De rede van den Rijkscommissaris.
Ceen Duitsche aanspraak
op Nederlandsch gebied.
ZATERDAG 27 JUEI ÏS4Ö
ït'A' AR EE M'S D A G B E A D
7
Voorwaarden om tot
concentratie te kun
nen komen.
Wat van Nederland verwacht
wordt.
(Vervolg van pag. l).
Strijd om geestelijke en politieke
eenheid.
De door heldhaftïgen strijd en smartvolle ont
beringen vervulde geschiedenis van het Duitsche
volk is een voortdurende strijd om zijn geestelijke
en 'politieke eenheid. De vrees voor de macht en
de kracht, welke in de tot een volk vereenigde
Duitsche stammen schuilen moest, bracht alle tegen
standers in de meest onwaarschijnlijke, in wezen
zeer tegengestelde verdragen tot elkander en ver
scheurde tegelijk met de politieke en geestelijke
eenheid van Duitschland, ook de geestelijke en
maatschappelijke eenheid van Europa. Het centrum
van het continent verplaatst zich naar de Atlanti
sche kust, op kosten van Midden-Europa, welks
worsteling om een nieuwe en zinvolle vereeniging
den bezitters slechts een storing van hun welvaren
toescheen. In dezen tijd greep Engeland op even
taaie als brutale wijze tegenover alle concurrenten
de opperheerschappij en was er zorgvuldig op be
dacht iedere poging, om op het continent een
nieuwe ordenende macht te vormen, met alle onver
biddelijkheid te vernietigen. Toen Bismarck een deel
van de Duitsche staten tot het tweede rijk vereenigde
en daarmede de kern geschapen had voor een
nieuw Midden-Europeesch rijk, begonnen de po
gingen van Engeland om dit nieuwe machtcentrum
te omcirkelen en et te vernietigen. Ruim een kwart
te omcirkelen en het te vernietigen. Ruim een kwart
kleine staat in het Europeesche statengeheel was de
aanleiding tot dezen strijd. Engeland had zijn plan
nen zoo voorzichtig verwezenlijkt, dat Rusland en
Frankrijk toen de hoofdtegenstanders schenen. Na
een vier jaar voorbeeldig strijden, militair onover
wonnen, werd de toenmalige politieke zwakte van
het Duitsche volk tot zijn tragische schuld; het
geloofde de beloften der tegenstanders. Onweerleg
baar zal den vijandelijken machten voor altoos de
aanklacht tegenklinken, dat de wapenstilstandsvoor
waarden, waaronder Duitschland de wapenen neer
gelegd had, gebroken zijn en tot het dictaat van Ver
sailles werden vervalscht. Dit verdrag, dat vol hoon
een vredesverdrag genoemd werd en veroorzaakte
dat sindsdien het Duitsche volk wantrouwend tegen
over elk verdrag stond, wilde de vernietiging van
Duitschland en het Duitsche volk. Elzas-Lotharingen,
West-Pruisen, het Wartheland, Eupen-Malmedy
werden uit Duitschland gescheurd en aan andere
volken gegeven om zijn Duitsche wezen te ver
nietigen. De Sudeten-lJuitschers werden overge
geven aan de Tsjechen, die tot een staat werden
geconstrueerd; de Oostmark, die tot het rijk terug-
keeren wilde werd in een gehate zelfstandigheid
vastgehouden teneinde haar het lot van die rand
staten te bereiden, die reeds vroeger van het moe
derland waren losgescheurd; het Rijnland werd
bezet; Tsjecho-Slowakije op den bodem van het
oude rijkstand der Duitsche keurvorsten van
Bohemen als een bastion van den vijand midden
in de Duitsche levensruimte gezet. Het Duitsche
volk werd weerloos gemaakt en alle kiemen van
de inwendige verscheuring dit land binnenge
bracht. Over alles heen werd de Volkenbond gezet,
opdat onder dezen schijn van een hoonende nooit
gewaarborgde revisie-mogelijkheid deze toestand
vereeuwigd zou worden. In dit schokkende en wan-
hoopsvolle oogenblik der Duitsche geschiedenis in
den strijd om Duitsche levensrechten zond het lot
ons den Führer, dien het vier jaar lang, ofschoon
als frontsoldaat in de voorste linies strijdende
voor zijn groote zending bewaarji had. Nu kwamen
de jaren van strijd, er kwam verzet: het protest
tegen de Roerbezetting door de Franschen, opdat
het gansche volk opgeroepen en wakker geroepen
werd; de marsch van 9 November kwam en
weder bewaarde het lot den Führer, toen partijge
noot Graf de zeven kogels opving, die voor het
lichaam van den Führer bedoeld waren. Toen
ontwaakte bij het Duitsche volk het geloof aan
Duitschland en het symbool van het hakenkruis
op de ons heilig geworden vaan is het symbool van
strijd en de belofte van de overwinning geworden.
Onwrikbaar, zonder compromissen te sluiten, alle
aanvallen trotseerend, voerde de Führer zijn ge
trouwen, die het leger van het politiek zich bewust
geworden Duitsche volk werden, tot de macht in
den staat.
Staatsmansdaden.
En nu kwamen de groote staatsmansdaden van
den Führer. Voor hij echter dezen strijd begon, ver
kondigde hij in zijn groote vredesredevoering van
Mei 1933 de bereidheid van het Duitsche volk tot
een waren werkelijken vrede, tot bereidwilligheid
van ieder wapen af te zien, als ook de tegenstander,
gelijk hij het beloofd en bezworen had de wapens
uit de hand zou leggen. Ambtelijk gepraat en hoo
nende afwijzing waren het antwoord, de besluiten
van den Führer zijn van dat oogenblik af de ge
beurtenissen op het continent, die de wereldgeschie
denis maken. Vooreerst voerde hij Duitschland uit
de moreele dwangburcht van den Volkenbond, daar
na verkondigde hij de weerhoogheid van het rijk af
Januari 1935 verklaarde het Saargebied in een bijna
eenstemmige beslissing, niettegenstaande de meest
woedende tegenacties, tot het rijk te willen behoo-
ren. Maart 1936 werd het Rijnland bezet en zoo
doende de souvereiniteit van het Duitsche volk in
zijn rijksgebied, bevestigt. Nu begon de strijd om
de Oostmark, hier hadden zich alle tegenstanders
van het nieuwe Duitschland saamgevoegd om
Oostenrijk, dat in dezen territorialen omvang nooit
een zelfstandigen staat, doch altijd slechts deel van
het rijk geweest was, tot de giftige punt van de pijl
op het hart van Duitschland gericht te maken. Het
slechtste emigrantendom, dat later vluchtend de
Oostmark verliet om gelijk wij tot ons leedwe
zen vaststellen moeten vooral juist in Nederland
een toevlucht te vinden, ik denk slechts aan den
beruenten Muckermann, die zijn politiek katholi
cisme met alle verschijningsvormen, ja uitwassen
van het liberalisme tot het Marxisme wist te ver
binden. wilde de ware volksmeening in Oostenrijk
misleiden. Dit systeem voerde tot een wanhopigen
en wreeden strijd. Honderden doodvonnissen werden
door de rechtbanken geveld, vele werden voltrok
ken; duizenden vielen in den strijd, tienduizenden
werden in de gevangenissen geworpen; maar de on
waarheid brak stuk op den onwankelbaren Duit-
schen wil vah de Oostmark om tot het rijk te be-
hooren. Maart 1938 kondigde de Führer de terug
keer van zijn land tot het rijk af; groot-Duitschland
was geschapen; de ring van Versailles gebroken.
Nu ging het spoedig de beslissing tegemoet. In
October werden de Duitschers van het Sudetenland
bevrijd, Maart 1939 Bohemen en Moravië, de oude
rijkslanden in het rijksverband teruggehaald en met
dankbaarheid gedenkt heden het Tsjechische volk
het toenmalig besluit van zijn president Hacha, dat
hij in deze groote worsteling om de levensrechten
van Europa dit land niet gelijk andere kleinere
aan den rand gelegen staten oorlogstooneel liet
worden, doch in vaste rust al zijn krachten aan
vreedzamen arbeid liet wijden. Intusschen was ook
het verbond met de andere macht van het jonge
Europa met het fascistische Italië gesloten en een
hechte vriendschap verbond de twee grootste man
nen van hun volken en hun eeuw.
Oorlog van thans.
September 1939 moesten de Poolsche aangelegen
heden worden opgelost. Door een thans ongelooflijk
tegemoetkomend aanbod, dat slechts Adolf Hitler
doen kon, wilde de Führer de verhouding lot Polen
vreedzaam regelen. Engeland dreef echter dit volk
als het eerste opgehitste en daarna verlaten land
in den oorlog. Vreeselijk is de schuld, die het Pool
sche volk op zich genomen heeft. Meer dan 50.000
wreed en beestachtig vermoorde Duitschers zijn er
het eeuwig getuigenis van, dat deze Polen niet in
de rijk der cultuurvolken behooren en nimmer meer
er aanspraak op mogen maken ordenende macht
uit te oefenen. Polen werd verpletterd; nu was de
rug gedekt voor den beslissenden strijd, niet slechts
om Duitschland's maar ook om Europa's toekomst.
De rust der voorbereiding in het rijk werd tot drift
der besluiten in de vijandelijke staten. Deze gingen
zoo ver, dat een nietswaardige aanslag tegen den
Führer voorgenomen en uitgevoerd werd. En weer
was het de Voorzieningheid, welke den Führer nie'
slechts voor zijn volk, maar ook voor de geschied
kundige ontwikkeling der toekomst bewaarde. Alle
plannen der tegenstanders om een gelijk de
Engelsche machtshebbers geloofden aanlokke
lijken oorlog achter de Maginotlinie mèt economi
sche worging van het rijk te voeren, mislukten.
Nieuwe plannen tot uitbreiding van den oorlog wer
den gemaakt in de vrees, om de militaire beslissing
daar af te dwingen, waar ze juist afgedwongen
worden moest. En nu bleek, dat het resultaat van
den wereldoorlog geen militaire en werkelijke over
winning was, doch het forceeren van een resultaat
met onredelijke middelen, en dat niet kanonnen en
beton een strijd beslissen kunnen, maar het koene
besluit van een veldheer en staatsman de sterke
harten der mannen. De wereldgeschiedenis kan
niet met bedrog worden gemaakt. Gedragen door de
moreele kracht van de zedelijke opdracht, welke de
geschiedenis aan Adolf Hitler en aan den Führer
van het fascistisch Italië gaf, om een nieuw en
zinvol geordend Europa te scheppen, sloeg onze
Führer als de geniaalste veldheer van alle tijden
den geweld igsten slag en verwierf de meest groot-
sche overwinning. Het Romeinsche imperium is in
beslissenden strijd ons terzijde getreden. Ons zijn
en ons werken nu wordt gegeven en gewijd aan de
doeleinden, welke de Führer aan elk van ons als
zijn medestrijders gestold heeft.
Als gij nu aan uw taak gaat, dan is noodig,
dat gü de richting, die onze arbeid in dit land
verkrijgt, ook kent. Ten aanzien van dit land
wil ik nog eens vaststellen, dat naar onzen wil
en wensch liet Nederlandsche volk in den strijd
van dezen tijd zijn land en zijn vrijheid voor de
toekomst geheel zal weten te verzekeren en
mannen uit het Nederlandsche volk, die zich
van hun verantwoordelijkheid bewust zijn en
zich geven willen, het lot van dit land mogen
besturen, gedragen door het vertrouwen van
het gansche Nederlandsche volk. De politieke
wilsvorming in dit land is de zaak der Neder
landers. Wij behouden ons slechts voor onze
positie daartegenover te bepalen.
De Nederlanders geloofden, althans beweerden,
neutraal geweest te zijn. Maar wat is neutraal? als
groote naties een strijd op leven en dood aangaan,
kan de neutraliteit niet als een formeel begrip wor
den behandeld. Wij Duitschers in elk geval kunnen
niet een neutraliteit erkennen, waarbij een land ver
zamelplaats van alle emigranten en vijanden van
het eigen volk wordt; wanneer een land duldt, dat
in zijn pers dagelijks vuil op alles wordt gewor
pen, wat ons heilig en dierbaar is, als het verdedi
gingssysteem van een land juist uitsluitend tegen
het rijk gericht is en wel als voortzetting van de
Fransche en Belgische verdedigingslinies; als ten
slotte op den bodem van dit land zelfs een samen
zwering tegen het leven van den Führer mogelijk is.
Al deze dingen hebben in onze oogen Nederland
reeds lang niet meer als neutraal land doen voor
komen en wanneer thans gezegd wordt, dat een tot
de gepubliceerde documenten behoorende, in de
maand Maart van dit jaar opgestelde brief van den
opperbevelhebber van land- en zeemacht, welke
een gemeenschappelijk militair optreden met het
Belgische. Fransche en Engelsche leger regelt, slechts
voor geval van werkelijken oorlog in een gesloten
enveloppe ter zijde was gelegd, dan wil ik gelooven,
dat deze plannen ook in deze gesloten enveloppe
waren. Maar dit gepubliceerde schrijven bevat een
menigte van bijzonderheden omtrent den vijande
lijken opmarsch, zoodat zich de vraag opwerpt,
waar vandaan deze wetenschap stamde. Wij zijn niet
zoo naief aan te nemen, dat al deze in bijzonder
heden tredende details van den opmarsch onzer
vijanden aan een werkelijk neutraal land werden
medegedeeld zonder gemeenschapplijke afspraak.
Wij nationaal socialisten kunnen ons in een oogen
blik, waarop het lot van het Duitsche volk voor alle
tijden in onze hand gegeven is, niet houden aan
slechts met de lippen beleden standpunten, doch wij
zien in de harten en moeten ons gedrag naar de
werkelijke mentaliteit van de anderen richten. Wij
weten thans, dat de Fransche generale staf op 9
April 1940 tot den inval in België besloten heeft met
Pionierswerk. In snel tempo worden de opgeblazen
ïruggen in Frankrijk door de Duitsche genie
troepen voorloopig hersteld, zoodat het trein
verkeer hervat kan worden. Een trein passeert
een juist herstelde rivierovergang.
het duidelijke doel van een stoot tegen het Roer
gebied en deze stoot zou natuurlijk ook over Ne
derland heen zijn uitgevoerd. Hoe kunnen wij aan
een werkelijken tegenstand in dit land tegen zulk
een plan gelooven, wanneer alles militair tegen ons
was voorbereid en de deur voor de vijandelijke op
hitsing tegen ons wijd open gesteld werd? Ons recht
ligt gefundeerd in de verantwoording voor 80 mil-
lioen menschen van Duitschen bloede en in onze
bekendhed met het gruwelijke dictaat van Versail
les, dat beoogde millioenen Duitsche menschen te
laten verkommeren en te vernietigen.
Aan deze verantwoordelijkheid hebben wy
beantwoord dat konden wij met des te meer
grond, nu het voor ons zooals wij benadruk
ken om een verdedigingsmaatregel ging, en
niet om den opzet een land te veroveren en een
volk van zijn vrijheid te berooven.
Zoo staan wij thans hier als overwinnaar en
bezettende macht.
Bezetting van het Rijnland.
Het wekt menigmaal den indruk, alsof wij te wei
nig als bezettende macht zijn opgetreden, alsof de
Nederlanders niet duidelijk beseffen, wat een bezet
tende macht kan beteekenen.
Wat dat inhoudt, hebben wij beleefd, toen in 1918
de Franschen het Rijnland binnenrukten. Dezen
hebben terstond een exclusief-Fransche militaire
heerschappij gevestigd, op alle hoeken van straten
stonden mitrailleurs, door schieten in blinde woede
op een menigte werden arbeiders van de Krupp-
fabrieken te Essen vermoord, het vrije verkeer in
het land was volkomen lam gelegd, de burgers wer
den door Fransche officieren met hondenzweepen
van het trottoir gejaagd, zij werden uit hun wo
ningen geworpen om plaats te verschaffen enz. Deze
ervaring toont aan, wat een bezetting beteekenén
kan, wanneer zij door de zoo geprezen dragers der
civilisatie wordt uitgevoerd, die door zoo menig
Nederlander als bondgenooten zijn begroet en wel
licht ook thans nog gaarne begroet zouden worden.
En wat beleven wij hier, ofschoon toch onze volks-
genooten in kerkers zijn geworpen, ofschoon thans
nog duizenden van onze volksgenooten in Neder-
landsch-Indië, die aan den economischen opbouw
medegearbeid hebben, onder de onwaardigste en on
gezondste tropische omstandigheden vastgehouden,
ja zelfs volgens binnengekomen berichten mishan
deld worden? Waar is ooit de weerga gevonden van
een land, dat militair veroverd werd, ja dat in den
strijd met Engeland door de Engelschen voortdurend
tot onmiddellijk aanvalsgebied gemaakt wordt, zijn
eigen bestuur heeft met verregaande vrijheid voor
politieke vergaderingen en vrijheid voor zijn pers.
Deze toestand is eigenlijk volkomen onbegrijpelijk
en slechts daardoor te verklaren, dat wij hier in
het bewustzijn van onze kracht handelen en in het
verantwoordelijkheidsgevoel, dqt wy in ieder geval
voor dit land, in de eerste plaats echter voor zijn
volk hebben.
Wat nu het gedrag der Nederlanders aangaat,
willen wij vaststellen, dat wij zeker niet onder
worpenheid of onoprechte beminnelijkheid ver
wachten. wat wy echter wel verwachten is een
behoorlijke en beheerschte houding, ook in dit
opzicht zijn wij grootmoedig.
Nationaal gevoel.
Dat wij tegen een werkelijk Nederlandsch natio
naal gevoel niets hebben, bewijst het beste het feit
dat wij geen bezwaar hebben tegen de Nederland
sche nationale vlag en dat wij aan de toekomst van
Nederland denken, toont de zorg aan, die wij voor
de Nederlandsche jeugd hebben, want de jeugd
is de toekomst van het volk. Ik richt echter tot
ouders en leeraren de ernstige waarschuwing, de
jeugd niet in een verkeerd begrepen nationaal ge.
voel op een dwaalweg te brengen. Onze bemoeienis
met den Opbouwdienst en de hulp en begunstiging,
die wij bieden aan de oprichting van den arbeids
dienst als het belangrijkste opvoedings- en schoon,
maakmiddel van een volk, moet iedereen toonen,
waar het ons om gaat.
Zekere verschijnselen zijn evenwel zorg-wek-
kend, niet voor ons, doch voor de Nederlanders
zelf. Hiertoe behoort bijvoorbeeld de houding
der Nederlanders tegenover onze Ryks-Duitsche
volksgenooten. Waartoe moet het bijvoorbeeld
leiden, wanneer klaarblijkelijk diegenen onder
ons, die jarenlang hier loyaal medegearbeid
hebben, op sommige plaatsen nu geboycot wor
den? Waarom wordt een deel van het Neder
landsche volk door onverantwoordelijken, die
aan de touwjes trekken, dezen weg op gedron
gen, dien het eens, nog afgezien van de schade
vergoeding, weder geheel terug moet gaan! En
nadrukkelijk wil ik waarschuwen tegen iedere
beleediging van het Duitsche volk en het Duit
sche ry'k, van onze symbolen en vlaggen, boven
alles echter tegen iedere beleediging van onzen
Führer, die onze hoogste eer is. Ik zeg zeer
helder en duidelijk, dat een zoodanige beleedi
ging de zwaarste beleediging is^die een oogen-
blikkelijke en onverbiddelijke reactie van ieder
van ons, boven alles van iederen wapendrager,
tengevolge zal hebben.
Ik wil ook echter al diegenen waarschuwen, die
in troebel water willen visschen en meenen dat zij
achter den rug der Duitsche weermacht hun dap
perheid kunnen bewijzen. Zonder uitzondering gel
den voor allen de verordeningen voor de handha
ving van orde en veiligheid en iedere poging tot
verstoring zal zonder aanzien des persoons gestraft
worden, vanwaar ook deze komen moge. Voor
rechtmatige bezwaren zal ik steeds een open ooi-
hebben.
Het schijnt mij ook noodzakelijk, de verhouding
gelijk die thans voor ons geldt ten aanzien van de
naar het buitenland gegane vroegere politici der
Nederlanden te verduidelijken. Met de vroegere re
geering heb ik mij des te minder bezig gehouden,
daar het toch ook volgens de grondwet van dit land
aan de regeering verboden is den zetel naar buiten
Nederland te verleggen en derhalve deze stap on
wettig is en daarmede alle verdere onder
nomen maatregelen dezer mannen onwettig
geworden zijn, geheel afgezien daarvan, dat
krachtens het bezettingsgerecht de Führer
an het groot-Duitsche rijk voor den duur der be
zetting de uitoefening en toepassing van de re-
geeringsmacht duidelijk geregeld heeft.
Wat nu de positiekeuze ten aanzien der Koningin
betreft, moet het volgende vastgesteld worden; de
Koningin heeft den oorlogstoestand tegen het Duit
sche rijk uitgeroepen, althans door haar autoriteit
gedekt en is als vijandin van het groot-Duitsche
rijk naar Engeland gegaan. Bovendien volhardt zij
bij dezen toestand, temeer waar ons niet bekend is,
dat zij, op eenigerlei wijze protest tegen de van
Engeland uit tegen Nederland ondernomen bom
aanvallen op niet-militaire doelen, waaraan voorts
nog in de eerste plaats Nederlanders ten offer
vallen, indient.
Zonder de vraag van den staatsvorm in de
Nederlanden aan te raken, zonder de verhou
ding van het Nederlandsche volk tot het Huis
van Oranje op eenigerlei wijze te willen be
ïnvloeden, want dit zijn dingen, waarover het
Nederlandsche volk zelf in vrij besluit zal oor-
deelen, staat vast, dat een bezettingsmacht het
zich niet kan laten welgevallen, dat voor een
persoonlijkheid, zelfs als die de Koningin van
een land is, die zich in de rijen der vijanden be
vindt, betoogingen van welken aard ook wor
den gehouden. Evenzoo spreekt het vanzelf,
dat iedere bemoeienis met het bezette land voor
den duur dezer bezetting uitgeschakeld wordt
Ik onderstreep deze verklaring met nadruk met
hét oog op toekomstige gedenkdagen, maar
ook met het oog daarop, dat vermeldingen in
politieke vergaderingen of programma's door de
bezettingsmacht niet kunnen worden ter kennis
genomen. Alles, wat ik hier van de Koningin
zeide, geldt in de gegeven omstandigheden
ook voor het Huis van Oranje. Dit standpunt
heeft met onze houding ten aanzien van de
politieke wilsvorming van het Nederlandsche
volk niets van doen.
Wat nu deze politieke wilsvorming betreft,
zoo herhaal ik nog eens, dat wij niet in d't land
gekomen zijn, om het Nederlandsche volks
karakter te onderdrukken of het onze wereld
beschouwingen op te dringen, integendeel, van
het standpunt der bezettingsmacht ware het na
tuurlijk veel eenvoudiger, iedere politieke mee-
ningsuiting, van welken aard ook, in woord
en schrift te onderdrukken: dit is niet het
geval.
Als niet zware vergrijpen tegen de beslist in aan
merking te nemen belangen der bezettingsmacht
voorkomen, kunnen nu en steeds alle bladen ver
schijnen, en zijn ook in hun inhoud slechts in hun
eigen belang en in het belang van het Nederland
sche volk zoo ver slechts beperkt, als dit ten aan
zien van de noodzakelijkheden der bezettingsmacht
noodig blijkt.
Indien dientengevolge de pers zich zekere be
perkingen oplegt, dan zal wellicht de een of ander
datgene missen, dat hij tot nu toe interessant
vond. Op den langen duur zei deze zelfde be-
heersching slechts nuttig blijken te zijn en alle
verstandige menschen zullen eenmaal betreuren,
dat de Nederlandsche pers niet reeds vroeger
tijdens haar zoogenaamde neutraliteit zulk een
zelfbeheersching aan den dag heeft gelegd
De maatregelen ten aanzien van de
vakorganisaties.
In dit verband kom ik te spreken over maatrege
len, die ten opzichte van de vrije vakvereenigingen
en van de Marxistische organisaties noodig waren.
Als iemand zich mocht verwonderen, dat zulke
maatregelen zijn uitgevaardigd, kan ik zeggen, dat
het op zijn hoogst verwonderlijk is, dat zij niet reeds
veel eerder, n.l. op den eersten dag der bezetting,
getroffen zijn. Daar ik van meening ben, dat deze
organisaties voor haar leden, die immers in hoofd
zaak tot den kring der arbeiders en beambten be
hooren, nuttige resultaten tot stand kunnen brengen
en dat voor alles de leden van deze organisaties niet
van de vruchten van hun reeds gedane prestaties
mogen worden beroofd, heb ik nagelaten deze orga
nisaties eenvoudig op te heffen, doch heb ik het
besluit genomen uitsluitend door een nieuwe leiding
mij waarborgen te verschaffen, dat die invloeden en
gevaren zijn uitgeschakeld, die in een nationaal
socialistisch bewind niet de vrije hand kan worden
gelaten.
Bij. de vraag aan wie ik het beheer over deze or
ganisaties moest geven, was duidelijk, dat niet in
aanmerking konden komen al die mannen, die
langs den weg van parlementair-democratische
compromissen met deze zelfde organisaties reeds
eenmaal in verbinding hebben gestaan. Na deze be
perking voerde de beschouwing van de persoonlijke
eigenschapen en de ervaring op het betrokken ge
bied mij tot de gevallen keuze. Zonder ten aanzien
van de binnenlandsche-politieke houding van deze
mannen en van den kring, waaruit zij stammen, po
sitie te kiezen, kon ik evenwel vaststellen, dat deze
kring in de buitenlandsche politiek 'n houding heeft
aangenomen, welke zonder prijsgave van welk
recht of aanspraak van vrije Nederlanders dan ook,
die buitenlandsch-politieke koers heeft gehouden,
welke, zooals de feiten uitwijzen, de juiste was en
welke, indien door de verantwoordelijke instanties
in Nederland te rechter tijd gehouden, aan het
heele Nederlandsche volk ten voordeel zou hebben
gestrekt.
Ik zie velerlei pogingen tot verzamelen, zoo
genaamde concentratie. Ik merk op, dat ik al
deze pogingen met welwillende belangstelling
bezie en haar geen moeilijkheden in den weg
zal leggen, tenzij het alleen maar gaat om zulke
pogingen, welke beoogen in eenigerlei vorm
dien geest te laten voortleven, die ten slotte het
Nederlandsche volk naar den lOen Mei 1940 heeft
gevoerd.
De conserveering van dien geest kan ik van het
standpunt der bezettende macht, maar ook in het
belang van het Nederlandsche volk, zoolang deze
bezetting duurt, niet met open oog dulden, want er
mag tusschen het Duitsche en het Nederlandsche
volk nooit weder een tiende Mei zijn.
Eén ding zou ik evenwel willen zeggen: een
binnenlandsch-polilieke beweging en wilsvor
ming kan haar sanctie nooit van mij als ver
tegenwoordiger der bezettende macht verwach
ten, doch moet deze uitsluitend daardoor ver
krijgen, dat zü het Nederlandsche volk van de
juistheid van haar richting overtuigt.
Als ik hierbij nog iets zeg, dan is dat geen ver
ordening, zelfs niet een wensch, maar ten hoogste
een raad, gegeven op grond van de ervaring, welke
wij in langen politieken strijd hebben opgedaan en
Bij de Haagsche politie is een aantal brigadiers
aangesteld tot hoofd-brlgadier met den titel van
adjudant. De adjudant draagt een platte pet met
zilveren stormband. Het Haagsche wapen is om
geven door een krans
welke niet blindelings moet worden geïmiteerd,
maar waaruit toch wel naar analogie nuttige ge
volgtrekkingen kunnen worden gemaakt. De een
wording van de krachten in een volk kan nooit het
resultaat zijn van de concentratie van verschillende
programma's, waarbij de beginselen zoover moge
lijk uitgebreid en daardoor -onduidelijk worden, ten
einde allen daarin op een of andere manier een
plaats te laten vinden. De concentratie van krach
ten van een volk, dat in een zoo bijzonderen toe
stand verkeert als die waarin thans Nederland zich
bevindt, zal slechts bereikt worden, indien
1. Een duidelijk inzicht over dezen toestand is
verkregen, terwijl dit inzicht verworven is met het
volledig geloof aan de juistheid van deze ontwik
keling.
2. Uit dit duidelyke inzicht de onontkoombare ge
volgtrekkingen worden gemaakt volgens welke als
hoogste te beschermen goed het volk, dat wil dus
zeggen het Nederlandsche volk en zyn welzijn, wor
den beschouwd.
3. Dit inzicht door een onverschrokken persoon
lijke overgave wordt verdedigd, ook dan indien
dat de breuk met zoo vele gewoonten en gebruiken
beteekent.
Wanneer deze voorwaarden zyn vervuld, zal het
volk bespeuren, waar het om gaat en zal geloovig
den werkelijk geloovige volgen cn ook de bezetten
de macht zal dezen mannen niet slechts haar achting
niet onthouden, maar ook aan hun argumenten het
gewicht niet ontzeggen, indien in sommige vraag
stukken meeningsverschil aan den dag zou treden.
Lolsprobleem.
Zeker is Nederland thans gesteld voor het
lotsprobleem. We zyn ons volkomen bewust, dat
zelden een volk in zoo korten tyd uit zyn doen is
gerukt en voor nieuwe feiten is gesteld, welke een
nieuwe, koene, zelfs op sommige punten revolution-
nay-e geesteshouding eischen. De zaak ligt echter zoo:
Nederland kan op het oogenblik, dat grootmachten
dezer wereld tot den strijd staan aangetreden, een
oogenblik, waarin heele werelddeelen in economisch
en politiek opzicht gereconstrueerd worden, niet aan
den rand der wereldgeschiedenis blijven staan, dat
is onmogelijk. Wellicht hebben de Nederlanders over
het hoofd gezien, dat deze beslissende strijd moest
komen, wellicht hebben zij zich te zeer vastgelegd
oogenblik, waarin heele werelddeelen in economisch
in den gedachtengang van de eene partij in dezen
strijd. Thans is het Nederlandsche volle en het kern
land van het Nederlandsche rijk meegesleept in deze
Nederlandsche crisis. De reconstructie van het con
tinent kan niet voor de grenzen van Nederland halt
houden.
De gevolgen van deze gebeurtenissen zullen door
iedereen kunnen worden bespeurd en door ieder
een kunnen worden gedragen. De naaste toekomst
zal moeilijk en vol ontberingen zyn.
De levenswijze der Nederlanders, voor zoover zij
werk hadden of op andere manier over een inkomen
beschikten, zal zeker door verhooging van de kos
ten van levensonderhoud, verhooging van belastin
gen en tarieven, beperkingen ondergaan. Want ik
twijfel er niet aan dat de Nederlanders zich zullen
inspannen om hun persoonlijke zoowel als hun
staatshuishouding in orde te houden. Dit moet als
een onontkoombare noodzakelij kheid onder oogen
worden gezien, doch niet zonder hoop en met verzet
tegen 't noodlot, maar in den vasten wil, terstond
aan het werk te gaan. Boven de nationale staats-
gedachte uit zal de idee van een nieuwe gemeen
schappelijke orde ons in staat stellen de ons door
onze geschiedenis gegeven gemeenschappelijke ruim
te tot een nieuw geestelijk rijk te herscheppen.
Terwijl aan het einde van den wereldoorlog over
winnaars, overwonnenen en neutralen door een golf
van pessimisme en negatie werden meegesleept,
kunnen de overwinnaars van dezen oorlog voor
Europa een hoopvoller perspectief ontwerpen. Het
nieuwe Europa van de solidaire samenwerking van
allen, het Europa zonder werkloosheid zonder eco
nomische en monetire crises, het Europa van de
planmatige productie, van arbeidsverdeeling, dat
over de modernste technische productiemiddelen en
over een gemeenschappelijk over heel Europa ten
uitvoer gelegd verkeerssysteem de beschikking heeft,
zal na opheffing van economische en nationalistische
remmende factoren zijn vaste fundament en een
snel stijgende welvaart vinden. Het zal voor zijn te
genstanders geen verleiding meer vormen door oor
logen en economischen strijd zijn vrede te ver
breken. Het opent voor de Europeesche volken, niet
in de laatste plaats voor de kleine, de allergroot
ste mogelijkheden voor hun technische, economische
en commercieele prestaties. Iri dit Europa worden
alle handen gebruikt. De bijzondere begaafdheid van
eiken volksaard vindt een vele malen vergroot wer
kingsgebied. Allen kunnen by de ontwikkeling van
achterlijke volkshuishoudingen en daardoor bij de
schepping van een uitgebreide, op de breede volks
lagen berustende welvaart mede helpen. Binnen te
nauwe begrenzingen van nationalen, politieken, of
geographischen aard verschrompelen de talenten. In
de groote ruimten bestaat gelegenheid, ook voor
een klein volk en voor de leden van dat volk. om
hun cultureele, economische en menschelijkc talen
ten volledig te ontplooien, volkeren en menschen
ontwikkelen zich tenslotte slechts daar tot de groot
ste hoogte, waar zij actief aan een groote lotsge-
meenschap deel hebben. Deze mogelijkheden zullen
voorhanden zijn, zonder dat zij hun waardigheid en
eigen aard zullen behoeven op te geven.
De nieuwe opbouw.
Dat Nederland echter aan den nieuwen opbouw zal
medewerken en wel als gelijkgerechtigde partner,
is de wensch van het Duitsche volk. Het is duide
lijk dat bij deze reconstructie allé Nederlanders be
trokken zyn. De toekomst zal eens déze intrede van
de Nederlanders in den vollen stroom der geschie
denis begroeten, want deze zal de Nederlanders weg-
oeren van hun non-activiteit, die niet beslist op
aller gebied meer oplevert, dan datgene, dat een
nonactiviteit, welke licht tot stagnatie wordt, kan
bieden. Ik geloof echter, dat deze nieuwe opbouw
aan de meerderheid van het Nederlandsche volk,
vooral aan de arbeiders en aan de plattelandsbevol
king, maar ook aan den Nederlandschen koopman
en zeeman, zeer veel bieden zal, nl. de medewer
king aan de constructie van een groot-Europeesche
ruimte, die door de afmetingen en het evenwicht van
haar deelen waarborg biedt tegen crises van wel
ken aard ook.
Werkloosheid.
Maar niet de materieele dingen moeten thans
op den voorgrond gesteld worden, zooals bijv.
het feit. dat de knapste koppen op economisch
gebied zich onspannen een plan uit te werken,
op welke wijze en binnen welken tijd de Neder
landsche economie op de nieuwe economische
organisatie van Europa kan worden ingesteld en
daarin kan worden ingepast, opdat zooveel mo
gelijk krachten en waarden behouden en nieuwe
kunnen worden verkregen. Het voornaamste is
de juiste politieke idee. want deze geeft ook be
trouwbare leiding in economische dingen. Het is
voor een nationaal socialist eigenlijk ontzettend
het groote aantal werkloozen in dit land te zien.
Niet zoozeer daarom, omdat deze werkloozen niet
over een vol arbeidsloon beschikken. De rijkdom,
die toch geen onvergankelijke waarde bezit,maakte
het mogelijk den werkloozen altijd nog den nood-
druftigsten levensstandaard te verzekeren. Maar
dat zoo'n ongelooflijk groot gedeelte der volks
genooten niet werkt maar ondersteund wordt, en
dat daardoor de arbeid vernederd wordt tot een
zuiver materieel goed. waartegen geld alleen kan
opwegen, dat is ontzettend. Daaruit vloeit te
makkelijk een gedragslijn voort, welke sociale
politiek wordt genoemd, doch in werkelijkheid
slechts een kalmeeringsmiddel der bezitters tegen
over de niet-bezittenden is met een politieken
achtergrond. Volkomen echter gaat het bewustzijn
verloren, dat de arbeider een volksgenoot met
gelijke rechten maar ook met gelijke plichten is
als ieder ander, dat primair het recht op arbeid
tegelijk als een plicht tot arbeid bestaat en niet
het recht op ondersteuning; kort gezegd, dat het
begrip van de eer en waardigheid van den arbeid
verloren gaat.
^Vervolg op volgende pagina);
