Haarlem's Dagblad
Lot der Fransche legers
in Artois bezegeld.
Regeling civiel
gezag.
Post naar Ned. Indië
en Amerika.
0
Aciikeiett-
Het Landsbestuur.
Rijssel veroverd
Indisch contact.
Ramen mogen weer
open.
Het tempo
OPTICIEN KEIP
57e Jaargang No. 17467
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant.
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
TJonderüag 30 Mei 1940
'Abonnementen per week ƒ0.25, per maand 1-10»
per 3 maanden ƒ3.25. franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15 Groentjes zie rubriek.
-RGATE
Lvqg5lflG?
'AMSGATE
ASHFORD
DOVER;
,N/euwpoart
DUINKERKEN-
IGrave/iress
MarquiseS
J^rlortrijk
Guéeriarüe
oTOURCOING
•"'RÓUBAIX
,ST Martin
RIJSEL
Montr tuil
[Béthunt
iATRECH"
(VALENCIENNES
iAbbeville »Doultens
(KAMERIJK
fe Tréport
■HOOFDSPOOR'
WEGEN^^
Albert
Peronne
[STOUENTIN
Het woord is aan
Douwes Dekker:
Het hart van den arbeider groeit niet
van het loon, maar van den arbeid, die
het loon verdient.
's-GRAVENHAGE, 29 Mei. Met in
gang van heden is het hoogste gezag in
civiele zaken in het bezette gebied van
Nederland uitsluitend op den Rijkscom
missaris overgegaan.
In verband hiemede werden de secre
tarissen-generaal der departementen
heden door den Rijkscommissaris
Rijksminister Seyss-Inquart in zijn
ambtsgebouw ontvangen.
De Rijkscommissaris zette hun uiteen,
welke opdracht hij van den Führer
heeft ontvangen en verzocht hun mede
werking.
De secretarissen-generaal hebben met
toestemming van den Nederlandschen
opperbevelhebber van land- en zee
macht, hun medewerking toegezegd.
(A.N.P.)
Waarschuwing van het P. W. N.
Waterverbruik moet tot het strikt noodige
worden beperkt.
Het Provinciaal Waterleidingbedrijf van
Noord-Holland (P.W.N.) herinnert er de ver
bruikers van leidingwater in het voorzieningsge-
bied van het P. w. N. aan. dat. het ten strengste
verboden is, water te verspillen of te gebruiken,
voor een ander doel. dan waartoe een abonne
ment is aangegaan. Met name wordt er gewezen
op het ongeoorloofde van tuinbesproeiïng zonder
abonnement voor die bespoeiïng.
De directeur van het P. W. N. doet voorts een
beroep op de medewerking van de abonnen-
ten om het waterverbruik in het algemeen en de
besproeiing van tuinen in het bijzonder tot het
strikt noodige te beperken en die besproeiing
bij voorkeur alleen met gieters te doen geschic-
den.
Vordering van vrachtauto's.
Te Haarlem 122 stuks gerequireerd.
Ten behoeve van het vervoer en de verzorging
van vluchtelingen in België heeft de Duitsche over
heid gedurende acht a tien dagen de beschikking
noodig over een aantal vrachtauto's met een totaal
laadvermogen van 12.000 ton. Op pag. 4 vindt men
daarover nadere mededeelingen.
Wij hebben bij de Verkeersinspectie te Haarlem
die met de vordering hier ter stede belast is, ge
ïnformeerd naar den gang van zaken te Haarlem.
Men deelde ons mede, dat gisteren 122 wagens zyn
aangeboden. Voorloopig schijnt dit voldoende, zoo
dat voorshands niet meer auto's zullen worden
aangekocht.
De wagens werden geparkeerd op het veld voor
het Paviljoen in Den Hout.
Op onze vraag, of ook de kleine bestelwagens,
die vele ondernemingen e.d. in bedrijf hebben,
onder de vordering vallen, antwoordde men ons
bij de verkeersinspectie ontkennend. Het gaat hier
uitsluitend om wagens met een belangrijk laad
vermogen, in elk geval boven de twee ton.
Brieven en briefkaarten kunnen
verstuurd worden.
Met ingang van heden kunnen weer briefkaarten
en brieven naar Ned. Indië en de Vereenigde Sta
ten van Noord Amerika worden gezonden.
Ten postkantore kon men ons niet mededeelen, of
het gebruik van vreemde talen is toegestaan. Men
zal totdat nadere mededeelingen hieromtrent vol
gen dus goed doen, zich uitsluitend van de Ne-
derlandsche of Duitsche taal te bedienen.
Voor Ned. Indië en natuurlijk ook voor Ame
rika geldt het buitenlandsche posttarief.
HEDEN: 8 PAGINA'S..
R. P.: Het landsbestuur. pag. 1
Flitsen: Levensmomenten. pag. 3
B. K.: In moeilijke tijden. pag. 5
H. D. Vert.: „Verzachtende omstan
digheden". pag. 7
J. B. Schuil: Het afgeloopen tooneel-
seizoen te Haarlem. pag. 7 j
De ambtsaanvaarding door den Rijkscommissaris
voor de bezette Nederlandsche gebieden, Rijks
minister dr. Seyss-Inquart, die Woensdagmiddag in
de Ridderzaal op het Binnenhof te 's-Gravenhage
plaats had, beduidt de intrede van een nieuwen be
stuursvorm. Immers sinds 14 Mei, den dag van de
capitulatie van onze weermacht na moedigen
strijd tegen groote overmacht stond het bezette
Nederland onder Duitsch militair bestuur. Gisteren
nu droeg de Duitsche militaire opperbevelhebber
zijn burgerlijke bestuursbevoegdheden aan dr.
Seyss-Inquart over, die een proclamatie uitvaardig
de waarin hij verklaarde, het hoogste regeerings-
gezag in burgerlijke aangelegenheden in Nederland
op zich te nemen. Den tekst van die proclamatie heb
ben wij reeds in ons vorige nummer gepubliceerd. In
dit nummer vindt men den volledigen tekst van de
rede die dr. Seyss-Inquart bij zijn ambtsaanvaarding
hield ter uiteenzetting van de beteekenis van zijn
feacht. En tevens de korte toespraak waarin ge
neraal der luchtmacht Christiansen de hem door
generaal Von Falkenhausen Overgedragen militaire
souvereine rechten als bevelhebber van de Duitsche
weermacht in de Nederlanden aanvaardde.
De bestaande samenwerking met de Nederland
sche overheidsinstanties zal, naar uit de rede van
dr. Seyss-Inquart blijkt, ook onder den nieuwen
vorm van landsbestuur blijven bestaan en hiervan
getuigde ook tijdens de ceremonie in de Ridderzaal
de aanwezigheid van de Nederlandsche secretaris
sen-generaal, waarnemende hoofden der regeerings-
departementen. Gistermorgen zijn zij allen door den
Rijkscommissaris ontvangen, die voor hen de op
dracht uiteenzette die hij van den Führer ontvangen
heeft en hun medewerking verzocht. Deze medewer
king hebben zij met toestemming van den Neder
landschen Opperbevelhebber van Land- en Zee
macht, generaal Winkelman, toegezegd.
Zooals uit de gisteren gepubliceerde proclamatie
van den Rijkscommissaris al bleek is het voorne
men, in den bestaanden gang van zaken in Ne
derland slechts in zooverre in te grijpen als de ge
geven bijzondere omstandigheden noodzakelijk ma
ken. Bij dp maatregelen ter verzekering van de
openbare orde en ter beveiliging van het openbare
leven is dr. Seyss-Inquart voornemens het tot dus
ver geldende Nederlandsche recht zooveel mogelijk
van kracht te doen blijven, zooals reeds gezegd bij
de uitoefening van het bestuur gebruik te maken
van de Nederlandsche autoriteiten en de onafhanke
lijkheid van de rechtspraak te waarborgen. Waar
tegenover hij de verwachting uitspreekt dat alle in
actieven dienst zijnde Nederlandsche rechters, amb
tenaren en beambten zijn tot dit doel uitgevaardigde
verordeningen nauwgezet zullen nakomen en dat het
Nederlandsche volk met begrip en zelfbeheersching
deze leiding zal volgen.
Van veel belang was de verklaring omtrent den
economischen invloed dien de oorlogsomstandighe
den ook in Nederland op bepaalde gebieden zullen
doen gelden. De Rijkscommissaris verklaarde, dat
hij er naar zal streven dat het Nederlandsche volk
niet in ongunstiger levensomstandigheden komt te
verkeeren dan in den gegeven toestand noodzake
lijk is. En hij voegde daar verderop in zijn rede aan
toe: Het Nederlandsche volk zal door de vervulling
van de taak, die uit het gemeenschappelijke lot
voortvloeit, in staat zijn zijn land en zijn vrijheid
voor de toekomst te verzekeren.
De lezing van den volledigen tekst van dr. Seyss-
Inquarfs rede in dit nummer zal ieder een duidelijk
beeld geven van de beginselen volgens welke de
nieuwbenoemde Rijkscommissaris zijn taak ten uit
voer zal brengen. Die nauwkeurige lezing zij aanbe
volen. En enkele passages worden hier nog geci
teerd:
„Wij komen niet hier om een volkskarakter in het
nauw te brengen en te vernielen en om aan een
land de vrijheid te ontnemen"
„Wij willen dit land en zijn bevolking noch im
perialistisch in het nauw drijven, noch aan dit land
en volk onze politieke overtuiging opdringen. Wij
willen ons in ons optreden alleen laten leiden door
de noodzakelijkheid van den huidigen bijzonderen
toestand."
„Als eerste handeling in mijn functie van Rijks
commissaris voor de bezette Nederlandsche gebieden
gelast ik de oprichting van een Fonds voor den we
deropbouw. In dit fonds zullen alle bedragen vloeien,
die in de openbare begrooting na dekking van de
noodige uitgaven en van de op het land rustende
verplichtingen, bespaard of als aanvulling kunnen
worden opgebracht. Met name zal ik gelasten, dat
na afweging van de belangrijkheid, aan de verschaf
fing van middelen voor deze herstelwerkzaamheden
dezelfde plaats wordt ingeruimd als aan de verrich
tingen, waarop de Duitsche weermacht en het Duit
sche bestuur in dit land recht hebben."
Er zij aan herinnerd dat de Rijkscommissaris ook
woorden van waardeering uitte aan het adres van
onze soldaten wegens hun optreden in den strijd en
aan de burgerbevolking voor haar gedrag in zeer
moeilijke omstandigheden.
De rede van den Rijkscommissaris opent het
vooruitzicht dat in den nieuwen bestuursvorm goed
en belangrijk werk van opbouwende strekking tot
stand zal kunnen worden gebracht en dat dit ge
schieden zal in nuttige samenwerking met de Ne
derlandsche bestuursorganen en ambtenaren, ten
bate van de bevolking. Er is veel op te bouwen en
te organiseeren: wie daartoe medewerkt dient zijn
medemenschen en het algemeen belang. Evenals
de handhaving van volkomen orde en rust dat doen.
Het Nederlandsche volk heeft zijn waardigheid
zoowel als zijn zelfbeheersching en goeden wil onder
de omstandigheden, waarin het is komen te verkee
ren, getoond. Wij twijfelen er niet aan dat het die
eigenschappen en opvattingen van zijn taak zal
blyven toonen. R. P.
Du itsch legerberich t
Door snellen stoot
in Vlaanderen werd
Oostende veroverd
en Dixmuiden bereikt,
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER,
29 Mei, (D.N.B.) Het opperbevel van de
Duitsche weermacht maakt bekend:
Het lot van de Fransche legers in Artois is
bezegeld. Zijn tegenstand in het gebied ten
zuiden van Rijssel is ineengestort. Het Engel-
sche leger, dat in het gebied van Dixmuiden,
Armentières, Bailleul en Bergues, ten westen
van Duinkerken samengedrongen is, gaat door
onze concentrischen aanval eveneens zijn ver
nietiging tegemoet. Door een snellen stoot in
Noord-Vlaanderen werd Brugge gepasseerd,
Oostende veroverd en Dixmuiden bereikt. Aan
den Yser en het Yserkanaal, ten noorden van
Yperen levert de vijand nog wanhopigen
tegenstand. Op het gedenkteeken van de Duit
sche jeugd bij Langemarck, het tooneel van
den heldhaftigen strijd in 1914, waait de
Rijksoorlogsvlag.
Rijssel is door een aanval van het
oosten en westen uit bereikt. De stad werd
veroverd. In een vanuit -hét westen komenden
opmarsch is Armentières bezet. Bij Bailleul
wordt nog gestreden. Ten oosten van Cassel
werd de versterkte Fransche grensstelling door
broken en de Belgische grens bereikt. Bij
Wormhoudt zijn nog gevechten aan den gang.
Het Duitsch luchtwapen bestookte op 28 Mei
terugstroomende colonnes van allerlei soort, troe
penverzamelingen en pantserwagens. Tijdens be
wapende verkenningsvluchten voor de Belgisch-
Fransehe kust en in het Kanaal werden drie tor
pedojagers, twee transportschepen en twee vracht
schepen met bommen bestookt en zwaar bescha
digd. In het middelste gebied van de Noordzee
werd een vijandelijke onderzeeër door een bom-
treffer tot zinken gebracht. De vernietiging van
een andere duikboot is waarschijnlijk. Aan Duit
sche „Schnellboote" is het gelukt, niettegenstaande
de ongunstige weersomstandigheden, voor de Belgi
sche Kanaalhaven Nieuwpoort wederom een naar
Engeland vluchtende groote vijandelijke torpedo
jager door een torpedo tot zinken te brengen.
Aan het zuidelijk front werden afzonderlijke acties
der vijandelijke infanterie met pantserwagens af
gewezen. De verliezen van den vijand bedroegen
op 28 Mei in totaal 24 vliegtuigen, waarvan 16 bij
luchtgevechten en acht door de luchtdoelartillerie
werden neergeschoten. Drie Duitsche vliegtuigen
worden vermist. Kapitein Mölders bevocht zijn
twintigste luchtzege. Het aantal neergeschoten
vliegtuigen door de luchtdoelartillerie is. volgens
meer nauwkeurige gegevens in den tijd van 16 tot
25 Mei, van het reeds bekendgemaakte getal van
100 tot 265 gestegen. Het totale aantal vliegtuigen,
dat sedert 10 Mei door de luchtdoelartillerie om-
laaggeschoten werd, bedraagt thans 607. Boven
dien vernietigde de luchtdoelartillerie in dezelfde
periode 101 vijandelijke pantserwagens.
In Noorwegen is gisteren de vijand, ondersteund
door talrijke oorlogsschepen aan den ertsspoorweg
geland en van het Noorden uit in Narvik binnen
gedrongen. Duitsche strijdeenheden vielen de daar
liggende vijandelijke zeestrijdkrachten aan. Een
groot oorlogsschip kreeg midscheeps een zwaren
treffer en staakte het vuren, terwij] er zich een
sterke rook ontwikkelde. Drie kruisers en een
torpedojager, alsmede een vrachtschip, kregen
zware bom treffers. Bij Ankenes werden troepen,
die ontscheept werden, met bommen bestookt.
VERLOREN POSITIE DER
INGESLOTEN TROEPEN.
Het frontbericht van het D. N. B. van Woens
dag luidt als volgt.
Uit het nu reeds sedert dagen fel omstreden
Vlaamsche gevechtsgebied snijden de Duitsche
troepen door voortdurend door het luchtwapen
nadrukkelijk ondersteunde aanvallen brok na
brok weg. In een zeer nauwe ruimte tezamen
gedrongen staat de tegenstander thans voor de
keus zich over te geven of dood te bloeden in
nutteloozen tegenstand.
Door een vastbesloten doorbraak uit het oosten en
westen naar Rijssel werd rondom een deel van den
tegenstander ten zuiden van deze belangrijkste stad
in Noord Frankrijk een ring gelegd. Op een gebied
van ongeveer 20 K.M. in het vierkant zijn hier
hoofdzakelijk Fransche troepen ingesloten.
Op andere punten werden soortgelijke omsinge
lingen tot stand gebracht. Er blijft van de tot dus
verre ter beschikking staande gevechtsruimte der
Franschen en Engelschen alleen nog het gebied over
ten noorden van Rijssel tot aan de kust. Het is één.
groot slagveld, dat van alle kanten door de Duitsche
artillerie wordt bestreken. Op het oogenblik wordt
nog fel gestreden.
Onbekend met den waren toestand gelooven
enkele troependeelen van den tegenstander nog dat
zij een „terugtocht" moeten dekken. Maar ook slecht
vliegweer kan hen niet helpen hun lot te ondergaan.
Door een snellen opmarsch in Noord Vlaanderen
kwamen de Duitsche troepen tot aan den User in
de richting van - Duinkerken. Op de breedste plaats
had het door den vijand nog bezette gebied een
lengte van ongeveer 40 K.M., toen de berichten voor
het legerbencht van heden gesloten werden. In-
tusschen is de „afsnoering" van den vijand voort
gezet. Duinkerken ligt onder het vuur van de Duit
sche zware artillerie, afgezien van de effecten der
Dutische bommenwerpers. De haveninstallatie is
vernield, een ontwijken via het Kanaal van daar uit
in noemenswaardigen omvang is niet meer moge
lijk. Duitsche vliegtuigen en snelle booten houden
daar de wacht.
Er kan voortaan weer post naar d'Oost,
Zoo luidt de allernieuwste tijding,
Hoevelen strekt dat niet tot troost
En in de zorgen tot verblijding.
Dat is den zakenman wat waard,
Die aan zijn klanten en bedrijven,
Daar aan den and'ren kant der aard,
Zijn zakenbrieven weer kan schrijven.
Maar veel meer nog voor 't ouderpaar,
Dat hier zijn kroost heeft heen gezonden
En dat, al is het schriftlijk maar,
Straks het contact weer heeft gevonden.
Hier geldt veel diepers dan plezier,
Waarmee de tijding is vernomen.
Dat zal een vreugd zijn, ginds en hier,
Wanneer de eerste brieven komen.
Een vreugd, zoo diep en intensief.
Dat zij wel ongepeild moet blijven.
Omdat zooiets niet in een brief
En met geen pen is te beschrijven.
P. GASUS
Met inachtneming van
eenige bepalingen.
Wij vernamen van de politie te Haarlem, dat
er geen enkel bezwaar meer bestaat tegen het
's avonds en 's nachts open laten staan van ramen.
Die moeten alleen gesloten worden bij luchtalarm
en bij het voorbijtrekken van Duitsche troepen. Ook
moet er goed aan gedacht worden, dat er dan, bij
voorbeeld bij het open waaien van gordijnen, zelfs
niet het minste lichtschijnsel naar buiten uitstraalt.
Ditzelfde geldt ook voor de ingezetenen van
Heemstede.
Te Bloemendaal heeft de beperkende bepaling
nooit bestaan.
Haarlemsche taxi's gaan weer
rijden.
Maar in beperkte mate.
Naar wij vernemen, hebben besprekingen tus-
schen het gemeentebestuur en de officieele in
stanties tengevolge gehad, dat in beperkte mate
rijvergunningen zijn verleend voor het luxe
verhuurbedrijf de z.g. garage-taxi's.
De vereeniging van garage-taxi-ondernemers,
waarin nagenoeg alle ondernemers van dit be
drijf in vereenigd zijn, heeft besloten dat alle
wagens van één punt uit zullen rijden
en wel Plein 33 waar de Taxi 13000 is gevestigd.
Een ieder die dus gebruik moet maken van een
taxi, kan zonder dit eerst bij de bevoegde in
stanties aan te vragen, zich rechtstreeks tot deze
onderneming wenden.
Het verdient echter aanbeveling dat inwoners
die gebruik kunnen maken van andere vervoer
middelen slechts in dringende gevallen een taxi
bestellen.
AMERICAN CLUB
ZONDAG A.S. weer DANSEN. 7.30—11 uur
in „DE LEEUWERIK", KRUISSTRAAT.
Entrée 0.50 pl. r. Leden korting.
(Adv. Ingez. Med.)
van dezen tijd vergt veel van Uw
oogen. Daarom moet U wel voor oogen
houden, dat voor Uw oogen het beste
net goed genoeg is. Ga na Uw oogarts
GR. HOUTSTRAAT naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Weer 25 wielrijders geverbaliseerd.
Wegens niet-rechts rijden.
De politie te Haarlem heeft Woensdag tegen 25
wielrijders proces-verbaal opgemaakt, omdat zij in
de binnenstad en op de drukke verkeerswegen niet
Voldoende rechts hielden.
In de Ridderzaal te Den Haag heelt de Duitsche rijkscommissaris rijksminister Seyss-Inquart het burgerlijk rcgceringsgezag over het
door de Duitsche troepen bezette Nederlandsche gebied aanvaard. Een overzicht tijdens dc plechtigheid. (De bij deze gelegenheid uit
gesproken redevoering vindt men elders in dit nummer.)
