Haarlem's Dagblad
Dansles!
I
RoemeenschHongaarsche
kwestie geregeld
DANSLESSEN
De Lange Avonden.
DANSschool „Schröder"
Bericht dat half Sept. de
Hervatting.
Dansschool Kwekkeboom
HAARLEMSCHE RADIO CENTRALE
TELEFOON 10010
Noord-Zevenburgen
aan Hongarije toegewezen.
Oude en nieuwe !BoekfiandeC 9i. de Vcies
Zeep op bon 115
AdikeCen-
58e JAARGANG No. 17547
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groot»
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdrad 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 31 Augustus 194D
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15. Groentjes zie rubriek.
September breekt aan en met de intrede van die
maand groeit plotseling sterk het besef, dat wij
nu de lange avonden krijgen. Zij zijn al aardig aan
het lengen maar dat woord September luidt de ge
dachte aan herfst en winter in. En aan de verduis
tering, die het uitgaan in ieder geval sterk beper
ken zal. Nog veel sterker dan in den laatsten tijd.
Zoolang de oorlog blijft voortduren zullen wij een
najaar beleven zooals wij nimmer gekend hebben.
En de ondervirdingen die velen van ons al eens op
een extra-dor keren avond hebben opgedaan, als zij
zelfs in hun eigen buurt moeite hadden den weg
naar huis te vinden hebben doen denken aan het
leven van onze voorouders. Die wisten met de lange
herfst- en winteravonden wel weg en beleefden er
ongetwijfeld op hun wijze veel genoegen aan. Na
tuurlijk kunnen wij dat ook. Meer huiselijkheid zal
er het gevolg van zijn. En meer aandacht voor be
zigheden en ook ontspanning in de intimiteit van
den huiselijken kring. Die zullen zich ontwikkelen
in tallooze vormen en verscheidenheden en naar
ieders aard. Ik zal het niet wagen ze te gaan op
sommen; de lijst zou zeker nog altijd onvolledig
blijven. Maar een paar onderwerpen dringen zich
op en die zijn allebei van waarde: lectuur en mu
ziek.
Ik geloof dat zij bij de lange avonden' sterk in
aandacht zullen winnen. Onlangs is hier ten aan
zien van de muziek al geopperd dat men niet alleen
„buurtconcerten" bij iemand thuis zou kunnen or-
ganiseeren maar dat ook de eigen muziekbeoefe
ning bij den toestand winnen zal. Daar schijnt geen
twijfel aan te kunnen bestaain. Hoeveel menschen.
zijn er wel, die vroeger piano of viool of een ander
instrument bespeeld hebben en dat op den duur,
onder den invloed van allerlei tijdroovende bezig
heden, geheel of grootendeels hebben opgegeven?
Er zullen er heel wat zijn die er nu vanzelf toe te-
rugkeeren. En onder de lesgevende musici moet
dan ook wel de hoop gaan groeien, na het verlies
van vele leerlingen, dat er een herstel zal intreden'
omdat het gevolg van die hervatting van oude mu
ziekbeoefening wel moet zijn, dat een aantal weer
wat les gaat nemen. Al is het alleen om de oude
mate van vaardigheid tenminste te heroveren.
De aandacht voor het Boek zal eveneens stijgen'.
Aangezien men er veel meer tijd voor krijgt zal
men ook aandachtiger gaan lezen. Daar was
in onze haastige eeuw steeds meer aan gaan ha
peren. Een scherpzinnig beoordeelaar heeft eens
gezegd dat de menschen verticaal inplaats van ho
rizontaal waren gaan lezen. Een ander heeft opge
merkt dat de meesten een boek in fragmenten la
zen hier en daar een hap er uiten dan liefst
niet eens bij het begin begonnen. Er was geen tijd
voor. Tenminste: men gunde er zich geen tijd voor,
men meende dat ook dit met groote haast gebeuren
moest. Het behoorde bij de vervlakking en bij de
oppervlakkigheid van den tijd. En hierin vindt men
tevens een verklaring van de hoog-opgedreven
productie van boeken en van het verschijnsel, zoo
vaak door uitgevers vastgesteld, dat heel weinig
nieuwe romans langer dan een' jaar in trek bleven.
Want er moest telkens weer wat anders zijn en een
boek van één jaar is in onzen tijd al oud. Zeker
krijgt men, als men iets van ouder datum leest, te
hooren: „Lees jij dat nog? Dat ben ik al haast
weer vergeten!"
Misschien krijgt nu ook het werkelijk oude boek
weer eenszijn kans. Ik bedoel de waardevolle
producten der litteratuur uit vroegere perioden. En
ik denk aan de groote klassieken, die in zooveel
boekenkasten staan zonder m jaren aangeroerd te
zijn. Zouden ook zij weer eens te voorschijn ge
haald worden? In vele gevallen, geloof ik, zal dat
gebeuren. Men zal zich ook titels gaan herinneren
van werken, die men zelf nooit gelezen heeft maar
waarvoor de belangstelling toch wel eens gewekt
is: door het lezen van citaten, door het zien van
een film die er uit .getrokken" was, door de her
denking van het leven en den arbeid van den be
roemden schrijver, die honderd of meer jaren ge
leden geboren of gestorven was. Ik heb altijd be
grepen dat die herdenkingen, waarop men zoo
makkelijk critiek kon uitoefenen, wel degelijk hun
nut hadden.
Niet alleen den lesgevenden musicus maar ook
den boekhandelaar en den uitgever valle door dit
betoog wat nieuwe moed ten deel. En allen die op
zien tegen die lange avonden, die bang zijn dat zij
veel uitgangetjes en in sommige gevallen veel
vergaderingen met een gevoel van leegheid zullen
missen, zou ik willen aanraden: denk eens aan het
Boek en aan de Muziek. Of aan beide. Gij hebt de
kans dat die avonden, als gij u op deze bronnen
van schoonheid en kennis toelegt, u groote winst
«n veel levensvreugde zullen brengen.
R. P.
RAAMSINGEL 16
TELEF. 11045.
zullen aanvangen.
Inschr. van Leerlingen
dagelijks.
VRAAGT U EENS ONS GRATIS PROS
PECTUS AAN
(Adv. Ingez. Med.)
AFSCHEID DR. J. WEENER.
We hebben reeds eerder gemeld, dat Dr. J.
Weener, nestor der Ned. Herv. predikanten te
Haarlem, tegen 1 October a.s. zijn emeritaat heeft
aangevraagd. Hij hoopt Zondag 29 September in
de Groote Kerk zijn afscheidspreek te houden.
't Is uit met de vacantiejool,
De schooljeugd gaat opnieuw naar school.
Een beetje meer of minder vlijtig,
Een beetje meer of minder spijtig,
Het jonge hart vol vrees of moed,
Maar met leergierigheid in 't bloed.
De boesemvrienden en vriendinnen.
Gaan dromsgewijs de deur weer binnen.
De leeraar die, naar u zult weten.
Niet als zoodanig is geheeten,
Omdat hij raar is in de leer,
Komt ook in 't krijt (of in 't geweer)
En gordt zich aan, in zijn pupillen,
Den wijsheidgeeuwhonger 6e stillen,
Tot het ontvankelijke brein
Opnieuw verzadigd lijkt te zijn.
De ouders zien him kroost weer gaan,
En moeter trekt het zich wat aan,
Dat al dat bruin weer op zal lichten,
Tot winterschoolsche bleekgezichten.
En vader denkt niet zonder spijt,
Weer aan zijn eigen jongenstijd,
Vergetend dat hij, oud van dagen,
Voor geen examen meer zou slagen.
Zeg ouders, als ik u mag vragen.
Laat niet de jeugd ook mededragen
Aan zorgen, die de uwe zijn.
Haar eigen zorg is al niet klein.
Gij moet het jong scholierenleven,
Nu meer dan ooit een steuntje geven.
Zoodat het kalm zich concentreert
Op wat de school en tijd het leert.
Gij leeraren en leeraressen,
Nooit werd er zooveel van uw lessen
En van uw tact en wijs beleid
Gevergd, als juist in dezen tijd.
Voelt, naast het recht tot eischen stellen
De plicht om ook de zorg te tellen,
Die ook de jeugd van nu vervult,
Toon dus begrip en veel geduld.
En gij scholieren, treedt weer binnen,
De ernst gaat nu opnieuw beginnen,
Na een vacantie vol jolijt
En zon (nou ja, van tijd tot tijd)
't Is nu weer uit met pretjes zoeken,
't Is nu weer: oogen in de boeken!
Soms leuk, maar vaak, dat weet ik, saai,
Nou, doe je best en hou je taai.
De INSCHRIJVING voor de lessen begint
1 SEPTEMBER A.S. Prospectus vanaf dien datum
verkrijgbaar.
NIEUWE GRACHT 98 - Privé-les dagelijks.
(Adv. Ingez. Med.)
te ruimen of te
Hebt U iets
vragen?
Een GROENTJE in HAARLEM S
DAGBLAD is er niet slechts goed
voor.
Het is er het best voor.
is het tijdstip voor inruil van
Uw oud toestel tegen een
gratis aansluiting op de
(Adv. Ingez. Med.)
Arbitrale
uitspraak der
spilmogendheden.
Het D.N.B. meldde Vrijdagavond uit Wee-
nen:
De tusschen de ministers van buitenlandsche
zaken der spilmogendheden aan den eenen
kant en de gevolmachtigde vertegenwoordigers
van Roemenië en Hongarije aan den anderen
kant gevoerde besprekingen, zijn vandaag om
3 uur in de Gouden Zaal van het Belvedère
paleis geëindigd met een arbitrale uitspraak
van de spilmogendheden.
Deze scheidsrechterlijke uitspraak werd ge
geven op verzoek van de Hongaarsche en de
Roemeensche regeering, nadat een succesvolle
bilaterale regeling tusschen de rechtstreeks be
trokkenen geen kansen bleek te hebben. Bij
deze uitspraak krijgt Hongarije een gebiedsuit
breiding van ongeveer 45.000 K.M.2, welke
Noord-Zevenburgen met inbegrip van Klau-
senburg en de drie Szekler Komitaten omvat.
In aansluiting op de scheidsrechterlijke uit
spraak zijn tusschen de ministers van buiten
landsche zaken der spil eenerzijds en den
Roemeenschen minister van buitenlandsche
zaken anderzijds nota's gewisseld, waarin
Duitschland en Italië de integriteit en onaan
tastbaarheid van het Roemeensche staatsgebied
waarborgen en waarin de Roemeensche regee
ring deze garantie aanneemt.
ONTRUIMING BINNEN
VEERTIEN DAGEN.
Nader meldde het D.N.B. uit Weenen:
Naar aanleiding van het verzoek der regeerin
gen van Roemenië en Hongarije aan de Duitsche
en Italiaansche regeeringen om de kwestie van het
gebied dat aan Hongarije zou worden afgestaan,
door scheidsrechterlijke uitspraak te regelen en
op grond van de door de regeeringen van Honga
rije en Roemenië afgelegde verklaringen, dat zij
een dergelijke uitspraak zonder meer als bindend
zouden erkennen, hebben de Duitsche en de Ita
liaansche minister van buitenlandsche zaken, Von
Ribbentrop en Graaf Ciano na nieuwe besprekin
gen met de Roemeensche en Hongaarsche ministers
van buitenlandsche zaken, Manoilescu en Graaf
Csaky, vandaag te Weenen, de volgende uitspraak
gedaan:
le. „Als definitieve grens tusschen Roemenië en
Hongarije wordt de op een bijgevoegde kaart aan-
geteekende grens vastgesteld. De nauwkeurige
plaatselijke afbakening wordt aan een Roemeensch-
Hongaarsche commissie overgelaten.
UW SCHOOLBOEKEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR
JACOBIJNESTRAAT no. 3
GED. OUDE GRACHT 27—27 A
(Adv. Ingez. Med.)
2e. Het volgens deze uitspraak aan Honga
rije komende Roemeensche gebied wordt bin
nen een termijn van veertien dagen door de
Roemeensche troepen ontruimd en in ordelij
ken toestand aan Hongarije overgedragen. De
étappes van ontruiming en bezetting en an
dere regelingen daarvoor moeten onmiddellijk
door een Roemeensch-Hongaarsche commissie
worden vastgesteld. De Roemeensche en Hon
gaarsche regeeringen hebben er zorg voor te
dragen, dat de ontruiming en bezetting zich in
volledige orde en rust voltrekken.
3e. Alle Roemeensche burgers, die thans in het
gebied, dat door Roemenië wordt afgestaan zijn
gevestigd verkrijgen zonder meer de Hongaarsche
nationaliteit. Zij hebben het recht binnen een ter
mijn van zes maanden de Roemeensche nationali
teit te verkiezen. De personen, die van dit recht
van optie gebruik maken, moeten het Hongaarsche
staatsgebied binnen een nieuwen termijn van een
jaar verlaten en worden door Roemenië overgeno
men. Zij kunnen hun roerende bezittingen vrijelijk
met zich meenemen.
Zij kunnen verder hun onroerende bezittingen
tot het tijdstip van hun vertrek liquideeren en de
opbrengst daarvan eveneens vrijelijk medenemen.
Indien de liquidatie niet gelukt, moeten zij door
Hongarije schadeloos worden gesteld. Hongarije zal
alle kwesties, die met de verhuizing der optanten
samenhangen, op grootmoedige en tegemoetkomen
de wijze behandelen.
4e. De Hongaren van oorsprong, die de Roe
meensche nationaliteit bezitten en in het gebied
wonen, dat in 1919 door Hongarije aan Roemenië
werd afgestaan, en dat thans aan Roemenië blijft,,
hebben het recht binnen een termijn van zes maanj
den de Hongaarsche nationaliteit te verkiezen. Voor
de personen, die van dit recht van optie gebruik
maken, gelden de onder 3e. vastgelegde beginselen.
5e. De Hongaarsche regeering verbindt zich
plechtig, de personen, die op grond van deze uit
spraak de Hongaarsche nationaliteit verkrijgen,
doch van Roemeenschen oorsprong zijn, in ieder
opzicht gelijk te stellen met de andere Hongaarsche
burgers. De Roemeensche regeering neemt plechtig
dezelfde verplichting op zich ten aanzien van de op
Roemeensch gebied blijvende Roemeensche bur
gers van Hongaarsche afkomst.
6e. De regeling van andere kwesties, voortvloeien
de uit de gebiedsoverdracht blijft overgelaten aan
rechtstreeksche onderhandelingen tusschen de
Hongaarsche en de Roemeensche regeering.
7e. Indien zich bij de tenuitvoerlegging van deze
uitspraak moeilijkheden voordoen of twijfel zou
rijzen, zullen de regeeringen van Roemenië en
Hongarije zich rechtstreeks met elkaar verstaan.
Indien zij daarbij ten aanzien van een kwestie niet
tot overeenstemming kunnen komen, zullen zij
haar voorleggen aan een definitieve beslissing door
de regeeringen van Duitschland en Italië."
(Men zie voorts de pagina buitenland).
Tijdens het demonteeren van een boog der spoorbrug over de Waal te Zaltbommel is het gevaarte omgeslagen en in de rivier gestort, waarbij
eenige personen om het leven kwamen en velen gewond werden. De plaats des onheils.
(Foto Pax Holland)
Aparte regeling voor
wasscherijen.
De secretaris-generaal, waarnemer.d hoofd
van het departement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart maakt het navolgende bekend,
Zooals reeds eerder in de pers werd gepubli
ceerd, wordt op 31 Augustus een aanvang ge
maakt met de distributie van zeep.
Gedurende het tijdvak van 31 Augustus tot
en met 24 September a.s. geeft de met „115"
genummerde bon van het algemeen distributle-
bonboekje recht op het koopen van 150 gram
toiletzeep (nieuwe samenstelling) of 120 gram
huishoudzeep, of 200 gram zachte zeep of 250
gram zeeppoeder of voor zoover voorradig
125 gram zeepvlokken of 250 gram zelfwer
kende waschmiddelen of 200 gram vloeibare
zeep.
Voor zoover de verpakking dit toelaat, kan de
verbruiker desgewenscht gedeelten van boven
staande hoeveelheden in combinatie op een bon
koopen. Men zal dus b.v. op een bon 60 gram huis
houdzeep plus 100 gram zachte zeep kunnen ver
krijgen.
Wasscherijen zullen voor de behandeling van de
gezinswasch gedurende bovengenoemd tijdvak de
met „115" genummerde bon van het algemeen dis
tributiebonboekje van hun clientele in ontvangst
kunnen nemen voor het koopen van waschpoeder,
en wel één bon per acht kilogram droog waschgoed.
De wasscherij zal per bori 600 gram waschpoeder
kunnen betrekken. De aandacht wordt er op geves
tigd, dat waschpoeder slechts verkocht wordt aan
wasscherijen; het product is niet in den detailhan
del verkrijgbaar.
De als extra-rantsoen door de distributie
diensten uit te reiken bonnen voor „één rant
soen toiletzeep" geven gedurende het tijdvak
van 31 Augustus 1940 tot en met 24 Januari
1941 elk recht op het koopen van één stuk
toiletzeep (oude samenstelling) van gemiddeld
gewicht.
Voorts zal gedurende het tijdvak van 31 Augus
tus tot en met 31 December a.s. de met „116" ge
nummerde bon, welke tegelijk met de textielkaart
is uitgereikt aan mannelijke personen boven 15
jaar, recht geven op het koopen van 50 gram scheer
zeep of voor zoover voorradig één tube
scheercrême dan. wel één pot scheerzeep.
ERGERLIJKE ROOFTOCHT OP
EEN BOOMGAARD.
Heemsteedsch politic-agent door
12 Haarlemmers mishandeld.
DADERS NA HEVIG VERZET GEARRESTEERD.
Den laatsten tijd wordt Heemstede onveilig ge
maakt door fruitdieven die het op de boomgaarden
gemunt hebben.
Vrijdagavond omstreeks half 10 was de Heem-
steedsche agent van politie De Greef in zijn vrijen
tijd in zijn tuintje bezig, dat gelegen is op de tuinen
tegenover de Kerklaan, toen twaalf jonge mannen
van circa 18 tot 23 jaar per rijwiel naderden, hun
rijwielen neersmeten, een draadafrastering forceer
den en den boomgaard van den heer Schröder
in gingen, om een oogenblik later de vruchtboomcn
te bestormen, om zich meester te maken van de
vruchten.
De agent van politie, in burger gekleed, kwam
direct toeloopen, en zich als politie-agent bekend
makend sommeerde hij de 12 dieven hun stroop
tocht te staken en zich over te geven. Maar zich
in de meerderheid wetend, n.m. 12 tegen 1, dachten
de dieven daar niet aan, vooral niet toen de revol
ver. die de politieman had getrokken, ketste, en dit
hun geen angst meer aanjoeg. Nu werd het voor
den agent een zaak om zich te verdedigen, daar
de vlegels een formeelen aanval op hem deden,
en hem trachtten te scheppen.
Nu kon hij zich slechts met den revolver als slag
wapen verdedigen, wat hem heel goed gelukte, zoo
dat verschillende der belhamels bloedende ver
wondingen aan het hoofd opliepen.
Het was voor den agent geen kleinigheid den
strijd vol te houden, temeer daar hij op hulp van
anderen op deze eenzame plaats niet behoefde te
rekenen.
Tenslotte namen eenigen der gewonden de vlucht,
zoodat de agent nu weer meester over het terrein
werd. Hij dreef zijn belagers m de richting van den
Heerenweg, waar hij tenslotte nog met steenen be
kogeld werd, waardoor hij verwondingen bekwam
aan handen en scheenbeen.
Het gelukte hem echter een der belhamels te over
meesteren en mee te nemen naar het politieburau.
Een langdurig verhoor had tot gevolg dat nog 11 der
dieven in den loop van den nacht, mede door mede
werking der Haarlemsche politie opgepikt konden
worden en achter slot en grendel konden geplaatst
worden. Nog 2 of 3. die de wacht hielden en vóór
den strijd gevlucht waren, worden nog door de po
litie gezocht. De heele bende die uit Haarlem kwam,
zal nu wel in plaats van een zachte peer, een zurtm
appel te verwerken krijgen.
HEDEN: 12 PAGINA'S.
R. P.: De lange avonden. pag. 1
Karei van Heusden: Jonge men
schen in 't jonge land. pag. 3
Dr. P. H. Schröder: Met brein en
browning. pag. 3
Plaat van de week pag. 3
J. S. Visser: Oud Santpoort, pag. 7
A. J. D.: Scabiosa. pag. 7
J. H. de Bois: Litteraire kantteeke-
ningen. pag. 8
Filmschouw. pag. 8
Ons knippatroon. pag. 7
Flitsen. pag. 3
J. J. L.: Proviand uit eigen tuin.
pag. 11
Laatste Berichten op pagina 2
