Haarlem's Dagblad
DANSLES!!
Groote Veranderingen.
Inkomsten der posterijen
liepen sterk terug.
De Haarlem's Dagblad
Textielkaart.
Queues.
Reorganisatie van het
Engelsche kabinet?
Trotzky overleden.
Aciikele
58c JAARGANG No. 17539
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant.
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93. bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 22 Augustus 1910
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Dit is een tijd, waarin groote veranderingen zich
in de wereld aan het voltrekken zijn.. Niet alleen in
staatkundigen zin, niet alleen met betrekking tot
de machtsverdeelïng in Europa en andere deelen
der wereld. Maar ook anderszins: in het leven en
den geest der menschen. En daartoe behoort het
groeiende besef dat de tijd, waarin zoovelen
meenden door vermeerdering van kermis, door de
ontwikkeling der natuurwetenschappen vooral hun
leven te kunnen vullen en volmaken voorbij is. De
ontoereikendheid van de jacht naar kennis heeft
zich doen gevoelen, »'de grenzen der menschelijke
wetenschap en haar beperkte omvang in ver
houding tot de groote levensvragen zijn al te zicht
baar geworden om nog in deze eenzijdige levens
houding te kunnen gelooven. Er is een nieuw
zoeken naar dieper inzicht, een verlangen naar
hooger begrip in het Godsgeloof ontstaan. Dat is
gebleken al voor de oorlog uitbrak en deze uit
barsting van een ramp bracht de menschen ertoe
zich rekenschap te gaan geven van veel dat zij niet
bevatten konden. En naar nieuwe wegen te gaan
zoeken in zoo velerlei opzicht. Het bleek al uit het
ontstaan van talrijke geestelijke bewegingen in
vele landen, uit hetgeen men telkens weer hoorde
van vrienden en bekenden die een nieuwe levens
vervulling hadden gevonden in deze of ge ne
geestelijke richting. En daarbij sluit zich het streven
naar grooter gemeenschapszin aan, dat ook in ons
land, in ons volk, thans zijn verschillende uitingen
beleeft. Wie dit beschouwen als een gelegenheids
actie, als een opportunisme waartoe de omstandig
heden leiden waarin wij ons bevinden, als een
poging om er het beste van te maken wat ei* van te
maken is en daarbij de kool en de geit te sparen,
zien het verkeerd in. Natuurlijk heeft een be
schouwing, die zich bepaalt tot den oorlog en zijn
gevolgen, alsof dit toevallige verschijnselen zijn
waarmee we nu eenmaal rekening hebben te
houden, de aantrekkelijkheid van den eenvoud.
Het vraagstuk wordt er niet gemakkelijker oplos
baar door, maar zeker eenvoudiger. Men kan, het
zoo beschouwende, zich vastklampen aan hetgeen
men van zijn oude opvattingen en gewoonten meent
te kunnen vasthouden en zich misschien wel voor
stellen dat oude toestanden zich op den duur wel
weer zullen herstellen. Maar hij die dit doet zal be
drogen moeten uitkomen, want na zulke hevige
schokken als de wereld thans doormaakt en na
een zoo ingrijpende periode van snel-groeiende ver
anderingen in het geestelijk leven keert het
oude zich niet meer terug zooals het was. Ik ge
loof dat men het zoo moet zien dat de oorlog tus-
schen groote mogendheden, waarin wij meegesleept
zijn evenals andere kleine volken, slechts een ver
schijnsel is zij het dan een zeer belangrijk
in een geestesrevolutie die de geheele wereld aan
gegrepenheef t en waarvan velen van ons den in
vloed al ondervonden hebben, eer die oorlog uit
brak. Misschien was hun aantal in Nederland niet
bijzonder groot omdat .wij in de ontwikkeling der
wereldgebeurtenissen in een stil uithoekje van de
wereld vertoefden. Vóór den lOden Mei en zeker
voor September 1939 schenen wij er zoo tamelijk
buiten te blijven en ons leventje te kunnen blijven
leven, al voelden velen dat er veel haperde
en al begrepen velen dat groote gebreken in de
samenleving in ons volk en daarbuiten op den duur
tot radicale verandering zouden dwingen. Er vorm
den zich zulke groote tegenstellingen in de wereld
daarbuiten en tegelijk waren er zoovelen die zoch
ten raar geestelijke verdieping in him leven dat
er wel iets op til moest zijn. Ook voor den opper-
vlakkigen waarnemer moest bijvoorbeeld de vast
stelling van het feit, dat men zoo op den duur
nooit van een groote werkloosheid zou afkomen,
wel beduiden dat er iets in onze maatschappelijke
samenleving veranderen moest. Eenvoudig omdat
het zoo niet zou kunnen blijven. En verschijnse
len als de geboortebeperking, als de zonderlinge
verhoudingen ontstaan door den klassestrijd, als de
enorme opeenhooping van openbare schulden en de
nimmer-onderbroken stijging 'van belastingen, als
de abnormale groei van de steden ten koste van het
platteland, van den landbouw, van het natuur
schoon moestem wel tot dezelfde gedachte voeren.
Die dan ook bij velen leefde, al zagen zij niet hoe de
veranderingen in de wereld en ook niet die in
ons land zouden komen.
Wij zijn nu in een phase der gebeurtenissen ge
komen waarin het den meesten duidelijk wordt en
velen al volkomen duidelijk is dat wat er ook ver
der gebeuren moge in elk geval een groot proces
van verandering zich in de wereld aan het vol
trekken is. Niet alleen in grensregelingen en machts-
verdeeling, maar in het gansche leven der volken.
De Vereenigde Staten bijvoorbeeld, zullen daar ook
niet buiten blijven al zullen zij wellicht nog lan
gen tijd zelf geen ceel aan eenigen oorlog nemen.
De Zuid-Amerikaansche staten evenmin. Als men
eens even de namen van landen en volken buiten
beschouwing laat en poogt niet aan den oorlog te
denken dan voelt men toch, dat groote veranderin
gen bezig zijn zioh in de menschenwereld te vol
trekken. Geenszins bij toeval. Is er een toeval? Of
is het alles het groote ordenings-proces dat een
Hoogere Macht steeds doet werken en dat thans in
versneld tempo werkt?
Men kan het zoo begrijpen als men denkt aan het
enorme geheel, waarvan wij in Nederland een
speldeprik in het heelal maar een heel klein
partikeltje vormen. En'men doet onrecht aan dege
nen die naar eenheid in dit kleine, maar overigens
zoo krachtige en tot een groote taak bestemde volk
streven, als men meent dat een oppervlakkig op
portunisme hen leiden zou. dat geen diepere mo
tieven, geen dieper bewustzijn hen zouden drijven.
Want wij weten allen dat juist uit dit gebrek aan
eenheid de maatschappelijke feilen in ons volk voort
kwamen en dat geestelijke verheffing juist en zeker
tot grooter zin voor de gemeenschap waartoe wij
behooren, ons volk, moet leiden.
"A R. p,
Een vergelijking met 1939.
Hieronder volgen 2 opbrengststaten, waaruit
men kan zien, hoezeer de inkomsten van het be
drijf achteruit geloopen zijn, in verband waar
mede de tarievenverhooging is ingevoerd, die
Dinsdag is ingegaan.
Opbrengsten P.T.T. Juni 1940
Omschrijving Opbrengst Meer of min
der dan 1939
Posterijen f 1.877.740 f 1.012.950
Telegrafie f 64.554 f 246.988
Telefonie f 2.069.102 f 483.739
Postchèque- en
Girodienst f 800.378 f 70.198
Totalen f 4 811.774 f 1.673.479
Januari tot en met Juni 1940:
Posterijen f 15.427.323 f 1.760.716
Telegrafie
Telefonie
Postchèque- en
Girodienst
Totalen
f 2.195.665
f 14.869.228
f 4.798.975
f 37.291.191
f
f
f
f
283.746
71.179
650.319
897.830
Overplaatsing onderwijzend
personeel.
HAARLEM, Donderdag.
Bij Raadsbesluit van 17 Juli 1940, werd eervol
ontslag verleend aan mej. .G. Cancrinus en de
heeren G. Buurman, W. P. J. Ente en F. K. Wit-
mer, als onderwijzen:es) aan de Centrale School
voor gewoon L. O. no. Ill aan de Friesche Var-
kensmarkt, zulks wegens opheffing dier school
met ingang van 1 September a.s. Als gevolg
daarvan gaan leerlingen over naar de Centrale
Scholen nos. I en II waardoor het aantal bij het
begin van den nieuwen cursus zoodanig zal zijn
gestegen, dat er redenen aanwezig zijn voor toe
passing van het 2e lid van art. 56 der Lager-on-
derwijswet 1920. Het ter zake gedaan verzoek
van B. en W. is ingewilligd, zoodat gedurende
het tijdvak van 1 September 1940 tot en met 31
December 1941 boven het aantal verplichte "on
derwijzers, rijks vergoeding zal worden verleend
voor één onderwijzer aan de Centrale School no.
I en voor twee onderwijzers aan de Centrale
School no. n. Tengevolge van de benoeming van
den heer J. M. Vercruysse tot Hoofd der Lo-
rentzschool, is aan de Centrale School no. II een
vacature ontstaan. Indien nu de in den aanhef
genoemde leerkrachten worden benoemd tot
onderwijzer (es) in de boven het aantal verplich
te leerkrachten beschikbare plaatsen, alsmede in
de bestaande vacature, dan zal op wachtgeldstel-
ling van personeel worden voorkomen.
B. en W. stellen daarom voor subtil van vo
rengenoemd besluit in te trekken en te besluiten
tot overplaatsing met ingang van 1 September
a.s. van:
le. mej. G. Cancrinusi als onderwijzeres van
de Centrale School voor gewoon lager onderwijs
no. III. naar de Centrale School voor gewoon la
ger onderwijs no. I (Weltevredenplein 1); en
2e. de heeren G. Buurman. W. P. J. Ente en
F. K. Witrner, als onderwijzer van de Centrale
School voor gewoon lager onderwijs no. III. naar
de Centrale School voor gewoon lager onderwijs
no. H (Linschotenstraat 57a).
Griekenland wil neutraal blijven.
Onafhankelijkheid wordt tot iederen prijs
verdedigd.
ATHENE. 22 Augustus. (D.N.B.) In ver
band met het torpedeeren van den Griekschen
kruiser Helli zijn tusschen den minister-presi
dent Metaxas. de betreffende ministers en de
vertegenwoordigers der weermacht talrijke be
sprekingen gevoerd, waarbij ook de richtlijnen
voor de Grieksche buitenlandsche politiek zijn
vastgesteld en dienovereenkomstige maatregelen
werden goedgekeurd. De minister-president heeft
den koning van het resultaat dezer besprekin
gen op de hoogte gesteld, die volkomen instemde
met de genomen besluiten.
Naar men uit betrouwbare bron verneemt, wil
Griekenland zijn neutraliteit handhaven doch
tevens zijn onschendbaarheid en onafhanke
lijkheid tot iederen prijs verdedigen.
Luzon door een tvphoon geteisterd.
MANILLA 22 Augustus" (D. N. B.) Het eiland
Luzon (Philippijnen) is door een typhoon geteis
terd. Honderden woonhuizen zijn vernield en uitge
strekte oogstgebieden overstroomd. Bij deze ramp
zijn ook talrijke personen om het leven gekomen.
Gewapende verkenningen
boven Engeland.
Duitsche luchtmacht opereert in
Midden-Engeland en aan
de Oostkust.
Het D.N.B. meldt dat Duitsche Heinkel-
machines Woensdag uitgebreide, gewapende
verkenningsvluchten hebben gemaakt, waarbij
behalve enkele vliegvelden, ook een motoren-
fabriek in Midden-Engeland en havenwerken
aan de Engelsche Oostkust met bommen be
stookt zijn. In de motorenfabriek zijn ver
schillende branden en ontploffingen waarge
nomen. Op een vliegveld zijn vijf Britsche
vliegtuigen op den beganen grond vernietigd.
Een Duitsch verkenningsvliegtuig, dat zonder be
geleiding vloog, ontmoette boven Eastleigh een af-
deeling Engelsche jagers. Dank zij de handigheid
van den Duitschen bestuurder wist de verkenner
aan zijn tegenstanders te ontkomen. Een Engelsche
jager vloog bij de achtervolging tegen een ballon
versperring en werd daardoor vernield.
De commandant van een afdeeling vliegtuigen,
die tijdens een gewapende verkenning de vlieg
velden Manby bij Grimsby en Leamington bij Bir
mingham in Midden-Engeland gebombardeerd heeft,
deelde, naar het D.N.B. verneemt, het volgende
mede:
„Ik heb het vliegveld Manby op middelmatige
hoogte aangevallen en den Zuidoosthoek getroffen.
Verscheidene vliegtuigen zijn vernield. Op de onder
komens zijn verscheidene treffers geplaatst. Een
munitiebergplaats is in de lucht gevlogen. Een
ander van mijn vliegtuigen heeft na uitvoering van
de verkenningsopdracht het vliegveld Leamington
aangevallen en in 't bijzonder verscheidene toestel
len, die juist startten. De bestuurder meldt talrijke
treffers op het vliegveld. Bijzonderheden kon hij
niet waar nemen, daar hij terstond de bescher
mende wolken moest opzoeken. Mijn formatie is
niet lastig gevallen door Engelsche jagers. Op
enkele plaatsen werd afweervuur op ons geopend,
dat mij echter bij de uitvoering van mijn opdracht
niet kon hinderen. Mijn toestellen zijn voltallig op
de basis geland".
EENIGE SLACHTOFFERS.
LONDEN. 21 Augustus (Reuter) Gisteravond
werd medegedeeld, dat eenige personen tijdens het
bombardement in de afgeloopen nacht waren ge
dood.
Extra brood- en boterrautsoen.
Voor landarbeiders tijdens den oogst.
Het Centraal secretariaat voor Land- en Tuin
bouw heeft pogingen in het werk gesteld, de land
arbeiders, die zware oogstwerkzaamheden ver
richten, in aanmerking, te doen komen voor extra
brood- en botei-- of margarine-rantsoen.
Ten aanzien van het brood-rantsoen was reeds
in dien zin beslist. Woervsdag werd van het Cen
traal Distributiekantoor de mededeelmg ontvan
gen, dat landarbeiders, die voortdurend zware
oogstwerkzaamheden verrichten, behalve op een
extra brood-rantsoen van 100 pet., aanspraak kun
nen maken op een extra boter- (c.q. margarine)
rantsoen van 200 pet.
Die extra oogst-rantsoenen worden slechts tot
1 September verstrekt. De plaatselijke distributie
diensten zijn overeenkomstig geïnstrueerd.
Dat er groote belangstelling zou bestaan voor
de Haarlem's Dagblad Textielkaart, waarvan wij
den verkoop Zaterdag j.l. aankondigden en
Maandag daarop aanvingen, hadden wij ver
wacht. Doch dat deze belangstelling zulk een
omvang zou aannemen als wij thans constateeren,
ging onze verwachting te boven. Toen de eerste
oplaag van 5000 Dinsdag reeds grootendeels was
verdwenen, meenden wij nog met een tweede
van 1000 aan verdere aanvragen te kunnen
voldoen, maar hedenochtend waren er in totaal
reeds meer dan 5700 aan onze kantoren
afgehaald en daarom is een derde oplaag, ditmaal
van 2000 in aanmaak. Wij verwachten thans ook
deze geheel noodig te zullen hebben om alle
huisvrouwen, die prijs stellen op het bezit van
deze handige en nuttige kaart te kunnen gerieven
en wij verheugen ons er zeer in, dat wij in zoo
ruimen kring dezen dienst aan haar kunnen
bewijzen.
Zooals men weet is de kaart verkrijgbaar voor
2\k cent aan ons hoofdkantoor Groote Hout
straat 93. loket Tijdingzaal en aan ons bijkantoor
in Haarlem-Noord, Soendaplein 37.
De noodwinkels in Middelburg zijn thans nagenoeg voltooid en sommige zijn
reeds in gebruik genomen. Zeeuwsche boerinnen komen belangstellend de
étalages bewonderen.
(Foto Pax Holland.).
Een der nieuwste huisvrouwtaken
Is om in de queue te staan.
Voor een keur van goede zaken,
Die haar. zeer ter harte gaan.
Daar geeft zij dan haaf biljetje
En dan wordt haar. zoogezegd,
Door den man aan het loketje
Prompt in ruil de kaart gelegd.
Uit die kaarten kan z' ervaren,
Wat de toekomst brengen zal,
En. men mag dat wel verklaren
Het komt uit in dit geval.
Maar een queue beteekent wachten
En het gaat niet altijd snel
Dus is het voor haar te achten
Als een soort patience spel.
Maar dan toch een soort patience,
Met vertrouwen in 't besluit,
Zonder vrees voor kwade kansen,
Want ook dit komt zeker uit.
Een der nieuwste huisvrouwplichten
Is om in de queue te staan
En niet altijd is 't een lichte,
Die met vreugde wordt gedaan.
Maar al trekt z' ervoor haar neus op,
Of al vindt zij het affreus.
Toch stelt zij zich in de queues op,
Want zij heeft geen andre keus.
P. GASUS.
ChamberlainHalifax
Morrison en Duf f Cooper zouden aftreden
NEW-YORK. 22 Augustus (D.N.B.i Goed-
ingelichte Engelsche kringen voorspellen, aldus
meldt Associated Press uit Londen, een ver
gaande reorganisatie van het Engelsche kabinet
die spoedig na het verdagen van het parlement
dat vandaag geschiedt, zal worden uitgevoerd.
Te verwachten is het aftreden van Chamber
lain en het verdwijnen van den minister van
Buitenlandsche Zaken Lord Hallfax. Verder
wordt gerekend op het aftreden van den mi
nister voor de voorraden, Morrison, en van den
minister van voorlichting. Duff Cooper.
Duff Cooper, zoo meldt Associated Press, is
gisteren in het Lagerhuis opnieuw scherp aan
gevallen en wel over zijn propaganda in
Spanje.
MEXICO 22 Augustus (D. N. B.) Leo
Trotzky is gisteren gestorven. Naar reeds
gemeld is, werd er j.l. Dinsdag een aanslag op
hem gepleegd.
(Voor een biografie zie men pag. 7.)
Nadat de bollen gebloeid hadden hebben vele kweekers op hun hollengrond
boonen gezaaid. Deze boonen brengen thans een mooieri oogst op. die in dezen
tijd wordt binnengehaald. De extra moeite wordt ruim beloond!
Engelsche bommen op ons land.
Drie slachtoffers op Wieringen.
Naar het A.N.P. meldt zijn in het dorp Wes-
terland op Wieringen gistermiddag om half twee
uit een Engelsch vliegtuig tien bommen ge
worpen, waarvan er negen in een weiland neer
kwamen, terwijl de tiende bij een boerderij viel.
tengevolge waarvan de 55-jarige weduwe W.
Vermeulen en het achtjarige meisje de Vries,
die zich op den weg bevonden, door bomscher
ven werden gedood. De moeder van het meisje
werd ernstig gewond, haar been werd nl. verbrij
zeld. De bewoners van de boerderij bleven onge
deerd. doch de boerderij kreeg lichte schade.
Verder werd een paard in de weide gedood.
Het Engelsche vliegtuig werd met een Duitsch
toestel in een gevecht gewikkeld.
Eergisteravond omstreeks half zes heeft een
bommenwerper van Engelsche nationaliteit een
tiental bommen te Voorhout bij Leiden neerge
worpen aldus meldt het A. N. P. verder.
In de omgeving van den 's-Gravendam-
schen weg brachten zij grooten schrik te weeg.
Negen bommen kwamen neer in den Berg en
Daalschen polder, een of twee vielen in den
Boekhorstpolder. De bommen waren van licht
kaliber met uitzondering van een. die een
grooten trechter veroorzaakte en een nabij
gelegen schuur vernielde. In deze schuur had
den verschillende personen een schuilplaats te
gen den regen gezocht. Zij liepen allen lichte
verwondingen aan hoofd en beenen op. Het
zoontje van den heer Salman uit Noordwij ker-
hout bekwam echter een ernstige wonde aan een
bovenarm en moest ter verpleging worden ver
voerd. Dr. Bots verleende niet andere genees-
heeren de eerste hulp aan de getroffenen. Ook
een woonhuis, in de nabijheid waarvan de
zware bom neerkwam, werd door een scherf ge
troffen. Deze ging door den wand en trof een
stoel, welke juist was verlaten door de vrouw
des huizes, die het veld in gevlucht was. Door den
tegenoveriiggenden wand sloeg de scherf naar
buiten.
Het vliegtuig, dat de bommen wierp, verdween
in Noordwestelijke richting.
Vereenigde Staten pachten
Engelsche eilanden.
Vliegtuigsteunpunten in den Stillen Oceaan.
NEW-YORK, 21 Augustus (D.N.B.) Het Foreign
Office heeft volgens een bericht van Associated
Press uit Londen meegedeeld, dat de Vereenigde
Staten de eilanden Canton en Enderbury in den
Stillen Oceaan voorloopig voor 55 jaren als vlieg
tuigsteunpunten van Engeland hebben gepacht.
Londen en Washington zijn meer dan een jaar ge
leden overeen gekomen de beide eilanden gemeen
schappelijk te besturen en aan Engelsche of Ameri-
kaansche luchtvaartmaatschappijen toe te staan
er voor de burgerluchtvaart gebruik van te maken.
DeNew-York Sun'' neemt daarom aan, dat de
pachtovereenkomst het vestigen van
militaire steunpunten beoogt.
De INSCHRIJVING voor de lessen begint
1 SEPTEMBER A.S. Prospectus vanaf dien datum
verkrijgbaar.
DANSSCHOOL KWEKKEBOOM
NIEUWE GRACHT 98 - Privé-lcs dagelijks.
(Adv. Ingez. Med.)
Engelsch-Amerikaansch militair
bondgenootschap 'i
NEW YORK 22 Augustus (D. N. B.) De Asso
ciated Press meldt uit Londen, dat Engeland volgens
niet-officieele maar welingelichte kringen naar een
rechtstreeksch militair bondgenootschap met de
Vereenigde Staten streeft. De besprekingen tus
schen Canada en de Ver. Staten over een militaire
gemeenschap zijn hiervan het begin geweest. Vol
gens een nietgenoemden zegsman zou het bondge
nootschap dc gemeenschappelijke verdediging van
Canada en dc andere Engelsche bezittingen op het
westelijk halfrond behelzen en den grondslag leggen
voor een „gemeenschappelijke diplomatie der beide
landen in het Verre Oosten na afloop van den
Europeeschen oorlog".
Italianen bestoken Gibraltar opnieuw
ROME, 22 Augustus (D.N.B.) De diplomatieke
medewerker van het agentschap Stefani meldt dat
het Italiaansche luchtwapen opnieuw de rotsen en
haveninstallaties van Gibraltar hevig heeft ge
bombardeerd. Hierbij wordt vooral de aandacht ge
vestigd op het feit, dat het Engelsche slagschip
..Resolution" nog steeds in het dok van Gibraltar
ligt om gerepareerd te worden.
HEDEN: 8 PAGINA'S.
R. P.: Groote veranderingen
Pag. 1
Van een specialen correspondent:
Wij verbouwen zelf nqg tabak!
■pag. 3
Het uitgaan in den komenden
winter pag. 7
G. J. Kalt: Muziekavond op Huize
Kareol pag. 6
J. H. de Bois: Schilderijen en tee-
keningen van Herman Moerkerk
pag. 6
Sport in 't Kort pag. 6
Flitsen vog. 3
Laatste Berichten op pagina
agina 2 m
IlillilhlN'lliÜilMS^F
