vrijdag 3 Mei. Kardinaalsmuts. Wel iedere Haarlemmer zal het kardinaals hoedje kennen, zooals het in het najaar onze duinen siert met zijn prachtige openspringende roseroode doosvrucht, waaruit de oranje zaad mantel te voorschijn komt. Veelal zijn, vooral wanneer de struik een zonnig plaatsje heeft ge had, ook de langwerpige bladeren tegen dien tijd mooi rood verkleurd, zoodat. de kardinaalsmuts zeer zeker haar bijdrage levert tot de herfsttin ten van het begroeide duin en de daarlangs ge legen boschranden. Ons gewone kardinaalshoedje is de Evonymus Europaea, die in Mei en begin Juni bloeit met onopvallende groengele bloempjes. Deze wilde Evonymus kunnen we nu echter ook heel goed in onzen tuin planten. De struik groeit het best op een vruchtbaren humusrijken zandgrond (hoewel Evonymus het ook nog wel op armen zandgrond doet). Zooals we haar in het bosch afwisselend beschaduwd of op een zonnig plekje tegen komen, groeit Evonymus ook in den tuin naar onze verkiezing op een zonnige standplaats of in de schaduw, in dit laatste geval echter toch liefst onder hout, dat nog vrij veel licht door laat. Er zijn zeer veel variëteiten van Evonymus, waaronder er verscheidene voorkomen met bonte bladeren. Maar meestal zullen het toch de vruchten zijn, die de grootste sierwaarde hebben. Wonderlijk mooi van kleur zijn o.a. de vruchtjes van E. verrucosa. De doosvrucht is hier geel achtig rood, terwijl de zwarte zaden slechts ge deeltelijk door den oranjerooden zaadmantel zijn omgeven. Deze Evohymus verrucosa heeft haar naam te danken aan het feit. dat haar takken zeer dicht met donkere wratjes zijn bezet. Evonymus radicans is een kruipende heester, die zeer gemakkelijk wortelt en ook voor muur beplanting kan worden aangewend, in welk ge val het groen blijven van den struik een extra voordeel oplevert. Deze Evonymus bloeit iets la ter, pas in Juni-Juli. met groen witte bloemen, terwijl ae doosvruchten in het naja»r zeer licht witachtig-rose van kleur zijn. Evonymus planipes is een zeer vroegbloeiende soort, die eind April, begin Mei een overvloed van kleine groengele bloemen draagt en ook als bloeiende struik, ondanks de onaanzienlijkheid der bloemen, een mooien indruk maakt. Maar over het algemeen zullen we toch Evonymus voornamelijk kweeken om de mooie kleuren der vruchten in den herfst, waaraan bij vele soorten, zooals onze wilde Evonymus europaea. het effect nog kan worden verhoogd door de eerst geel, later rood verkleurende blade ren, wanneer de struik tenminste voldoende van het zonlicht heeft kunnen urofiteeren. A. J. D.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 6