De geboorte van onze toeverlaat
Een hondenleven
UwRadio defect?
PREDIKBEURTEN
Litteraire Kantteekeningen.
ZATERDAG 28 SEPTEMBER* 1940
HA" ARE EM'S DAGBEAD"
f
a Dêmm c r*Dm s". 11 ttt
■Hl
lilliliiillllll
Een film over den
uitvinder Peter Henlein
Zoo ooit eenige tijd recht heeft gehad op
den naam „De eeuw der uitvindingen" dan
tooh zeker wel de tijd, waarin wij thans le
ven Geen dag bijna slaan wij' de krant open of
een nieuwe uitvinding is gedaan! Dat onze da
mes zijden kousen dragen, die gemaakt zijn uit
het hout der bosschen, waarin wij onze vacan-
tie hebben doorgebracht 'daaraan zijn we
reeds lang gewend. Een „wollen" deken uit
gespoten glas is iets, waar we nog eenigszins
vreemd tegenover staan. En nu komt daar de
mededeeling van de uitvinding der fabricatie
van heerencostuums uit de stengels van de
aardappelplant.
In de toekomst zullen we ook daaraan wennen,
maar wat nu reeds duidelijk voor ons is dat is
de kunde, energie en speurzin, die aan dergelijke
resultaten voorafgingen.
De verhaaltjes, die ons soms verteld werden en
die ons wilden doen gelooven, dat uitvindingen als
bij toeval gedaan zouden zijn deze verhaaltjes
zijn op enkele uitzonderingen na even romantisch
als onjuist. De uitvinders en ontdekkers waren en
zijn geen droomers, aan wie in één of ander vi
sioen het nieuwe, het groote onbekende geopen
baard werd. Het waren geen dichters, maar man
nen van de daad, die met beide beenen in de wer
kelijkheid stonden enmachtig voortgestuwd
door den stroom van den tijd met scherp inzicht
in de behoeften van dien tijd, trachtten deze be
hoeften te bevredigen.
Het is dan ook niet toevallig en niet a priori op
oneerlijke concurrentie of op verkeerd begrip steu
nende nationale trots terug te voeren, als eenzelf
de uitvinding vrijwel tegelijkertijd in verschillen
de landen heet gedaan te zijn. Maar het is zeer
wel te begrijpen, dat meer uitvinders in denzelfden
tijd naar een oplossing voor dezelfde moeilijkheden
zochten. Een bekend voorbeeld hiervan vormt de
uitvinding van de boekdrukkunst, die zoowel aan
den Nederlander Laurens Janszoon Koster als aan
Gutenberg in Duitsohland wordt toegeschreven.
Een aardig voorbeeld uit onzen tijd is de ontdek
king van de pestbacil in 1894, gelijktijdig door den.
Japanner Kitadato en den Franschman Gersin.
Ook de typhus-bacil werd in 1880 gelijktijdig ont
dekt door Eberth en Robert Koch.
Al deze dingen zijn zoo goed te begrijpen,.als we
maar in het oog houden, dat uitvinden en ontdek
ken is het bewust zoeken van een uitweg uit een be
staande moeilijkheid.
.Dit wordt prachtig gedemonstreerd in een door
Tobis binnenkort in, Nederland uit te brengen film
„Das Unsterbliche Herz", waarin Heinrich George
de figuur weergeeft van Peter Henlein,, den uitvin
der van het kompas, en het uurwerk met veer. Een
door ingezetenen, der stad Niirnberg geleide expe
ditie verongelukt voor de westkust van Afrika. De
grondoorzaak hiervan was, dat de scheepsklok
(m§t slinger) door de weersomstandigheden niet
bruikbaar was. Een nieuwe expeditie zal worden
uitgerust, doch niet eerder dan dat een oplossing
voor de oorzaak van deze mislukking zal gevonden
zijn. En Peter Henlein, als hartstochtelijk strijder
voor den roem van zijn stad, tijgt aan het werk
en slaagt: het uurwerk met veer wordt geboren!
Door de eeuwen heen hebben geslachten van ge
niale en dóórzettende werkers aan de volmaking
Cinema
Een ware geschiedenis:
„De 3 Codona's".
De kwaliteiten van de film „3 Cordona's" heb
ben wij reeds besproken, en wij zouden naar die
bespreking willen verwijzen, waarin geconclu
deerd wordt dat deze film zeer de moeite waard
is. Het feit, dat de film thans in Haarlem ver
toond wordt, is ons aanleiding om u te wijzen op
een zeer curieuze kant van dit cinematografische
geval.
Ongetwijfeld herinneren velen zich nog de in
middels klassiek geworden Emil Jannings-film
„Variété", waarin als zijn tegenspeelster Lya de
Putti optrad. In deze film, die het leven van
trapeze-werkers tot onderwerp had, kwamen ver
schillende scènes voor waarin salto's gedaan
werden. Het is duidelijk dat deze niet verricht
werden door de hoofdrolvertolkers, maar door
daarvoor speciaal geëngageerde variété-artisten,
n.l. de 3 Codona's.
De Sodonda's ston
den in dien tijd op het
toppunt van hun roem
met hui wereldver
maarde „driedubbele
Salto", doch kort na hun optreden in bovenge
noemde film, kwam hieraan op dramatische wijze
een einde: Alfredo, de springer, stort neer en bles.
seert zich dermate, dat een weder-optreden niet
mogelijk is! Waardoor hun geheele nummer ge
doemd is van de programma's der variété-theaters
te verdwijnen.
Het is het leven dezer 3 Codona's, vol dramati
sche spanningen, dat het onderwerp vormt van de
door TOBIS in Nederland uitgebrachte film. De
hoofd-gebeurtenissen uit de film zijn historisch.
Slechts de volgorde is hier en daar gewijzigd, in
zooverre dit noodig was ter verkrijging van
noodige climax in de dramatische ontwikkeling dei-
gebeurtenissen. Wij zien hun fantastisch snelle
opkomst, hun triumf met de driedubbele salto, de
liefde van Alfredo Codona voor zijn beroemde
collega Lilian Leitzel, om aan 't einde der film
die verschrikkelijke oogenblikken mede te beleven
waarin Alfredo jaren na Lilian's doodelijken val
en zijn huwelijk met z'n partnerin Vera Bruce
haar en zichzelf doodt.
Deze laatste tragedie verkrijgt een speciaal
aspect, gezien in het licht van hun optreden in de
bovengenoemde Emil Jannings-film. We zien in
„De 3 Codona's" een scène in de kleedkamer, kort
vóór de opnamen voor „Variété". De artisten spre
ken over de te verfilmen handelingen, en Alfredo
Codona uit z'n twijfel aan de mogelijkheid van een
zoo bloedig conflict in een artisten-groep, zooals
deze voorkwam in het scenario van de film
„Variété" weinig vc - >edende, dat het einde
van zijn leven wonderlijk veel overeenkomst zou
vertoonen met de rol welke hij binnen eenige mi
nuten voor de camera zou spelen.
er van gearbeid. Met behoud van het principe werd
de vorm gereduceerd van de grootte van een ei tot
het kleine instrumentje, dat wij heden ten dage
achteloos aan den pols dragen. Hun namen zijn
deels onbekend en overigens vergeten. Maar zij
lieten ons na de vruchten van hun rusteloozen ar
beid, de condensatie van hun vernuft, de resultaten
van him hartstochtelijk zoeken naar verbetering,
vooruitgang en ontwikkeling. Hun streven opende
den weg naar de mogelijkheden van onzen tijd!
Dat de film ons dit duidelijk voor oogen stelt,
is inderdaad een prestatie, haar hooge cultureele
roeping waardig.
Naar een voor de film bewerkte novelle
van Marie von Ebner-Eschenbach vervaar
digde Karl Köstlin „Krambambuli, de ge
schiedenis van een hond".
Het is maar een treurig hondenbestaan, dat
van den vier-voeter Krambambuli, die zich
in z'n onnoozelheid te veel met de menschen
en hun conflicten inlaat en dit met z'n leven
moet boeten.
Bij het zien van deze film valt op, met welk
een fijn gevoel de regisseur dit onderwerp
behandelde, zonder al te zeer in het „senti-
menteele" te vervallen, ten volle bijgestaan
door in ,de eerste plaats Krambambuli, een
prachtige ruigharige jachthond, die zijn rol
uiteraard met groote natuurlijkheid vervult;
in de tweede plaats door Krambambuli's
„mènschelijke" tegenspelers.
Rembrandt
De film persifleert.
De film „Mijn zoon, de minister", stamt uit
den tijd, dat nog geen oorlogsgeweld in Europa
heerschte. Zij is het resultaat van Duitsch-Fran-
sohe samenwerking op filmgebied, waaraan juist
voor den oorlog gearbeid werd. Het gegeven van
de film is ontleend aan het tooneelstuk van den
Franschen schrijver Birabeau, en één der hoofd
rollen wordt gespeeld door de vooraanstaande
Fransche actrice Frangoise Rosay. De andere
rollen worden gespeeld
door Hans Moser, Heli
Finkenzeller en Hans
Brausewetter.
De film wordt hier
gebruikt om te persifleeren, het democratische
stelsel wordt bespot. Het accent van de persi
flage ligt in de geestige dialoog, hetgeen den
oorsprong van deze film: het tooneel, verraadt.
Hans Moser maakt een amusante karikatuur van
des ministers kamerbewaarder, die den vader
des ministers blijkt te zijn. en die bovendien later
zelf minister wordt. Kostelijk is zijn ontmoeting
met zijn vroegere vrouw (dus de moeder van den
minister) en daarna het autoritje met haar door
de stad. Moser bezit een onvergelijkelijke mimiek,
en hoe meer hij als het ware „in een stil hoekje
speelt" te beter hij op dreef is. Wanneer de aan
dacht meer opzettelijk op hem gericht is en hij
als het ware „de scene moet vullen" bezit hij niet
zijn beste momenten. Zoo is hij als kamerbe
waarder veel amusanter dan later als minister.
Frangoise Rosay voelt zich in dit Duitsc-he mi
lieu zeer goed thuis. Zij spreekt accentloos
Duitsch, en haar acteeren valt geen oogenblik
uit den toon, integendeel, is zelfs zeer goed op
de omgeving afgestemd.
Hans Brausewetter en Heli Finkenzeller vor-
Bel op 14609
RADIO-MOORS N.V.
KRUISSTRAAT 38
VAN OUDS BEKEND
(Adv. lngez. Med.)
CAFÉ-RESTAURANT „TAVENU"
KRUISWEG 57 VERGUNNING,
lederen MIDDAG en AVOND JACK FUNNY'S
ATTRACTIE ENSEMBLE.
(Adv. lngez. Med.)
men het jeugdige ministerieele paar, hij hope
loos onder den duim van zijn moeder, zij met
echt vrouwelijk gevoel ingaand tegen alle logica
en etiquette. De film is in haar geheel zeer amu
sant, hoewel we haar vooral als f i 1 m geen
uitzonderlijke plaats zouden willen toekennen.
In het voorprogram zien we uitgebreid nieuws
en een zeer interessante cultuurfilm.
Nogmaals„Zoölogica".
In Luxor Theater wordt nogmaals de lachschlager
van Heinz Rühmann „Zoölogica" vertoond. De film
wijn behoeft geen krans!
In Haarlem heeft Heinz
Rühmann in deze
film reeds zulke triom
fen gevierd dat het een
ieder bekend 'zal zijn dat wanneer men eens gul
lachen wil „Zoölogica" daarvoor het recept is.
Luxor
Frans Hals
Jacques Feyder regisseerde:
„Circusreizigers".
In „Circusreizigers" krijgen we een zeer levendig
beeld van het zoo bewogen en bedrijvige circus
leven. Het reizen en trekken bij nacht en ontij, het
opzetten van de tent, de repetities 's morgens, de
voorstelling 's avonds en daar tusschen door het
privé leven van de circusmenschen zelf. De hoofd
rollen zijn in handen van Francoise Rosay en Hans
Albers, die beiden in deze rollen het beste geven,
wat ze te geven hebben. Frangoise Rosay als de
deirentemster teekent deze figuur ten voeten uit.
Letterlijk en figuurlijk staat zij op pooten, deze'
krachtfiguur. Zóó moet een vrouw zijn, die tijgers
aan haar wil onderwerpt,
zóó een moeder die voor
haar zoon opkomt en
zóó een echtgenoote, die
na zestien jaar weer
haar man ontmoet. Dat zelfbewuste krachtige ka
rakter met de heel lieve zachte teere plekjes vindt
een ideale vertolkster in Frangoise Rosay. Zij toont
zich hier een artiste van groot gehalte. Hans Albers
is in deze film ook volkomen in zijn element. Een
rol, geknipt voor hem. Zijn sterke wilskrachtige
kop geeft volkomen zijn karakter weer. Hij is de
man, die leiding geeft, die doorzicht heeft en de
menschen weet te bespelen en als het noodig is,
kan hij zich ook opofferen. Het is een film die onze
volle aandacht heeft en onsh in zijn vlot tempo mee
voert, geboeid als we zijn door het interessante
leven, dat zich voor ons afspeelt, door het uitstekend
spel van de verschillende artisten, door het beproef
de gegeven. Een film, die we om al deze eigen
schappen gaarne aanbevelen.
Hans Albers in een
3dubbele rol.
De nieuwe Hans Albers-film der Tobis
„Trenck de Pandoer" is op de Biennale te
Venetië vertoond. Deze 'grootsch opgezette
productie, waarin Hans Albers in het hem
eigen stormachtige tempo van het eene avon
tuur in het andere stort ,laat den toeschouwer
nauwelijks tijd om op adem te komen.
Aan het hoofd van z'n Pandoeren-regiment
trekt hij door het Europa uit den tijd van
Maria Theresia, Keizerin van Oostenrijk, strij
dend voor z'n vorstin en tegen Frankrijk,
komt een samenzwering op het spoor, ontmas
kert de verraders en behoedt een prinses voor
een ongelukkig huwelijk. Bij dit laatste spelen
begrijpelijkerwijze zeer menschelijke en ego
ïstische gevoelens een belangrijke rol!
Binnenkort zal deze film in Nederland in
première vertoond worden.
Hans Albers levert in deze film een record-
prestatie. Hij overtreft allen, die er prat op
gaan dubbelrollen te spelen, en komt met een
driedubbele rol! Hij speelt namelijk de rollen
van Trenck, zijn vader en zijn broer!
Opgaven van Predikbeurten, die
Vrijdagmiddag 6 uur niet in ons
bezit zijn, kunnen niet meer worden
opgenomen.
ZONDAG 29 SEPTEMBER
HAARLEM
N. H. KERK. Collecte voor het Godsdienstonderwijs
op de openbare scholen in alle diensten, behalve in
de Kinderkerk.
GROOTE KERK, Gr. Markt. 10: Ds. Foeken. 5: Ds.
Weener, Afscheidsprediking. NIEUWE KERK, Nw.
Kerksplein. 10.30: Ds. Beker. OOSTERKERK. Zo-
merkade. 10: Ds. van Elden. NOORDERKERK, Vel-
serstraat. 10.30: Ds. W. C. Posthumus Meyes, te
Hoogland. BAKENESSERKERK, Vrouwesteeg.
9.45. Ds. Emmen, Kinderkerk. Collecte voor de Res
tauratie.
ALLE-DAG-KERK in het Koor der Gr. Kerk, ing.
Klokhuisplein. Godsdienstoefening eiken werkdag
beh. Zaterdags, des nam. v. 3-3.30 u. Voorg. Pred.
van alle Prot. kerken van Haarl. en omgeving.
Maandag 30 Sept. 3-4: Wijdingsdienst.
STADSEVANG., L. Heerenstr. 6. 10.: J. F. Snoeks.
12: Kinderbond Hosanna. 6: Gemeenschap samen
komst. Met medew. zangk. Eben Haëzer.
Dinsdag 2: Dameskrans „Bid en Werk". 7.30: Zang-
rep. Eben Haëzer (Heerenstr. 6)
Woensdag 7.30: Samenkomst. J. F. Snoeks.
Vrijdag 7.30: Bijbellezen en Bidstond.
EVANG. SAMENKOMSTEN, Zuiderstraat 15. 10
Ed. W. Pera, den Haag, 5.30: Dezelfde. Evangeli
satiesamenkomst.
Dinsdag 7: Bijbelbespreking en Bidstond.
OPWEKKINGSSAMENKOMST. Zuiderstraat 15.
Donderdag 7: J. Sevensma, Evangelist te A'dam.
CHRISTIAN SCIENCE SOC., Jansstr. 74. 10: In de
Ned. taal. 11.15: In de Eng. taal. Den lsten en 3den
Woensdag van iedere maand 7.30 in de Ned. taal
Getuigenisavond
DEUTSCHE EVANG. GEMEINDE. Parklaan 34
Gottesdienst um 10.30 Uhr. Pfarrer Illing.
D. JUGENDBUND F. E. C., Bloemhofstraat 35rot
Sonntag Nachm. 3.30 Uhr: Jugendbundstunde.
Sonntag Abd. 8.30 Uhr: Zusammenkunft Mitt-
woch Abd. 8.30 Uhr: Heimabend Freitag Abd.
8.30 Uhr: Bibelstunde.
EV. LUTH. GEM. 10.30: Ds. W. Spliethoff.
VER. DOOPSGEZ. GEM. 10.30: Ds. J. G. Frerichs
10.30 (ingang Frankestraat)Mej. C. A. Schepers,
Overveen. Jeugdkerk.
VRIJZ. HERV., Jacobstraat 6. 10.30: Dr. W. Banning
REM. GER. GEM.f Wilhelminastraat. 10.30: Dr. W.
R. M. Noordhoff.
12: Kinderdienst.
Maandag 7.15: Zangkoor i. h. Rem.strantenhuis.
Woensdag 6.30: Bijbelbespreking i. h. Rem.huis.
Donderdag 24: Handwerkkring in 't Rem.huis
GER. KERK. Collecte Emer. pred., wed. en weezen.
KLOPPER SINGELKERK. 10: Ds. L. Hoorweg. 5
Ds. J. W. Siertsema. Zondag 10. WILHELMINA-
KERK. 10: Ds. C. Veenhof. 5: Ds. A. M. Boeijinga
Zondag 10 ZUID-OOSTERKERK. 10: Ds. A. M.
Boeijinga. 5: Ds. L. Hoorweg. Zondag 11.
GER. GEM., Lange Molenstr. 22. Zaterdag 7: Lees-
dienst. Zondag 10 en 5Leesdienst.
GER. KERK in H. V. Begijnhof 6. 10 en 5: Ds
G. W. van Deth.
10: Kinderdienst in de voorzaal
CHR. GER. KERK, Raaks. 10 en 5.30: Ds. Laman
BAPTISTEN-GEMEENTE, Bakenessergracht 65. 10
Ds. L. de Haan. 5: Dezelfde, dienst van Gemeente
en jongelieden.
Dinsdag 7.30: Ds. L. de Haan, Bijbell. en Bidstond.
LEGER DES HEILS, Schagchelstraat 26. 7.30: Bid
stond. 10: Heiligingsdienst. 3.30: Openl. Botermarkt
7: Verl.sajnenk. Leiders Maj. en Mevr. Kamp.
9, 12.30 en 5: Jeugdsamenkomst.
Maandag 2.15: Gezinsbond.
Dinsd. 2.45: Moederkrans. 7: Soldatensamenkomst
Donderdag 6: Liefdebond. 7: Heiligingsdienst,
Zaterdag 7: Straatzang Oude Gracht.
PINKSTERGEM., N. Kruisstr. 14. 10 en 6: Open
bare samenkomst.
10: Zondagsschool.
Maandag 8: Zangles. Dinsdag 8: Bidst. en Bijbelbe
spreking. Woensdag 2.30: Breiclubje. 7.30: Zen-
dingskrans. Donderd. 5.30: Kinderlo-ans. 8: Zus-
terkrans. Vrijdag 7.30: Bijbelklas.
Zaterdag 8: Openluchtsamenkorast Nassaulaan.
Met medewerking van Zangkoor.
GEM. GODS, Frans Halsstraat 4. 10: F. Jeeninga,
4.30: F. Jeeninga, Willebrordstraat, IJm.-Oost.
Donderdag 7.30: Bidstond en Bijbelbespreking,
Wijde Geldeloozepad 14.
GEM. DES HEEREN, Wolstr. 7. 10 en 6: Dienst.
KERK V. J. CHR. v. d. H. DER LAATSTE DAGEN
Jansstr. 85. 10.30 en 5: Vergadering.
VERG. v. GELOOVIGEN, Ged. Voldersgracht 15
10.30: Samenkomst (Broodbreken)
UNIV. EEREDIENST (Soefi-Beweging) Nutsgeb.,
L. Veerstraat 16. 11: Mej. J. Kerbert.
VRIJE KATH. KERK, Popellaan, Kinheimpark
10.30: Gezongen H. Mis.
Woensdag 3: Completen en lof.
DE Tuin der Goden. Een pracht
werk over de Mythen der Oud
heid. Utrecht. Uitgevers Mij. W.
de Haan.
Een prachtwerk inderdaad ligt voor ons, in
het formaat van een quarto-bijbel van over de
vierhonderd bladzijden, in een smetteloos wit-
met-gouden band gebonden en door den Haar
lemmer Anton Pieck met tallooze aquarellen
en teekeningen verlucht. Wat wil dit boek? In
de eerste plaats, zegt Prof Dr. A. G. van Ha
mel in de algemeene inleiding „wil de Tuin der
Goden een element van schoonheid zijn in het
leven van den modernen mens." Maar dan ook
verdieping in die schoonheid bevorderen, de
vraag naar de bedoeling van dat alles opwek
ken, den zin der schikking van het geheel doen
doorzien. Een niet geringe opgaaf waarlijk te
genover den gewonen lezer, die aan mythologie
nu niet zoo heel veel „gedaan" heeft. Hij stelle
zich gerust, wat hier onder de redactie van
genoemden professor werd bijeengebracht is in
staat, hem voor dat haast onafzienbaar terrein
van menschelijk denken en gelooven te interes
seeren. Het zal hem boeien en door den vorm der
voordracht vaak genot verschaffen. Zoo te hooi
en te gras heeft hij met de mythologie al va
ker te maken gehad en voor zichzelf het gemis
aan verband gevoeld. Door Wagner's opera's
werd hij gedwongen een snufje in die der
Germanen te nemen, een poème symphonique
van Vincent d'Indy, vroeger vaak door het Con
certgebouw-orkest gespeeld, had hem met de In
dische mythe van Istar in verbinding gebracht,
aardige boeken over oude sagen van ons eigen
land verschenen en werden gelezen en nog kort
geleden werd de Finsche sage van de Kalavala
door de omstandigheden weer actueele littera
tuur.
Doch een ernstig, tevens kunstzinnig litterair
opgevat werk over de oudste mythen bezaten
wij meen ik niet en in die leemte voorziet
thans de uitgaaf, die hier wordt aangekondigd.
De namen der bewerkers staan er borg voor dat
de behandeling vrij is van dilettantisme en op
een wetenschappelijk peil blijft staan terwijl
eenige steekproeven. *in dezen foliant genomen,
zullen kunnen bewijzen dat dorre wetenschap
pelijkheid omzeild en een prettige, sobere en
vlotloopende verhaaltrant nagestreefd is. Men
neme daarvoor de reeds genoemde Istar-mythe
of het bekende verhaal met Philemon en Bau
cis maar eens door, uit dg Grieksche godenver
halen. Het laatste evenaart in innigheid en
waardigheid de Latijnsche overzetting door
Ovidius.
Behalve de algemeene inleiding heeft Prof.
van Hamel de mythen der Kelten en der Scan-
dinaviërs voor zijn rekening genomen; prof.
Obbink behandelt in twee hoofdstukken die
der Egyptenaren en der Voor-Aziatische vol
ken. Prof. Kuiper was de aangewezen man
voor de Grieksche mythologie, terwijl ten
slotte Dr. K. de Vreese de mythen der Indiërs
behandelt. Dan zijn de mythen der volken, die
daarin het aangewezen middel vonden tot uit
drukking van hun religieuzen zin: Egyptenaren
en Voor-Aziaten, Grieken en Indiërs, Kelten
en Scandinaviërs behandeld. Romeinen noch
Slaven hebben mythen achtergelaten.
Mythen en sagen zijn niet immer streng van
elkaar gescheiden. De eerste zullen eer dan de
andere met de geschiedenis der godsdiensten
in verband gebracht kunnen worden, de eer
ste meer dichterlijk (lyrisch) de tweede eer
verhalend (episch) getint zijn. Vol schoonheid
zijn beide. De rustige lezer zal daardoor in dit
hoogst verdienstelijk werk telkens getroffen
worden.
Dr. Marie H. van der Zeyde. Ne
derlands Proza van deze Tijd.
Arnhem, Van Loghum Slaterus'
U. M.
Wij ontvingen dit zeer toegankelijk overzicht
van het hedendaagsch Hollandsch proza als
een keurig boekje, dat aanvankelijk als hand
leiding voor de letterkunde-lessen van het
Centrum voor geestelijke en sociale scholing
te Bentveld geschreven werd en nu in de reeks
Religieus-Socialistische Vragen, door de arbei
dersgemeenschap der Woodbrookers uitgegeven,
werd opgenomen. Wat bij de lezing van het
werkje prettig aandoet is, dat bij de bijna zon
der uitzondering aanvaardbare waardeeringen
van een tevoren ingenomen standpunt, tegen
over de litteraire kunst door levensinzicht of
religie bepaald, geen sprake is. De schrijfster
zoekt, waardeert en wijst op wat er in de letter
kunde aan emotie door schoonheid naar vorm en
inhoud te vinden is, bèpaalt zich op redelijke
wijs dus tot den aesthetischen kant van het
onderwerp al verbergt ze haar voorkeuren niet.
noch spaart ze de tekortkomingen van wie haar
vermoedelijk in levensbegrip zeer nabij staan.
Doch in hoofdzaak geeft zij wat in een introduc
tie als deze dan ook het meest gewenscht is:
de gemotiveerde genegenheden die zij voor
schrijvers en een aantal hunner werken koes
tert, is daardoor voor een grooten kring een
gids, die met smaak en oordeel rondleidt en over
het algemeen daarbij met het oordeel van de be
trouwbaarste gidsen in contact blijft.
Men kan de hoofdstukken van het boekje bijna
als causerieën over „iets" met één schrijver als
centraal figuur genieten en komt dan waar
schijnlijk tevens tot die schrijvers die voor Dr.
van der Zeyde een' uitzonderlijke beteekenis
hebben en haar litteraire voorkeur demon-
stateeren. Zoo in enkele hoofdstuk-titels als
„Tachtig", van Eeden Boeken over kinderen.
Van Looy Augusta de Wit en de rol van „De
Tropen" De droomers; Van Schendel
en zoo voort. In den Boerenroman zijn het
Herman de Man en Theun de Vries, die van
de Noord Nederlanders haar het meest boei
den. (Zijn echter het „Wassende water" van
den eerste en „Stiefmoeder Aarde" van den
tweede wel zoo evenwaardig?) En als de
schrijfster het over „Vrouwenboeken" heeft
durft zij nog wel iets te zeggen (over mevr. Van
Ammers bijv.) wat door ons, mannen, uit be
leefdheid nog wel eens wordt ingeslikt. Is ze
hier onbillijk? Misschien. Zooals ook haar af
keer van specialiteiten tot een onjuiste con-
clusie kan leiden. Over Henriette van Eyk, de
befaamde „humoriste" heet het: „Hoe verkwik
kend haar humor ook is, geestigheid wordt ar
moedig wanneer iemand niet den moed heeft
ernstig te zijn". Kom. kom, men kan van een
aardig muisje geen leeuwin fokken en toen
Mark Twain den „moed" had een ernstige le
zing te houden brulde de geheele zaal al
van het lachen, vóór hij nog een woord gezegd
had.
Tenslotte: het boekje van Dr. Van der Zeijde
is een smakelijk gidsje voor wie weten wil wat
er aan werkelijk mooi proza in dezen tijd ver
scheen; een ieder kan het naar eigen inzicht nog
wel wat uitbreiden, maar directe onbeduidend
heden zet de schrijfster ons niet voor.
Eenige juist ontvangen boeken zijn;
Herman de Man. Geiten. 363 pag. (Nederl
Keurboekerij).
Jef Popelier. In 12 uur. 243 pag. (Leopold'
Uitg. Den Haag.)
J. F. Jacobsen. Barbara. 312 pag. fidem.)
Jef Last. Kinderen van de middernachtzon,
241 pag. (Wereldbibliotheek.)
J. H. DE BOIS,
NED. VER. v. SPIRIT. „HARMONIA" Afd. I, Re-
monstr.h., Wilhelminastr. 22. 10.15: Morgenwijding
P. Rooij uit Haarlem.
NED. VER. v. SPIRIT. „HARMONIA", Aid. II, Soc.
Vereeniging, Zijlweg 1. 10.30: Wijdingsmorgen.
M. L. A. v. d. Heyde Jr., van R'dam. Helderz.
waarn. Mej. C. Driesten.
COLLEGE TOT VERBR. V. SPIRITISTISCHE BE
GINSELEN, Nassauplein 8. 10.30: Wijdingsmorgen.
C. v. d. Engel, Trance toespraak.
HERST. APOST. ZENDINGSGEM., Wilhelminastr.
21. 10 en 6: Godsdienstoefening.
HERST. APOST. ZENDINGSGEM., Jacobijnestr,
15. 10 en 5.30: Godsdienstoefening.
HAARLEM-NOORD
N. H. KERK, Julianakerk. Kloosterstraat 10: Ds.
M. van der Voet. 5: Dezelfde.
IMMANUELKERK, van Egmondstraat 10: Ds.
H. J. Drost.
De 3e coll. is bestemd voor Uitw. en Inw. Zending
12.301.30: Zondagsschool.
N. H. GEM., te Haarlem-N. (Spaarndam-West)
in de Gym.zaal der Kon. Emmaschool, ing. Raaf
straat 2. 10: C. A. Evelein, Cand. t. d. H. D.
12.30. Zondagsschool in de Kon. Emmaschool
Roerdompplein.
VRIJZ. HERV., Berkenstraat 10. 10.30: Ds. J. IJn-
tema, Doopsgez. pred. te Haarlem.
121: Zondagsschool.
L. DES HEILS, Ceramstr. 4. 7.30: Bidstond. 10: Hei
ligingsdienst. 3.30: Openl. samenk. op het Soenda-
plein. 7: Openbare Heilsbijeenkomst. 9, 12.30 en
5. Jeugddiensten. Leidster Adj. van Amerongen.
Maandag 5: Breiles. Dinsd. 2: Gezinsbond. 7.30: Sol-
datenmeeting. Donderd. 7.30: Heiligingsdienst.
Vrijdag: Jongeliedenbond.
GER. KERK, Noord-Schoterkerk, Spaarnrijkstraat
10: Ds. J. W. Siertsema. 5: Ds. C. Veenhof. Zon
dag 11. Collecte Emer. pred., wed. en weezen.
CHR. GER. KERK, Floresstr. 10 en 5: Ds. Henstra,
HEEMSTEDE
N. H. KERK, Wilhelminaplein. 10: Ds. Briët.
Jeugdkerkdienst,
KAPEL NIEUW-VREDENHOF. Joh. v. Oldenbar-
neveltlaan. 10.30: Ds. Barger.
Met medewerking van het Kerkkoor.
In dezen dienst collecte voor de uitw. Zending.
Gebouw SAMUEL, Glip. 4: Diacoon G. v. Eyk*
Evangelisatiesamenkomst.
GER. KERK. Koediefslaan. 10: Ds. Dondorp. 5: Ds.
v. d. Born.
Camplaan. 10: Ds. v. d. Born. 5: Ds. Dondorp.
BLOEMENDAAL
N. H. KERK. 10: Ds. A. Adriani, Delfshaven.
UNIV. EEREDIENST (Soefi-Beweging) Kerkpl. 16.
11: De idee van Heiligheid.
GEREF. KERK. 10 en 5: Ds. Joh. C. Brussaard.
Radio-uitzending op golfl. 245.9 Meter.
OVERVEEN
N. H. KERK. V.m. 10: Ds. J. A. L. Hovy, emeritus-
pred. te Bentveld.
GER. KERK (Hulpkerk Croesenlaan). 10 en 5:
cand. D. van Swigchem.
HAARLEMMERMEER
N. H. KERK. HOOFDDORP. 10 en 6.30: Ds. Salverda
LIJNDEN. 10: P. V. d. Berg.
VIJFHUIZEN. 10: Brörens.
AALSMEERDERWEG. 9: W. T. J. KoudstaaL
BADHOEVEDORP. Onbekend.
NED. PROT. BOND, 10: Ds. J. M. Leendertz, Hrl.
HOOFDDORP. OUD-GER. KERK. 9.30 en 6: Ds. U
Franke.
HALFWEG
N. H. KERK, 10 en 5: Ds. H. O. Molenaar.
GER. KERK. 10 en 4: Ds. E. A. Groenewegen,
H1LLEGOM
N. H. KERK. 10 en 5: Ds. Chr. Eerhard.
Jeugddienst.
GER. KERK. 10 en 5: Ds. A. K. Krabbe.
CHR. GER. KERK. 10 en 5: Leesdienst.
HERST. APOST. ZENDINGSGEM., v. d. Endelaan
18. 10: Godsdienstoefening.
BENNEBROEK
N. H. KERK. 10: Ds. Lekkerkerker.
Extra-collecte voor de Diaconie van Rotterdam.
GER. KERK, Rijksstraatweg 79. 10 en 5: Ds. J. van
Wijngaarden^ Catech. Zondag 3.
SPAARNDAM
N. H. KERK. 10: Ds. A. Snethlage.
N. H. GEM., te Haarlem-N. (Spaarndam-West)
in de Gym.zaal der Kon. Emmaschool, ing. Raat-
straat 2. 10: C. A. Evelein, Cand. t. d. II. D.
12.30: Zondagsschool in de Kon. Emmaschool,
Roerdompplein.
EVANGELISATIE. 10: H. Wagter, van Beverwijk
Dinsdag 7: Bijbellezing. Woensdag 1.45: Lees- en
verteluurtje v. d. kind. door Mevr. Van Refjen-
dam. 7: Naaikrans. leiding Mevr. De Boer.
ZANDVOORT
N H. KERK. 10: Ds. D. Tromp.
NED. PROTESTANTENBOND (gebouw Brugstraat
15. 10.30: Prof. Dr. G. A. van den Bergh van
Eysinga, van Bloemendaal.
GER. KERK in H. V„ Brederodestr. 31. 10: D. van
der Plas, Theol. Student.
121: Zondagsschool.
SANTPOORT
NED. HERV. KAPEL. 10: Dr. G. Oorthuys, A'dam.
GER. I£ERK in H. V., Wustelaan 10: K. v. d. Berg.
van Santpoort.
UMUIDEN
N. H. KERK, Kanaalstraat. 10: Ds. L. Lagerwey.
Bed. H. Avondmaal. 5: Ds. L. W. Erdman.
BETHLEHEMKERK, James Wattstr. 10: Jeugd
dienst. A. Kool.
HERV. EVANG., Oranjestraat 8. 10 en 5: Leesdienst,
GER. KERK, Wilhelminakade. 10: Ds. S. E. Wes-
bonk. 5: Ds. J. Kapteijn.
GER. KERK, Rambonnetlaan. 10: Ds. J. Kapteyn
5: Ds. S. E. Wesbonk.
CHR. GER. KERK. 10 en 5: Ds. A. Zwiep.
DOOPSGEZ. en PROT. BOND. Helmstraat 9. 10.30:
Ds. Milatz.
OUD-KATH. KERK. 10: H. Dienst. 3.30: Vesper.
LEGER DES HEILS, Edisonstraat. 10: Heiligings
dienst. 8: Verlossingssamenkomst.
Donderdag 8: Heiligingssamenkomst.
IJMUIDEN-OOST
N. H. KERK, Goede Herderkerk, Veiserduin weg
10: Ds. G. F. Callenbach. 5.30: Dezelfde.
VRIJZ. HERV., Bovenzaal Rex Theater. Geen dienst
GER. KERK. Velserduinweg. 10 en 5: Ds. E. G. van
Teylingen.
LUTH. GENOOTSCH.. Herv. Vereen, geb., Kalver-
straat, 10.30: Ds. P. Riemers, den Haag.
BAPTISTEN-GEM... Wiilemsbeekweg 22 Woensdag
7.30: Ds. L. de Haan, pred. te Haarlem.
STADSEVANG., Wiilemsbeekweg. 10: Samenkomst
v. Geloovigen. 7.30: Evangellsatiesamenkomst
HERST. APOST. ZENDINGSGEM., Willebrordstr.
10. 10: Godsdienstoefening.
ROZEKRUISERS, Stationsweg 65. 10.30: Tempel
dienst. Zaterdag 7.15: Genezingsdienst.
VELSEN
N. H. KERK. 10: D. Harteveld, hulppred.
VELSEN-NOORD 1
GER. KERK, v.m. 10 en n.m. 5 u. Ds. F. E. Hoek
stra.
BEVERWIJK
N. H. KERK, Kerkstraat. 10: Ds. J. de Vries.
121: Zondagsschool.
DOOPSGEZ. GEM., Meerstraat 10: Ds. A. Vis.
12.30: Zondagsschool.
VRIJZ. HERV., Parklaan. 10: Ds. H. W. Bloemhoff,
uit Heiloo.
EVANG. LUTH. GEM., Koningstr. 10.30: Ds. J. Ph,
Haumersen.
GER. KERK, C. H. Moensplein. *0 en 5: Ds. H,
Holtrop.
VRIJE EVANG. „MARANATHA", Veilinggebouw;
,,'t Centrum". 10: A. Th. Besselaar Jr., uit Am
sterdam.
CASTRICUM
N. H. KERK. 10: Ds. J. M. Seulijn.
EVANGELISATIEVEREENIGING, 10: Dfc H. Prim,
van Haarlem* «-
