Haarlem's Dagblad
Italiaansche actie tegen
Griekenland begonnen
Winterhulp Nederland.
Gezamenlijk optreden van
troepen en luchtmacht
Britsche troepenlanding
op Grieksch eiland?
Om aan te denken.
Nieuwe luchtaanvallen
op Engeland-
Dr. Seyss-Inquart over den weder
opbouw in Nederland.
Actiheien enz.
58e JAARGANG No. 17597
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 29 October 1940
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Door den Rijkscommissaris is de stichting „Win
terhulp Nederland" opgericht bij een verordening,
waarvan wij in ons vorige nummer den tekst heb'
ben gepubliceerd. In het eerste artikel wordt het
doel aldus geformuleerd: „Het is de taak der stich
ting, de in het bezette Nederlandsche gebied le
vende behoeftige Nederlandsche staatsburgers zon
der aanzien des persoons hulp en ondersteuning te
verschaffen". Met de toelichting: „De hiervoor noo-
dige middelen worden, ongeacht de giften, welke ik
de stichting zal doen toekomen, door vrijwillige bij
dragen in geld en goederen van de in het bezette ge
bied levende Nederlandsche staatsburgers ver
kregen".
Uit de verdere bepalingen blijkt o.m. dat een di
recteur der stichting zal worden benoemd, dat een
financiëele commissie toezicht zal houden, die on
der leiding zal staan van den secretaris-generaal
van het departement van Financiën en dat een eere
comité onder voorzitterschap van jhr. mr. A. M.
Snouck Hurgronje, secretaris-generaal van Buiten-
landsche Zaken, den directeur in de vervulling van
zijn taak van raad en -bijstand zal dienen. Zoowel
de financiëele commissie als het eerecomité zullen
geheel uit Nederlanders bestaan; in het laatstge
noemde zullen o.a. alle commissarissen der Provin
cies zitting hebben.
Vandaag vermelden wij den oproep, door den
voorzitter van het nationale eerecomité tot allen ge
richt. Jhr. mr. Snouck Hurgronje spoort daarin het
Nederlandsche volk in al zijn geledingen aan, eens
gezind steun te verleenen aan dit groote werk, aan
het lenigen van nood in een geest van ware Christe
lijke naastenliefde. Tevens worden vrijwillige hel
pers en helpsters in grooten getale gevraagd. De
nood, die bestreden moet worden, is groot, zegt de
oproep en daar kan wel niemand aan twijfelen.
In den loop der crisisjaren, niet in het minst in
den laatsten winter, die zoo streng was, hebben wij
ons in dit blad telkens weer tot onze lezers gewend
om hun hulp te vragen voor de Stille Armen in
Haarlem en omgeving. Dezen zomer hebben wij
hun steun gevraagd voor al degenen die in have en
goed getroffen waren door den oorlog. Dat gold
vooral Rotterdam, Middelburg, Rhenen en een aan
tal andere in het bijzonder getroffen plaatsen.
Thans betreft het allen die extra-steun behoeven in
ons geheele land. Deze aan hen te verleenen winter
hulp is gecentraliseerd in de nieuwe stichting, het
geen zeker een nuttige maatregel is. Wij herinne
ren ons hoe krachtig telkens weer in dit district het
antwoord is geweest op eiken aandrang om noodlij
dende medemenschen te helpen en wij twijfelen er
niet aan dat dit ook nu weer blijken zal. In het al
gemeen kan men zeker van den Nederlander ver
klaren dat hij bereid is beproefde landgenooten te
helpen en zonder eenige overdrijving of mooipraterij
kan er aan toegevoegd worden, dat Haarlem en om
geving zich in zulke omstandigheden altijd in het
bijzonder onderscheiden hebben. Zelfs heb ik inder
tijd eens op grond van landelijke statistieken kun
nen mededeelen dat de particuliere en kerkelijke
hulpverieening in de gemeente Haarlem, per hoofd
der bevolking berekend, de hoogste des lands was.
Toch zal die in de omstandigheden waarin wij
thans leven nog tot een hooger punt moeten stijgen:
hooger nog vooral in het aantal deelnemers. Ieder
die wat missen kan, al is het maar een kleinigheid,
zal zijn of haar vrijwillige bijdrage dienen te geven.
Uit vrijwillige bijdragen immers zal de geheele
groote som bijeen moeten komen, die noodig zal zijn,
Er zijn veel menschen tot wie men dit alles niet
behoeft te zeggen. Zij weten het wel en zij zijn
immer bereid geweest. Sommigen hunner kennen
trouwens de toestanden uit ervaring. Zij hebben
zich, door deel te nemen aan hulpverleeningswerk
vroeger al op de hoogte gesteld van de nooden die
geleden worden. Of zij kennen een of. enkele ge
zinnen, doordat vrienden .hun belangstelling daar
voor gewekt hebben of toevallige omstandigheden
er hen mee in aanraking hebben gebracht.
Het zou goed zijn als meer menschen op zulke
wijzen persoonlijk in aanraking kwamen met de
werkelijkheid. En daar zou ik ook gaarne toe willen
aansporen. Indien men dat kan doen, indien daar
een gelegenheid voor te vinden is men kan haar
zelf scheppen als zij zich niet toevallig voordoet
laat men zich dan verrijken, in karakter verrijken,
door de vergelijking te trekken tusschen de om
standigheden waarin men zelf leeft en die van an
deren, die in nood verkeeren. De' gevolgen zullen
goed zijn. Er zal heel veel geholpen moeten wor
den in dezen winter. En door allen die het zich ver
oorloven kunnen, al haar mate van hun mogelijk
heden en met een warm hart voor hun lijdende
landgenooten.
R. P.
Verkiezingsrede van Roosevelt.
„De vloot op het hoogtepunt van haar
slagvaardigheid."
NEW YORK, 29 Oct. (D.N.B.) President Roo-
•evelt heeft gisteravond in een massavergadering in
Madison Square Garden te New York het woord
gevoerd. Den republikeinen verweet hij vroeger te
gen de bewapening geweest te zijn, terwijl zij ihans
de z.g. gebrekkige bewapening critiseeren. Het is
niet waar, zeide Roosevelt o.a., dat de bewapening
van Amerika wordt tegengehouden. De vloot is
thans op het hoogtepunt van haar slagvaardigheid.
Het leger en het luchtwapen zijn in vredestijd nog
nooit zoo ontwikkeld geweest als thans, hoewel voor
de absolute veiligheid van Amerika nog niet toe
reikend. Voorts verweet hij den republikeinen tegen
de wijziging der neutraliteitswet gestemd te hebben.
De opheffing van het embargo op de verschepingen
van wapenen en munitie heeft het echter Amerika
pas mogelijk gemaakt om vliegtuigen, schepen, ge
schut en munitie naar overzeesche landen te leveren
hetgeen practisch een veiligheidsmaatregel voor
Amerika geweest is. Ten slotte betoogde Roosevelt
opnieuw, zooals reeds in vroegere verklaringen, dat
Amerika den weg des vredes zal blijven bewan
delen.
Patras gebombardeerd
ATHENE, 28 Oct. (D.N.B.) Het officieele
Grieksche Nieuwsagentschap publiceert een
boodschap van den Griekschen president Me-
taxas aan het Grieksche volk. In deze bood
schap wordt gezegd dat Italië hedenochtend
van hem, den minister-president, de uitleve
ring heeft geëischt van deelen van het Griek
sche gebied en heeft medegedeeld dat het zijn
troepen in den ochtend zou doen opmarchee-
ren om deze gebiedsdeelen te doen bezetten.
Hij, Metaxas, heeft den Italiaanschen gezant
meegedeeld dat hij dit beschouwde als een oor
logsverklaring van Italië aan Griekenland.
De boodschap van den minister-president be
sluit met den oproep tot den strijd.
United Press meldt uit Athene:
De eerste luchtaanvallen van den Italiaansch-
Grieksclien oorlog zijn reeds bekend gemaakt.
Zoo wordt te Athene gemeld dat bij een Ita
liaanschen luchtaanval op Patras vier personen
zijn gedood en veertig gewond.
Voorts wordt medegedeeld dat de luchthaven
van Tatoion ten westen van Marathon door
Italiaansche vliegtuigen is gebombardeerd.
Vier zware Italiaansche bommenwerpers, die
op groote hoogte boven de Grieksche hoofdstad
vlogen, hebben ten noorden van de stad bom
men laten vallen. Athene zelf werd niet aange
vallen
Volgens te Belgrado ontvangen berichten zou
den de Italiaansche troepen, door sterke afdee-
lingen van de luchtmacht ondersteund, den aan
val begonnen zijn tegen het Grieksche district
Ciamuria. De aanvallen zouden zich concentree-
ren op de stad Kosniposi.
Naar uit Pee aan de Grieksch-Joego Slavische
grens verluidt, zouden de Italiaansche troepen
de plaatsen Bobiho en Radoti ingenomen hebben.
Athene had Maandag vijfmaal luchtalarm.
Men hoorde voortdurend het vuur der afweer-
batterijen.
Officieele Italiaansche kringen te Boedapest
bevestigen volgens United Press dat de Italiaan
sche opmarsch in Griekenland Maandagmorgen
vroeg begonnen. De Grieksche troepen boden
hardnekkigen tegenstand.
Hedenmorgen berichtte United Press dat de
Grieksche minister-president Metaxas het verzoek
tot Italië had gericht Athene als open stad te willen
beschouwen. Metaxas had voorts een telefonisch
onderhoud met den president van Turkije, nadat hij
vooraf eenige zijner ministers had geraadpleegd.
Vernomen wordt nog dat de Italianen hun op
marsch hebben ingezet met een pantserdivisie en
een gemotoriseerde divisie.
ALGEMEENE MOBILISATIE IN
GRIEKENLAND.
Naar het Grieksche Nieuwsagentschap, blijkens
een D. N. B. bericht uit Athene, meldt is in Grie
kenland de algemeene mobilisatie afgekondigd.
Koning George II heeft een boodschap tot het
Grieksche volk gericht, waarin het opgewekt wordt
tot den strijd.
Bepaald is dat van gisteravond af Athene en de
overige Grieksche steden verduisterd moeten zijn.
In geheel Griekenland is de staat, van beleg af
gekondigd. Alle scholen zijn gesloten.
DE HOUDING VAN ENGELAND
United Press meldt uit Londen:
Naar van toonaangevende zijde verklaard wordt,
beschouwt Engeland Griekenland als zijn bondge
noot.
Joego-SIavië zal neutraal blijven.
Houding van Turkije nog niet vastgesteld.
United Press verneemt uit Belgrado:
Joego Slavië zal, naar té Belgrado van bevoegde
zijde wordt verklaard, in den Griekseh-Italiaan-
schen oorlog neutraal blijven.
Tegelijkertijd werd echter de spijt van Joego
Slavië er over uitgedrukt dat het tooneel van den
strijd is uitgebreid. Joego Slavië slaat den toestand
met de grootst mogelijke opmerkzaamheid gade.
Het land hoopt oprecht, dat zijn neutraliteit zal
worden gerespecteerd.
Het Turksche gezantschap te Belgrado ver
klaarde aan United Press dat over de houding van
Turkije in het Italiaansch-Grieksche conflict eerst
over eenige dagen een beslissing zal vallen.
MOSKOU LEVERT NOG GEEN
COMMENTAAR.
MOSKOU 28 October. Radio-Moskou heeft
met alle objectiviteit de berichten over de ontwik
keling van den toestand in Griekenland bekend
gemaakt. Zoowel de berichten uit Rome als die uit
Londen en Athene worden gepubliceerd.
In officieele Russische kringen weigerde men
stelling te nemen inzake den Grieksch-Italiaan-
schen oorlog. In de artikelen, die kort geleden in de
Sovjetpers verschenen, wordt uiteengezet dat Rus
land met betrekking tot de Balkanstaten een neu
trale houding zal aannemen en dat het niet de
bedoeling heeft deel te nemen aan welke „impe
rialistische intriges" ook. Zooals gewoonlijk zou het
op den weg der „Prawda" liggen commentaar te
leveren in een hoofdartikel op de tegenwoordige
situatie, maar dit commentaar zal nog wel eenige
dagen op zich laten wachten. (United Press).
Engelsche oorlogsschepen zouden zich
nabij Korfoe bevinden.
BELGRADO 29 October. Volgens hier in
bevoegde kringen ontvangen berichten hebben
de Britten troepen aan land gezet op het eiland
Kephalonia voor de Golf van Patras. Berich
ten uit dezelfde bron melden dat Engelsche
oorlogsschepen voor Korfoe verschenen zijn.
(United Press).
De „Winterhulp Nederland".
Een oproep van het eere-comité.
's GRAVENHAGE, 28 October (A.N.P.) De
rijkscommissaris in het bezettte Nederlandsche ge
bied heeft aan jhr. mr. A. M. Snouck Hurgronje,
secretaris-generaal van het departement van
buitenlandsche zaken en waarnemend secretaris
generaal van het departement van algemeene zaken,
het volgende schrijven doen toekomen:
Bij mijn besluit van 22 October 1940 heb ik de
stichting -.Winterhulp Nederland" opgericht. In
het raam van deze stichting is tot steun aan de
algemeene leiding een sereraad gevormd. Ik be
noem u tot voorzitter van den eereraad in de over
tuiging, dat onder uwe leiding deze raad zijn taak
zal vervullen, welke in de stichtingsregeling is
vastgelegd.
Te dezer gelegenheid zou ik uitdrukking willen
geven'aan, de hoop, dat deze hulpactie in het belang
van het welzijn van het Nederlandsche volk met
volledig succes zal worden bekroond.
OPROEP VAN HET
EERE-COMITé.
.Aan alle Nederlanders!
De rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied, rijksminister Seyss-Inquart, heeft
opgericht de stichting „Winterhulp Nederland".
De ondergeteekende, voorzitter van het eere
comité voor de „Winterhulp Nederland" roept bij
deze het Nederlandsche volk in al zijn geledingen
op, om eensgezind steun te verleenen aan dit
groote werk, dat als doel heeft te helpen, zonder
aanzien des persoons, van rang, stand of portij.
Dit helpen beteekent derhalve het lenigen van
nood in een geest van ware Christelijke naasten
liefde.
Hierbij wordt tevens een beroep gedaan op alle
landgenooten om zich in grooten getale als vrijwil
lige helpers en helpsters voor de .Winterhulp Ne
derland" aan te melden bij de plaatselijke direc
teuren.
De nood, die bestreden moet worden, is groot!
Laat ons daarom allen de handen ineenslaan èn
helpen!
De voorzitter van het eere-comité
van „Winterhulp Nederland".
get. SNOUCK HURGRONJE.
Het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant
heeft te 's-Hertogenbosch den Brabantschen schrijver Antoon Coolen den gouden
eerepenning van dit genootschap aangeboden ter bekroning van zijn letter
kundigen arbeid. Antoon Coolen tijdens zijn dankwoord.
IFoto Het Zuiden.).
Dezer dagen heeft een onderhoud plaats gehad tusschen Hitier en maarschalk
Pétain. Hierboven een foto van de ontmoeting der beide Staatshoofden.
(Foto Stapf Bilderdienst.)
Wilt u mij eventjes uw aandacht schenken,
Dan vraag ik: wilt u aan uw bollen denken?
Mijn bollen wat voor bollen, mompelt u;
Wel. mogelijk hebt u het nooit geweten,
En mogelijk hadt u het haast vergeten.
Dus zeg ik maar: bloembollentijd is nu!
Denk niet dat ik u op de mouw wil spelden,
Dat het de tijd is, dat de bollenvelden
In kleur en geur volop te bloeien staan;
Maar 't is de tijd voor u en uw verwanten,
Om nu de bollen in den tuin te planten,
October is voorbij haast, denk eraan.
't Is nu ook tijd om bollen te gaan koopen,
Die op een glas gaan om daar uit te loopen,
In volle glorie van de hyacint;
Voor nog een soort, die u toch niet moet missen,
De fijne elegante soort narcissen,
Die het zoo mooi doen in een bakje grind.
Wat mij betreft, ik wou het zoo bekijken,
De kleur gaat nu uit de natuur weer wijken
En ook uit huis verdwijnt de kleur die leeft;
En daarom is het tijd, ernaar te streven,
Dat u de kleuren die in bollen leven.
Zoodra het kan, weer tot uw vreugde heeft.
Ik hoef u op dit punt wel niets te leeren.
Maar meer dan ooit zult gij het straks
waardeeren,
Als gij uw oog weer aan die weelde weidt;
En daarom gaf ik u bescheiden wenken.
Zeg vrienden, wilt gij aan uw bollen denken?
't Is nu, doch nog maar net, bloembollentijd.
P. GASUS.
Het D.N.B. meldt: Lichte gevechtsformaties
van het Duitsche luchtwapen hebben Maan
dagmiddag hun aanvallen op Londen on
onderbroken voortgezet. Zij wierpen talrijke
bommen op voor den oorlog belangrijke doe
len, waaronder zich o.a, een station en fa-
brieksinstallaties bevonden. In den loop van
de Duitsche aanvalsacties ontstonden lucht
gevechten tusschen Duitsche Messerschmidt-
jagers en Engelsche Spitfires. Hierbij schoten
de Duitsche jachtvliegers twee Britsche toe
stellen neer. Een Duitsch vliegtuig wordt ver
mist.
De vacature in flen Haarlemsclien
Raad.
Kan de lieer W. van Wonderen een benoeming
aanvaarden?
In ons vorig nummer hebben wij medegedeeld,
dat de heer J. P. W. v. d. Sluys wegens zijn ver
trek naar Rotterdam bedankt als raadslid te Haar
lem. Als zijn opvolger wijst de ïijst der S.D.A.P.
aan den heer W. van Won-deren.
Naar wij vernemen bestaat er onzekerheid of de
heer Van Wonderen een benoeming tot raadslid
kan aanvaarden, omdat hij als controleur in tijde-
lijken dienst is bij het distributiekantoor te Haar
lem. Er bestaat verschil van meening over de vraag
of dit een functie in gemeente- of rijksdienst is.
Als iemand in dienst der gemeente is kan hij geen
zitting nemen als raadslid.
De vermindering van de werkloosheid. -*
Nieuwe perspectieven voor het Nederland
sche bedrijfsleven en den Nederlandschen
uitvoer. Bevredigende levensmiddelen-
situatie. Nauwe samenwerking tusschen
Duitsche en Nederlandsche autoriteiten.
Nieuive denkbeelden, nieuwe methoden.
DEN HAAG. 29 October. Het A.N.P. meldt: De
rijkscommissaris voor de bezette Nederlandsche ge
bieden, rijksminister dr. Seyss-Inquart, heeft den
hoofdredacteur van den Weltpressedienst, dr.
Hagemann, een interview toegestaan, waarin hij
de volgende belangwekkende mededeelingen
deed.
Op de vraag, welke vorderingen gemaakt wer
den met het herstel van de door den oorlog aan
gerichte vernielingen, verklaarde dr. Seyss-
Inquart:
De oorlogsgebeurtenissen hebben in Nederland,
aangezien zij slechts kort geduurd hebben betrek
kelijk geringe schade aangericht. Het ergst waren
de verwoestingen in Rotterdam, waar de Duitsche
vliegers den valschermjagers, die de belangrijke
Maasbruggen bezet hielden, te hulp kwamen; voorts
nog langs de Grebbe-linie, in het bijzonder te
Rhenen en tenslotte te Middelburg in de provincie
Zeeland. Daar heeft een Fransch korps getracht
den opmarsch der Duitsche troepen te stuiten, resp.
na inneming dezer stad de verdere Duitsche ope
raties door artillerievuur te belemmeren.
Het opruimingswerk te Rotterdam is zoover ge
vorderd, dat het voor het einde van het jaar
als nagenoeg beëindigd kan worden beschouwd.
Tot dusver zijn er voortdurend 1015000 arbeiders
en 10002000 vrachtauto's aan het werk geweest.
De plannen voor den herbouw van de verwoeste
stadsdeelen zijn gereed. Zij worden thans nog
nader bestudeerd, vooral ook met het oog hierop
of zij ook rekenng houden met de toekomstige ont
wikkeling van deze belangrijke havenstad. Zoowel
van de zijde van het gemeentebestuur, alsook van
particuliere belanghebbenden zijn plannen ontwor
pen voor den bouw van nieuwe officieele gebouwen
alsmede van woon- en winkelhuizen, zoodat waar
schijnlijk omstreeks de jaarwisseling met den bouw
kan worden begonnen.
Evenzoo staan de zaken ervoor te Middelburg
en Rhenen. Te Middelburg is er in het bijzonder
naar gestreefd, dat de historische bouwwerken van
deze stad in de eerste plaats het raadhuis, weder
in den oorspronkelijken vorm kunnen worden op
gebouwd. Ik heb van den aanvang af aan het
vraagstuk van den herbouw mijn speciale aandacht
gewijd en een fonds voor den wederopbouw ge
schapen, dat de grondslagen moet bieden voor de
beschikbaarstelling van de noodige middelen.
Vraag: welke maatregelen worden genomen, om
een einde te maken aan de werkloosheid in Ne
derland?
Den 21en Juni 1940 bedroeg het aantal Neder
landsche werkloozen 321.809, tegenover een aantal'
van 208.863 op 5 October 1940. Derhalve kon niet
alleen een toeneming van het werkloozencijfer
vermeden, doch daarenboven een vermindering
met ongeveer een derde binnen drie en een halve
maand bereikt worden. Daar bij den tegenwoor-
digen stand van het Nederlandsche bedrijfsleven
de werkloozen slechts in beperkte mate in het land
zelf in het arbeidsproces kunnen worden inge
schakeld is gezocht naar wegen en middelen om
werkloozen op behoorlijke voorwaarden in het
Duitsche rijk werk te verschaffen. Er is voor ge
zorgd, dat de tewerkstelling zooveel mogelijk in
gesloten groepen er. met inachtneming van Neder
landsche levensgewoonten geschiedt. De Neder
landsche arbeider leeft in Duitschland onder goede
voorwaarden en geniet dezelfde rechten als de
Duitsche arbeider. In hun brieven aan de verwanten
in eigen land geven de arbeiders dan ook steeds
weer uiting aan him voldoening erover, dat het
hun eindelijk gelukt is, werkmogelijkheden te heb
ben gevonden. De Nederlandsche dienst der werk
verschaffing is bovendien door organisatorische
maatregelen in staat gesteld, rechtstreeks en doel
treffend het werkloozenvraagstult op te lossen. Zoo
wordt door uitbreiding van de steunmaatregelen
aan een groot aantal werkloozen, die ten deele
sedert jaren niet meer gewerkt hebben, weder
arbeid en brood verschaft. Daarenboven wordt
ernaar gestreefd, de ontslagen in het Nederlandsche
bedrijfsleven tot de meest dringende gevallen te
beperken. Voorts is het streven, orders uit Duitsch
land bij de Nederlandsche industrie te plaatsen om
op deze wijze nieuwe werkgelegenheid te schep
pen. (Vervolg op pap. 2).
HEDEN: 8 PAGINA'S
R. P. Winterhulp Nederland, pap. 1
P. Gasus: Om aan te denken, -pag. 1
De Haarlemsche Industrieën in de
zen tijd, gag. 7
Flitsen: Servet opvouwen. gag. 3
Laatste Berichten op pagina 2
