Haarlem's Dagblad
Besprekingen over wapenstilstand
Arbeid voor de
Werkloozen.
Fransche gedelegeerden
door Hitier ontvangen.
Een misbaksel.
Bonnen
„Nationale inzameling"
vastgesteld op 6 Juli.
De toekomst van het visscherijbedrijf
LcHqennj
ActlkeCen^
57e Jaargang No. 17487
Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendapleln 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendapleln 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 22 Juni 1910
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Adverientiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes lie rubriek.
Het voornemen van de Duitsche overheid om een
volledige oplossing van het vraagstuk der werk
loosheid te bevorderen heeft deze week al aanlei
ding gegeven om op deze plaats opnieuw de aan
dacht te vestigen op de zeer belangrijke werken
die de gemeente Haarlem in uitvoering heeft de
rioleering en de haven en industrieterreinen in den
Waarderpolder en op een ander plan dat al sinds
vele jaren hangende is: de ophooging van de spoor
baan in het Westen van de stad met de verplaatsing
van het goederenstation en den bouw van vier via
ducten. Wie aan Haarlemsche plannen gaat den
ken herinnert zich andere wenschen, herinnert zich
ook het feit, dat in den laatsten tijd het tekort aan
arbeiderswoningen tegen lagen huurprijs in een ge
meente van 141.000 inwoners, die voortdurend in
inwonertal blijft stijgen, steeds voelbaarder wordt.
Er is zeer veel arbeid te verrichten ook in ruimer
bestek dan de gemeente Haarlem: in deze streek.
Wanneer zal een aanvang gemaakt kunnen worden
met den tunnelbouw te Velsen, die van zoo groot en
dringend belang is voor de verkeersverbinding
met het Noordelijk deel der provincie? Men kan
opmerken dat verkeersaangelegenheden nu door
geheel andere omstandigheden belemmerd worden
en dat de Velserponten op dit oogenblik het verkeer
heusch wel verwerken kunnen. Maar de uitvoering
van het tunnelplan voor Velsen is een kwestie van
jaren en eer dat verwezenlijkt is zal er allang geen
oorlog meer zijn in Europa en zullen wij ons nau
welijks de beperking van het autoverkeer meer her
inneren.
Een nog dringender belang voor de gemeente
Velsen en in ruimer zin voor het geheele land is
het herstel van de visscherij in IJmuiden, waarover
in dit nummer een artikel verschijnt, gegrond op de
^inlichtingen en inzichten van een deskundige. Het
geen hij gezegd heeft over den daarvoor noodzake
lijken aanbouw van vele nieuwe trawlers opent
arbeids-verschieten voor scheepswerven en machi
nefabrieken ook in dit district.
De directeur van den Dienst van Werkloosheids
verzekering en Arbeidsbemiddeling, ir. R. A. Ver-
wey, heeft dezer dagen in een interview met de Tel.
verklaard dat niet voor alle werkloozen arbeid in
ons land te vinden zal zijn en de noodzakelijkheid
van emigratie in het licht gesteld. Hij heeft aange
voerd dat veel Nederlandsche arbeidskrachten na
tuurlijk emplooi zullen kunnen vinden bij den we
deropbouw, die na de puinopruiming krachtig ter
hand zal worden genomen. Andere werkkrachten
rullen opgenomen kunnen worden in inmiddels ge
reorganiseerde bedrijven en bij openbare werken,
waarvan de verdere drooglegging der Zuiderzee het
meest grootsche is. Maar een overschot zal er blijven,
zegt ir. Verwey, dat met hulp van de Duitsche
overheid aan werk geholpen zal worden. En hy
heeft herinnerd aan de vóór den wereldoorlog be
staande emigratie van Nederlanders naar Duitsch-
land in de volgende bewoordingen:
„In het jaar 1907, het laatste jaar, waarover wij
een uitgewerkte statistiek ter beschikking hebben,
werkten 100.000 Nederlanders aan gene zijde van
onze Oostgrens. Dit aantal is sindsdien tot 1914 nog
regelmatig toegenomen.
Vergelijkt u deze cijfers eens met die voor onze
overzeesche gebiedsdeelen: in 1913 b.v. vertrokken
6500 personen naar Oost- en West-Indië. De laatste
jaren was dit aantal gelukkig al gestegen tot meer
dan het dubbele, maar in 1938 werden eveneens
20.000 Nederlandsche arbeiders in Duitschland ge
plaatst."
De heer Verwey is van oordeel, dat, op grond van
onze bevolkingsdichtheid en ons geboorteoverschot,
emigratie in toenemende mate noodzakelijk zal
zijn. „Wij weten niet, welke gebieden ons hiertoe in
de toekomst open zullen staan," zoo zeide* hy.
„Daarom is het zoo belangrijk, de zekerheid te heb
ben, dat belemmerende bepalingen, die de tewerk
stelling in Duitschland de laatste jaren in den weg
hebben gestaan, thans ter zijde gesteld kunnen
worden.
Onder anderen zullen bouwvakarbeiders en land
arbeiders in de eerste plaats arbeid in Duitschland
kunnen vinden. Ook België zal onzen arbeiders,
naar gehoopt wordt, eerlang weer werkgelegenheid
bieden."
De interviewer heeft hierop, doelende óp de ge
huwde arbeiders, de gehechtheid van den Neder
lander aan zijn huis en gezin ter sprake gebracht,
waarop ir. Verwey antwoordde dat hij niet geloofde
dat er bezwaren tegen zijn, dat Nederlanders hun
gezin laten overkomen wanneer zij eenmaal vast
werk hebben. Maar hij amendeerde dit door een
practisch bezwaar te noemen: de op het oogenblik
in Duitschland bestaande schaarschte aan woningen,
Waarmee ook het feit verband houdt dat in het be
gin van den oorlog nog veel huwelijken zijn geslo
ten, die anders misschien later zouden zijn voltrok
ken. Overigens zeide hij dat er een categorie is
waarbij een krachtige stimulans bestaat om zoo
«poedig mogelijk naar Duitschland te vertrekken en
hij bedoelde daarmee arbeiders die met hier te
lande werkende Duitsche dienstmeisjes getrouwd
*lin. Naar ir. Verwey's overtuiging zullen haar echt-
genooten, als zij in Nederland geen werk kunnen
vinden, tot de eersten behooren die zich komen
aanmelden voor het verrichten van arbeid aan gene
zijde der grens.
Tot zoover hetgeen ik ontleen aar, dit interview
van het Amsterdamsche blad. Men is geneigd er
bij op te merken dat vraagstukken van emigratie
in vredestijd al ingewikkeld zijn en nog moeilijker
zullen zijn zoolang er oorlog in Europa heerscht.
Dat ir. Verwey ook België genoemd heeft herin
nert er aan dat als het eenmaal vrede is de ar
beidsmarkt op het vasteland in West-Europa een
vraagstuk op zichzelf zal vormen. Want verschei
dene landen zullen in den oorlog veel arbeidskrach
ten verloren hebben.
Hier zij de hoop uitgesproken dat zeer velen, ja
zooveel mogelijk arbeidskrachten bij de reorgani
satie van bedrijven en ook bij de uitvoering van
I N het Bosch van Compiègne zijn Vrijdagmiddag de Fransch-Duitsche onderhande
lingen over den wapenstilstand begonnen. Nadat Hitier de Fransche gevolmach
tigden ontvangen had, las generaal Keitel de preambule der Duitsche voorwaarden
voor. Hierin is het doel der Duitsche eischen als volgt omschreven
1. Hervatting van den strijd te verhinderen;
Duitschland alle waarborgen te bieden voor de hem opgedrongen voort
zetting van den oorlog tegen Engeland
De voorwaarden in het leven te roepen voor de vorming van een nieuwen
vrede, welks belangrijkste inhoud zal zijn het herstel van het aan het
Duitsche Rijk zelf, met geweld aangedane onrecht.
Men zie voor uitvoerige bijzonderheden pag. 5
2.
3.
Duitsche officieren bij den historischen salonwagen tc Compiègne waarin dc
Duitsche delegatie in 1918 de vredesvoorwaarden moest onderteekenen en waarin
thans de Fiihrer de Fransche delegatie de wapenstilstandsvoorwaarden heeft
overhandigd.
(De rechter heeft dezer dagen een
zaak te behandelen gehad betref
fende een bakker die zich, na
tweemaal voor een middenstands
diploma te zijn gezakt, de derde
maal op het examen liet vervan
gen door zijn broer, die assuran-
tiebezorger is,)
In onze jurisprudentie
Staat al menig vreemd geval,
Maar niet veel, dat concurrentie
Met dit feit verdragen zal.
Hier is inderdaad een broeder
(Al wordt niet zijn daad verschoond)
Die zich wel zijns broeders hoeder
Heeft getoond, als nooit vertoond.
Wie ter wereld zal ooit zeggen:
Ik ben wel bereid, voor jou
Een examen af te leggen,
Dat je zelf niet halen zou.
't Was toch vast niet voor genoegen,
Dat hij, uren aan den gang,
Over vragen zat te zwoegen
In het broederlijk belang.
Dat hij 't opnam voor den stakker,
Die tweemaal vergeefs begon,
Zoodat eindlijk 't voor den bakker
Voor-den-bakker komen kon.
Als die broeder door zijn zwakte
(Zoo bekeek hij het verschiet)
Weder als een baksteen bakte,
Kwam hij er als bakker niet.
Om die vrees voor weder zakken,
Heeft de hechte broederschap
Toen een rare poets gebakken,
Door een onberaden stap.
En de eene broer, de knappe,
Dien men haast 't diploma gaf,
Was, toen men hem wist te snappen,
Bakker-an en bakker af.
Hoe het feit valt af te keuren y
In maatschappelijken zin,
Dit is toch wel te betreuren,
Bij zoo hechte broedermin.
Zulk een soort verzekeringen
Van 't examendocument
Is een van die slimme dingen
Nimmer door de wet erkend.
Bakker zijn en assureeren
Is nog niet hetzelfde vak.
Zoo zit met gebakken peren,
't Stel misschien straks in den bak..
openbare werken in ons land spoedig aan den ar
beid kunnen worden gezet. Het streven tot bestrij
ding der werkloosheid wettigt de hoop dat ten deze
binnen afzienbaren tijd belangrijke vorderingen
zullen worden gemaakt.
R. P.
Inzameling van Haarlem's Dagblad
voor de nationale hulp aan de
getroffen districten.
TWAALFDE VERANTWOORDING.
F. B. 8,—; Fam. W. 35,—; Mevr. F. 5,—: Mej
B. F. 2.50; fam. v. R. R. 5,—; J. E. R. 10.—: D. P
2,50; Mej. N; N. ƒ2,—: Jenny ƒ1,—; J. S ƒ1,—
O. A. O. 1,—F. W. 2,50: Mevr. Th. Th.—W
50,—; D. P. v. D.—v. C. 5,— N. N. 1,45.
Thans is in het geheel bij ons blad binnengekomen
ƒ3821,10.
Giften kunnen worden afgegeven aan onze
bureaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 o(
overgeschreven worden op onze postgirorekening
no. 38810 onder vermelding ..Hulpcomité 1940" en
onder opgave, hoe men zijn gift verantwoord
wenscht.
Ons geïllustreerd Zondagsblad.
Tot ons leedwezen moeten wij mededeelen, dat
er weder vertraging is ontstaan in de levering, van
het Geïllustreerd Zondagsblad. De uitgever kan
het ons deze week niet leveren en tengevolge daar
van zal de bezorging door ons bij de abonnés niet
voor Maandag kunnen plaats hebben.
Gebruik van legerpaarden.
Het gemeentebestuur van Haarlem deelt ons
mede:
Aan de ingezetenen dezer gemeente, die een
verzoek hebben ingediend om gebruik te mogen
maken van militaire paarden, wordt medegedeeld
dat hun verzoek niet kan worden ingewilligd, om
dat legerpaarden niet meer ter beschikking van
de burgerij worden gesteld.
die thans geldig zijn
BROOD.
Bons 21 tot en met 30 (broodbonboekje). Gel
dig lot en met Zondag 23 Juni (eventueel tot
en met 27 Juni), recht gevende op totaal 2000
gram brood.
Bons 31 tot en met 40 (broodbonboekje) gel
dig tot en met Zondag 30 Juni eventueel tot
en met 4 Juli), rechtgevende op totaal 2000
gram brood.
KOFFIE OF THEE.
Bon 69 uit het Algemeen distributieboekje
Geldig: Tot en met 5 Juli.
Recht gevend op: 1/2 pond koffie of 1/2
ons thee.
SUIKER.
Bon 70 uit het Algemeen distributieboekje
Geldig: Tot en met 27 Juni.
Recht gevend op: 1 kg. suiker.
BLOEM OF BAKMEEL.
Bon 75 uit het Algemeen distributieboekje
Geldig: Tot en met 12 Juli.
Recht gevend op: 1/2 pond tarwe bloem o1
1/2 pond zelfrijzend bakmeel.
PETROLEUM
(alleen voor hen, die uitsluitend op petro
leum kunnen koken) Zegel „Periode I"
Geldig: Tot en met 30 Juni.
Rechtgevende op: 2 Liter.
's-GRAVENHAGE, 21 Juni. De secretaris
generaal, waarnemend hoofd van het departe
ment van binnenlandsche zaken deelt mede, dat
bij de voorbereiding van de Inzameling ten be
hoeve van de getroffen gebieden, waarvoor het
„Hulpcomité 1940" werd opgericht, is gebleken,
dat het wenschelijk is aan deze inzameling een
meer nationaal karakter te geven en haar in pro
vinciaal verband te regelen.
De secretaris-generaal heeft de Commissaris
sen der Koningin in de provinciën verzocht hem
in deze aangelegenheid ter zijde te staan.
Het „Hulpcomité 1940" heeft in verband met
dezen nieuwen opzet hare werkzaamheden be
ëindigd.
De „Nationale Inzameling" zal nu plaats heb
ben op Zaterdag 6 Juli, welke datum het moge
lijk maakt de voorbereiding behoorlijk tot haar
recht te doen komen.
Voor de besteding der gelden, door deze .Na
tionale Inzameling" bijeengebracht zij worden
uitsluitend bestemd voor de getroffen gebieden
zal gebruik gemaakt worden van bestaande
nationale instellingen..
Ten aanzien van de verdere organisatie zullen
spoedig nadere mededeelingen volgen. (A.N.P.).
Bij liet zeilen omgekomen.
ZAANDAM, 22 Juni (A.N.P.) Vrijdagavond is
de elfjarige J. S. by het zeilen in het Westzyder-
veld omgekomen. Hoe het ongeluk zich heeft
toegedragen is niet bekend, daar de jongen geheel
alleen was gaan zeilen. Zijn lijk is eenige uren
later gevonden.
Een belangrijk
werkobject
Vernieuwing en aanvulling
der vloot is noodig
Op dit oogenblik is de toestand in het visscherij
bedrijf te IJmuiden zeer slecht, want er kan geen
trawler varen. Het is een groot verschil bij de
oorlogsjaren 19141918, want toen waren alle
booten in de vaart, terwijl de visch ..als goud" be
taald werd.
Er is met de Duitsche autoriteiten overleg ge
pleegd om ook in IJmuiden de kustvisscherij te
hervatten (in denzelfden geest als dit te Scheve-
ningqp geregeld is) maar het is nog niet zeker of
daartoe in den eersten tijd reeds de mogelijkheid
zal bestaan. Voor de voedselvoorziening en voor
de werkverruiming in IJmuiden zou het natuurlijk
wel gewenscht zijn.
Van belang is de vraag hoe de toekomst van het
visscherijbedrijf te IJmuiden zich laat aanzien.
Wij hadden daarover een onderhoud me eer ter
zake kurdige, die ons het volgende mede deelde:
„In het verleden heeft IJmuiden voor een groot
gedeelte bestaan van de visscherij. In den goeden
tijd waren er niet minder dan 196 trawlers in de
vaart, terwijl geschat kon worden dat door de vis
scherij en den vischhandel ongeveer 4500 men-
schen hun brood verdienden Door de crisis en de
handelsbeperkingen moest de visscherij worden in
gekrompen, zoodat er voor den oorlog niet meer
dan 86 trawlers over waren. Maar'nog altijd kon
den daardoor 2500 personen in hun onderhoud
voorzien.
Het belang van IJmuiden vergt, dat maatrege
len genomen worden, dat na den oorlog het vis
scherijbedrijf te IJmuiden weer zoo spoedig mo
gelijk tot ontwikkeling kan komen. Maar om dit
mogelijk te maken zullen belangrijke voorzienin
gen getroffen moeten worden.
Van de in de crisisjaren reeds zoo sterk inge
krompen trawlervloot is namelijk niet veel meer
over. Ik zei reeds dat het aantal oij het
begin van den oorlog gedaald was tot 36.
Het is evenwel zeker dat wij nu niet
meer de beschikking hebben over die 86. Bij het
uitbreken van den oorlog heeft Defensie namelyk
een 20-tal trawlers gerequireerd Hoeveel er daar
van verloren gegaan zijn weet ik niet. Tijdens den
oorlog waren 24 trawlers op zee, die van de
regeering opdracht gekregen hebben naar Engel-
sche havens te stoomen. Het is aan te nemen dat
deze booten, althans een gedeelte daarvan, in En
geland gerequireerd zijn voor defensiedoeleinden.
Bovendien is voor dat Nederland den strijd moest
opgeven nog een 7-tal trawlers op eigen initiatief
uit IJmuiden naar Engeland vertrokken.
Hoeveel van deze trawlers zullen te IJmuiden
terugkeeren? Een eenvoudig optelsommetje stelt
dus vast, dat er in de visschershaven te IJmuiden
thans niet veel trawlers liggen die ter beschikking
van de reeders zijn. Bovendien is het een bekend
feit, dat daaronder nog verscheidene schepen zijn
die niet meer in aanmerking komen om uit te
varen.
Hoeveel trawlers dc IJmuider reeders bü
den vrede ter beschikking zullen hebben om
Ier vischvangst uit te sturen, is thans niet bij
benadering te zeggen, maar wel weten wü met
zekerheid, dat dit aantal veel tc gering zal zyn.
Actie tijdens üe vaarcligheidsptocven voor leerlingen der bde Klasse van de Lagere
School te Haarlem, welke op het Gemeentelijk Sportterrein zijn gehouden.
Van den toestand op handelsgebied in het Europa-
na-den-oorlog zal afhangen of IJmuiden weer in be
langrijke mate visch aan het buitenland zal kunnen
leveren. Maar ook al zouden wij uitsluitend aange-
gewezen zijn om te voorzien in de behoeften van
ons eigen land, dan moeten wij toch ten minst*
80 a 90 goede trawlers hebben.
Daarom zal liet noodig zyn maatregelen te
nemen de trawlervloot aan te vullen en te ver
nieuwen. Er zouden 40 of 50 nieuwe trawlers
gebouwd moeten worden van verschillende
grootte.
Daarmee zal een groot kapitaal gemoeid zijn.
Voor den oorlog varleerden de kosten van deze
schepen van f 100.000 tot f 250.000. Het is moei
lijk te ramen hoeveel zulke schepen nu zullen
kosten, maar er is wel aan te nemen, dat met
de uitvoering van zoo'n plan zeker 4 a 5 mil-
lioen gulden gemoeid zal zyn.
De moeilijkheid is dat de reeders het gold niet
hebben voor den bouw. Het visscherij bedrijf heeft
al 10 jaar de lasten van de crisis gedragen, er zijn
zulke slagen gevallen, dat velerlei steunmaatregelen
door de regeering ingevoerd moesten worden om
het bedrijf nog gaande te houden. De overheid zou
dus voor den bouw dezer schepen hulp moeten ver-
leenen, want het is een belang voor heel het land
dat het visscherijbedrijf in stand gehouden wordt.
Bovendien geldt het hier een belangrijk object van
werkverruiming. Een groot gedeelte van de machines
en andere onderdeelen der nieuwe trawlers kunnen
in de gemeente Velsen gebouwd worden, waar ver
schillende machinefabrieken zyn, die nu weinig
werk hebben.
Voor den bouw van schepen komen Haarlem en
andere Nederlandsche gemeenten met werven in
aanmerking.
Het betreft hier een productieve werkverruiming,
er worden immers niet alleen menschen tijdens den
bouw aan werk geholpen, maar nadat die
eenmaal voltooid is, krijgen andere arbeiders daar
door werkgelegenheid.
Het beste zou zijn zoo besloot onze zegsman
dat in deze aangelegenheid een initiatief genomen
wordt door de Ned. Visscherij Centrale in Den Haag,
die geheel op de hoogte is met de toestanden op
visscherijgebied, natuurlijk in samenwerking met de
reedersvereeniging te IJmuiden.
Er is hier voor IJmuiden een belangrijk werk te
doen.
STOOMEN en VERVEN
VAN UW KLEEDING.
GROOTE HOUTSTRAAT 5 a.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 12 PAGINA'S.
R. P.: Arbeid voor de werkloozen.
pag. 1
De toekomst van het visscherijbe
drijf. pag. 1
Flitsen: De trap naar bed. pag. 3
P. v. d. Hem: De Stadstuintjes en de
voedselvoorziening. pag. 3
Over visch. pag. 3
B. KL: Niet thuis blijven. pag. 3
Pleegvader. - In herinnering, pag 3
Voor de Vrouw pag. 4
J. H. de Bois: Litteraire Kanttee-
keningen. pag. 7
Filmschouw. pag. 7
Sport in 't Kort. pag. 10
i
