Haarlems Dagblad Winterhulp Nederland. De broodprijzen. De Queen Elisabeth" Hitier ontvangt Molotof. Melkeieren. „Winterhulp' Artikelen enz. De Haarlemsche begrooting voor 1941. 58c JAARGANG No. 17610 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N V. Bureaux; Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 13 November 1910 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per regel Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15 Groentjes zie rubriek. De organisatie van de Stichting „Winterhulp Nederland" verkeert nu in staat van snellen groei Zij is breed van opzet. Er is een directeur-generaal voor het geheele land, de heer Piek, die natuurlijk in Den Haag zetelt, er worden provinciale direo teuren benoemd en plaatselijke directeuren: de burgemeesters. Daarnevens staan een landelijk en provinciale en plaatselijke comités, aanvankelijk aangeduid als eerecomités. Aangezien zij een ad- viseerende taak hebben en dus niet, zooals met eerecomités gewoonlijk het geval is, alleen ter aan beveling van het beoogde werk zijn gevormd, is het misschien juister ze aan te duiden als comités van advies en bijstand, zooals de gemeente Haarlem heeft gedaan, die gisteren haar organisatie van de Winterhulp heeft aangekondigd nadat burgemeester De Vos van Steenwijk een vergadering ten Stad- huize had belegd. Daarin werden ook al subcomités voor de collecte en voor de financiën gevormd. Er zal een 'bureau gevestigd worden in het huis Ged. Oude Gracht 47, onder dagelijksche leiding van den heer de Saussaye Briët, secretaris, er is een beroep gedaan op vrijwillige hulp, van administra tieven aard zoowel als voor de collecte en er is aan herinnerd dat ook het secretariaatswerk zooveel mogelijk door vrijwillige krachten zal moeten wor den verricht. Dit was bij de oprichting der Stich ting, zooals men zich herinneren zal, reeds voor bet geheele land bepaald. Uit de samenstelling der comités, voorzoover die al bekend zijn, blijlct.dat personen van alle richtin gen zijn opgeroepen om aan het werk deel te ne men en ook aan dezen oproep gehoor hebben ge geven evenals velen, die door hun arbeid op dit gebied deskundig zijn ten aanzien van de sociale hulpverleening. Alle krachten worden verzameld om de Winterhulp tot een groot succes te maken. En dat zal noodig zijn ook. Er is bericht dat men op overeenkomstige wijze in België en Frankrijk bezig is met de organisatie. Dit duidt des te sterker aan dat men in West-Europa, terwijl een groote oorlog woedt, overal de handen ineenslaat om aan de bijzondere nooden van dezen tijd het hoofd te 'bieden. Wat men thans in ons land schept is de grootste organisatie voor particuliere hulpverlee- ining die wij ooit in Nederland gekend -hebben. Haar daadwerkelijk succes zal intusschen afhan gen van het gemeenschapsgevoel van het publiek. Dat zal meer dan ooit aan den dag moeten treden. Men zal daarbij dienen te beseffen -dat Nederland in ongewoon moeilijke omstandigheden verkeert en dat voor zeer velen in ons volk materieele zorgen bestaan, die anderen, die het beter hebben, niet kunnen aanzien zonder de helpende hand te bieden. Wij hebben in dit blad meermalen een beroep voor zulk doel op het publiek gedaan en dat heeft altijd sterken, weerklank gevonden. Maar ditmaal zijn de omstandigheden anders dan ooit tevoren. Ik geloof dat er meer bijeen zal kunnen komen dan bij vroegere acties als allen, die in staat zijn te helpen, ook hun stee-tje bijdragen. Het aantal dei- gevers zal in de eerste plaats moeten stijgen om tot een groot resultaat te komen. Het diepe gevoel dat men tot één volksgemeen schap behoort en dat men die wil helpen dienen, meer dan ooit in de moeilijke omstandigheden waarin zij thans verkeert, moet hier den doorslag geven. Dat is de overwegende, leidende gedachte. Er is op deze plaats meermalen geschreven over de noodzaak van eenheid en samenwerking in ons volk en tegen een schotjesgeest, die zooveel kwaad heeft gesticht en vooral zoo vaak remmend gewerkt. Welnu, de Winterhulp biedt de gelegenheid zulk een samenwerking nu eens tot volle uiting te brengen. Dit Nederlandsche werk, door Nederlan ders geleid en uitgevoerd ten bate van Nederlan ders, heeft recht op ons aller steun. Weer zij aan bevolen de kinderen erin te doen deelnemen. Dat is vroeger te weinig voorgekomen, hoewel er vaak op is aangedrongen. Voor henzelf zal het een voor deel zyn als zij vroeg leeren ervaren dat geholpen moet worden waar anderen in nood verkeeren en dat het volk waartoe zij behooren aanspraak maakt op hun aandeel in zijn dienst. Er zullen ook nu wel weer menschen zijn, die beweren dat het eigenlijk op een andere manier had moeten gebeuren. Er zullen er wel niet zijn die beweren dat het niet moet gebeuren. Deze laatste overweging geeft meteen het antwoord op de eerste. Men weet nu dat het in dezen vorm geschieden zal. Iemand die zich aan den plicht tot hulp, die hij verleenen kan, zou omttrekken omdat hij een an deren vorm van hulpverleening voorstond zou daar van alleen zijn door den nood der tijden getroffen landgenooten de dupe laten worden. Neemt hij of zij dat op zijn of haar verantwoording? Ik kan het mij niet voorstellen. Ik geloof wel dat velen extra aangespoord zullen moeten worden, die vroeger meenden dat anderen het wel doen zouden. Dat gaat nu niet meer. Of die meenden dat de kleine gift, die zij beschikbaar konden stellen, wel ge mist kon worden. Dat kan nu niet. Of die.een smoesje aanvoerden, min of meer aannemelijk klinkend. Daartegen zij stelling genomen! Men ziet dat onze hoogste Nederlandsche autoriteiten in land, stad en provincie de Winterhulp leiden en aanbevelen. Men beseft dat zij noodzakelijk is. La ten wij dus aan hun oproep gehoor geven en ons daarin één volle toonen. R. P. Geen achterschriften op foto's. Het is al eens meer gezegd, maar het blijkt, flat iedereen nog niet voldoende op de hoogte is: op de foto's (de z.g. pasfoto's) die moeten dienen om op legitimatiebewijzen te worden geplakt en dus ook straks gebruikt zullen moeten worden voor de persoonskaarten, mag niets vermeld worden. Niet de naam van den fotograaf, niet de naam van den gefotografeerde, geen datum of plaatsnaam, kortom: de foto mag geen enkele aanduiding dragen, evenmin op de achterzijde als op de voorzijde. Men houde hier rekening mede bij bestellen en nabestellen. 's-GRAVENHAGE, 12 November. Volgens een in de Ned. Staatscourant opgenomen be sluit van den secretaris-generaal van het de partement van Landbouw en Visscherij is het verhandelen of afleveren van tarwebrood, voor zoover het betreft witbrood, slechts toegestaan tegen een prijs, welke niet meer dan een cent hooger is dan de prijs waartegen soortgelijk wittebrood voor 21 October 1940 door den zelfden verkooper werd of moest worden ver handeld of afgeleverd. Van tarwebrood, voorzoover het betreft bruinbrood, mag deze prijs niet meer dan twee cent hooger zijn dan die van voor 21 October 1940. Van deskundige zijde vernemen wij, dat de toe stand te Haarlem door dit besluit niet wordt veran derd. De bezorgprijs van bruin- en witbrood blijft dus 20 ct. en zal niet verhoogd worden. Het programma. Het programma voor het Paedagogisch Volks concert der H.O.V. voor de lezers van de 3 Haar- lemsche bladen op Dinsdag 19 November a.s. (begin 7 uur) in de Gem. Concertzaal te Haar lem (dirigent: Marinus Adam) luidt als volgt: 1. Concerto Grosso in a kl. terts, A. Vivaldi (1680—1743). Solisten: Gijs Beths en Leendert de Graaff (viool), Louis van Maanen (cello), Jan Rosekrans (cembalo) 2. Ouverture „Figaro's Hochzeit" W. A. Mozart (1756—1791). 3. Adagio uit het Ballet „Prometheus", L. v. Beethoven (1770—1827). Solisten: Rahel Mengelberg (Harp), Louis van Maanen (cello), Joh. Spies (fluit), Ant. Strikkers (clarinet), J. de Wit (fagot). 4. Gasse-Noisette (Notenkraker), (suite voor orkest), P. Tschaikowsky, (18401893) a. Ouverture miniature. b. Marsch. c. Dans van de Fee „Bruidsuiker". d. Trépak, Russische dans. e. Arabische dans. f. Chineesche dans. g. Dans der Roomhoorns. h. Bloemenwals. Pauze. 5. Ouverture „Carnaval Romain", Hector Berlioz (18031869). 6. Finlandia, Sibelius (1865). Wij teekenen hierbij aan, dat op Maandag 18 November van 104 uur in het Gemeente lijk Concertgebouw de voorverkoop zal plaats hebben. De entreekaarten kosten slechts 15 ets. Plaatsbespreking (niet verplichtend) 10 ets. Wij raden onze lezers aan van den voor verkoop gebruik te maken omdat de belang stelling voor dit concert ongetwijfeld zeer groot zal zijn. NEW YORK, 13 November (D.N.B.) De Engelsche Oceaanreus „Queen Elisabeth" (85.000 ton) is Dinsdagmiddag uit New York vertrokken.Het doel van de reis is niet be kend. Te New York wordt algemeen aange nomen dat het schip voor het vervoer van troepen zal worden gebruikt. Duitsche luchtaanvallen Naar het D.N.B. meldt, is Dinsdag een spoor wegviaduct in Horsham in Zuid-Oost Engeland als gevolg van een duikvlucht van een Duitsch gevechtsvliegtuig vernield. De eerste bom kwam vlak naast het viaduct terecht. De tweede bom was een volreffer en vernielde de belangrijke spoorlijn HorshamChichester. Een andere af- deeling Duitsche gevechtsvliegtuigen bombar deerde met groot succes Brighton en slaagde er in de electrische centrale door voltreffers te vernielen. Dit beteekent voor de stad een buitengewoon zwaren slag, daar hierdoor de productie van de hier gestationneerde oorlogs industrie gestaakt moet worden. JiacsmantentamstelCing) ïindigt Zaterdag 16 November BOEKHANDEL H. DE VRIES Jacobijnestraat 3. De A. N. W. B. heeft een regeling weten te treffen, waardoor iedere houder van een door den Toeristenbond uitgegeven rijwielhuurbewijs aan of bij de stations een rijwiel kan huren. Aan het station Amsterdam C.S. heeft men de beschikking over 135 rijwielen en 53 tandems. (Foto Pax Holland.) (Adv. Ingez. Med.) In aanwezigheid van Von Ribben trop. Het D.N.B. meldt: De Führer heeft Dinsdag in de nieuwe Rijks kanselarij te Berlijn den voorzitter van den Raad van Volkscommissarissen der Sovjet-Unie en volkscommissaris van buitenlandsche zaken W. M. Molotof, ontvangen in tegenwoordigheid van den rijksminister van buitenlandsche za ken, Von Ribben trop. Molotof was vergezeld door den plaatsvervangenden volkscommissaris voor buitenlandsche zaken, Dekanossof. Een afdeeling van de S.S.-Leibstandarte bracht bij aankomst en vertrek de militaire eerbewijzen. Van semi-officieele zijde wordt medegedeeld: Naar wij ten aanzien van de ontvangst van Maandag van den voorzitter van den Raad van Volkscommissarissen der Sovjet-Unie, Molotof, door den Führer nog vernemen, werd Molotof door den chef van het protocol per auto afge haald uit het huis der gasten van den Führer. Op het eereplein van de nieuwe rijkskanselarij had een groep der S.S.- Leibstandarte Adolf Hitler zich opgesteld, welke Molotof bij zijn aankomst de militaire eerbewijzen bracht. Bij het portaal werd de Sovjet-Russische gast door den chef van de Prasidialkanzlei, staatsminister dr. Meissner, en den persoonlijken militairen adjudant van den Führer ontvangen en vervol gens door de mozaiekzaal en de groote galerij naar den Führer begeleid. Von Ribbentrop heeft des avonds in Hotel Kaiserhof een receptie gegeven, waaraan werd deelgenomen door Molotof en zijn gevolg, den Sovjet-Russischen ambassadeur met de leden van de ambassade en leidende persoonlijkheden van staat, partij en weermacht. ONDERHOUD VAN 21/2 UUR. De geheele Berlijnsche ochtendpers vestigt vandaag de aandacht op de beteekenis van het bezoek van Molotof. De berichten over het verloop van den eersten dag van zijn bezoek, in het bijzonder ten aanzien van zijn ontvangst door den Führer worden door de bladen groot opgemaakt op de eerste pagina gepubliceerd. In het bijzonder wordt er op gewezen dat de bespreking in de rijkskanselarij niet minder dan 2j,< uur duurde. De bladen drukken boven dien talrijke foto's af van de aankomst en de ontvangst van den Sovjet-gast. ENGELSCHE DéMARCHE TE MOSKOU. ROME, 13 Nov. (D.N.B.) Het langdurige onder houd van den Führer met Molotof staat in het mid delpunt van de belangstelling der Romeinsche och tendbladen. Hoezeer Engeland vreest voor volko men isc.eering, aldus de „Popoio di Roma" blijkt uit den wanhopigen stap, dien de Engelsche ambassa deur in Moskou enkele uren voor het vertrek van Molotof heeft ondernomen rn de Russische regee ring een mededeeling van de Engelsche regeering te overhandigen. Ook al weet men niets over den in houd van déze mededeeling, men kan dien toch gemakkelijk raden. Aankomst van Molotov, ontvangen door minister Von Ribbentrop. te Berlijn. (Foto Stapf Bilderdlenst.) (Volgens berichten is het in Duitscli- land gehikt uit melk een stof te be reiden met dezelfde gebruiksmoge- lijkheden als eieren.) Alle menschen! enkle menschen Zijn toch wel heel vindingrijk, Als wij surrogaten wenschen, Daar geeft dit wel weer van blijk. Denk eens even, eiers maken Uit het uiervocht der koe, Wonderbaarlijkste der zaken, Wie verzint zooiets en hoe? Zie, u moet het zuiver snappen, 't Wordt niet uiterlijk een ei, Inclusief de ei-genschappen, Dooier, wit en schaal erbij. 't Is meer, zoo moet u het voelen. Iets dat je gebruiken kunt Voor geijkte eierdoelen, Daarop had men het gemunt. 't Is gericht op produceeren O p een schaal, niet i n een schaal, Zooals zelfs geen kip kan leeren En is dat niet kolossaal? Welke koe, wou ik maar zeggen, Is ooit uit een droom gewekt, Waarin z' eieren kon leggen, Zij 't dan nog zoo indirect. P. GASUS. te Haarlem Collectanten gevraagd voor de collecte op 30 November De burgemeester van Haarlem doet, als Di recteur der afdeeling Haarlem van de Stichting „Winterhulp Nederland", een beroep op de Haarlemsche ingezetenen om zich als collectant beschikbaar te stellen voor de eerste collecte, welke gehouden zal worden op Zaterdag 30 November a.s. Meldt u aan voor dit bij uitstek Nederland sche werk, voor deze daad voor het volk door het volk. Adressen van aanmelding (liefst schriftelijk) Voor vrouwelijke collectanten: K.V.V. Stad huis; Voor mannelijke collectanten. Secretariaat „Winterhulp Nederland", afd. Haarlem, Stad huis. Sluiting der aanmelding Zaterdag 16 Novem ber a.s. De noodverlichting te Haarlem. Een nieuw plan in de maak. Dezer dagen hebben te Haarlem op sommige plaatsen z.g. geleidelichten gebrand, lampen dus, die door een horinzontale opening schijnsel doorlieten. Dit is, naar wij vernemen, niet meer dan een proefneming geweest. Aan een verlichting in het kader van een vaststaand verduisteringsplan zijn we nog niet toe. Zulk een plan was voor handen, doch dit is weer ingetrokken en in overleg met de Rijksinspectie wordt thans een nieuw plan opgemaakt. HEDEN: 8 PAGINA'S R. P.: Winterhulp Nederland, pag. 1 P. Gasus: Melkeieren. pag. 1 De Haarlemsche begrooting voor 1941. pag. I J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daarbuiten. pag. 3 Langs de Straat: Verhuizing, pag. 3 De haas is 't haasje. pag. 3 Flitsen: Wachten. pag. 3 Uit de Pers. pag. 7 Laatste Berichten op pagina 6 Zal een groot tekort aanwijzen. Veel onzekere factoren. De Haarlemsche gemeentebegrooting voor 1941 zal een groot tekort aanwijzen. Dit kunnen wij nu al met vrij groote zekerheid voorspellen, hoewel het nog eenigen tijd zal duren voor de begrooting zal uitkomen, want de behandeling in het college van B. en W. is nog niet eens voltooid. De verkla ring ligt in het feit, dat er op de begrooting geen posten geraamd mogen worden voor extra uitkee- ringen uit het Werkloosheidssubsidiefonds. Voor 1940 was op de begrooting voor deze extra bij dragen een bedrag uitgetrokken van niet minder dan f 1.400.000. Ieder zal begrijpen dat het onmogelijk is zoo'n enorm bedrag weg te werken, zoodat een tekort niet te voorkomen zal zijn. Maar hoeveel uitgaven er voor 1941 ongedekt zullen zijn valt nog niet te zeggen. Trouwens het is aan te nemen, dat het rijk voor 1941 tenslotte een deel van het tekort voor zijn rekening zal nemen. Reeds in het begin van 1940 was men in den Haag overtuigd, dat het, wegens de daling van de inkomsten van het Werk loosheidssubsidiefonds, niet mogelijk was de extra bijdragen uit het fonds aan de gemeenten op het peil der laatste jaren te handhaven. Nu is liet de bedoeling dat aile gemeenten die geen sluitende begrooting kunnen maken en dat zijn er heel wat! aan den Haag opgeven op hoeveel het tekort voor 1941 geraamd is. opdat nagegaan zal worden welke extra rijksbijdragen alsnog door het rijk aan de gemeenten kunnen gegeven worden. Intusschen ligt het natuurlijk op den weg der gemeentebesturen alles te doen wat mogelijk is om het evenwicht tusschen inkomsten en uitgaven zooveel mogelijk te herstellen, het tekort dus te verkleinen. B. en W. van den Haag hebben om het aanvankelijk geraamde tekort weg te werken de reserves aangewend. De gemeente Haarlem kan dit voorbeeld niet volgen, omdat hier reeds vroe ger over de reserves beschikt werd. Reeds jaren achtereen is in Haarlem naar bezuiniging ge streefd. zoodat het niet gemakkelijk zal zijn nu nog meer te bezuinigen. Evenmin is het mogelijk de inkomsten belangrijk te vermeerderen. Haar lem staat, wat de opcenten op de belasting aan gaat reeds aan den top, zoodat verhooging niet mogelijk is. Ook uit c^e bedrijven is niet veel meer te halen. Het is aan de gemeenten toegestaan de tarieven voor gas en electriciteit eenigszins te ver- hoogen. omdat de kolenprijzen gestegen zijn. maar die verhooging kan ook niet veel geld in de schat kist brengen. B. en W. van den Haag zijn gekomen met een voorstel de tarieven met slechts 2% te verhoogen. Als Haarlem dit voorbeeld zou volgen, zou dit voor Haarlem misschien enkele tiendui zenden guldens beteekenen. Op zich zelf natuur lijk een bedrag van beteekenis. maar daarmee wordt het gat in de begrooting niet gestopt. Het tekort op de Haarlemsche begrooting wordt veroorzaakt door de uitgaven voor werkloozen- en armenzorg. Het is natuurlijk moeilijk met eenige zekerheid te begrootnn hoeveel de gemeen te daarvoor in het komende jaar zal moeten uit geven. Er is al meermalen het denkbeeld geopperd de geheele werkloozenzorg door het rijk te laten financieren. Als het budget der gemeente niet meer belast zou worden met uitgaven voor de werkloozen (de valide armlastigen inbegrepen) dan zou het niet tot de onmogelijkheden behoo ren een geheel of bijna sluitende begrooting te maken. Voor 1940 werden daarvoor uitgetrokken op de Haarlemsche begrooting 5 ton voor de werk loozen die onder de steunregeling vallen en 7 ton voor de valide armlastigen. Tezamen dus f 1 200.000. Dus slechts 2 ton minder dan de extra bijdragen uit het Werkloosheidssubsidiefonds be droegen. De 5 ton die de gemeente nog voor haar reke ning moest nemen van de uitgaven van de ge steunde werkloozen kreeg de gemeente van het rijk terug in den vorm van extra bijdragen ui het Werkloosheidssubsidiefonds. Practisch kwam dus in het verleden de zorg voor de werkloozen die onder de steunregeling vielen reeds ten laste van het rijk. De gemeente moest zelfstandig zor gen voor de valide armlastigen rde menschen die tot werken in staat zijn) en voor de invalide arm lastigen (ouden van dagen, weduwen en andere hulpbehoevenden). Van den hoofdinspecteur van de be Hingen te Haarlem vernamen wij dat de gemeente Haarlem over 1941 rekening moet houden met een lagere opbrengst der belastingen. De Gemeentefondsbe- lasting en ook de Vermogensbelasting zullen min der opbrengen. Er is kans dat de Grondbelasting en de Personeele belasting wat de eerste drie grondslagen betreft op hetzelfde niveau blijven, maar als de benzine-schaarschte in 1941 blijft voortduren zal de gemeente Haarlem over 1941 ongeveer f 100.000 minder baten halen uit auto belasting als 6de grondslag der Personeele be lasting. Het is onder de tegenwoordige omstandigheden voor een college van 9. en W. natuurlijk uiterst moeilijk een begrooting samen te stellen die wat de juistheid der posten aangaat houvast biedt. Men is even onzeker dat de ramingen van de uit gaven de werkelijkheid nabij komen als die van de inkomsten. Wij wezen al over de onzeker heid over de belasting-opbrengsten. Maar er is veel meer. Hoe zal het. om een voorbeeld te nemen, gaan met de winsten uit de bedrijven? Op dit oogenblik is nog afgezien van de invoering van een rantsoeneering van gas en electriciteit, maar voor hoe lang? Als het tot een rantsoeneering van die producten komt zal dit natuurlijk invloed hebben op den omzet der fabrieken en vanzelf ook op de winsten. Ook is er kans dat de verminderde bedrijvigheid in het Openbaar Slachthuis, tenge volge van de vleeschrantsoeneering, het winst cijfer van dat bedrijf doet verkleinen. De grootste onzekerheid brengt de post armen zorg. De uitgaven daarvoor werden voor 1940 op meer dan f 1,700.000 geraamd. Hoeveel zal in 1941 noodig zijn? Er is meermalen op gewezen dat het streven der autoriteiten in den Haag er thans op gericht is de werkloosheid in Nederland zoo krachtig mo gelijk te bestrijden, ja zelfs in de naaste toekomst geheel weg te werken. Als dit pogen slaagt en er is van officieele zijde nog onlangs op gewezen dat het aantal werkloozen reeds belangrijk ver minderd is. o.a. als een gevolg van het in Duitschland werken door vele Nederlandsche ar beiders zal dat ook van zeer veel invloed zim op de gemeentefinanciën van Haarlem. Ook zelfs al voor de begrooting van 1941. Als de werkloos heid geheel of voor een groot gedeelte zou worden weggewerkt, zou Haarlem niet alleen op zijn uit gaven voor de werkloozen uit de rijkssteunrege ling belangrijke bedragen besparen, maar ook op den steun aan de valide armlastigen, want ook van die laatste categorie zou dan een flink per centage aan het werk gaan

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1