ZEISS PP/SMA KIJKERS
Nieuwe distributie-
maatregelen.
FLITSEN Volharding
CARLZEISS
Beurskoersen gisteren
hooger dan op 9 Mei
Goud niet meer de basis van ons geldwezen.
DINSDAG 16 JULI 1940
HAARLEM'S DAGBLAD
3
Boter, oliën, vetten en grutterswaren, dat zijn
onze drie nieuwste „nummers", waarmee wij re
kening dienen te houden bij het opmaken van onze
dagelijksche huishoudelijke plannen.
Het wordt langzamerhand een uitgebreide ad
ministratie, „maar nu is er tenminste kunst aan",
zei een huisvrouw tegen me: „vroeger had je al
leen rekering te houden met je portemonnaie en
verder schreef je maar op, nu ben je wel gedwon
gen er meer aandacht aan te besteden".
Deze sportieve opvatting kan ik u aanbevelen,
ze is gezond en houdt nuchter rekening met de on
vermijdelijke feiten.
Per persoon kunren wij nu een half pond boter
of vet of margarine per week krijgen: twee num
mers zijn al opgegeven voor twee weken, dus die
hoeveelheid geldt per week. Dat deze regeling nog
maar tijdelijk is, houdt niet in, dat de hoeveelheden
zullen veranderen, de w ij z e van distribueeeen
zal misschien alleen eer. verandering ondergaan.
Natuurlijk zijn nu ook meteen bezuinigingsmid
delen aan bod. en ik wil beginnen met het noemen
van een heel goed middel om boter te vermeerde
ren, dat ook in den wereldoorlog zijn deugdelijk
heid wel bewezen heeft.
Sehep een stuk boter, bijvoorbeeld een kwart
pond in een niet te groote beslagkom, roer ze tot
room zooals dat voor sommige taarten gedaan moet
worden en druppel er geleidelijk melk bij, tot een
hoeveelheid van ongeveer 1 VA deciliter. De bo
ter wordt wit van kleur en vrij zacht, maar op een
koele plaats bewaard zal zij weer stijver worden,
en de hoeveelheid wordt er veel grooter door.
Eet u lapjes vleesch, neem ze dan doorregen, zet
ze op na het wasschen en zouten met een bodem
pje water, kook ze daarin zachtjes tot het vet uit
het vleesch is vrij gekomen: het water zal dan
verkookt zijn en het vleesch wordt in zijn eigen
vet gebraden.
Braad of bak bij het varkensvleesch een stukje
spek mee, dat in gewone consumptie-hoeveelheid
vrij te krijgen is en dat het gebruik van m.nder
vet mogelijk maakt.
Grutterswaren vallen ook order de nieuwe rege
ling, maar mogen tot 22 Juli aanstaande niet ver
kocht worden.
Hierbij behooren vier categorieën en wel:
lo. rijst, gebroken rijst of rijstemeel.
2o. gort, havermout, havervlokken of grutten.
3o. maïzena, griesmeel of puddingpoeder.
4o. macaroni, spaghetti of vermicelli.
Voor heel jonge kinderen, waarvoor dit een be
langrijk voedsel uitmaakt, zullen toeslagen ver
krijgbaar zijn.
Als u het rijtje zoo langs kijkt, is er misschien
wel een soort bij. die u eigenlijk nooit eet, maar
een of twee andere des te meer. Wat een mooie
gelegenheid om nu eens met dat onbekende ver
trouwd te raken, en niet te zeggen: dat lust ik niet,
al heeft u het er nog nooit ernstig mee geprobeerd,
maar het in plaats van dat andere te nemen, waar
aan u gewend was. en waarvan u nu een kleinere
hoeveelheid wordt toebedeeld.
Zoo ziet u, dat de distributie ook een opvoeden-
den kant heeft. Waardeering voor het goede dat
te krijgen is, gedwongen kennismaking met iets
anders en daardoor het breken met een sleur, waar
in menige huishouding op den duur is vastgeloopen.
Het zou me hier te ver voeren recepten voor
grutterswaren te bespreken, ik kom daar binnen
kort nog op terug.
E. E. J.-P.
(Een toelichting van de distributiemaalregelen
inzake boter, margarine, oliën en vetten is opge
nomen op pag. 6)
Crematie I. Koster.
Onder zeer veel belangstelling heeft Maandag
middag in het Crematorium te Westerveld de cre
matie plaats gehad van het stoffelijk overschot van
den heer I. Koster, eigenaar van de Bosch- en
Vaart-apotheek te Haarlem en voorzitter van de
Apothekersvereeniging.
Namens de Commissie van toezicht op het Haar-
lemsche Ziekenfondswezen waren aanwezig mcj. J.
M. Meisner en de heeren H, J. M. Bartels, H. Cohen,
allen apotheker, Hoff en H. van Donkela.
De heer Mart. Polak herdacht een 42-jarige
vriendschap met den overledene: zij hadden elkaar
leeren kennen als student. Een onverbreekbare
vriendschap was gebleven; lief en leed hebben zij
gedeeld. „Hij was een man met een edel hart; de
herinnering aan hem zal onvergetelijk zijn."
De heer H. J. M. Bartels sprak namens de Haar-
lomsche apothekers en de apothekers in Noord-
Holland. „Wij hebben den overledene gekend als
een eminente persoonlijkheid, die altijd bereid was
anderen te helpen. Zijn verdiensten voor de collega's
waren zeer groot. Als opleider van assistenten had
hij zijn wederga niet; de velen, die hij opgeleid
heeft, zullen hem zeker dankbaar gedenken. Hij was
een man. die er steeds den moed wist in te houden."
Spr. richtte woorden van troost tot de familie en zei
dat men de nagedachtenis van den overledene in
eere zou houden.
Bij het dalen van de kist speelde de organist een
Adagio van A. Guilmant. De dochter van den over
ledene dankte voor de belangstelling.
NIEUWE SERIE No 49 S
JENA
rIJKERS met dit merk bezitten
- wetjf Idreputatiel Ongeëve-
Modelien elk doel dienend, van
6- tot 18-voudige vergrooting.
De heropening van de
Amsterdamsche beurs
Alleen handel in toegestane
fondsen
naard in constructie en uitvoering.
Frappant licht van gewicht! 40%
lichter dan vroeger. Uw trouwe
vriend, het geheele leven lang!
Prijzen vanaf f. 52 - voor monocutaire
(éénoogige) en f. 82.- voor binoculaire
(tweeoogige) kijkers. Verkrijgbaar bij alle
goede optische vakzaken. Prospecti en
inlichtingen gratis van Zeiss Ikon N.V.,
Heerengracht 489, Amsterdam-C.
(Adv. Ingez. Med.)
Geen gevolgen voor het
binnenlandse!) geldverkeer.
Geen verband tusschen
voorraad en werkloosheid.
goud-
In ons nummer van Donderdag plaatsten
wij een beschouwing van de hand van den
Duitschen econoom prof. dr. Hunke waarin
deze verklaarde dat de onttroning van het goud
thans voor ons land werkelijkheid is gewor
den, een gevolg van het feit, dat ons land door
Duitschland is bezet en nu hier dezelfde richt
lijnen gelden als daar. Door de van overheids
wege getroffen maatregelen, welke onbillijkheden
bij de goederenverdeeling moesten voorkomen,
is de automatische reguleering van het prijsme
chanisme uitgeschakeld. Tegelijk met deze uit
schakeling is ook het vrije ruilverkeer stopgezet.
Dientengevolge is de prijs niet nfeer de aanwijzer
van veranderingen in vraag en aanbod. De aan
bepaalde normen gebonden goederenprijs wijst
niets meer aan omtrent de grootte van de vraag
of de grootte van het aanbod. Hij vervult in het
stelsel van de geleide productie en consumptie
niet meer dezelfde functie als ten tijde van het
„vrije ruilverkeer", dat de laatste jaren al steeds
meer beperkingen had ondergaan.
Doordat de prijs niet meer een aanwijzer is
van de verhouding tusschen vraag en aanbod,
is ook de beteekenis van het geld een andere ge-
worden. De op bepaalde hoogte vastgestelde goe-
derenprijzen ondervinden geen enkelen invloed
meer van een verruiming of inkrimping van de
ruilmiddelen-circulatie. Daling van de koop-
I kracht van het reëele inkomen kan dus onder geen
omstandigheid gevolg zijn van een verandering
in de ruilmiddelencirculatie. Hieruit blijkt der-
halve, dat het geld in den nieuw ontstanen toe-
j stand geen actieven invloed meer heeft op de
economie en de conjunctuur. Het geld is daarmee
teruggekeerd tot wat het oorspronkelijk geweest
Is: een middel om den goederenruil te vergemak
kelijken. Thans kan het geld geen dienst meer
doen om aan te geven, dat er overvloed of
schaarschte aan bepaalde goederen is. Daarvoor
is een andere aanwijzer in de plaats getreden: de
distributieregeling.
De verandering van de basis van ons geldwezen
welke nu heeft plaa s gegrepen, is feitelijk een
voortzetting van iets dat reeds lang aan den gang
was. Sedert den wereldoorlog is deze verandering
zich al aan het voltrekken geweest. Vóórdien was
j het goud. dank zij zijn houdbaarheid en zijn
groote waarde in klein bestek, ruilmiddel, waarde
meter en waardebewaarder. Nadien is het gede
gradeerd tot middel voor het doen van interna-
tionale betalingen. En toch, het goud had geen
i schuld aan de economische crisis en monetaire
experimenten konden voor die crisis geen oplos
sing brengen.
Maar zelfs in de nieuwe functie van „internatio-
I naai saldeeringsmiddel" verloor het goud zijn
eigenlijke economische functie toen het vrije prijs
mechanisme het niet meer ongehinderd zijn werk
liet verrichten. Daarmede was de taak van het
goud als ruilmiddel vrijwel uitgespeeld. Het heeft
zijn waarde nog behouden, doordat de Ver. Sta
ten steeds bereid zijn gebleven 35 dollar per
ounce fijn te betalen, doch dat is ook het eenige
wat het goud waardevast doet zijn. Zoodra de
schatkist der Ver. Staten uit eigen beweging of
I noodgedwongen haar aankoopen staakt, zal de
j prijs vermoedelijk dalen.
Dat de in een land aanwezige voorraad goud
geen enkele waarborg was voor de welvaart van
j het land. hebben de feiten uitgewezen. En zij
konden eigenlijk ook niets anders uitwijzen want
het goud had op zichzelf niets te maken met een
bepaalde sociaal-economische politiek. Zoo be-
I hoeft het geen enkele verwondering te baren, dat
1 in Amerika het goud zich hoe langer hoe meer
opstapelde en de werkloosheid tegelijkertijd steeg,
omdat beide zaken geheel los van elkaar stonden.
Do oorzaken van de werkloosheid in Amerika
stonden in geen enkel verband met het vermeer
deren of verminderen van den goudvoorraad. Zij
waren geheel los daarvan. Slechts goudexpor-
teerende landen, zooals b.v. Afrika, dat in
1931 nog 51.3 van de totale wereldproductie
leverde ter waarde van 90 millioen Pond Sterling
I en in 1937 33.2"/, ter waarde van 150 870.000 Pond
Sterling, kunnen directen nadeeligen invloed
op de werkgelegenheid ondergaan van een ver
meerdering van den goudvoorraad in het land.
De werkloosheid in Amerika zal b.v. een gevolg
Verandering was zich reeds
lang bezig te voltrekken.
zijn van het laten vervaardigen van goederen op
de goedkoopste wijze zonder rekening te houden
met het sociale en openbare belang. Daaraan
heeft het goud evenwel geen schuld.
Van hoe weinig beteekenis het goud voor onze
binnenlandsche economie de laatste jaren reeds
geworden was heeft men in de achter ons lig
gende maanden zelf kunnen constateeren. De
gouddekking van onze gulden is naar elders ver
huisd. Dit heeft echter geen enkelen invloed ge
had op het binnenlandsch geldverkeer. Hetgeen
trouwens Volkomen logisch was. Want niemand
dacht meer bij het spreken over een gulden aan
de waarde van een zeer geringe hoeveelheid goud,
welke de gulden feitelijk moest vertegenwoordi
gen, maar aan de goederen, welke men voor een
gulden kon koopen. Zoolang deze hoeveelheid goe
deren even groot blijft, zoolang blijft de koop
kracht van de gulden gehandhaafd. Deze koop
kracht van de gulden in het binnenlandsch ver
volgt dus tevens dat het niet beschikken kunnen
over het goud, dat als dekking voor ons ruilmid
del in de kelders van de Ned. Bank heeft opge
slagen gelegen, op geen enkele wijze de koop
kracht van de gulden in het buitenlandsch ver
keer kan influenceeren. Er is wel een zeker ver
lies door dit niet kunnen beschikken over dien
goudvoorraad ontstaan, maar dit geldt alleen het
buitenland, dat goud als betaling voor goederen
in ontvangst neemt. Zoolang wij goud als beta
lingsmiddel voor dergelijke aankoopen missen,
zullen wij met het buitenland slechts goederen
en diensten tegen elkander kunnen ruilen. Dit is
evenwel niets bijzonders, ja zelfs is het in feite
het normale handelsverkeer.
G. L.
HET GRAFMONUMENT DER EVERTSENS
NAGENOEG ONBESCHADIGD.
Bij het wegnemen van de zandzakken, die het
monument van de gebroeders Evertsen in de
Nieuwe Kerk te Middelburg beschermen, is ge-
Dleken, dat dit monument bijna geheel onbescha
digd is gebleven. (A.N.P.)
Hoewel gewoonlijk de effectenhandelaren om
streeks 1 uur hun entree op de Amsterdamsche
beurs beginnen te maken, kon Maandag op dat uur
reeds een omvangrijk bezoek worden opgemerkt.
Uit alles bleek, dat de ontwikkeling van de markt
met groote belangstelling werd tegemoet gezien.
Hoewel gisteren slechts officieele handel mocht wor
den gedreven in de 3 procent obligatiën Nederland
1936 en de obligatiën uit de beide 4 procent
leeningen Nederland 1940, keek men natuur
lijk toch met groote belangstelling uit naar moge
lijke informatiekoersen omtrent de fondsen, waarin
nog geen affaires officieel tot stand mogen komen.
Begrijpelijkerwijze concentreerde de belangstelling
zich in de allereerste plaats op de hierboven ge
noemde papieren, waarin officieel zaken mocht
worden gedaan en vooral voor de 4 procent obli
gatiën Nederland 1940 tweede leening ex-belasting
faciliteit werd groote attentie betoond. Toen de
noteering werd ingeluid met den gebruikehjken
slag op de gong, werd bijna onmiddellijk daarna
in dit papier een transactie afgesloten tegen 90 pro
cent, doch reeds dadelijk bleek, dat er vraag be
stond en in de eerste tape liep de noteering reeds
op tot 91V2 procent. De vraag bleef aanhouden
en in de tweede tape werd afgedaan, tegen prijzen
loopende van 91Vi> procent tot 92'4 procent, terwijl
in de derde tape werd gehandeld tegen 92 pro
cent a 93 procent. De opgaande lijn werd onver
minderd gecontinueerd, want in de vierde tape
werd reeds een noteering van 93 Vi procent bereikt,
terwijl in de vijfde tape een koers van 94 procent
werd verkregen. Dit wees er dus op dat een vaste
stemming bestond, in welk verband er op kan wor
den gewezen dat op Donderdag 9 Mei, den laatsten
dag waarop de beurs geopend was, de 4 procent
obligatiën Nederland tweede leening 1940 ex-be
lasting faciliteit, genoteerd waren van 88 7/8 pro
cent tot 89 15/16 procent, terwijl de onderpands-
koers was vastgesteld op 8814 procent. In de ove
rige fondsen waarin officieel handel mocht worden
gedreven, was niet veel te doen, doch ook deze
konden een vaste houding ten toon spreiden. De
4 procent obligatiën 1940 tweede leening cum be
lasting fac. konden het eerst in de derde tape tot
noteering brengen en daarbij werd gehandeld tegen
98 procent a 99 procent, tegen een notcering
op 9 Mei van 93 7 8 procent en een onderpandkoers
van 93->4 procent. In de 3 procent obligatiën 1936
was niet veel te doen. Doch ook deze lieten zich
van hun goeden kant kennen en werden verhandeld
tot behoorlijk hooger prijs dan op Donderdag 9 Mei
toen weliswaar geen noteeringen tot stand kwamen
maar toen 'n vorige noteering bestond van 89 pet.
terwijl de onderpandkoers was vastgesteld op 88V'2-
Thans kwam de noteering op 911i. De kleinere
coupures sloten zich natuurlijk bij de noteeringen
van de groote stukken aan.
Voor zoover kon worden nagegaan, konden de
obligatiesoorten, waarin Maandag nog geen of
ficieele noteering mocht plaats vinden zich slechts in
matige belangstelling verheugen. Men kreeg den
indruk dat wanneer ook hierin de handel kan wor
den toegelaten, de koersen zich wellicht op bevre
digende wijze zullen ontwikkelen.
Wat de aandeelenmarkt betreft, zoo hield men
zich op een afstand. Klaarblijkelijk kregen de
hoeklieden slechts op spaarzame wijze orders bin
nen. Uit alles viel op te maken, dat men voor-
loopig de situatie wil aanzien. Men wenscht eerst
af te wachten hoedanig de koersen zich zouden
ontwikklen in de stukken, waarin officieel
mag worden gehandeld.
Voor zoover kon worden afgegaan op hetgeen
men ter beurze kan waarnemen, werd de impressie
gewekt, dat ook de aandeelenmarkt. wanneer het
eenmaal tot noteering zal komen, een behoorlijk
weerstandsvermogen aan den dag zal leggen, waar
bij echter wel met de noodige tegenstrijdigheden
rekening mag worden gehouden, want men kan
niet verwachten, dat alle fondsen zich geheel op
eendrachtige wijze zullen gedragen. Dit gold niet
alleen voor de locale waarden, maar ook van de
Amerikanen, waarvoor indicaties waren, dat zij
zich omstreeks de pariteiten van Amerika zullen
bewegen. Zooals echter gezegd, wenschte men
toch eerst de kat uit den boom te kijken. Voor pro
longatie kwam een noteering van 2'A procent tot
stand, welke noteering betrekking heeft op nieuwe
gelden. (A.N.P.)
Waar duizenden Nederlandsche kinderen een onbezorgde vacantie gaan
doorbrengen. Salzkammergut is wereldberoemd om zijn onvergelijkelijk natuur
schoon. Een overzicht van St. Gilgen in dit prachtig stukje van Centraal Europa.
4. Moeder vindt hem te
warm gekleed en trekt het
jasje uit, steekt sokje in zijn
mond.
5. Moeder trekt zijn sok
ken uit.
3. Stopt koordje van zijn
jasje in zijn mond.
6. Steekt zön voet in zijn
mond en vraagt zich af. wat
moeder daarop zal be
denken.
Inventarisatie van autohanden.
Voorloopig alleen van in gebruik zijnde auto's.
In opdracht van het rijksbureau voor rubber
is de rijksverkeersinspectie begonnen met de
registratie van de banden van in gebruik zijnde
motorrijtuigen, om op deze wijze te komen tot een
inventarisatie in het geheele land. De controle
geschiedt op ongeveer 200 plaatsen in den lande.
Voorloopig beperkt men zich tot de registratie
van de handen der voertuigen, die op dit oogen-
blik een rijvergunning bezitten. Dat aantal va
rieert van 55.000 tot 700.000 en al die voertuigen
moeten binnen een tijdsverloop van drie weken
de revue passeeren.
De opgelegde, dus niet in gebruik zijnde auto's
vallen voorloopig geheel buiten deze controle.
Bij het onderzoek wordt genoteerd, aantal,
merk en maat van de banden, het fabrieksnum-
mer, en het getaxeerde slijtingspercentage. De
duur van de inspectie is ongeveer tien minuten
en als ieder komt op den tijd. welke in den oproep,
welke voor deze controle is uitgezonden, staat
vermeld, behoeft men niet bang te zijn dat men
lang zal moeten wachten.
Anders wordt het voor hen. die op genoemd
tijdstip niet in de gelegenheid zijn te komen en
die dus op een ander oogenblik op de keurings
plaats verschijnen. Dan moet men wachten, tot
er even een gaatje is. want de opgeroepenen gaan
steeds voor. De voorbereiding voor een en ander
moest op zeer korten termijn geschieden, maar
men heeft toch goede hoop, dat alles op rolletjes
zal loopen. (A.N.P.)
Drie slachtoffers van de zee.
Bij het baden in zee zijn gisteren te Nes (Ame
land) drie personen verdronken, nml. het echt
paar Bijlsma uit Steenwijk en mej. Jo Bakker
uit Nes. De slachtoffers waren bij Oostenwind
welke een sterken stroom veroorzaakt te ver in
zee gegaan. (A.N.P.)
Een kwaliteitsmerk voor fruit.
Op initiatief van de fruitadviescommissie van
het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen
in Nederland is eenigen tijd geleden besloten tot
het instellen van een Centraal Bureau-merk voor
appelen en peren.
De bijzondere tijdsomstandigheden hebben de
uitvoering van dit besluit eenigszins vertraagd,
maar thans zijn voor de verschillende provincies
commissies aangewezen. Dit kwaliteitsmerk zal
voor het publiek van groot belang zijn. daar de
consument dan zekerheid zal hebben, dat hij goed.
centraal verpakt en gesorteerd fruit koopt.~Ook
van Kweekerszijde blijkt voor dit C B.-merk be
langstelling te bestaan, daar reeds een twintig
tal veilingen heeft verklaard gaarne van dit merk
gebruik te zullen maken. (A.N.P.)
VEREENIGING „HAERLEM"
De vereeniging „Haerlem" houdt haar algemeene
vergadering Vrijdag 19 Juli a.s, in het verenigings
gebouw „De Hoofdwacht", Groote Markt, te Haar
lem.
Na afloop van de vergadering zal mevr. J, M
Sterck-Proot een korte voordracht houden over de
geschiedenis van den Zandvoortschen weg.
2. Moeder pakt het af.
Crematie Mevrouw
N. J. Meijerink—Rijk.
1. Stopt een van zijn blok
ken in zün mond.
In het crematorium te Westerveld heeft Maan
dagmiddag onder groote belangstelling de crematie
plaats gehad van het stoffelijk overschot van me
vrouw N. J. MeijerinkRijk, eerelid van de Haar-
lemsche Reddingsbrigade, waarvan zij vele jaren
secretaresse is geweest en van den Nederl. Bond
tot het redden van Drenkelingen.
Namens het hoofdbestuur van dezen bond waren
aanwezig de heeren H. W. E. Struve Jr., Boskamp
en J. Timmerman. De voorzitter, de heer A. A.
Rierlee te Amsterdam, was door ziekte verhinderd.
Namens den Nederl. Bond van Zwemonderwijzers
de heer G. Trost.
Van de Haarlemsche Reddingbrigade waren er de
heeren Joh. M. Schmidt, voorzitter, P. Wapstra,
secretaris, en vele leden. Namens de Amsterdam
sche Reddingsbrigade was er de heer J. D. Mark ens,
namens die te Zandvoort de heer P. van der Mije,
amens die te IJmuiden de heer A. P. Bakker
Verder waren er mevrouw de wed. E. W. Merens
Joekes en de heer G. van Waard, administrateur
van het Consultatiebureau voor de tuberculose
bestrijding.
Een broeder van de overledene, de gep. kapitein
Rijk, zei dat het de wensch van zijn zwager was, dat
er niet gesproken zou worden. Namens hem dankte
hij voor de belangstelling. Bij het dalen van de kist
speelde de organist het Largo van Handel.
