Haarlem's Dagblad
Hitier doet een laatste beroep
op Engeland.
Hitler's Rijksdagrede
Zee-risico.
Aantal Nederlanders
in arrest genomen.
Geen reden tot voortzetting van den oorlog.
Actikeien-
58e JAARGANG No. Ï7511
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantooi Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuldet Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 20 Juli 1910
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15 Groentjes zie rubriek.
Terwijl de wereld in gespannen afwachting ver
keert van het oogenblik, waarop een Duitsche
aanval op Engeland ingezet zal worden, heeft giste
ren Hitier plotseling den Rijksdag bijeengeroepen
en daarin zeer belangrijke verklaringen afgelegd.
Het eerste deel van zijn rede was gewijd aan de
krijgsverrichtingen die tot zulke groote Duitsche
overwinningen hebben geleid en werd gevolgd dooi
de verleening van bijzondere onderscheidingen
aan zijn voornaamste militaire medewerkers. Veld
maarschalk Hermann Goering werd tot Rijksmaar
schalk benoemd en verschillende generaals werden
tot den rang van veldmaarschalk bevorderd. Na
tuurlijk was voor de in spanning verkeerende we
reld, hopend op vrede, de kern van de rede dat
gedeelte, waarin de Führer een beroep op Engeland
deed om alsnog tot inzicht te komen en van ver
deren strijd af te zien. Eerst herinnerde Hitier aan
zijn rede van 6 October 1939, waarin hij zijn laatste
vredesvoorstel gedaan had, dat geen gehoor vond bij
Engeland en Frankrijk. Hij drukte zich daarover in
zeer scherpe bewoordingen uit: „De verantwoorde
lijke elementen in Engeland en Frankrijk hebben
in mijn oproep een gevaarlijken aanval op hun
oorlogszaak bespeurd. Zij maakten zich dan ook
onmiddellijk op om te verklaren, dat iedere ge
dachte aan een vergelijk kansloos was, ja, als een
misdaad beschouwd werd, en dat de strijd voort
gezet moest worden in naam van de cultuur, de
menschelijkheid, het geluk, den vooruitgang en de
beschaving en ook nog in naam van de heilige religie,
en dat tot dat doel de negers en boschjesmannen
gemobiliseerd moesten worden en dat dan de zege
onvermijdelijk vanzelf moest komen. In enkele da
gen Waren deze ophitsers erin geslaagd mij voor de
rest van de wereld eenvoudig als een lafaard voor
te stellen. Om mijn vredesvoorstel werd ik be
schimpt, persoonlijk beleedigd. Chamberlain be
spuwde mij voor het oog der wereld en weigerde,
in overeenstemming met de aanwijzingen van de
achter hem staande ophitsers Churchill, Duff Coo
per, Eden, Hore Belisha enz. over een vrede ook
maar te praten, laat staan daarvoor te werken."
Thans, als overwinnaar sprekend, deed hij een
laatste beroep op Engeland, daarbij grooten nadruk
leggend op de enorme kracht van Duitschland en
op zijn overtuiging dat hij in een aanval op Enge
land de overwinning zal behalen. Hij verklaarde
dat de Duitsche weermacht nu sterker is dan ooit
tevoren, dat het verlies aan wapenen in geen
enkele verhouding staat tot de productie, dat de
munitievoorraad grooter is dan voor den lOden Mei,
toen de strijd te land in het Westen begon, dat
Duitschland de voor den oorlog belangrijkste grond
stoffen: kolen en ijzer, in onbegrensde hoeveelheden
bezit en de voorziening met brandstoffen volkomen
voldoet, zoodat Duitschland tegen eiken oorlogs-
duur is opgewassen. Dat geldt ook de thans voor
goed verzekerde voedselvoorziening en den uit-
nemenden geest van het Duitsche volk. De verhou
ding tusschen Duitschland en Sovjet-Rusland, ver
zekerde hij, is voorgoed vastgelegd en iedere hoop
van Engelsche zijde op het ontstaan van een span
ning tusschen Duitschland cn Rusland kenschetste
hij als naïef.
Verder verklaarde hij dat, sinds het nationaal-
socialistisch régime bestaat, zijn buitenlandsche
politieke program twee doeleinden kende, n.l. ten
eerste het bereiken van een waarachtige overeen
stemming en vriendschap met Italië en ten tweede
het verwezenlijken van soortgelijke verhoudingen
met Engeland. „Gij weet", zei hij tot den Rijksdag,
„dat twintig jaar geleden deze opvattingen mij al
evenzoo bezig hielden als nu". En hij verklaarde het
te betreuren dat het hem trots alle inspanning niet
gelukt was 'met Engeland tot die vriendschap te
komen die, naar zijn geloof, voor beide landen tot
een zegen zou zijn geweest. Des te gelukkiger achtte
hij zich in de verwezenlijking van zijn eerste pro
grampunt: de vriendschap met Italië.
In zijn beroep op Engeland herinnerde Hitier
er aan dat Churchill onlangs verklaard heeft dat hij
den oorlog wenscht te blijven voeren. Zou Duitsch
land hierop verder moeten antwoorden, dan zou
dit onzegbaar leed over millioenen menschen bren
gen én hij voorspelde dat daardoor een groot we
reldrijk uiteen zou worden geslagen, dat hij nooit
bedoeld heeft te vernietigen. Nog eenmaal doet hij
een beroep op het verstand van Engeland: als over
winnaar en niet als een die smeekt. „Ik zie geen
reden tot voortzetting van den oorlog. Ik betreur de
offers, die ik ook aan mijn eigen volk wilde be
sparen."
Deze zeer belangrijke verklaring heeft ongetwij
feld in de geheele wereld diepen indruk gemaakt
en men zal in groote spanning afwachten hoe
Engeland er op reageeren zal. Hot is duidelijk dat
dit spoedig zal moeten blijken. Zou daarbij nog van
eenige andere zijde gepoogd worden, invloed op
Engeland uit te oefenen? Men weet het niet, men
kan het slechts afwachten. De hoop op vrede zal op
dit oogenblik in de harten van millioenen menschen
weer even ontwaakt zijn. En men rilt bij de gedachte
aan de tallooze slachtoffers, die zonder twijfel een
voortzetting van den oorlog zou kosten. Zou er mis
schien thans, ter elfder ure, toch nog kans bestaan
dat dit vermeden zou worden? Laat ons erop hopen.
R. P.
Inzameling van Haarlem's Dagblad
voor de nationale hulp aan de
getroffen districten.
Negen en twintigste verantwoording.
B. C. /1.25; V. O. ƒ2.50; J. S. ƒ5.—; E. B. J.
C. E. /2.50: Ir. J. A. W. ƒ5.—; D. A. B. ƒ1.—;
S. M. ƒ2.50; M. J. L. ƒ5.—; fam. v. G. ƒ10.—.
Thans zijn in het geheel bij ons blad binnen-
jekomen 497 giften tot een bedrag van 5876.03.
Giften kunnen worden afgegeven aan onze
iureaux Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37
Jf overgeschreven worden op onze postgiroreke
ning No. 38810 onder vermelding „Hulpcomité
1940" en onder opgave, hoe men zijn gift ver
antwoord wenscht.
(In de laatste weken zijn weer verschei
dene landgenooten slachtoffer geworden
van het baden in zee).
t Is ieder jaar op dit gebied
Maar weer hetzelfde oude lied,
Een treurzang van de baren;
De tekst is vol van ach en wee,
Een mensch ging weer te ver in zee,
Niet achtend de gevaren.
Wanneer de zomer is in 't land
En men loopt langs een stil stuk strand
Erg in de zon te braden,
Dan biedt de zee zoo koel zich aan,
Dan kan men niet den lust weerstaan,
Eens heerlijk te gaan baden.
En dat is dan ook nog wel goed.
Wanneer men 't maar voorzichtig doet.
Maar men wordt overmoedig;
Dan gaat men met de zee in zee
In 't optimistische idee.
De zee is tam en goedig.
Dan waagt men zich te ver in zee
En deze trekt het menschje mee,
Dat het verliest natuurlijk;
De zee trekt onweerstaanbaar, maar
Dat is in dubblen zin zeer waar
En niet alleen figuurlijk.
In verband met de behan
deling van Duitschers in
Indië.
Het A. N. P. meldt uit 's Gravenhage d.d. 19 Juli:
Terwijl de instanties van de Duitsche weermacht
en van het Duitsche burgerlijke bestuur zich van
het oogenblik der Nederlandsche capitulatie af
moeite hebben gegeven, de betrekkingen tusschen
het Duitsch Rijk en de Nederlanden in vreedzame
hanen te leiden en het herstel van de normale ver
houdingen te bespoedigen, heeft de regeering in
Nederlandsch Indië niet opgehouden zich op bij
zonder Duitsch-vijandige wijze te gedragen en zon
der rekening te houden met de verhoudingen in het
Moederland maatregelen in stand gehouden, welke
door het Duitsché Rijk niet langer voorbijgezien en
geduld kunnen worden.
Nadat tot op heden in Nedcrlandsch-Indië
meer dan 2000 Duitschers waaronder vrouwen
en kinderen, geïnterneerd gehouden cn op de
smadclijkste wijze behandeld werden, heeft men
zich thans van Duitsche zijde genoodzaakt ge
zien, tegenmaatregelen niet langer uit te stellen.
Dientengevolge is heden een aantal Nederland
sche onderdanen, die voor het grootste deel tot
het koloniaal bestuur in betrekking staan, in
hechtenis genomen. Het zal van het inzicht van
de beslisschde krachten in Ncderlandsch-Indië
afhangen, hoelang deze toestand gehandhaafd
moet blijven.
De aanneming van postzendingen voor de
Nederlandsche koloniën is tot nader order
gestaakt.
Kinderen uit Rotterdam.
Huisvesting verleend in Haarlem en omgeving.
In Haarlem en omgeving wordt thans aan een vrij
groot aantal kinderen uit Rotterdam huisvesting in
gezinnen, die zich daarvoor beschikbaar gesteld had
den, verleend
Duitschland acht zich niet verantwoordelijk voor de gevolgen
van een afwijzend antwoord.
VOOR den Duitschen Rijksdag heeft Hitier Vrijdagavond een rede uitgesproken, waarin hij
een beschouwing gaf over den huidigen oorlog en zijn voorgeschiedenis. Aan het einde
van zijn toespraak richtte de Führer zich als volgt tot Engeland:
„In dit uur voel ik mij verplicht, voor mijn geweten, nog eenmaal een beroep te doen op het
verstand, ook in Engeland. Ik meen dit te kun nen doen, omdat ik immers niet als overwonnene
iets vraag, doch als overwinnaar een beroep doe op het gezonde verstand. Ik zie geen reden, die
tot voortzetting van dezen strijd zou kunnen dwingen. Ik betreur de slachtoffers, die hij zal
eischen. Ook mijn eigen volk zou ik ze willen besparen. Ik weet dat millioenen Duitsche man
nen en jongelingen in vuur gerakei^bij de gedachte eindelijk den strijd te kunnen aanbinden met
den vijand, die ons zonder eenigeti grond voor de tweede maal de oorlog verklaarde. Alleen weet
ik dat ook thuis vele vrouwen en moeders zijn, die ondanks de grootste bereidwilligheid ook het
laatste te offeren, toch met haar hart aan dit laatste hangen. De heer Churchill mag nu deze
verklaring weer afdoen door te schreeuwen dat dit slechts het product is van mijn angst en van
mijn twijfel aan de eindoverwinning. Ik heb dan in elk geval mijn geweten tegenover de komende
dingen ontlast".
Wij laten hieronder den verderen inhoud der rede volgen, welke het D. N. B. publiceert.
„Te midden van den geweldigen strijd om
de vrijheid en voor de toekomst van het Duit
sche volk heb ik u voor deze zitting bijeen la
ten roepen. De motieven daarvoor liggen in de
noodzakelijkheid, dat wij ons eigen volk inzicht
geven in den unieken historischen aard der
gebeurtenissen, die wij beleefd hebben, dat
wij ver verdienden* dank brengen aan de sol
daten, en in het streven, een poging te doen
om nog eens en voer het laatst een beroep op
het gezonde verstand te doen.
Wie de factoren van dit historische conflict ver
gelijkt met omvang, grootte en draagwijdte der
militaire gebeurtenissen, zal inzien, dat feiten en
offers van dezen strijd in geen verhouding staan
tot de beweerde aanleidingen, zij het ook. dat deze
aanleidingen zelf slechts vorwendsels voor ver
borgen bedoe ingen waren. Hei programma der na-
tionaal-socialistischs beweging was, voor zoover
het betrekking had op de toekomstige vorming van
de verhouding tusschen rijk en builenwereld, eon
poging om een herziening van het verdrag van
Versailles tot stand te brengen, onder alle omstan
digheden, doch, voor zoover maai eenigszins mo
gelijk was, langs vreedzamen weg. Deze herziening
was een natuurlijke noodzaax. De onhoudbaarheid
van de bepalingen van Versailles lag niet siochts
in de vernederende discrimineering. de on+rech-
ting overeenkomstig de gewaarborgde ontwapening
van het Duitsche volk, maar vooral in de daaruit
afgeleide stoffelijke vernietiging van het heden en
de voorgenomen vernietiging van de toekomst van
een der grootste cultuurvolken der wereld, in het
volkomen zinneloozen ophopen van enorme an-
tallen landen onder de heerschappij van eenige
staten, in het ontnemen van de onvervangbare le
vensbasis en de onmisbaarste levenswaarden aan
de onderworpenen.
Helaas heeft, in overeenstemming met den wil
van de mannen, die voor het tiictaat van Versailles
verantwoordelijk waren, de Geneefsche instelling
zich niet beschouwd als een instituut voor het tot
stand brengen van verstandige herzieningen, maar
zij heeft zich van het begin af slechts gezien als
garant voor de meedoogenlooze tenuitvoerlegging
en handhaving der bepalingen van Versailles. Alle
pogingen van het democratische Duitschland om
langs den weg van herziening een gelijkstelling
van het Duitsche volk te bereiken, bleven zonder
resultaat.
De Duitsche eisch tot herziening was een natuur
lijke noodzakelijkheid, iets dat van zelf spreekt
voor het bestaan en ide eer van elk groot volk. Door
het nageslacht zullen deze eischen eens buitenge
woon gematigd genoemd worden. Al deze eischen
Een van de booten van de Drakenklasse tijdens den Kaag-wedstrijd.
moesten in de praktijk echter tegen den wil vam
de Britsch-Fransche machthebbers doorgezet wor
den. Wij allen hebben het nu pas goed beschouwd
als een succes van de leiding van het Derde Rijk,
dat de ten uitvoer legging der herzieningen jaren
lang zontier oorlog kon geschieden, niet dat wij,
zobals de Fransche en Engelsche demagogen be
weerden. niet tot het voeren van oorlog in staat
geweest zouden zijn. Toen het er echter eindelijk
naar uitzag, dat dank zij een ontwakend gezond
verstand door internationale samenwerking ook de
overblijvende vraagstukken op vreedzame wijze
zouden kunnen worden geregeld, werd de overeen
komst van Miinchen van 29 September 1938 door
de openbare meening in Londen en Parijs niet al
leen niet toegejuicht, maar zelfs veroordeeld, als
een afschuwelijk teeken van zwakheid. De met
bloed bevlekte joodsch-kapitalistische oorlogsop
hitsers zagen in de mógelijkheid van zulk een
vreedzame herziening het verdwijnen van een
tastbare aanleiding voor de verwezenlijking hun
ner waanzinnige plannen.
DE KWESTIE POLEN.
Aan deze misdadige figuren was het toe te schrij
ven dat de Poolsche staat werd aangezet tot het
aannemen van een houding, die in geen proportie
stord tot den Duitschen eisch en nog veel minder
tot de gevolgen daarvan. Want juist tegenover Po
len heeft het nationaal socialistische Duitsche rijk
een ware zelfoverwinning getoond. Geen andere
staatsman had het aangedurfd het Duitsche volk.
hier een oplossing voor te stellen, die ik het deed.
Als Churchill en de andere oorlogsophitsers maar
een fractie van de verantwoordelijkheid in zich
gehad hadden, die ik tegenover Europa voelde, dan
zouden zij hun laaghartig spel niet hebben kunnen
spelen.
Want slechts aan dezen en alle anderen in en
buiten Europa, die belang hadden bij een oorlog,
was het te wijten, dat Polen mijn voorstellen,
die noch zijn eer, noch zijn bestaan op eenige
wijze aantastten, afwees en in plaats daarvan naar
de terreur en de wapenen greep.
Na verwezen te hebben naar de maandenlange
en bovenmenschelijke zelfbeheersching van
Duitschland, ondanks de voortdurende moordaan
slagen op Volksduitschers, zeide de Führer o.m.:
Nog op 2 September kon de strijd vermeden
worden. Mussolini stelde voor alle vijandelijk
heden onmiddellijk te staken en tot vreed
zame onderhandelingen over te gaan. Ofschoon
Duitschland zijn legers zegevierend zag op
rukken, nam ik dit voorstel aan. Doch de
Engelsch-Fransche oorlogsophitsers hadden
oorlog noodig en geen vrede.
De Fiihrer sprak daarna over de verzameling
documenten op het station te La Charité, die
unieke historische beteekenis is. Deze documenten,
aldus Hitier. bevatten de eigenhandige aanteeke-
ningen van de heeren Gamelin, Daladier, Weygand.
enz. Zij kunnen derhalve op' ieder moment door
hen bevestigd of geloochend worden. Deze docu
menten geven opheldering over het drijven van
hen, die bij den oorlog en bij de uitbreiding van
den oorlog belang hebben. Zij toonen aan hoe voor
deze ijskoude politicie en militairen alle kleine
volken slechts middel tot het doel waren, hoe zij
trachtten Finland voor hun belangen te gebruiken,
hoe zij besloten hadden. Noorwegen en Zweden tot
het tooneel van den oorlog te maken, hoe zij be
raamden den Balkan in brand te zetten, om van
daar uit honderd divisies als hulptroepen te krij
gen. hoe zij voorbereidingen troffen voor het bom
bardement van Batoem en Bakoe onder even ge
raffineerde als gewetenlooze uitlegging van de
Turksche neutraliteit, die hun niet ongenegen was,
hoe zij Nederland en België steeds vaster in hun
netten verstrikten en eindelijk vastlegden in bin
dende strafbeperkingen, en vele andere dingen
van dezen aard.
De documenten gaven echter ook een beeld van
de geheel dilettantistische methoden, waarop deze
politiceei*ende oorlogsophitsers den door hen aan
gestoken brand trachten te beheerschen, van hun
militaire democratie, die mede verantwoordelijk is
voor het afschuwelijke lot, dat zij honderdduizen
den en millioenen soldaten van hun eigen landen
beschoren hebber, van hun barbaarsche geweten
loosheid, waardoor zij in koelen bloede hun volken
tot massa-evacuatie aandreven, waarvan de mili
taire gevolgen voor henzelf slechts nadeelig, doch
welker algemeen menschelijke gevolgen ontstel
lend wreed waren.
Vervolg op pag. 5).
Belgische krijgsgevangenen in
Duitschland worden vrijgelaten.
Het D.N.B, meldt: De Führer heeft bepaald dat
alle Belgische krijgsgevangenen, met uitzondering
van officieren en onderofficieren, worden vrijge
laten. De terugkeer der voor de capitulatie naar
Duitschland gebrachte krijgsgevangenen zal ge
schieden naar gelang van de beschikbare vervoer
middelen. Er is reeds een begin gemaakt.
Voedsel voor zieken.
Maatregelen in verband met de
Distributie.
Er worden, naar wij vernemen, door het Staats
toezicht op de Volksgezondheid in Nederland uit
voerige maatregelen voorbereid voor de regeling
van de verstrekking van extra rantsoenen voedsel
aan zieken. De grondslag daarvan is, dat de huis
artsen zelf geen briefjes aan de patiënten voor
extra voedingsmiddelen afgeven, maar alleen bij
zonderheden aan den directeur van den Genees
kundigen Dienst in de plaats van inwoning ver
strekken. Op grond van die gegevens neemt deze
directeur dan een besissing. Zoo noodig kan de be
trokken patiënt onderzocht worden.
Op deze wijze worden conflicten tusschen den
huisarts en de patiënten voorkomen.
De commissie uit den Voedingsraad heeft richt
lijnen aangegeven voor de verstrekking van voed
sel aan personen die aan bepaalde ziekten lijden.
Aan gemeenten worden bepaalde hoeveelheden
toegewezen die voor extra rantsoenen aan zieken
bestemd zijn. Het zyn boter en margarine, melk,
eieren, meel, suiker en vruchten.
Fransche oorlogsschepen in dienst
van Engeland.
Het D. N. B. meldtVolgens een oflicteele
Britsche mcdedeellng zullen thans alle Fransche
oorlogsschepen, die in Engelsche en Schotsche
havens liggen, in dienst van de Britsche marine
worden gesteld. Den bemanningen wordt toe
gestaan onder Engelsche vlag te blijven vechten.
Amerikanen willen buiten den
oorlog blijven.
Het D. N. B. meldt uit New-York
Uit een door „Gallup's Instituut voor de open-
aare meening" gehouden enquête blijkt, dat het
volk der Verecnigde Staten in zijn overgroote
meerderheid nog steeds materieelen steun aan
Engeland wil verleenen. doch beslist gekant is
tegen deelneming van Amerika aan den oorlog.
Drie en vijftig procent der antwoorden wensch-
te uitbreiding der materieele hulp aan Enge
land. 41 procent achtte de tegenwoordige hulp
/oldoende. 6 procent verlangde een vermindering
ran den bijstand. Vijftien procent was voor deel-
leming aan den oorlog. Bij de republikeinen
leeft het isolationnistische standpunt de over
land.
Nieuwe opperbevelhebber der
binnenlandsche troepen in Engeland
Sir Allan Brooke, opvolger van generaal
Ironside.
LONDEN, 20 Juli (D.N.B. Het ministerie
van oorlog deelt mede, dat de koning gene
raal Sir Allen Brooke heeft benoemd tot op
perbevelhebber van alle binnenlandsche troe
pen. Hij wordt daarmede opvolger van den
tot generaal-veldmaarschalk benoemden ge
neraal Ironside.
STIERMARKEN
I blIEHMl
-sfoomvceen (*osi) (g G ou
De ligging van het Salzkammcrgut in Opper-
Dostenrijk, waar velen Nederlandschen kinderen
een prachtige vacantie wacht.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
R. P.: Hitler's Rijksdagrede pag. 1
In de Ostmark pag. 3
Dr. P. H. Schroder: Met brein
en browning pag. 3
P. v. d. Hem: De vacanties
naderen pag. 3
J. J. L.: Proviand uit eigen
tuin pag. 3
Voor de Vrouw pag. 4
J. H. de Bois: Litteraire Kant-
teekeningen pag. 8
Filmschouw pag. 8
Flitsen pag. J
