Terugtrekking der troepen uit
Noorwegen voorkwam een échec.
£2ü
„Verliezen afgesneden
om elders te opereeren"
NIEUWS IN 'T KORT.
AGENDA.
Schildermedium J. P. Smits
DO \T n E 7? D AG 9 MET 1940
TT A 1RIE M'S D A
G BEAD
2
LORD HALIFAX IN HET HOOGERHUIS:
Ook in het Hoogerhuis zijn Woensdag debatten
over de oorlogvoering gehouden. Lord Strabolgi, La-
bour-oppositie, was de eerste spreker. Hij begon met
hulde te brengen aan het geallieerde expeditiecorps
in Noorwegen, waarna hij zeide, dat een aanzien
lijke ongerustheid bestaat over de regeering en de j
wijze, waarop zij haar taak vervult. Zelfs wanneer 1
men aanneemt dat de actie in Noorwegen, vergele
ken met den strijd in de wereld, van ondergeschikt
belang is, dan nog is de zaak zeer slecht behandeld.
De fout is dat zoowel regeeringsmethoden als re-
geeringspersonen niet deugen. Hieraan moet snel
een einde worden gemaakt, anders worden de fouten
chronisch.
Lord Strabolgi zeide verder dat zonder twijfel in
Berlijn plannen klaar liggen voor aanvallen in alle
richtingen. De Brilsche regeering had evenwel moe
ten zorgen dat zij voorbereid was het hoofd te bie
den aan den meest waarschijnlijken aanval. Hij
vroeg waarom geen krachtiger vlootactie was inge
zet tegen Drontheim en Oslo en hij stelde voor een
commissie te benoemen om een onderzoek in te stel
len naar den veldtocht in Noorwegen.
Na Lord Strabolgi, sprak de leider van de liberale
oppositie in het Hoogerhuis, Lord Crewe. Hij vroeg
of de Britsche regeering niet in staat was geweest,
zonder de internationale wet te schenden, aan de
Noorsche regeermg duidelijk te maken, welke ge
varen van een Duitschen inval dreigden. Ook vroeg
hij of het niet rftogelijk was geweest de controle op
de Noorsche havens te behoudfti, met toestemming
van de Noorsche regeering.
De minister zonder portefeuille, Lord Hankey,
antwoordde de sprekers namens de regeering. Hij
zeide dat de door de regeering genomen besluiten
beoordeeld moeten worden volgens de inlichtingen
die tot haar beschikking stonden en volgens den
toestand, zooals die bestond, en niet volgens de ge
beurtenissen, die daarop waren gevolgd. Spreker
wees er op dat de Engelsche regeering niet in ge
breke was gebleven de Noorsche te waarschuwen
voor het gevaar dat dreigde. De houding der Noor
sche regeering heeft de Engelsche leiding ernstig in
het nadeel geplaatst. Zonder voorafgaande bespre
kingen konden geen plannen ontworpen worden ter 1
voorkoming van de soort agressie, die de Duitschers
ten uitvoer legden.
Engeland was niet voldoende op de hoogte van de
Noorsche plannen en militaire maatregelen. Spreker
herinnerde aan het dringende beroep dat de Noor
sche regeering gedaan had ten behoeve van een her
overing van Drontheim. Hoe groot de moeilijkheden
ook leken, zij schenen niet onoverkomelijk volgens
de inlichtingen die toen ter beschikking stonden.
Mogelijk heeft de regeering de uitwerking overschat
van de Engelsche duikbooten, mijnen en vliegtuigen
op de Duitsche verbindingen. In Noorwegen leek
vdrder het terrein zich te leenen voor doeltreffende
vernielingen op groote schaal door de Noren. Wan
neer die vernielingen mogelijk waren geweest, zou
den zij een zeer groot verschil hebben beteekend
bij het belemmeren van den Duitschen opmarsen.
Wat de kwestie van vlootaanvallen op Drontheim
en Oslo betreft zeide spreker dat hij niet wist of
dergelijke aanvallen in de gedachten waren geko
men toen de vloot druk doende was met het zuiveren
van de Noordzee. Admiraal Keyes, die in het La
gerhuis gesproken heeft, kan geen kennis dragen
van alle omstandigheden zooals de Admiraliteit. Ma
rinetheoretici verschillen overigens van opvatting
over een dergelijke operatie, die bovendien uitvoe
rige voorbereidingen zou behoeven en een groot
aantal detailkwesties opwerpt. Er waren ook nog
andere overwegingen.
Mijn meening is, zeide Lord Hankey, dat het niet
noodig of raadzaam is dat ik mededeelingen zou
doen over de nauwkeurige redenen, waarom in de
omstandigheden, zooals die heerschten op dat oogen-
blik, geen vioolbombardement was ondernomen in
het geval van Drontheim. Er zouden een massa bij
zonderheden bij te pas komen en bovendien zou dit
nuttig zijn voor den vijand.
Sprekende over de luchtafweer zeide Hankey,
dat op 20 April een in convooi varend schip, ge
laden met luchtafweergeschut en ander waarde
vol materiaal getorpedeerd en gezonken was.
Dat was het eenlge transportschip dat tijdens de
gelieele campagne was gezonken.
Volgens spreker zou het een zeer ernstige zaak
zijn om in oorlogstijd een onderzoek te doen ge
schieden als dat, hetwelk Lord Strabolgi geopperd
had. In de bestaande omstandigheden heeft de re
geering haar best gedaan. Niemand zou de nadee-
lige uitwerking op de neutralen en een zeker ver
lies van prestige onderschatten. Wij hebben dat her
haaldelijk moeten dragen in een vorigen oorlog en
dat heeft ons niet verhinderd dien oorlog te winnen,
aldus spreker. ,.De strijdkrachten in Noorwegen heb
ben aanzienlijke Duitsche strijdkrachten aangetrok
ken, ongeveer acht of negen divisies, om niet te
spreken van de ontzaglijke luchtmacht, die wegge
haald werd van het hoofdtooneel en zij hebben zeer
zware verliezen geleden. Ik ben van meening dat
wij ons niet moeten laten deprimeeren door ons te
rugtrekken van een deel van dit tooneel. Wat m,ij
betreft, ik vind eerder steun in het feit dat onze
strijdkrachten zich gedragen hebben op een wijze,
die in overeenstemming is met de groote tradities
van het verleden".
LORD HALIFAX SPREEKT
Het woord was vervolgens aan Lord Halifax, den
minister van buitenlandsche zaken. Deze zeide o.a.
dat niemand in Hooger- of Lagerhuis eenig onder
scheid mag maken tusschen den premier en de an
dere leden van het oorlogskabinet, dat in volledige
overeenstemming met hem is geweest en de volledi
ge verantwoordelijkheid voor wat gedaan is, mei
hem deelt. Spreker kon niet beweren dat er geen
fouten waren gemaakt, maar wide toch niet de ver
ontschuldigende houding van een beklaagde aan
nemen.
Wanneer de leden der regeering met zeer ver
schillende denkbeelden en opvattingen ten aan
zien van de regeeringsproblemen eensgezind zijn
over een zekeren koers en wanneer zij tot bepaalde
conclusies komen zooals het geval was zonder
aarzeling en met bijstand van het beste technische
advies, waarover zij kunnen beschikken, dan is het
niet unfair om hieruit af te leiden dat anderen
wellicht Zij die critiek uitoefenen op de regeering
op grond van dezelfde inlichtingen tot conclusies
zouden zijn gekomen, die niet veel anders zijn ge
weest
Voortgaande zeide Halifax: Voor zoover ik weet
had de Deensche regeering geen enkele reden om
te vermoeden wat haar zou overkomen, niet meer
dan het vermoeden, dan kan schuilen in de ge
dachten van iedere kleine neutrale regeering, die
een buur van Duitschland is.
Ik verklein de schade niet, die het terug
trekken aan de geallieerde zaak als geheel heeft
toegebracht. De schade voor een neutrale op
vatting en gedachten is zeer groot geweest en
is hoofdzakelijk te wijten aan overdreven
verwachtingen. De schade zou echter veel
erger zijn geweest, wanneer de geallieerden
hadden volhard in hun poging, die, terwijl de
kosten voortgingen, niet van dien aard was
dat vertrouwd kon worden dat het gewenschte
resultaat zou worden verkregen. Wij beslo
ten onze verliezen af te snijden om elders te
opereeren.
Wat de critiek betreft volgens welke Engeland
geen doeltreffende, tijdige hulp brengt aan de
neutralen zeide Halifax dat wanneer de geallieer
den den doorlog winnen er bepaalde verzekeringen
zijn voor hen, die geknecht worden door de natio-
naal-socialistische tyrannie en dat, wanneer de ge
allieerden falen, de slachtoffers der Duitsche
agressie geenerlei hoop zullen hebben op herstel
Voortgaande zeide Halifax: Wij staan tegenover
de gevaarlijkste uitdaging, waaraan dit land ooit
't hoofd heeft moeten bieden in heel zijn geschiede
nis, een uitdaging, die ieder gram energie, materieel,
intellectueel en geestelijk, die dit land kan op
brengen, opeischt. Spreker bestreed de „waange-
dachte", dat er een korte dwarsweg naar de over
winning bestond. Wanneer iemand gelooft dat door
onmiddellijke uitoefening van een of andere supe
rieure strategie miraculeuze resultaten tot stand
gebracht kunnen worden, dan bedriegt hij zichzelf
en anderen. Ik heb voor mijzelf nooit verborgen
welke onmetelijke inspanning op ons al worden ge
legd of dat het voor een groot deel afhankelijk zou
zijn van onze bekwaamheid om standvastig te blij
ven en onze inspanning te ordenen, zonder ver
kwisting van vitale energie. Daarom zal de regee
ring, naar ik hoop, niet afgebracht worden van het
hoofdzakelijk doel, maar zal zij optreden zooals en
wanneer het haar toeschijnt in het licht van het
best mogelijke technische advies met een actie,
die het best berekend is op het tot stand brengen
van resultaat. Niets zou meer tot een rampspoed
leiden, dan toegeven aan de verleiding tot avon
turen op groote schaal.
Sprekende over de nieuwe taak van Churchill
zeide Halifax de hoop te deelen dat het resultaal
der nieuwe regeling een waardevollen bijstand zou
geven in de richting van een hoogere oorlogsstra
tegie. Churchill zou zonder twijfel in de gelegen
heid zijn om ieder onderzoek te doen instellen
naar leveringskwesties. Over het voorstel, om een
oorlogskabinet in te stellen zeide Halifax dat hef
zeer reëele gevaar bestond, dat een schijnbare ver
eenvoudiging eenvoudig een nieuw kamrad in de
machine zou brengen en nog méér vertraging zou
veroorzaken. Over de critiek in oorlogstijd zeid*
Halifax:
Wij hebben allen een doel, n.l. den oorlog te
winnen en wanneer te eeniger tijd gedacht zou
worden dat het geval aanwezig was, dat an
deren dit werk beter konden doen, dan zou
stellig geen lid van de regeering ongeneigd
zijn om verlost te worden van de verantwoor
delijkheid.
Een groot percentage van de critiek moest
noodzakelijkerwijze gegrondvest zijn op slechts ge
deeltelijke inlichtingen en uiteraard, wanneer cri
tiek, geoefend wordt na de gebeurtenissen, moet zij
gebaseerd zijn op vollediger kennis dan de regee
ring had, toen zij handelde. Wanneer echter het ge
volg der critiek is dat het land wordt gesuggereerd
dat zijn oorlogsinspanning, die het izooveel kost,
verkeerd opgevat en verkeerd toegepast wordt door
degenen, die verantwoordelijk zijn voor de leiding,
dan denk ik dat deze critiek zijn eigen bedoelingen
een nederlaag toebrengt.
De debatten eindigden zonder stemming.
- Voordat Halifax het woord nam, had de
luchtmaarschalk Lord Trenchard gezegd dat
voor hem de gedachte volkomen onbegrijpelijk
was dat de Duitschers een aanval op Engeland
zouden hebben kunnen voorbereiden.
Hij vroeg of men werkelijk geloofde dat Duitsch
land wezenlijk van plan was gebruik te maken
van zijn verzamelde vloot voor het landen van
troepen om een inval te doen in Engeland. Dit zou
beteekenen dat Duitschland een invalsoperatie zou
gaan voorbereiden over honderden mijlen zee
oppervlakte onder het oog van een overweldigende
vloot, zonder een vriendschappelijk plekje, zooals
dit in Noorwegen bestond, om aan land te gaan
en tegenover een Britsche luchtmacht, die nog nooit
serieus is aangevallen en evenmin getemd is, en
met geen enkel vliegveld tot zijn beschikking.
MOEDERDAG
9
'N MOOIE DOOS POSTPAPIER
GRATIS bedrukt met Moeders naam
en adres of monogram, vanaf f 1.25
ANE6AN&14 TEU1965
(Adu ingez. Med.)
Verwachting geldig van hedenavond tot morgen
avond ongeveer 19 uur:
Helder tot halfbewolkt, droog weer. Langs de
Waddeneilanden en in Noord-Holland weinig
verandering in temperatuur, in het overige ge
deelte van het land vrij warm. Zwakke tot
matige noordelijke tot oostelijke wind.
THERMOMETERSTAND:
Hoogste gisteren F 52
Laagste hedennacht F 48
Hoogste heden F 50
In de luchtdrukverdeeling komt geen noemens
waardige verandering. Een uitgebreid gebied van
hoogen luchtdruk schijnt zich van ver op den Oceaan
over de Britsche eilanden, Zuid-Scandinavië en de
randstaten tot diep in Rusland uit te strekken. DaSr
de as van dit gebied zich ten noorden van ons land
bevindt zijn de winden in onze omgeving uit ooste
lijke richtingen.
Ten zuiden van dit machtige gebied van hoogen
luchtdruk bevindt zich een gebied van lagen
luchtdruk, dat zich van de Azoren over het Iberisch
Schiereiland en het Middellandsche Zeegebied tot in
klein Azië uitstrekt. Hierin vormde zich over Spanje
cn Portugal een vlak minimum van 1008 mbar, waar
bij in den namiddag plaatselijk zeer hooge tempe
raturen voorkwamen (boven 30 graden Celcius).
In den Balkan vielen hier en daar nog groote hoe
veelheden regen. Het weer blijft overal rustig.
Slechts 2 van de beschikbare stations meldden
krachtigen wind.
'iAROM ETERSTAND:
Vorige stand 768 m.M.
Stand van heden 769 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van Fa. KUIPERS en Zn.. Opticiens
Zijlstraat 97. Tel. 12726
bELANGR1JKE TELEFOONNUMMERS:
Politie 11850.
Brandweer 15333.
Ongevallendienst (Brandweerkazerne) Ged
Oude Gracht 14141.
Uitspraken van de Rechtbank.
DOODELIJK ONGELUK OP DEN
LISSERWEG
Veertien dagen hechtenis en 1 jaar intrekking
van het rijbewijs had de Officier tegen een 37-jari-
gen kassier uit Lisse geëischt, die op den Lisserweg
een wielrijder had aangereden waardoor deze was
overleden. Mr. H. Prinsen Geerligs vroeg vrij
spraak. De Rechtbank veroordeelde den verdachte
tot twee weken hechtenis, voorwaardelijk met een
proeftijd van 1 jaar en f 60 boete of 16 dagen.
VEEHANDELAAR VEROORDEELD.
Een veehandelaar uit Purmerend werd door de
Rechtbank tot f 20 boete veroordeeld wegens het
dichtplakken van de uiers van twee koeien. De
Officier had f 100 boete geëischt.
In een Rotterdamsche dancing is een man ge
arresteerd. die van spionnage wordt verdacht.
Een tienjarig jongetje is in het gesticht Groe-
nesteyn te 's Gravenhage tijdens hevige ijlkoortsen
uit zijn bed gekomen en op straat gesprongen. De
knaap is zeer ernstig gewond.
Ds. P. de Haan, Ned. Herv. predikant te
Utrecht, herdenkt Maandag a.s. zijn 40-jarig ambts
jubileum.
Tegen den -10-jangen arbeider telegrafist K.,
die verantwoordelijk zou zijn voor eert treinbotsing
te Buitenpost, is drie weken gevangenisstraf ge-
eischt.
Radio, 'n Otamofoon of j
,s goed, wanneet er 0<»d
(Adv. Ingez. Med.)
Sckadsüike iicklsitaku
Z'.ylstcaat 5?
woceLett q&afote-
betccL daac fyoede.
sehut^iazen.
uali-
luutdiy- acCt/tes.
- Haactetn
(Adv. Ingez. Med.)
VOORDRACHTEN OVER FLUORESCENTIE.
Prof. dr. A. D. Fokker, curator van het Natuur
kundig Laboratorium van Teyler's Stichting, stelt
zich voor in die Stichting drie voordrachten met
demonstraties te houden op 18, 21 Mel en 1 Juni. Het
onderwerp der voordrachten is: Fluorescentie.
ZILVEREN JUBILEUM J. C. CRAMER.
Zooals wij meldden heeft de heer J. C. Cramer te
Haarlem ter gelegenheid van zijn 25-jarig jubileum
als diaken bij de Ned. Herv. gemeente Woensdag
middag een receptie gehouden in de Regentenka
mer van het Diaconiehuis in de Jansstraat.
Deze receptie was zeer druk bezocht. Zoo kwamen
hun opwachting maken de Regenten van het Diaco
niehuis; de predikanten der Ned. Herv. Gemeente
ds. H. E. Beker en ds. W. J. van Elden; de heer H.
Bijkerk namens het College van Ouderlingen; de
heer W. C. Serné namens het college van Collec
tanten; de directeur en de directrice van het Diaco
niehuis; de heer C. Nel, administrateur van het Dia
coniehuis en het personeel van die inrichting; de
verpleegsters van het Adr. Koenen Rusthuis en vele
verpleegden van die beide inrichtingen.
Ds. Beker sprak een kort woord namens Wijk V
dei- Ned. Herv. Gemeente.
Vele bloemstukken waren ingekomen o.a. van het
College van Regenten, van de directie en van het
personeel v.an het Diaconiehuis, de verpleegden van
het Rusthuis, het College van Collectanten en van
Wijk V. De bewoners van het Diaconiehuis vereer
den den heer" Cramer een fruitmand.
/CilEEP/
TJEINCENÜ
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Dinteldijk, 7 v. New-Orleans te Rotterdam.
ROTTERD. LLOYD.
Kota Agoeng (uitr.) 8 te Sabang.
Siantar, Batavia n. Genua 8 v. Sabang.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
Soemba, 7 Mei van Amsterdam te Batavia.
Heden
DONDERDAG 9 MEI
Begijnhofkapel: Rede ds. C. J. Hoekendijk, 8 uur
Café-Rest. Brinkmann, Groote Markt: Bazar Lu-
thersche wijkverpleging (laatste dag) 25 en 811
uur.
Frans Hals Theater: „Hotel Imperial". 2.30,
in 9.15 uur.
Palace: „De Held van Kokoma", 2 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Ninotchka", 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Brand op den Oceaan". Op
net tooneel: Bruseloffs. Russische dans. 2.30. 7 en
9.15 uur.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling werken var
Haarl. schilders en beeldhouwers. 104 uur.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Geopend
oehalve Vrijdags, eiken werkdag van 35 en van
7—9 uur.
VRIJDAG 10 MEI
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Sadler's Wells
Ballet, 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds.
(Palace 2, 7 en 9.15 uur.)
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Geopend
oehalve Vrijdags, eiken werkdag van 35 en van
79 uur.
Militair wordt verzocht zich te
melden.
Rijwiel van de bij Delft vermoorde mej. M.
gevonden.
De Commissaris van Politie te Delft verzoekt
den militair, die zich op Vrijdagavond, 3 Mei jl.
omstreeks 11.35 uur op de Delfgouwschckade nabij
het viaduct onder den rijksweg heeft bevonden,
kijkende in de richting Rotterdam, zich ten spoe
digste bekend te maken. Bedoelde militair had een
rijwiel bij zich dat tegen den kademuur van het
water aldaar stond.
De politie is er Woensdag in geslaagd het rijwiel
'an het slachtoffer van den moord. mej. G. Me-
laard, terug te vinden in een sloot langs den Rot-
terdamscheweg. De fiets, welke het merk Burgers
droeg, werd op grooten afstand van de plaats van
het misdrijf ontdekt.
STOFFELIJK OVERSCHOT VAN
MEJ. MELAARD TER AARDE BE
STELD.
Woensdagmiddag is onder groote belangstelling
het stoffelijk overschot van mej. G. Melaard. het
slachtoffer van den gruwelijken moord te Delft,
op de algemeene begraafplaats Crooswijk te Rot
terdam ter aarde besteld.
Op de begraafplaats hadden zich vele honderden
belangstellenden verzameld. Nadat de kist onder
doodsche stilte in de groeve was gedaald sprak Dr.
Beyerman namens regenten, doktoren en verple
gend personeel van het gasthuis enkele woorden
van deernis tot de familie.
Ds. G .H. Kersten dankte namens de familie voor
de talrijke blijken van belangstelling en medele
ven in den zwaren slag. die haar op-.zoó ontzet
tende wijze had getroffen.
Tenslotte dankte nog een familielid voor de ge
sproken woorden en betoonde belangstelling.
Persbreidel op twee Indische bladen
toegepast.
BUITENZORG. 8 Mei (Aneta-A.N.P.ï Aan
gewezen ïs als drukwerk, waarvan de verschij
ning tijdelijk kan worden verboden, het week
blad „Het Licht" te Soekaboemi. De overweging
houdt in. dat de nummers van 3.10. 17. 24 en 31
Maart, en 7. 14 en 21 April-vrij wel uitsluitend
anti-Engelsche, anti-Fransche en anti-Joodsche
artikelen bevatten, waarin systematisch en een
zijdig op scherpen agressieven, c.q. ironischen en
min of meer groven, vaak insinueerenden toon par
tij wordt gekozen in 't huidige Europeesche con
flict, en derhalve deze artikelen schadelijk moe
ten worden geacht voor de openbare orde.
De overwegingen, welke hebben geleid tót een
soortgelijk besluit ten aanzien van het „Natio
nale Dagblad" luiden als volgt: dat in de num
mers van 6 Januari ,3. 10. 17 en 24 April, 23 en
30 Maart en 13 April artikelen voorkomen, waar
in stelselmatig stemming wordt gemaakt tegen
het in Nederland gevestigde gezag en de aldaar
gestelde machten, alsmede de tegenstelling tus
schen de verschillende bevolkingsgroepen hier
te lande wordt verscherpt, en evenzoo stelselma
tig en op grof ophitsende wijze partij wordt ge
kozen in het huidige Europeesche conflict.
Deelneming aan internationale
postduivenwedstrijden uitgesloten.
Er worden geen machtigingen gegeven voor
in- en uitvoer van levende duiven.
De minister van Economische Zaken heeft be
paald. dat in den vervolge geen machtigingen
meer zullen worden afgegeven voor den invoer en
den uitvoer van levende duiven, van welke
soort ook. Deze machtigingen, welke tot nu toe
werden verleend door de Nederlandsche cen
trale voor eieren en pluimvee, zullen dientenge
volge evenmin voor postduiven als voor andere
duiven worden verstrekt.
Nederlandsche postduivenhouders kunnen dan
ook voortaan niet* meer deelnemen aan buiten
landsche wedstrijdvluchten of aan oefenvluchten
waarbij de landsgrenzen overschreden worden.
Dit te meer, daar ook in België een beschikking
van soortgelijke strekking van kracht is en de
grenzen der belligerente staten eveneens geslo
ten zijn voor den in- of uitvoer van levende dui
ven.
De binnenlandsche wedstrijdvluchten in Ne
derland zijn tot op heden niet gebonden aan
eenige voorafgaande goedkeuring of machtiging.
(IIN/T EN LETTERE^
Hel zilveren jubileum
van den heer en mevr. Vosshard
Ik heb in den loop der jaren al heel wat jubilea
bij de Geheel Onthouders Ver. „Nieuw Leven" bij
gewoond. maar nog nooit één, dat zoo met recht ge
vierd werd dan dat van den heer en mevrouw Voss-
hard-Dijkstra gisteren in de pauze van de opvoering
van „De Koekoek". Dit jubileum en mevrouw
Vosshard zal de eerste zijn om dat te bevestigen
kreeg vooral zijn waarde door de huldiging van den
heer Kick Vosshard.
Wanneer wij het niet reeds lang wisten dan zou de
voorstelling van Fabricius' stuk het ons hebben be>
wezen, dat Vosshard èn als regisseur èn als speler
een eerste plaats onder de Haarlemsche dilettanten
inneemt. Ik mocht als criticus bijna de geheele car
rière van Vosshard bij Nieuw Leven volgen. Ik zag
hem in bijna al zijn rollen en altijd weer werd ik ge
troffen door zijn grooten ernst, zijn energie en zijn
talent. Hij is een amateur, die het tooneelspelen als
een roeping beschouwt en niet rust, voordat hij be
reikt. wat hij met zijn gaven bereiken kan. En om
dat die gaven niet gering zijn. is dat dikwijls zeer
veel. Hij heeft hei-haaldelijk rollen gespeeld, zoo gaaf
en zoo „af", als men slechts zelden op het dilettan-
ten-tooneel ziet. Ik denk aan zijn Rudolf Verburg in
De Vrijbuiter, zijn oom Moeki in Willy's Vrouw en
thans weer zijn Jan Glystra, de rol, waarin hij ju
bileerde.
Ook als regisseur heeft hij voortreffelijk werk ge-
levei-d. Dat Nieuw Leven thans een zoo vooraan
staande plaats onder de Haarlemsche dilcttantcn-
vereenigingen inneemt, is zeer zeker aan hem te
danken.
Hij weet leiding te geven en eenheid in het spel
van zijn spelers te brengen en altijd weer treft het
ons, hoe minutieus tot in de kleinste details
de voorstellingen van deze vereeniging»ook qua
aankleeding verzorgd zijn.
Mevrouw Vosshard heeft haar man daarbij al
tijd trouw ter zijde gestaan. In de laatste jaren
zien wij haar zelden meer op de planken, maar
vroeger heeft ook zij zeer verdienstelijk werk
o.a. als Virginia Blaine in Gekocht en Betaald
geleverd. Zij verdiende dan ook volkomen al
speelde zij in De Koekoek niet mede met haar
man gehuldigd te worden.
Deze huldiging, die na de tweede acte plaats
had, droeg een bijzonder hartelijk karakter. De
voorzitter van Nieuw Leven, de hoer Rohdens.
herinnerde er aan, hoe de heer en mevr. Vosshard
in 1915 als jonge rnenschen bij de vereeniging de
buteerden en stelde in het licht, wat Vosshard als
regisseur vooral beteekende. Nooit was hem eenige
moeite te veel, aan alles dacht hij en vol vertrou
wen volgden allen zijn leiding, omdat de spelers
in hem geloofden. Hij was een all round tooneel-
speler, die de anderen hun rollen kon voorspelen.
En mevrouw Vosshard had hem in dit werk ook
in de laatste jaren steeds gesteund. De heer
Rohdens dankte hem óok voor alles, wat hij voor
de drankbestrijding had gedaan en bood het jubi-
leerend echtpaar namens de werkende leden en
het bestuur bloemen en een radio-toestel aan.
Als voorzitter van de contact- en propaganda-
commissie sprak de heer A. Spierdijk, die o.a. her
innerde aan de opvoeringen van de propaganda
stukken Kleine Broer en Van Ouds de Morgen
ster en eveneens releveerde hij het voortreffelijke
werk, dat Vosshard voor de vereeniging had ge
daan. Het was hem een vreugde te mogen consta-
teeren, dat alle kunstlievende leden zonder uit
zondering hadden bijgedragen voor de cadeaux, de
bloemen en schilderstuk met ezel.
De secretaris van het Hoofdbestuur van de Ned.
Ver. tot afschaffing van alcoholhoudende dranken,
de heer Ploeg was geheel uit Utrecht overgekomen
om Vosshard te huldigen en te danken voor het
werk, dat hij Voor de vereeniging had gedaan in
deze 25 jaar en bood hem daarbij het insigne van
het 25-jarig lidmaatschap aan.
De heer Van Hemert sprak als oud vriend en oud
medespeler en ook hij deed zijn van groote waar-
deerïng getuigende woorden vergezeld gaan van een
geschenk. Namens de R.K. Rederijkerskamer Al-
berdïngh Thym kwam de heer Gerard Nielen en hij
sprak eveneens zijn bewondering uit voor het werk
van zijn collega.
En daarna werden er tal van bloemstukken op
gedragen, zoovele dat het tooneel langzamerhand
in een bloementuin werd omgetooverd. Onder de
telegrammen was er een van Adolf Bouwmeester
en één van Henk Bakker, welke namen met applaus
werden begroet. Met een heel enkel woord bedankte
de heer Vosshard,' maar dit woord bewees genoeg,
hoe dankaar hij en zijn vrouw voor deze hartelijke
en welgemeende huldiging waren. Nogmaals het
was een jubileum, dat verdiende gevierd te worden.
Mijn hartelijke gelukwenschen! En ik maak Voss
hard ook mijn warm compliment voor zijn voortref
felijk spel als dokter Jan Glystra. Hoe knap is deze
rol door hem opgebouwd en tot in finesses uitge
werkt. Reeds bij zijn eerste verschijning stond deze
figuur voor ons. door zijn karakteristieke kop, zijn
houding, zijn schuifelend loopen, zijn gebaar en
„verdronken" stem. Het lange verhaal aan den
notaris deed hij kleurrijk en zijn spel was daarin
zeer expressief. Ook verder liet hij de rol geen
oogenblik los, zoodat het als geheel een voor een
liefhebber wel uitzonderlijk goede, markante crea
tie werd. Alle hulde!
Ook het spel der anderen had hij goed geleid. Om
dat het gisteren voornamelijk om Vosshard ging,
mag ik over de anderen dit keer kort zijn. Mevrouw
Spierdijk toonde weer als Aalke Aaikes welk een
uitstekende kracht zij voor Nieuw Leven is. Na
haar Martha Westerman was ook deze rol weer
een verrrassing. Zeer goed gaf zij de wisseling van
het keiharde en het zachte in haar houding tegen
over Jurn en Klaus en zij wist het dualistisch in
deze vrouw aanvaardbaar te maken. Aan het slot
van II wist zij dramatisch een sterken climax te
bereiken.
Rie van Esch was een levendige, kokette
Fogeltien. Juffrouw Rohdens speelde Frija Schor-
tinghuis goed, maar een boerin konden wij vooral
door haar beschaafde uitspraak onmogelijk in
haar herkennen. De heer Kuiper gaf een krachti
gen, eerlijken Jurn. Klaus' Eeck is misschien wel
de moeilijkste rol in dit stuk en dc heer Nibbering
kon hem dan ook niet geheel aan. Hij had wel goede
momenten, maar dit was toch niet de man, die
glimlachend langs afgronden gaat. De heer Kuin
speelde vooral zijn scène in II met Aalke Aaikes
zeer goed.
Dat de aankleeding weer tip-top verzorgd was,
behoef ik nauwelijks te zeggen. Een voorstelling
dus, die en den speler en den regisseur Vosshard
alle eer aandeed.
J. B. SCHUIL.
PIANO EN ORGEL STEMT
F. MOLENAAR
MAAKT SCHOON
REPAREERT
stemt piano's 4 x per jaar5.—
Ook buiten de stad.
GED. SCHALKBURGERGRACHT 38, Telef. 13795
(Adv Ingez. Med.)
Werken van het
Geëxposeerd in het gebouw De Nijverheid.
Wanneer wij van het schilderwerk van het me
dium J. P. Smits, thans in de zaal van het Spi
ritistengenootschap Harmonia in de Jansstraat te
Haarlem tentoongesteld, een verslagje gaan
schrijven, dan zal dat meer moeten zijn om onze
lezers voor een bepaald verschijnsel te interes
seeren, dan om over de zuiver artistieke betee-
kenis van dat werk een oordeel te vellen.
Men weet immers dat men hier niet met een
bewuste ..kunsf'-productie te maken heeft, doch
met een activiteit die in het onderbewustzijn van
het schilderend medium wordt opgewekt en
hem dwingt te doen datgene waarvan de resulta
ten schilderijen genoemd kunnen worden, doch
die volgens spiritisten, parapsychologen en an
dere geleerden, waarbij ook van grooten naam
en reputatie, emanaties, wederverschijningen
van verdwenen kunstenaars zijn, die door mid
del van een daarvoor geschikt medium blijk ge
ven van een geestesvoortbestaan, ook al mag
hun aardsch omhulsel verdwenen zijn. Dit in
zicht dit geloof vooropgesteld zijnde, kan men
die productie al of niet als belangrijk aanvaar
den al naar de mate men persoonlijk voor dat in
zicht toegankelijk, voor dat geloof vatbaar is.
Waar echter tegenwoordig dat inzicht door we
tenschappelijk denkende rnenschen aanvaard
wordt, is het niet verstandig zich met een hau-
t-ainen glimlach van het ..verschijnsel" af te wen
den. zij wien dat inzicht niet past mogen zich
met eeri „wij staan er buiten" tevreden stellen,
het belachelijk te maken, daarvoor is de tijd
voorbij. Persoonlijk staan wij er voorloopig nog
buiten voor zoover het de wording van het schil
derwerk betreft. Wij willen ons aan de zichtbare
voor ons zichtbare resultaten houden, met
alle reverentie overigens voor die wordingsfase.
Bezien wij op die wijze een collectie schilder
werk als die van den heer Smits, dan valt ons de
veelzijdigheid, de veelsoortigheid, de groote ver
schillen in technische volkomenheid, het karak-
terlooze tenslotte (als kunstuiting beschouwd)
op. Na het voorafgaande zal men begrijpen dat
dit juist logisch en noodzakelijk is. omdat even
zoovele verschillende geesten zich door middel
van één. den heer Smits, manifesteeren. Nu kan
men. kunstcritïsch redeneerend. zich wel van het
geval afmaken door te zeggen dat er vermoede
lijk tijdens de overdracht wel het een en ander
van den oorspronkelijk gevenden geest verloren
is gegaan en dat wat door mediums als Smits,
Mansfeld en anderen gegeven wordt, door ge
wone, niet mediumieke schilders al lang veel be
ter gedaan is, maar dat weten zij zelf even goed
en daar gaat het bij hen niet om. Men stelle zich
dus in op het verschijnsel dat ondanks alles in
teressant blijft en waarover het laatste woord nog
niet werd gesproken.
J. H. DE BOIS. j
