Haarlem's Dagblad Dr. T. Goedewaagen over zijn nieuwe taak. Japan zal protesteeren Hevige en langdurige aanvallen op Londen Stormschade. Auto met vier personen te water In openbaren dienst werkzame Joden Waar „Winterhulp noodig is Winterhulp Actikelen enz. §8e JAARGANG No. 17623 Uitgave Lourens Coster. Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantooi Soendapiein 37. Postgirp- dienst 38810 Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825. Soendapiein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM üontlcrïïag 28 November 194Ö Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25. franco per post 3.55. losse nummers 6 cent per ex Advertentiën 1-5 regels ƒ1.75. elke regel meer ƒ0.35 Reclames f 0.60 per regel Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer 0.15 Groentjes zie rubriek. Verduistering is onze plicht, Weer daarom uitstraling van 't licht: van 's avonds 17.23 tot 's morgens 9.24 MAAMSOPKOMST 9.05 MAANSONDERGANG 18.11 De Haarlemsche Brandverzekering Mij. Nieuwe directeur benoemd. Tot directeur van de Haarlemsche Brandver zekering Maatschappij van 1846 is heden in de te Haarlem gehouden vergadering benoemd Ir. P. H. Lefebvre te Haarlem. De nieuwbenoemde directeur volgt in deze functie wijlen Jhr. F. W. van Styrum op. Ir. Lefebvre was tot dusver directeur van de Zaanlandsche Assurantie Cie. voor Brand en Bin- nenlandsche Vaart te Zaandam. Als zoodanig zal hij dezer dagen aftreden om zijn taak te Haarlem te aanvaarden. tegen anti-Japansch optreden in Ned. Indië. TOKIO, 27 November (Domei). De mi nister van buitenlandsche zaken Matsoeoka zal, naar wordt verwacht, binnenkort een krach tig protest indienen bij den Nederlandschen gezant, generaal J. C. Pabst, tegen het her haalde anti-Japansche optreden in Neder- landsch-Indië en formeele verontschuldigin gen, schadevergoeding en een garantie voor de toekomst eischen. Kort geleden hebben zich drie ernstige ge vallen voorgedaan: 1) De Japansche eigenaar van een ijzerwaren- fabriek te Batavia op 11 November aangeval len en mishandeld door een Nederlandschen politie-beambte. 2). Op 23 November is de Japansche vlag, die bij een kapperszaak te Bandoeng uithing, ver brand. 3) Denzelfden dag werd de kanselier van het Japansche consulaat-generaal te Batavia, Ari- yoshi, bij het passeeren van de amtswoning van den gouverneur-generaal van Nederlandsch- Indië door een schildwacht aangeroepen en met geweld naar het politiebureau opgebracht. Hij werd echter spoedig op vrije voeten gesteld, omdat niet alleen de beschuldiging van het ille gaal fotografeeren van het paleis van den gou verneur volkomen ongegrond bleek te zijn, zoo als hij zelf met nadruk had verklaard, doch het fotografeeren ook wettelijk was toegestaan, waaruit de onnoodige onderdrukking door de Nederlandsche autoriteiten blijkt. Er wordt verder nog melding gemaakt van en kele minder belangrijke gevallen, o.a. geweld pleging door Nederlandsche soldaten. STOCKHOLM, 28 Nov. (DNB) Volgens de berichten uit Londen zijn de nachtelijke ver geld ingsaanvallen van het Duitsche luchtwapen op Londen weer op het gebruikelijke uur, dus na het invallen van de duisternis, begonnen. Zij schijnen zeer hevig en langdurig geweest te zijn. De Londensche radio meldde in ieder geval vanmorgen dat de aanvallen veel heviger waren dan die der vorige nachten. Behalve brandbommen zijn ook brisantbommen van zwaar kaliber neergekomen, waardoor opnieuw groote schade is aangericht. Naar Reuter meldt, was in den afgeloopen nacht vooral een stad in het zuidwesten van Engeland het doel der Duitsche luchtaanvallen. De aanvallen op deze stad begonnen spoedig na het invallen van de duisternis en duurden tot 1.30 uur Britschen tijd. Over de aanvallen op Londen meldt Reuter dat zij den geheelen nacht met tusschenruimten hebben plaats gehad. Voorts zijn bommen gevallen in East-Anglia en in het zuidoosten van Schotland. SCHEPEN IN DOVER ONDER VUUR GENOMEN. BERLIJN, 28 Nov. (DNB) De Duitsche verken ners in het Kanaal hadden gistermiddag geconsta teerd dat zich in de haven van Dover eenige sche pen bevonden. Het Duitsche verdragend geschut heeft deze schepen terstond doeltreffend onder vuur genomen. (De storm van 14 November heeft alleen al in de houtvesterij Breda 18300 hoornen geveld.) De storm is langs Breda gekomen En heeft daar met zijn ruw geweld, Ver over achttienduizend boomen, Niet meer of minder, neergeveld. Hij heeft er met zijn toomloos blazen Op ziek hout en gezond gehakt. En in één nacht van heftig razen, Dit groot getal ter aard gesmakt. Zijn onbarmhartige passage Heeft het natuurschoon wreed vervormd Tot beeld van droevige ravage, Voordat hij verder is gestormd. En toen hij eenmaal weder suizend Naar andre streken was gegaan, Wat bleef er van die achttienduizend Toen nog voor waardevols bestaan. Daar lag het hout verward ter aarde, Waar vroeger tijd op werd gesmaald Als brandhout, practisch zonder waarde, Maar nu? gezocht en flink betaald, 't Natuurschoon mocht verliezen lijden, In dezen éénen feilen nacht, De storm die zoo flink hout kon snijden, Heeft heel wat brandstof voortgebracht. Vetteden aatf heeft U misschien een weinig ge slaagd cadeautje moeten geven. Een ander had vóór U de MOOIE dingen weggekocht. Daarom koopt U nu VROEGTIJDIG. (Adv. Ingez. Med.) Noodlottig ongeluk in de duisternis AMSTERDAM 28 November. Misleid door duisternis en regen is in den afgeloopen nacht op den Buiksloterweg een personenauto, waar in vier personen hadden plaats genomen, te water gereden met het noodlottige gevolg, dat alle Inzittenden den verdrinkingsdood stierven. Nabij het politieposthuis op den Buiksloterweg heeft de autbestuurder naar alle waarschijnlijkheid zich in den weg vergist. In plaats van rechtsaf te slaan is hij met zijn wagen rechtuit gereden, het water in. Twee agenten van politie, die het roode achterlicht van de auto in het water zagen ver dwijnen, waarschuwden onmiddellijk brandweer en G.G. en G.D. Ondanks de energieke pogingen om de inzittende in veiligheid te brengen, slaagde men hier niet in. Toen de auto op het droge gehaald was, waren de deuren en ramen nog dicht. De levensgeesten der vier inzittenden konden niet meer opgewekt worden. Onder zeer groote belangstelling heeft Woensdag op de Derde Algemeene Begraafplaats te Utrecht de teraardebestelling plaats gehad van het stoffelijk overschot der bekende zangpaedagoge en componiste Catharina van Rennes. Aan de groeve. Velen strooiden bloemen op het graf van de dierbare overledene. (Foto Pax Holland.) Particularisme op radiogebied niet te handhaven' 's-GRAVENHAGE, 27 November. Kort nadat de Rijkscommissaris den nieuw benoemden secre taris-generaal van het departement van volksvoor lichting en kursten, dr. T. Goedewaagen, had be- eedigd, vond een redacteur van het A.N.P. laatstge noemde bereid over de taak van dit nieuwe depar tement het een en ander te vertellen. Besprekin gen van velerlei aard hadden dezen dag reeds be slag gelegd op den tijd, waarover dr. Goedewaagen kon beschikken, zoodat dit personderhoud even tus- schen de bedrijven door moest worden geperst, waarbij overigens de factor „volksvoorlichting" zich dadelijk en metterdaad kon doen gelden. Dit departement beteekent, zoo ongeveer ving dr. Goedewaagen zijn mededeelingen aan, ten opzichte van de volksvoorlichting iets geheel nieuws, omdat in vroegeren tijd en vooral in de laatste jaren door middel van pers, radio en film, die voorlichting was overgelaten aan particuliere instellingen met in- dividueele en groepsbelangen, waarbij uiteraard de volksgemeenschap veelal op den achtergrond kwam. De geest van dezen tijd is vooral daardoor ge kenmerkt, dat ook de volksvoorlichting als onder deel van de staatstaak wordt aangevoeld. Natuur lijk niet in dien zin, dat bepaalde meeningen aan het volk moeten worden opgedrongen, maar wel, dat aan de in de samenleving opkomende meenin- gen en opvattingen vorm en richting worden ge geven. Op de vraag wat de zorg van het nieuwe depar tement voor pers, film en radio omvat, antwoordde dr. Goedewaagen aldus: Ten aanzien van de pers neemt het departement in zooverre een zeer bijzondere positie in, dat het geen hiermede wordt beoogd voor een groot ge deelte reeds is voorbereid in den Raad van Voor lichting der Nederlandsche Pers. Deze raad toch stelt zich de ordening van de pers in materieelen, socialen en finarcieelen zin ten doel, hierbij gaat het vooral om de geestelijke waarde van de pers. Het nieuwe departement zal het werk van den Raad van Voorlichting kunnen aanvullen en be kronen. Zuivere instelling en goede wil ten opzichte van de nieuwe orde en van den nieuwen gang van za- Het A.N.P. meldt d.d. 27 Nov. uit Den Haag: Ter verzekering van de openbare veiligheid, rust en orde in de bezette Nederlandsche ge bieden heeft het bevoegde bureau van den Rijks commissaris het noodig geoordeeld, tegen de Jo den, die een openbaar ambt bekleeden of in openbaren dienst werkzaam zijn, wegens tegen de bezettende macht gerichte practijken van het Jo dendom maatregelen te nemen. Op grond van een rondschrijven is derhalve be paald, dat zulke Joden hun ambt of him werkkring nieit langer zullen kunnen uitoefenen, hun aanspra ken op uitkeeringen op grond van hun werkkring of op andere tegenprestaties van materieelen aard blijven onaangetast. Sluiting van Hoogescholen. Met miskenning van het doel van dezen maat regel hebben de studenten te Delft en Leiden voor de Joden partij getrokken en het bezoe ken der colleges voor den tijd van 48 uur ge staakt. Als algemeene waarschuwing heeft de commissaris-generaal voor bestuur en justitie zich genoodzaakt gezien, de Technische Hoo- geschool te Delft en de universiteit te Leiden alsmede de daaraan verbonden instituten voor de studenten van alle jaarklassen onmiddellijk tot nader order te sluiten. ken in Europa zijn voor de pers de factoren waar om het voornamelijk zal gaan. Wat de radio betreft, ook daarvoor zijn belang rijke wijzigingen noodzakelijk, aldus dr. Goede waagen. Het particularisme, ook in de radiowereld, waar in iedere volksgroep haar eigen opvattingen had en met enorme verspilling van geld en arbeids kracht meer haar aanhangers dan de Nederland sche volksgemeenschap diende, is, wanneer we de wereld uit het nieuwe gezichtspunt van den orga- nischen samenhang bekijken niet meer te hand haven. Ook hier zullen ongetwijfeld maatregelen moeten worden genomen, die werken in de rich ting van een totale her-orienteering. Mijn aandacht, zoo ging dr. Goedewaagen verder, is in het bijzonder ook op een verheffing van het peil gericht, in zooverre, dat de radio veel meer in nationaal-opbouwenden zin werkzaam zal moe ten zijn. Het derde onderdeel, de film, is sinds haar ont staan in de moderne maatschappij vooral een fac tor van amusement geweest. Zonder nu dit element te verstrooien of te willen verwaarloozen, lijkt het mij noodig ook in het filmwezen het kunstzinnig en voorlichtend element aanmerkelijk te versterken en dit orgaan der volksvoorlichting in nauw con tact te brengen met de blijvende volksche waar den, die sluimerend op den bodem van ons volks bewustzijn liggen. Hierna kwam het nieuwe departementshoofd tot de andere hoofdgroep van zijn taak: de verschil lende kunsten. Deze hadden zich, aldus dr. Goede waagen, in de afgeloopen generaties voornamelijk in den individualistischen zin ontwikkeld Het is, zoo zeide hij, mijn vaste overtuiging, dat het volk sche ethos van onze dagen ook voor de kunsten een opleving zonder weerga kan beteekenen. De kun stenaar zal geen parasiet of anarchist meer zijn. Hij zal zich opgenomen weten in de door bloed en geest bepaalde gemeenschap van het Nederland sche volk en zijn historische traditie. De staat is niet bij machte op directe wijze de vrijheid van den kunstenaar te beïnvloeden. Ten- denz-kunst is in alle opzichten verkeerd en kans loos, maar wel moet en kan de staat de voorwaar den scheppen, niet alleen sociaal, maar ook geeste lijk, om den kunstenaar in diens vrijheid de kansen voor zelfontplooiing te geven. Van verre strekking zijn de gevolgen van dit al les ten aanzien van de muziek en het concertleven en niet minder van de architectuur, de beeldhouw en de schilderkunst. In het bijzonder zie ik hier groote mogelijkhe den voor het theater en het drama. Het drama was te allen tijde (men denke aan de Grieken) uitdrukking van een volksche mythe. In het algemeen heeft het departement echter nog een veel ruimere taak: een volk moet zich uit leven in vormen van levensstijl. Het volk zoekt telkens weer bepaalde wegen, waarlangs verschil lende sociale vormen van gemeenschapszin zich als het ware aanschouwelijk maken. Ook hier heeft de staat een positieve en opbouwende taak en hij zal daarbij moeten opvoeden op een wijze, die het volksche bewustzijn versterkt en den volksaard in stand houdt. De vorm van staatsbemoeiing, zooals hier ge schetst, is voor een groot deel van onbekenden aard. Het Nederlandsche volk zal echter ook op dit gebied een levensstijl moeten kiezen en het lijkt mij, zoo eindigde dr. Goedewaagen, niet ver wonderlijk, wanneer ons volk van bouwmeesters en schilders hierin onder de voorzichtige leiding van den staat zal slagen. (A.N.P.) Kleine inkomens Groote gezinnen Stille armoede Het Korps Vrouwelijke Vrijwilligers, misschien nog beter bekend onder zijn initialen K. V. V. heeft den laatsten tijd ontzaglijk veel sociaal werk ver richt. Dat begon met bijstand aan gemobiliseerde gezinnen, het vervolgde met hulp in den grooten nood, die na de oorlogsdagen zich gelden deed en werd voortgezet toen het oorlogsgeweld ook Haar lem niet spaarde. Men weet, hoe krachtdadig spe ciaal in de Octoberdagen het K. V. V. zich geweerd heeft. Veel van dit alles heeft zijn beslag gekregen, maar de werkzaamheden van hel K. V. V. zijn al lerminst afgeloopen. Het tegendeel is waar. De be moeiingen met toestanden op het terrein der so ciale voorziening, die meer dan ooit om leniging roepen hebben zich uitgebreid. De officieele in stanties aanvaardden gaarne de assistentie, die het K. V. V. vermag te verschaffen en talloozen, die geen uitweg zien uit den nood der tijden, die hen in stoffelijk opzicht bezwaart, wenden zich dage lijks tot het bureau van het Korps om voorlich ting en hulp. Dat wil niet zeggen, dat het K. V. V. zich op het terrein van instanties als Maatschappelijk Hulpbe toon begeeft, maar, het behoeft nauwelijks gezegd, er valt nog zoo heel veel te verrichten, dat buiten het gebied van de officieele armvoorzienïng en dergelijke sociale voorziening valt, dat het K. V. V. zich in den letterlijken zin des woords in den kor ten tijd van zijn bestaan te Haarlem onmisbaar heeft gemaakt. „Het zijn de grensgevallen", aldus vertelt het hoofd van de afdeeling „Sociale Zorg" van het K. V. V. ons, „waarin wij ons beijveren, hulp ta verleenen. Zijn het „stille armen", die zich tot ons wenden? Ja en neen. Een gezin, dat door ziekte van de vrouw in moeilijkheden geraakt, een paar kin deren, die verzorging behoeven en tobberij, omdat er niet meer dan vijftien of twintig gulden in de week binnen komt. Kan men hier van stille ar moede spreken? Van officieelen steun is geen sprake en toch is hulp onontbeerlijk, zal zulk een gezin niet straks in de grootste misère geraken. Welnu, in zulke gevallen stellen leden van het K.V.V. zich beschikbaar, daar huishoudelijke hulp te verschaf fen. Financieelen bijstand verstrekken is niet mogelijk, daar het K.V.V. daartoe de middelen ontbeert en het spreekt vanzelf, dat wij ons er voor hoeden, het terrein van betaalde krachten te betreden. Waar wij komen is het, omdat er voor betaalde hulp geen geld beschikbaar is. Op dit gebied kan het K.V.V. dus wel iets doen. Intusschen, dit is een categorie van Stille Armen, die het zeer, zeer noodig heeft. Het inkomen strekt tot voorziening van de meest noodige behoeften. Voor kleeding bijvoorbeeld schiet al wie weet hoe lang niets over. Huisraad, schoenen en allerlei andere zaken, die op tijd toch vernieuwing ver gen, het blijft onvoorzien. Van steun in den een of anderen vorm is geen sprake. Toeslagen of goedkooper gestelde artikelen, waarvan een ge steund gezin af en toe geniet, komen hier niet binnen. En toch stelt het gezin zijn eischen. Een kinderledikantje wordt te klein, maar kan niet vervangen worden. Het beddegoed raakt op, maar voor iets anders is geen geld. Vraagt u mij dus, of wij gezinnen kennen, waar Winterhulp noodig is, dan ziet u hier een kaart systeem van een vijfhonderd gezinnen, die daar voor zéker in de termen vallen. Met al deze ge zinnen hebben wij aanraking gehad. Het spreekt van zelf, dat er nog heel wat meer zijn, ons echter voor het oogenblik onbekend. Hier een vlugge greep in de kaarten een gezin dat vroe ger in zéér goeden doen verkeerde. De man deed groote zaken met het buitenland, maar zijn affaire verliep. Inkomsten f 20 per week. Drie kinderen waarvan één op de Hoogere Burgerschool. Een woning vol vergane glorie. Groote. zeer groote moeilijkheden. Een ander: Inkomsten f 12.50. Een baby. De moeder zwak. Het kind onvoldoende gevoed. Vader „werkt" en ontvangt dus geen cent meer dan zijn weekloontje, dat iedere week on voldoende blijkt.een derde geval: Inkomsten f 20, drie kinderen, waarbij een tweeling van anderhalf jaar. Moeder ziek. Vader langen tijd onder dienst geweest. Het gezin zwaar in de schuld geraaktvan deze gevallen, waarvan ik er hier drie noemde, hebben we er hier honderden. Men is geneigd, onder „Stille Armen" een an dere categorie van menschen te verstaan, lieden, die eer maal in onbekrompen omstandigheden, soms zelfs weelderig, leefden en thans ook het hoogst- noodige moeten ontberen. Helaas, ja, die kennen we hier ook. Het zijn de lieden, wier nooden ons door medelijdende kennissen worden medegedeeld, en. die dan met een opgestreken zeil hier komen infor- meeren, wie zich met hun zaken durft bemoeien. Het zijn dikwijls de grootste tragedies, met een. omvang, waarvan men telkers weer verbijsterd staat. Zij willen niet gesteund worden of kunnen niet gesteund worden, maar leven niettemin order de zwaarste, bitterste .beproevingen". Voor al deze stumperds, voor al deze noodlijden den, die heel vaak vrijwel niet meer weten wat een warme maaltijd is en voldoende warmte en dek ontberen wordt straks gecollecteerd. Voor Nederlanders, voor mensehen als ik en gij, wier lotsbedeeling hen dag aan dag voor zorgen plaatst, die hun alle levensgeluk beneemt. Voor landgenooten. die den harden strijd om het be staan dreigen te verliezen of reeds verloren hebben. Mogen zij, die tot een gave, klein of groot, in staat zijn, bedenken, dat de menschelijkheid ons den plicht oplegt, naar vermogen bij te dragen, op dat onze medemenschen straks het geloof in het le ven weer vinden door het besef, dat er in Neder land nog saamhoorigheid bestaat en barmhartigheid en medegevoel. Steunt de Winterhulp! Antonescu, de Roe- meensche Staatsleider, inspecteert de eere- wacht tijdens zijn be zoek aan het gedenk- teeken Unter den Lin den te Berlijn. (Foto Weltbild.) De vleeschvoorziening te Haarlem. Varkens- en rundvleesch. De directeur van het Openbaar Slachthuis te Haarlem deelde ons mede dat er deze week een hoeveelheid varkens- en rundvleesch aan de slagers wordt verstrekt, zoodat verwacht wordt dat dezen bij een voorzichtige verdeeling hun klanten niet zonder vleesch behoeven te laten. Ook zijn eenige kalveren beschikbaar. Wij gaan met bus en offerschaal. Helpt, Nederlanders, allemaal HEDEN- 10 PAGTNA'S. P. Gasus: Stormschade. Waar „Winterhulp' pag. 1 noodig is. pag. 1 Mr. A. J. Backer over de Winterhulp in Noordholland. pag. 3 Flitsen: Verboden terrein. pag. 3 L.: China's buitenlandsche handel. pag. 9 Uit de Pers pag. Laatste Berichten op pagina 6

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1