Eet KIP
GEERLING
Voor Uw tuin
BOOTTOCHT
HJ.vanderfVleer
PEPER'S
R. BOVEN
H. J. van der Meer
Gras Roomboter
79 p. pond
Instituut Beauté
SOEPBRAADKIPPEN
De
genoegens van
tafel en glas
in vroeger tijd.
Loopjongen gevraagd
BOVENHUIS
Een mooie Kap
I.V. KERKO vraagt
BEKWAME en AANKOMENDE STRIJKSTERS
TandartsHOP
1 of 2 Perceelen
EET NU
KALFSVLEES
WIJ GAAN DOOR MET
RECLAME MAKEN
RADIO niet in orde?
Dirk Bakker
KEIZERSTRAAT 7
RECLAME
Scheermesjes
Paarl Scheermesje
Extra dun mesje
„TIPTOP"
C. Booy Zn.
Afslag
VK IJ D A"G 14 JUNI 1940
H ASM EM'S DAGBEAO
De maaltijd in het algemeen en het feestmaal in
het bijzonder, hebben zich bij alle volken steeds in
een groote belangstelling mogen verheugen.
Wat onze voorouders betreft, deze waren in
gewone omstandigheden matig in het gebruiken
van spijs en drank, doch bij feestelijke gelegen
heden waren zij in staat, enorme kwantiteiten naar
binnen te werken, want een feestmaal zou in hun
oogen geen feestmaal geweest zijn, wanneer geen
geweldige hoeveelheden van alles werden opge-
discht.
Op de kwaliteit werd echter minder gelet, want
in de oude kookboeken vindt men tal van recepten
voor het bereiden van nachtegalen, kraaien, zwa
luwen, spreeuwen, zwanen en pauwen. Zeehonden,
eekhorentjes, bunzingen en bevers, benevens wa
terspinnen, schildpadden en slakken waren deli
catessen, die we tegenwoordig niet meer op menu's
aantreffen. Het spreekwoord zegt dan ook terecht:
„Over smaak valt niet te twisten".
Wanneer een klooster, raadzaal of gildehuis
was ingewijd of wanneer de Rederijkers hun ju-
weelen hielden, dan moesten deze heugelijke ge
beurtenissen met een feestmaal worden bezegeld
en de oude stadsrekeningen kunnen er nog van
getuigen, hoe men zich bij dergelijke gelegenheden
tegoed deed.
Uit die tijden vooral dateeren dan ook de gilde-
en schuttersmaaltijden, die door verschillende be
roemde meesters op het doek zijn vastgelegd.
Hoe varieerend ook van naam of doel, bij elk
gilde behoorde eens of meermalen per jaar een
„bequaeme mynlicke Maeltijt".
Die maaltijd was het symbool van de broeder
lijke vereeniging, „Zijn gilde te eten", was gilde-
plicht en op verzuim stond boetebepaling, omdat
deze nalatigheid werd beschouwd als een losknoo
ping van den broederband.
Die gildemalen waren* meer of minder overvloe
dig, naar gelang van den welstand der kas, maar
naar onze tegenwoordige begrippen kregen de
deelnemers in ieder geval toch meer dan genoeg!
Zoo werd eens in de 16de eeuw voor de leden van
het koopmansgilde te Amsterdam op St. Maarten
(11 Nov.) een maaltijd gehouden, die twee dagen
duurde. Ook de leden van het St. Lucasgilde in
Den Haag deden in den regel twee dagen over een
feestdiner!
De beroemde schuttersmaaltijden waren niet
alleen een vermaak voor degenen, die er aan deel
namen, maar ook voor vele anderen, want de ge-
noodigden brachten voor staatsie een gevolg mede,
welk gevolg ook weer verschillende bekenden had,
die een boodschap verzonnen om in de keuken te
komen en vóór de deur krioelde het van liefheb
bers, die wachtten of misschien iets naar buiten
zou worden gedragen, waar zij dan als een vech
tende kluwe op aanvielen tot groot genoegen van
de talrijke toeschouwers. Op deze wijze is wel een
gedeeltelijke verklaring te vinden voor de enorme
hoeveelheden, welke door onze dierbare voor
vaderen bij sommige feestelijke gelegenheden wer
den verorberd. Men had etende en sleepende
gasten.
Een paar dagen van tevoren waren de schutters
met een Overman aan het hoofd en vergezeld van
vaandrager, trom en pijp bij de Heeren van de
Wet rondgegaan om hen uit te noodigen „ter
maeltijt te komen ende alsoe heurlieder vergade-
ringe te helpen vereeren", welke invitatie met
beide handen werd aangenomen, want een goede
maaltijd en een vroolijk gezelschap werden ook
toen niet versmaad.
Met dergelijke feesten leefde de geheele stad
mede en zóó geanimeerd werd soms de stemming,
dat b.v. in 1535 te Amsterdam de schoutendienaars
dronken waren, toen de broeders van het Heilige-
Kruis-Gilde hun jaarlijkschen maaltijd hielden op
het stadhuis. De Wederdoopers waren besloten
van de algemeene feeststemming gebruik te maken
des nachts een aanslag te plegen op de stad; als
sein zou de klok geluid worden. De samenzweer
ders wachtten echter tevergeefs, want de schouten
dienaar wist niet meer waar het klokkentouw ge
bleven was.
Toen men van het snoode plan hoorde, lieten de
gasten op het stadhuis van schrik hun maaltijd in
den steek en vroegen later schadevergoeding „van
den schade, die tzelve gilde in den oploop van
den Herdoopers van eeten en drincken geleden
had!"
Feest was het ook, wanneer de schutters terug
keerden van een klopjacht op zigeuners en vage
bonden, waartoe zij bij trommelslag waren opge
roepen. De opruiming moest feestelijk worden
gevierd:
't Koninklijk gerecht staat opgedischt als
worsten
En boere schenken, pol en pofers, roggekorsten
Met zoete spijs gevuld, en rijstebrij, geheel
Bedekt en overstrooit met suiker en kaneel!
Vóór de Hervorming was er eerst altijd een
plechtige dienst op het altaar van het betreffende
gilde en daarna volgde de maaltijd bestaande uit
„vogelen, hoenders, konijnen, warenvleis, pens,
koevoeten, middelriffen, scaepshoofden, sneck,
corper, beers ende poss". Volgens het rekeningboek
van 1534 consumeerde men dit aan een maaltijd
van de Handboogschutters te Amsterdam. Waarbij
dan nog een pijp, wijn en een vat Engelsch bier
werden gedronken.
Over het algemeen hield men van sterke geuren
en gekruide spijzen. Kaneel, gember, peper en
foelie werden in veel meer gerechten gebruikt
dan tegenwoordig, ofschoon de meeste specerijen
duur waren en bij den apotheker te krijgen waren.
De Hollanders hebben altijd bekend gestaan,
dat zij bij feesten goed konden drinken. Als er van
matigheid sprake is, heeft dit bijna altijd betrek
king op eten, doch zelden op drinken. Bier was
vroeger de volksdrank bij uitnemendheid, maar ook
de wijn werd meer gebruikt dan thans en als de
omganger of roemer rondging, dan klonk het:
Tsa, lustigh! kom!
Drinck dit eens om
Op d'heyl van Bruidt en Bruydegom!
Het gold als een groote schande, wanneer iemand
niet meedronk en het werd als een bijzondere
gunst beschouwd, wanneer hij die verplichting
met een half vat oesters kon afkoopen, want het
was nu eenmaal de oude leus: drinken of de deur
uit!
Bij de maaltijden der aanzienlijken, gebruikte
men Lübecksch, Harlinger of Engelsch bier; het
volk dronk het scherpe of Scharrebier, een dun
en slecht soort. Toch gebruikte de mindere man
wel een glas wijn, doch over het algemeen liet
de kwaliteit heel wat te wenschen over, want aan
de behandeling van den wijn werd weinig zorg
besteed. Meestal werd hij vanuit vaten in kan
nen overgetapt, want het gebruik van flesschen
kwam eerst in de 18de eeuw in zwang.
Toch kan men uit de schutters- en gildemaal-
tijden en uit de ontzaggelijke hoeveelheden drank,
die onze voorvaderen bij dergelijke gelegenheden
wisten te verzetten, niet, zooals we hierboven reeds
hebben gezegd, besluiten, dat onze voorvaderen
ware gastronomen waren. De waarheid is, dat zij
in den regel sober en matig leefden, maar zich
daarentegen niet ontzagen om op feesten de bloe
metjes buiten te zetten.
Men kan zelfs aannemen, dat tegenwoordig in
het dagelijksch leven de maaltijd over het alge
meen veel meer verzorgd is, dan in de 16de en
17de eeuw. Toen en ook reeds in de middeleeuwen,
was men vooral gesteld op zware kost, vooral
vleesch. Groenten, die bij ons zulk een voorname
plaats innemen, werden slechts matig gebruikt.
Alleen sla of Latue was een geliefkoosd voedsel en
ook niet te vergeten de boonen. lederen dag boo-
nen, die eerst van tafel verdwenen, toen de aard
appelen in de mode begonnen te komen. De hoofd
voeding was en bleef bij de meer gegoeden vleesch,
gevogelte en visch. De werkman at zelden of nooit
vleesch en zijn hoofdvoedsel bestond uit brood
en boekweitmeel, dat in alle mogelijke vormen
werd verwerkt, als pannekoeken, brij, enz.
De visch was soms zeer goedkoop, want de afzet
had bijna alleen in het binnenland plaats en het
verhaal gaat, dat eens het geheele weeshuis te
Leiden, voor een gulden visch een maaltijd had,
Vischkoopen was het werk van den man, gelijk
de huisvrouw cp de markt groente kocht en het
behoeft ons dan ook niet te verwonderen, wan
neer we den burgemeester ter vischmarkt zien
gaan.
Men kende vroeger zelfs speciale vischmalen,
waar alle soorten visch te kust en te keur aan
wezig waren. Schotel met paling, waterbaars, schol,
tarbot, molenaar of pos, gebakken of gestoofde
baars, bestoofde karper, gehakte snoek en in het
midden op de tafel een stokvisch-pastei.
Zoo ging eens een Haagsch gezelschap met de
trekschuit op reis naar Overschie, om daar een
vischmaal te houden, waarbij voren, baars en pos,
karpers en snoek in ongelooflijke hoeveelheden
werden verorberd.
Het behoeft ons dan ook niet te verwonderen,
dat in onze vaderlandsche schilderkunst de visch,
zoowel als het visschersbedrijf ontelbare malen is
weergegeven.
Onze voorouders hadden dus nu eens voor deze,
dan weer voor een andere gelegenheid, een maal
tijd en tot op heden is er nog steeds geen beteren
vorm gevonden om zijn vreugde uit te drukken.
NED. NATUURHISTORISCHE VEREENIGING.
De afdeeling Haarlem en omstreken van de
Ned. Natuurhistorische Vereeniging heeft voor
Juni het volgend programma opgemaakt.
Zaterdag 15 Juni: excursie naar de duinen
van Wijk aan Zee, onder leiding van den heer
G. A. van Schaik.
Woensdagavond 19 Juni: Rondwandeling
door Thijsse's Hof, te Bloemendaal. onder leiding
van den vooratter.
Zondag 23 Juni: Ochtendwandeling onder
leiding van de heeren G. L. van Eyndhoven en
G. A. van Schaik.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 14 Juni.
Bevallen:
12 Juni: M. de Kleijn-Versterre, d. 13 Juni:
A. J. Homburg-van der Maat, d. C. H. de Droog-
Van der Weijden, d. 14 Juni: A. T. Willemse-
van der Zwan, z. A. de Wit-Hoekstra, d.
Overleden: 13 Juni: W. T. Joosten, 61 j.. Am-
sterdamschevaart. P. L. Roosenhart, 62 j., Spaan-
schevaartstraat. N. J. C. Bangert, 76 j,, Timor-
straat. A. Paulus-van Maaswinkel, 60 j„ Bil-
derdijkstraat.
Heden overleed tot onze
diepe droefheid na een
langdurig, doch geduldig
gedragen lijden onze zorg
zame en geliefde echtge
noot, Vader, Behuwd- en
Grootvader
Petrus Lambertus
Roosenhart
na voorzien te zijn van de
H.H. Sacramenten der
Stervenden in den ouder
dom van 62 jaren.
Zijn diepbedroefde
Echtgenoote, Kinde
ren en Kleinkinderen.
Uit aller naam:
WED. M. H. ROOSENHART
—VAN NOORDT
Haarlem, 13 Juni 1940.
Spaanschevaartstraat 83
Voor de zeer vele blijken van
belangstelling en de hartelijke
verwelkoming bij mijn terugkeer
uit krijgsgevangenschap onder
vonden. betuig ik langs dezen
weg mijn oprechten dank.
C. GftOES,
Slagerij Pijlslaan 43.
Tel. 14818.
leeftijd pl.m. 16 jaar. KALB.
Handel Mij. Frankenstraat 53.
Algemeene kennisgeving.
Het is ons een droeve
plicht, kort na den dood
van onzen lieven Vader, U
thans te moeten berichten
het overlijden van otnze
geliefde Moeder, Behuwd-
en Grootmoeder
Josephine Drilsma-
Hartog,
in den ouderdom van 72
jaar.
M. H. DRILSMA.
Voorburg:
P. J. DRILSMA.
A. M. DRILSMA
VISSER
BOB
Haarlem:
Mr. H. O. DRILSMA.
Haarlem, 14 Juni 1940.
Verspronckweg 72.
Geen bezoek.
De crematie zal plaats
hebben op Maandag 17
Juni a.s. te Driehuis-Wes-
terveld. na aankomst van
trein 15.15 uur.
Gevraagd voor onm.
NET MEISJE
van 8—5 uur. Aanmelden na 7 u.
Mevr. DINGEMANS, Kerklaar.
103, Heemstede.
Met groote droefenis be
richten wij U het overlij
den van ons aller beste
Vrouw, Zuster en Tante
Albertina Paulus-
van Maaswinkel,
op den leeftijd van 60 jaar
Haarlem, 13 Juni 1940
Bilderdijkstraat 44.
Uit aller naam:
A. D. PAULUS.
Liever geen bezoek.
De teraardebestelling zal
plaats hebben Maandag 17
'Juni a.s. te 12 uur op de
Algemeene Begraafplaats
aan de Kleverlaan.
H. J. v. d. MEER. Cronjéstraat 1
vraagt eenige
aankomende
Rijwielherstellers
Aanb. na 8 uur.
TE HUUR
Vooruitgangstraat 125rd. Huur
prijs f 4.75. Bevr. C. BOOY, Bar-
revoetestraat 17.
KROON, SCHEMERLAMP of iets op het gebied van
verlichting, vindt U in GROOTE KEUZE en LAGE
PRIJZEN in onze speciale verlichtingszaken
SCHAGCHELSTRAAT 2, Telefoon 12430 en
hoek Cronjéstraat, Haarlem-N., Telef. 16152.
OPHANGEN VAN KAPPEN GRATIS.
WASSCHERIJ EVERS, Brouwersvaart 58—60, Haarlem,
VRAAGT NETTE MEISJES
voor plaktafel.
Aanmelden hedenavond na half 6.
Het gehele jaar vast werk. Loon voor bekwame
krachten ongeveer 14.— tot f 18.— per week. Aan
melden schriftelijk of persoonlijk van 8.30 v.m. tot
12.30 n.m. en van 2 tot 6 uur n.m. 's Zaterdags van
8.30 v.m. tot 13, uur n.m.
ZIJLWEG 105 HAARLEM.
EXAMENS STENOGRAFIE EN TYPEN
vanwege de FEDERATIE VOOR STENOGRAFIE „GROOTE", op
10 en 17 JULI in AMSTERDAM en 13 en 20 JULI in DEN HAAG.
Nadere inlicht. ZUIDER AMSTELLAAN 52, AMSTERDAM-Z.
M. A. Kaplan
Arts, Heemst. Dreef 61.
AFWEZIG VAN 17 JUNI-8 JULI
De practijk wordt waargeno
men door de andere Heemst,
doktoren en door Dr. Dippel,
Aerdenhout.
J. H. A. M. PRINZ
Arts, Kleine Houtweg 63
Afwezig tot 2 Juli
Waarneming door de docto
ren: v. d. Aa, Floor, Kluyver, Re-
zelman, Schreuder 'na 23 Juni),
Voor Haarlem-Noord: Van Beek
'na 23 Juni), van Eekelen.
Santpoorterplein 19,
PRAKTIJK VOLLEDIG HERVAT
Gewijzigde spreekuren:
Dagelijks 12.
Dinsdag en Vrijdag 18.3019.30
PRACTIJK HERVAT
Ir. F. C. J. Dingemans
Architect B. N. A.
Kerklaan 103, Heemstede.
door part gevraagd v. geldbe
legging. Eigen gr. Br. ond. H 51.
IOUMA en Co. A'dam.
BETREKKINGEN
Abonneert U op „DE AANKON
DIGER". Centr. bur. v. Cou
rantenuitknipsels. Singel 91.
Amsterdam, Prfnr. 10 ct.
KOOP NU HUIZEN
Een blokje nieuwbouw te koop
aangeb. Koopsom f 26.000, pri
ma belegging. Ook enkele perc.
Lnl. H. SNOECK, Makelaar-Ar
chitect, Gr. Houtstr. 127, telef.
18226.
Tandheelkundige Middenst.verz.
Kunsttanden
Gebitten f 37.50
Betaling f 1.— per week.
Frans Halsstraat 11.
2 pond lappen 108
2 pond fricandeau 118
Lever, p. p55
2 pond osselappen
2 pond gehakt, half om lralf 79
Varkenscarbonade, p. p. 50
Fricandeau, 2 pond 130
Rookworst, p. p. 45
Runder tongen, p. stuk 175
Bij vlees ook vet verkrijgbaar.
VLEESPALEIS
KROCHT 12 t.o. de Hema
DISTRIBUTIEDIENST
HAARLEM
De Burgemeester van Haarlem
maakt bekend, dat ingevolge
een nadere beslissing, degenen,
die voor koken niet over een
gas- of electrische installatie
beschikken, doch wel over for
nuis, kachel e.d., waarop even
wel UITSLUITEND DES WIN
TERS wordt gekookt, alsnog
voor distributie van petroleum
gedurende de zomermaanden in
aanmerking komen, en zich
daartoe tot een van de Distribu
tiekantoren kunnen wenden.
DAMES I GEBRUIKT
Johnson'»
Ontvettingsboonen
Onfeilbaar.
Ontchedeltjk.
Onmisbaar,
p flacon F 0 90
Bij aankoop van f 1 VLEESCH of VLEESCHWAREN een
Vb pond LEVERWORST voor ƒ0.15.
VET KALFSVLEESCH tegen scherp concurreerende
prijzen, alléén bij
KRUISSTRAAT 20. Telef. 16137, HAARLEM.
BINNENWEG 80. Telef. 29106, HEEMSTEDE.
Alle reparatiën, ook aan fabriekstoestellen, VAK
KUNDIG. VLUG en BILLIJK. Uw VEROUDERDE
LAMPEN worden GRATIS DOORGEMETEN.
SCHAGCHELSTRAAT 7, Telef. 12430 en
hoek Cronjéstraat .Haarlem-N., Telef. 16152
DE ALLERFIJNSTE
DEZE WEEK EXTRA RECLAME.
Een heele EDAMMER, jong en vet, 4 pond per kaas 59 ct.
2 pond jonge vette GOUDSCHE KAAS 35 ct.
Een LUNCH KAASJE per stuk 25 ct.
Zoo juist ontvangen 2 schuiten diverse Tuin- en Kamerplanten.
Pracht Aalsmeersche Geraniums in groote potten, in de kleuren:
rood, rose, zalm, steenrood en oranje: per stuk 10 cent, thuis
bezorgd 12 cent. Ook Geraniums 6 cent, thuisbezorgd 7 cent.
Pracht partij in bloei, zooals Petunia's, Lobelia s, Begonia's,
Afrikanen, Salvia's enz. enz., per stuk 41 b ct., thuis bezorgd 5 ct.
Dubbele Knolbegonia's, tegen den bloei, per stuk 3 ct., 40 stuks
i.thuisbezorgd 3Vb ct, 35 stuks f 1.Asters, Lathyrus.
Cinia's en Afrikaanplantjes, per 20 stuks 10 cent,
thuisbezorgd 20 stuks 12 Vb cent. Kleinbloemige Begonia's
zonder potje, 10 stuks 25 cent, 50 stuks 1.—. Tuin-
hortensia's tegen den bloei 10 cent: Rotsplanten. Vaste plan
ten enz. enz. U heeft keus uit meer dan 20.000 stuks bloeiende
Tuinplanten. Kamerpalmen vanaf f 1.Kamerlinde vanaf
25 ct. Hortensia's, pracht planten en kleuren, vanaf 50 ct. Varen
plantjes 6 ct. Gloxinia's in vele kleuren vanaf 35 ct. enz. enz.
Te veel om op te noemen. Even kijken en U slaagt altijd.
P. MAKKELIE - Burgwal 36 - Telef. 12584
waar de groote Bloemen- en Plantenschuiten liggen.
Wij hebben geen filialen
of ventwagens aan huis.
10 voor 10 ct.
10 voor 15 ct.
10 voor 20 ct.
PARFUMERIE
Paarlaarsteeg 3-5-7
Gr. Houtstraat 129
Haarlem
Zoolang de voorraad strekt
nog oude prijzen voor goede pre
paraten. Tariefsverlaging voor
gezichtsmassage, met bestraling
en masker. Nu f 1.75.
Mevrouw MEINECKE
Crayenestersingel 3, H'stede
Telef. 29104
EET NU KIP
Alles versch geslacht
SOEPKIP p. pf 0.35
BRAADKIP p. st. v.aff 0.90
POULARDES p. St. v.af f 2.00
BRAADKUIKENS p.St. v.a. f 0.65
Prima POULET p. pf 0-55
J. PUS, Poelier
Schagchelstraat 36zw.
Tel. 15853
NAAR BERGEN
EN SCHOORL
Met groote luxe Salonboot,
op ZONDAG 23 JUNI aa. vanaf
het Spaarne.
Kaarten tot 17 Juni f 1.— (al
les inbegr.), en daarna f 1.50 bij
Kwekkeboom, Nw. Gracht 98 en
Dietsveld 36.
Muziek en gelegenheid tot
dansen aan boord!
Steeds versch verkrijgbaar:
Ons Lunchpaket
1 ons HAM O /Y
1 ons ROOKWORST -SIJ Ct.
1 ons LEVERWORST
BARREV OETESTR 17
van f 0.40 voor f 0.35 per pond.
BRAADKUIKENS 0.35, 0.50. 0.60
0.75 p. stuk. BRAADKIPPEN
f 1— per stuk.
KRUIJERS WILD HANDEL,
L. Veerstraat No. 2.
Telef. 10924.
ZOMER-
MODELLEN
zonder bon.
Joh. Uitfenbogaard
ORANJEBOOMSTRAAT 115
HAARLEM - Telef. 15170
55 cent p. pd.
Mooie 2-persoons
KUIKENS75 ct p. st.
Alleen bij
WARMOESSTRAAT 7,
Telefoon 10296
