Haarlem's Dagblad
I
DANSLESSEN
STOOP'S BAD
VERDUISTERD
ActikeCen^
Carol II abdiceert.
Vogeltrek.
DANSschool „Schröder"
Bericht dat half Sept. de
De opheffing der
vrijmetselaarsloges.
Dans-Academie MARTIN
58e JAARGANG No. 17552
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groots
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 6 September 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Een bericht van het D.N.B. uit de Roemeensche
hoofdstad Boekarest meldt, dat Koning Carol II
van Roemenië in den afgeloopen nacht afstand van
den troon heeft gedaan ten gunste van zijn zoon,
den bijna negentienjarigen kroonprins Michael.
Vandaag zou de afgetreden monarch, die geduren
de verscheidene jaren vrijwel een onbeperkte
macht heeft uitgeoefend, reeds naar Zwitserland
vertrekken. Aldus is een einde gekomen aan het nu
juist tienjarige koningschap van deze opvallende
figuur in de Balkanpolitiek, wiens stormachtige
levensloop nu, op zijn 47ste jaar, schijnt te zullen
gaan luwen in de vergetelheid.
Er hebben zich groote veranderingen ten aanzien
van Roemenië voltrokken, dat bij de vredesonder
handelingen na den wereldoorlog zich zulke groote
grondgebieden zag toegewezen ondanks zijn ge
ringe militaire prestaties dat het bijna tweemaal
zoo groot werd, maar in den laatsten tijd vrijwel
tot zijn oorspronkelïjken omvang werd terugge
bracht. Dat is zonder strijd geschied. Roemenië
heeft eerst bewilligd in de Russische eischen die
afstand van de Dobroedsja en van Bessarabië gol
den en daarna, na een arbitrale uitspraak van
Duitschland en Italië die volgde op gevoerde on
derhandelingen met Hongarije, Zevenburgen weer
aan de Hongaren moeten afstaan. Zij zijn het juist
binnengerukt, voorafgegaan door 'den rijksbestuur
der Horthy, en er met geestdrift ontvangen. Hon
garije had bij het Verdrag van Trianon een enorm
verlies aan grondgebied geleden en het hun daar
gedane onrecht waren de Hongaren geenszins ver
geten. Het bleef een diepe grief die steeds levend
werd gehouden en een voortdurende spanning in
Oost-Europa veroorzaakte. Het is zeker dat die
spanning thans is weggenomen, nu zich bovendien
ingrijpende veranderingen in het Roemeensche be
wind hebben voorgedaan. Generaal Antonescu, de
nieuwe premier in een fascistisch-ingericht staats
bestel, werd verleden jaar wegens zijn betrekkin
gen tot de IJzeren Garde van Codreanu, welker
leiders waren gevangen genomen zij vonden den
dood, volgens het toenmalige communiqué, bij een
poging tot ontvluchting gevangen gezet. Dit alles
geschiedde onder het bewind van Carol II. Het is
dus wel duidelijk dat zijn positie onhoudbaar was
geworden sinds door den nieuwen regeeringsvorm
de koninklijke macht zeer 'beperkt moest worden,
een zijner tegenstanders aan het hoofd der regee
ring is gekomen en de IJzeren Garde ook weer op
den voorgrond is getreden.
Dé nieuwe premier Antonescu heeft gisteren eera
proclamatie tot het volk gericht waarin hij ver
klaart den staat en de natie te willen redden, een
beroep op allen doet en er aan herinnert dat de
ware vólken hun groote toekomst uit de nederlagen
opbouwen. Hij heeft volgens United Press in een
conferentie met Roemeensche journalisten mede
gedeeld dat hij zijn steun zal geven aan de As-
mogendheden en de uitspraak van Weenen respec
teeren. Hij heeft hun verzocht den Koning, den
troon en de vroegere politieke leiders op geenerlei
wijze aan te vallen maar wat den laatsten betreft
verklaard dat hij hen zou straffen. Dit voornemen
geldt dus kennelijk niet den thans afgetreden Ko
ning.
Carol II, oudste zoon van Ferdinand I en Ko
ningin Marie, verwekte in zijn jeugd als kroonprins
al hevige opschudding door zijn niet erkend hu
welijk met een officiersdochter, Zizi Lambrino, dat
later ontbonden werd. Zijn echt met prinses Helene
van Griekenland, waaruit kroonprins Michael ge
boren werd, was zeer ongelukkig en weldra leefde
hij ver van haar, jarenlang vertoevend in Parijs.
Hij was nog steeds kroonprins toen hij in 1926 door
zijn moeder en den liberalen premier Bratianu ge
dwongen werd, afstand te doen van zijn rechten
op den troon. Michael, toen zes jaar oud, werd tot
Koning uitgeroepen onder een regentschap. Maar in
Juni 1930, na Bratianu's dood, keerde Carol plot
seling terug en liet zich tot Koning kronen. Dit is
dus zijn tweede afstand van den troon en nu de
jonge Michael hem opvolgt wordt dat, merkwaar
digerwijze, diens tweede koningschap.
De indertijd gedane pogingen tot herstel van een
goede verstandhouding tusschen Carol II en zijn
gemalin, de Grieksche prinses Helene, mislukten
omdat een andere vrouw, Mme. Lupescu, dochter
van een Joodschen apotheker in Boekarest, hem ge
heel beïnvloedde. Zij bleek voor hem onmisbaar te
zijn en ondanks de actie die tegen haar terugkeer
en haar invloed gevoerd werd kwam zij kort na
zijn kroning toch weer naar Boekarest en bleef
daar sindsdien. Tot dusver is niet gemeld of zjj
hem in de verbanning „en excil" zal verge
zellen; wellicht zal dit nog wel bekerd worden.
Carol II wérd op 15 October 1893 op het kasteel
Sinaia, niet ver van Boekarest gelegen in een ro
mantische omgeving, een landgoed waar de Ko
ninklijke familie van Roemenië veel pleegt te ver
toeven, geboren.
R. P.
Brood
Geldigheidsperiode
van 11 tot 9
Bon 5.
ingekrompen
dagen.
Vrij als een vogel in de lucht,
Gaan weer de vogels op de vlucht
Naar zuidelijker streken,
Bij hen is warmte meer in trek,
Dan onze kou, en dat 's niet gek
Bekeken.
Wij zien het wel met weemoed aan,
Hoe zij weer op de wieken gaan,
Vereend in groote groepen;
Als door een stem, die hun beduidt:
Kom, het wordt koud, trek er weer uit,
Geroepen.
Zij trekken op dit jaarlijksch sein,
Op enkle soorten na, één lijn.
Gericht op 't verre Zuiden;
Dit heeft voor ons welhaast den zin,
Den zomer uit, den winter in
Te luiden.
P. GASUS.
RAAMSINGEL 16 TELEF. 11045.
zullen aanvangen.
Inschr. van Leerlingen
dagelijks.
VRAAGT U EENS ONS GRATIS PROS
PECTUS AAN
(Adv. Ingez. Med.)
Haarlem's Dagblad-Texfielkaarl.
Van de handige en nuttige Haarlem's Dagblad
Textielkaart zijn thans 11.000 exemplaren ver
kocht. Elfduizend. En toeft1 het zoo ver was, hebben
wij besloten nog één nieuwe oplage van duizend
exemplaren ter beschikking te stellen. Deze is thans
gereed en wanneer ook die duizend zijn verkocht,
zullen wij geen nieuwe oplaag meer op stapel zet
ten. Vandaar een opmerking aan het adres van
de huisvrouwen, die nog geen kaart haalden aan
ons hoofdkantoor Groote Houtstraat 93, of ons
bijkantoor Soendaplein 37. Het is weliswaar niet
meer zoo als in de eerste dagen toen er een paar
duizend per dag werden afgehaald, maar een paar
honderd dagelijks is het nog wel. Over enkele
dagen zullen dus ook deze duizend Haarlem's Dag-
blad-Textielkaarten wel verdwenen zijn. Wees
er daarom tijdig bij. De prijs is 2'/2 cent.
De bekeuringen.
Donderdag 103
Eiken dag publiceeren we de cijfers van de door
de Haarlemsche politie opgemaakte processen-ver-
baal wegens de verkeers- en verduisterings-voor-
schriften niet meer, omdat het zoo eentonig be
gint te worden. Maar Donderdag liep het weer de
spuigaten uit! Toen werden weer 103 personen
op den bon gezet, namelijk 15 wielrijders, die niet
rechts, 19 die zonder licht en 34, die met niet be
hoorlijk afgeschermde lantaarn reden; 19 gaven
er geen teeken, dat zij van richting wilden ver
anderen. Twee bestuurders van een auto en één
van een handwagen werden bekeurd omdat zij ook
niet voor een behoorlijk afgeschermde verlichting
hadden gezorgd. Twaalf personen kregen een be
keuring omdat er licht uit hun huizen straalde en
één omdat hij zijn auto onverlicht op den weg
had laten staan.
OVERVEEN
GEOPEND TOT 'SAVONDS 9 UUR
(Adv. Ingez. Med.)
Van bevoegde officieele zijde wordt het A. N. P.
medegedeeld dat Woensdag in geheel Nederland de
ontbinding der vrijmetselaarsloges is bevolen zulks
in het raam van de bevordering van het Neder-
landsche maatschappelijke en geestelijke leven.
's-GRAVENHAGE, 5 September. Het A.NJP.
meldt:
Nadat in de laatste jaren bij de voltrekking van
de staatkundige hervorming van een aantal Euro-
peesche landen de Vrijmetselaarsloges, als zijnde
organisatorische en grootendeels ook geestelijke
steunpunten van het wereldliberalisme en van de
geldheerschappij geliquideerd zijn, zijn in de af
geloopen weken verscheidene andere staten er toe
over gegaan de Vrijmetselaarsorganisaties in hun
landen te verbieden.
Dat dit besluit genomen is in landen, waarin
deze organisaties een buitengewone geestelijke en
politieke macht uitoefenden, is de beschouwing als
een verstrekkend politiek symptoom. Daartegen
over is het, zoo luidt het in een ons verstrekte
officieele mededeeling, teekenend voor de Neder-
landsche partijen en groepen, welke zich naar haar
zeggen tot een herordening geroepen voelen, dat
eenige groepen uitgezonderd nergens ook maar
een poging wordt gedaan, om de loges als een
product van de dwalingen van een voorbij tijdvak
te brandmferken en er definitief mee af te rekenen.
(Het bovenstaande werd reeds in een deel der
oplaag van ons vorig nummer opgenomen. Thans
volgt de rest van deze beschouwing):
Het is de vrijmetselarij geweest "Uit welker mi
lieu eenmaal de leuzen van de Fransche revolutie
van 1789 zijn opgekomen. Zij zelf was in haar la
ter tot ontwikkeling gebrachte organisatie het po
litieke zij het onofficieele machtsmiddel van
die cosmopolitische liberale kringen, die in poli
tieke en economische samenwerking het aanschijn
van de parlementen van vele staten hun stempel
opdrukten. Het is teekenend voor den toestand der
laatste decenniën, dat het aan geen andere politieke
macht gelukt is, de vrijmetselarij uit den zadel te
werpen.
Alle aanvallen van de zijde der kerken tegen de
loges leidden niet tot resultaat en eerst aan de na-
tionaal-socialistische en fascistische revoluties bleef
het voorbehouden, de organisatorische en grooten
deels geestelijke steunpunten van het wereldlibe
ralisme en van de geldheerschappij te overwinnen.
Wanneer thans andere staten dit voorbeeld gaan
volgen of onder invloed van Duitschland den nieu
wen koers vinden, dan is dit het resultaat van de
nationaal-socialistische en fascistische omwente
ling. Beslissend voor de toekomstige ontwikkeling
is daarbij, of de onderwerping van een geesteswe
reld en van een politieke organisatie ontspruit aan
een vooruitstrevenden gedachtengang, of dat zij
slechts is te beschouwen als te danken aan het
feit, dat oude politieke krachten, die op zichzelven
tot een overwinning op de loges niet in staat wa
ren, nu een gunstig oogenblik hebben gevonden
om met hun tegenstander af te rekenen, met geen.
ander doel dan verouderde instellingen opnieuw
aan de macht te brengen.
Bij al haar afwijzing van geest en methoden der
vrijmetselarij denkt het nationaal-socialisme te zeer
.in historischen zin, om niet in het feit, dat de vrij
metselarij 150 jaar lang Europa in toenemende mate
heeft beheerscht, meer te zien dan slechts een toe
val of het uitsluitend resultaat van duistere sa
menzweringen.
Wij zien thans in de gedachten en de daaruit ont
sproten daden van de Fransche revolutie een
revolutionnaire breuk met de middeleeuwen, waar
mede echter gepaard ging de onbekwaamheid om
in de plaats van de oude bindingen nieuwe in het
leven te roepen. Het valt echter niet te betwisten
dat het tijdvak van het absolutisme inwendig ver
molmd en corrupt was geworden, en dat de krachten,
Aanvang spreekuur seizoen 1940/41 16 SEPTEMBER
SCHAGCHELSTRAAT 29 TE HAARLEM
(Adv. Ingez. Med.)
Van 9 September tot en met 15 September a.s.
geven de met „5" genummerde bonnen van het
broodbonboekje tezamen recht op het koopen van
2500 gram roggebrood of 2000 gram ander brood.1
Elk der bonnen geeft derhalve recht op het koopen
van 125 gram roggebrood of 100 gram ander brood.
De bonnen, welke de consumenten 15 September
nog niet gebruikt hebben, zullen niet zooals tot
dusverre het geval was nog vier dagen geldig
zijn, doch slechts twee dagen, en wel tot en met
Dinsdag 17 September a.s. De detaillisten kunnen
deze bonnen vervolgens nog tot en met Donderdag
19 September a.s. ter inwisseling tegen toewijzingen
Inleveren bij de plaatselijke distributiediensten.
Nederlandsche Smalfilm Centrale is te Heemstede begonnen met de eerste
opnamen voor de nieuwe film „Zeven jongens en een oude schuit", naar het
gelijknamige boek van den bekenden schrijver A. C. de Vletter.
(Foto Pax Holland)
Zondagavond DANSEN in „De Leeuwerik"
HAARL. AMUS. VER.
Op veler verzoek Nederlands beste croonduo
THE HOT RASCALS.
(Adv. Ingez. Med.)
die dit tijdvak droegen, onbekwaam waren gebleken
uit zichzelve tot een zuiverende evolutie te geraken.
Door de geschiedenis, d. w. z. door het verloop
'van het spel der krachten, is een ondubbelzinnig
oordeel geveld over het ten val gekomen Fransche
systeem van de achttiende eeuw. Daarom moet het
als bedenkelijk worden beschouwd, wanneer thans
krachten, die tot nu toe zichzelve onmachtig waren,
trachten in de plaats van overleefde vormen welis
waar een nieuwe gedaante, doch naar den inhoud
het oude regime te stellen.
Het nationaal-socialisme nu streeft er naar met
voorbijstreven van de ongebondenheid van het libe
ralisme een nieuwe staatkundige en sociale ge-
dachtenwereld op te bouwen. Het stelt in de plaats
van de niet meer houdbare bindingen van het
verleden een vaste sociale orde, en daarom draagt
de overwinning op de vrijmetselarij een zeker
vooruitstrevend karakter.
Natuurlijk zal ook de ontwikkeling hier in Ne
derland na dezen maatrfegel met opmerkzaamheid
worden gevolgd. Hoe ook de resultaten van dit
verbod mogen zijn, die vorm van de vrijmetselaars
loges is, nu zoovelen. een blik hebben kunnen slaan
in de loges zelf en in heel de valsche romantiek van
haar instellingen, van alle illusies ontdaan. In ieder
geval kan men zeggen, dat het z.g. mysterie, dat
vele kleinburgerlijke naturen heeft aangetrokken en
anderen op zijn minst geïnteresseerd heeft, thans
niet meer bestaat. Wel heeft zich eens in deze loges
de politieke macht geconcentreerd, van hier uit
zijn de groote transacties van de wereldpolitiek en
van de wereldeconomie gesloten. De materieele
symboliseering echter van 'n vroeger dweepzuchtige
idee was dermate primitief en armelijk aan vormen,
dat ook dit feit slechts een uiting is van heel de
innerlijke leegheid, welke in de steeds verder ver
vlakkende geesteswereld van de vrijmetselarij naar
voren komt.
Onder de slagen van de nieuwe revolutie storten
thans de steunpilaren van de liberale wanorde
overal ineen, hetzij het gaat over de wereldbeschou
wing der vrijmetselarij, hetzij over haar complotten
of over de door haar nagestreefde, slechts door goud
gedekte wereldvaluta en de heerschappij der geld-
trusts.
De thans nog steeds smeulende verlangens om
de leuzen van de Fransche revolutie, van een we
reldstatenbond of van een volkenbond weder in
oude glorie te herstellen, laat de natuurlijke revo
lutie van den nieuwe» tijd zegepralend achter zich.
De verkeersveiligheid tijdens de
duisternis.
Te Haarlem worden vele witte hekken
geplaatst.
De beveiliging van hen, die zich nog op straat
moeten bevinden gedurende den tijd van ver
duistering, tegen gevaren van struikelen, botsen of
te water loopen, baart velen zorg. Begrijpelija ove
rigens, want op den een of anderen dag zal voor
ieder wel eens het oogenblik komen, dat hij zich
ondanks de duisternis buiten de deur moet wagen.
En buiten de deur loeren de gevaren: een lan
taarnpaal, een bord, een boom, een stoeprand op
een plaats waar men deze niet verwacht, het water.
Op dat alles moet de voetganger en de fietser be
dacht zijn. Het licht van de fietslantaarn moet
voor den fietser voldoende zijn om den weg te vin
den; de voetganger zal het zonder een hulpmiddel
want gebruik van zaklantaarns is, zooals men
weet, voor voetgangers ongeoorloofd, moeten doen.
Al de zich op dit gebied voordoende kwesties
kent de overheid en zij zoekt naar een oplossing
voor de vele moeilijkheden. Het grootste gevaar
levert thans nog het water op. In de duisternis is
het soms heel moeilijk zich te oriënteeren of men
aan den waterkant is terecht gekomen of niet en
daarom heeft men deze zaak het eerst ter hand
genomen. Met den meest mogelijken spoed zal men
te Haarlem op ongeveer 50 plaatsen waar kans
bestaat dat men te water raakt, witte hekken
plaatsen, -opdat de nachtelijke of avondlijke voet.
ganger of fietser voor een ongeval wordt behoed.
Dat zal reeds een aanzienlijke verbetering be-
teekenen.
Er rijn echter nog vele andere kwesties. De
moeilijkheid is thans evenwel nog, dat men niet
goed weet.hoe deze opgelost moeten worden. Er
zijn wel vele ideeën, doch alvorens aan den arbeid
te gaan wil men eenige zekerheid hebben, dat de
gekozen methode goed is. Daarom zullen proeven
worden genomen met het witmaken van enkele
stoepranden, om in de practijk na te gaan wat de
beste oplossing is. Dan zijn er nog de lantaarn
palen, de boomen, de'borden enz., o zoovele obsta
kels op den weg van hem die zich in 't donker
op straat begeeft. Gezocht wordt naar mogelijk
heden, om pijnlijke botsingen te voorkomen, de
Haarlemsche overheid is druk met dit zoeken
bezig. Dat zij mag slagen wenscht stellig ieder haar
toe, die reeds nu in de duisternis den weg naar
huis heeft moeten zoeken.
Engelsch convooi aangevallen
Vijf koopvaardijschepen
tot zinken gebracht.
Het opperbevel der Duitsche weermacht deelt
mede:
In den nacht an 4 op 5 September heeft
een flottielje motor-torpedobooten voor de
Britsche oostkust een Britsch convooi aange
vallen. Vijf bewapende volgeladen vijandelijke
koopvaardijschepen met een totalen inhoud
van 39.000 b.r.t., waaronder een tankschip van
12.000 b.r.t. werden door torpedo's tot zinken
gebracht. Een ander schip werd zwaar be
schadigd. Het geheele convooi werd volkomen
uiteengejaagd. Een der motortorpedobooten
slaagde erin een torpedojager van de „Imogen"-
klasse, die het convooi beschermde, door een
torpedo tot zinken te brengen. (D.N.B.)
Koning Carol doet afstand
van den troon.
Reeds vandaag naar Zwitserland
vertrokken.
Koning Carol II.
BOEKAREST 6 September (D. N. B.) Ko
ning Karol II van Roemenië, heeft in den
afgeloopen naeht ten gunste van zijn zoon,
kroonprins Michael, die in October 19 jaar oud
wordt, afstand gedaan van de troon.
Naar verluidt, zal de koning nog in den loop
ran vandaag naar Zwitserland vertrekken. Een
officieel bericht over dezen troonsafstand is
nog niet gepubliceerd.
Kroonprins Michael.
ANTONESCOE „STAATSLEIDER*
VAN ROEMENIë.
In een officieele publicatie, die gisteravond aan
de pers werd verstrekt, werd minister-president
generaal Antonescoe voor de eerste maal als „staats
leider" (conducatorul statulul) betiteld. Het semi-
officieele blad „Romania" had reeds voordien den
nieuwen minister-president met deze titel begroet»
De brandkraan van dc historische Vleeschhal
te Haarlem, waaraan zes slangen gekoppeld
kunnen worden ter beveiliging der omliggende
gebouwen.
(Foto Pax Holland.)
(Voor het verslag der gisteren te Haarlem
gehouden demonstraties zie men pag. 4.)
HEDEN: 10 PAGINA'S.
R. P.: Carol II abdiceert. pag. 1
J. H, de Bois: Vrije Haarlemsche
Schilderschool. pag. 8 g
K. de Jong: Haarlemsche Orkest- g
Vereeniging. pag. 6 M
H. D. Vertelling: „Dank u, mijnheer"
door Cor Bandt Szn. pag. 6
Flitsen. pag. 3 jj
Kinderrubriek. pag. 8 H
1 Laatste Berichten op pagina 7 1
\iMuuBaongmmn i p i—nuienmmJr
