Haarlem's Dagblad Vreedzame overeenstemming met Nederfandsch Indië beoogd. Hitier spreekt Duitsche arbeiders toe Tweede Paedagogiscb Volksconcert. Ceen reden voor oorlog in den Stillen Oceaan. Het gevaar der onontplofte projectielen. Hoeden. De actie der Duitsche luchtmacht in den nacht van Zondag op Maandag Een strijd van twee werelden Adiketen enz. 58e JAARGANG No. 17633 Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12. Ilelefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie 1C600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Dinsdag 10 DecemKer 1940 Abonnementen per week 0.25, per maand 1-10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames 0.60 per regel. Regeiabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15 Groentjes zie rubriek. Donderdag a.s. zal de Haarlemsche Orkest Ver- eeniging het tweede Paedagogisch Volksconcert geven. Het staat evenals het eerste, dat een groot iucces werd en zooveel menschen trok, dat het jodium deels voor het publiek bestemd moest wor sen om hen te kunnen bergen, onder de auspiciën de drie Haarlemsche dagbladen. Wij hebben eeds alle bijzonderheden omtrent programma, voorverkoop, plaatsbespreking enz. medegedeeld, naar ik kom er hier toch nog even op terug. Niet omdat ik er ook maar eenïgszins aan twijfel, dat ook voor het tweede concert de belangstelling zeer groot zal zijn, maar in de hoop dat door zoo'n woordje extra misschien nog wat weifelenden over hun aarzeling heen geholpen zullen worden. Dat jou prettig zijn voor velen: voor hen zelf, voor de H.O.V. en natuurlijk ook voor schrijver dezes. Diti alles niet alleen omdat die menschen dat enkele concert zouden bijwonen maar omdat het hen vrijwel zeker toe zou bewegen, meer concerten te gaan hooren en daarmee hun belangstelling voor muziek te verdiepen en uit te breiden. Het geen hun een groote verrijking van hun leven zou lezorgen, de H.O.V. (en de muziek in het algemeen) nieuwen aanhang en mij de voldoening, dat ik hen tot elkaar had helpen brengen. Dat blijkt dan wel niet dadelijk maar je weet nooit hoe je in den loop van den tijd nog eens van zulke gevallen hoort. Het is eerder gebeurd. Veel menschen gaan niet naar serieuze-muziek luisteren omdat zij, in den regel ten onrechte, meenen dat het niets voor hen is. Zij hebben het ivel eens gedaan en er hun aandacht niet lij kunnen houden. Zij hebben bijvoorbeeld een ymphonie gehoord en er niet uit wijs kunnen wor- len. Zelf houden ze eigenlijk wel van muziek, maar illeen van de eenvoudigste, makkelijkst-aanspre- :ende soort. Er moet een wijsje in zitten, een me- odietje dat zij meteen opnemen en na het een of- wee keer gehoord te hebben kunnen nafluiten. Het noet een populaire wals of tango wezen, of een iedje van het genre dat bands in restaurants kwee- en, of een oude opera-melodie zooals de radio ze en beste geeft of de draaiorgels. (Want, opera kan nen in Nederland in den volledigen vorm zelden neer hooren; het pas begonnen „stagione" van de Italianen zal ook maar kort duren en beperkt zich drie erg-populalre werken: Rigoletto, La Bohème in Madame Butterfly). Nu onderschatten de bedoelde menschen schier Itijd hun eigen muzikaal begripsvermogen. Maar jj onderschatten, wonderlijk genoeg, tevens de mu- iek, want zij meenen dat die voor degenen, die wel laar den „serieusen vorm" gaan luisteren, oninid- lellijk begrijpelijk is geweest. En dat is heelemaal lis. Did verknochten hebben er in den beginne ook jeel weinig van begrepen maar zij zijn, tot hun (eluk en voldoening, er zich voor blijven interes sen. Waarom zij wel en anderen niet? Meestal imdat er bij hen thuis, in hun kinderjaren, bij/.oh- iere belangstelling voor muziek bestond en er dus landrang op hen werd uitgeoefend. Misschien om- lat zij in dien tijd zelf een instrument leerden be- ipelen, hetgeen natuurlijk de allerbeste manier is mi in de muziek door te dringen. Er zijn ook andere aanleidingen denkbaar: een bevriende familie <3ie ,aan muziek doet", het huwelijk met een muzika- e(n) echtgenoot (e) of zelfs zoo iets eenvoudigs als het lezen van de biografie van den een of anderen componist. Maar meestal is de belangstelling al in de kinderjaren gaan groeien. En dat is een aan- knoopirgspunt voor dit betoog. Kinderen, behou- zeer zeldzamen, die met een buitengewone muzikale begaafdheid geboren worden, begrijpen van muziek aanvankelijk ook niets meer dan de makkelijk-aanspreker de melodietjes. Langs een proces van ontwikkeling moeten zij verder zien te komen. Laten zij dat na, dan worden zij volwas senen die tegenover muziek staan als een kind. Niet door gebrek aan muzikaal gevoel, aan aanleg, maar door tekort in muzikale ontwikkeling zijn zij dit punt niet verder gekomen dan kinderen. Maar daarom kunnen zij dat verlies nog wel in halen! Het vereisoht alleen maar wat toewijding en inspanning en het inzicht dat men niet dadelijk de moeilijkste werken begrijpen kan maar er zijn concerten en programma's op uit moet kiezen. Dat kan men doen door zich te laten voorlichten door familieleden of vrienden die er meer van weten. ,De serieuze muziek" is zeer uiteenloopend in moeilijkheid, waarmee ontwikkelingsperioden van de muziek zelf ook heel wat te maken hebben.. En daarbij komt dan nog dat ieder mensch een voor keur voor bepaalde componisten heeft of krijgt; tiat merkt men spoedig genoeg als men er zich eeni- gen tijd voor geïnteresseerd heeft. Dit alles strekt dus om te betoogen dat om toe gang tot den tempel der Muzen te krijgen het niet Voldoende is een entréebewijsje te betalen. Daar komt men alleen in lichamelijken zin mee binnen. Geestelijk wordt er meer gevergd. Ik heb nog on- jlargs een bekenden muziekminnaar geciteerd, die iln dit opzicht de muziek vergeleek met de littera tuur der groote meesters. Wie waarlijk van litte- jlatuur wil gaan genieten en zich dus daartoe orut- [wikkelen, wie niet tevreden is met een vlot ver haaltje of een opwindend detective-verhaal kan imaar niet zoo op slag beginnen met Dante, Goethe, IShakespeare te lezen. En dit geldt voor alle hoogore uitingen van kunst: ook voor de schilder- en beeld houwkunst, ook voor de groote scheppingen der architectuur. Het groote voordeel van het Paedagogische Con cert is nu juist, dat het in de samenstelling van zijn [programma en in de mondelinge uiteenzettingen van dirigent dat geestelijke entréebewijs, dat ik be doelde, helpt verschaffen. Het opent de poort waar achter de geheimenissen zich bevinden, het geeft 'introductie en voorlichting. En wie het eerste con cert niet heeft bijgewoond hoeft daarom niet te [schromen naar het tweede te gaan, want Marinus [Adam heeft een gansch ander programma samen gesteld en zal rekening houden met de menschen, öie er de eerste maal niet waren. Lezen is zóó in dubbel opzicht „hoofd werk". Een practische oplossing voor gebruik binnenshuis. (Foto Schimmelpenningh.) Van blauw licht voorzien, kan de nieuwe „hoofd"- ïarnp in donkere avond- en ochtenduren gemakke lijk zijn bij het zoeken naar huisdeuren en brievenbussen. (Foto Schimmelpenningh.) Matsoeoka over Japan 's buitenlandsche politiek. Het D.N.B. verneemt uit Tokio: De minister van buitenlandsche zaken, Matsoeoka, heeft Maandag middag tijdens een „tea" voor vertegenwoordigers van de buitenlandsche pers eenigé verklaringen afgelegd betreffende problemen der Japansche buitenlandsche politiek. Op de vraag of de nieuwe ambassadeur in Washington, Nomoera, speciale richtlijnen heeft jekregen tot regeling van de Japansch-Ameri- kaansche betrekkingen, verklaarde Matsoeoka dat Japan's buitenlandsch politieke lijn jegens de Wie zoo'n concert heeft bijgewoond moet zich niet wijs trachten te maken dat 'hij het nu weet. Hij heeft pas een eerste introductie gehad. Maar die zal hem zeker de appetijt naar meer bezorgd hébben. Daartoe moet hij dan niet r.aar een wille keurig concert met een wellicht zeer moeilijk pro gramma gaan, want dat zou hem weer teleurstel len. Hij (of zij) handelt veel verstandiger door (het kost bijna niets) lid te worden van de nieuwe Stichting Volksconcerten die hem of haar drie concerten ter verdere inwijding zal bieden en zoo mogelijk naar andere volksconcerten gaan waar voor iemand, die er meer van weet, het programma heeft aangeraden. Dat is de weg die naar het doel leidt. Het is zulk een begeerlijk doel, zooals allen weten die de concerten in hun leven niet meer zouden willen missen, dat ik er hier nog eens met warmte voor gepleit heb. Het zal niet de laatste maal wezen. Maar ik raad aan: doe het nu en on derschat uw muzikaal begripsvermogen niet. Het is bijna zeker dat gij u vergist. De meeste menschen onderschatten hun eigen mogelijkheden. R. P. Cauadeesche jager door torpedo getroffen. STOCKHOLM, 10 December (D.N.B.) Reuter meldt officieel uit Ottawa dat de Canadeesche torpedobootjager „Sagusnay" in het oostelijk deel van den Atlantischen Oceaan door een tor- jedo, welke door een duikboot werd afgeschoten, leschadigd is. Een en twintig matrozen worden vermist, zestien gewonden zijn in een hospitaal opgenomen. Vereenigde Staten volkomen duidelijk is, aange zien deze is opgebouwd op het öriemogendheden- pact. Deze politiek tracht men niet alleen voor het eigen volk, maar ook voor het buitenland duidelijk te maken. Mochten de Ver. Staten aan Duitschland den oorlog verklaren, dan zal Japan op grond van het driemogendhedenpact terstond aan" den oorlog deelnemen aan den kant van de spilmogendheden. Wel hoopte Matsoeoka dat dit niet tot werkelijkheid behoefde te worden. Op een vraag betreffende een mogelijke ont wikkeling der Japansch-Amerikaansche betrek kingen, zeide Matsoeoka: „Wij mogen verschillen van meening met Amerika hebben, maar wanneer beide staten zich met hun eigen zaken bemoeien, kan het niet tot ernstige botsingen komen. Ik heb de hoop niet opgegeven dat wij wellicht in een niet al te ver af gelegen toekomst oog in oog tegen over elkander zullen staan en onze betrekkingen vreedzaam zullen regelen. Ik zie geen reden, waarom wij in den Stillen Oceaan oorlog zouden voeren. Dat zou een domheid zijn. Moeilijkheden kunnen worden overwonnen, wanneer beide par tijen het hoofd helder houden." Ten aanzien van de Japansch-Russisehe betrek kingen zeide Matsoeoka dat onderhandelingen gevoerd worden. Verdere bijzonderheden kon hij niet mededeelen. Wat Nederlandsch-Indië betreft tracht Japan te komen tot een vreedzame overeen stemming. Japan heeft ten aanzien van Ne- derlandsch-Indië alleen economische bedoe lingen. Ten aanzien van de in dit verband aangesne den kwestie van den status quo in het Verre Oos ten zeide Matsoeoka dat zaken en ook politieke constellaties in de wereld in den loop van den tijd veranderden. Japan heeft geen territoriale am bities jegens landen van het Verre Oosten. Wanneer de Vereenigde Staten in Singapore schepen zouden stationneeren, zou 'dit tot ern stige overwegingen van den kant van Japan moeten leiden. Meer kon de minister hierover op dit oogenblik niet zeggen. Matsoeoka heeft ook de betrekkingen van Japan met de regeering te Tsjoenking ter sprake ge bracht. Hij meende dat een vrede met het Tsjoengking regime in de naaste toekomst niet mogelijk zal zijn. Op de vraag of de nieuwe Ame- rikaansche leening voor Tsjang Kai Sjek niet als een toestand van niet-verklaarden oorlog tusschen Japan en de V.S. te beschouwen is, antwoordde Matsoeoka ontkennend. Overigens gaf de minister uiting aan zijn overtuiging dat in de komende tien jaren in het Verre Oosten groote verande ringen te verwachten zijn. Op de receptie, die Mevrouw J. StruickKosters Maandagmiddag ter gelegenheid van haar lOOsten verjaardag in haar woning aan de Joh. Bosboomlaan te Heemstede hield, werd zij o.a. namens de buurtbewoners gecomplimenteerd door den heer J. P. Peereboom Voller. Dit ging ge paard met bloemen en een mand met fruit. (Foto K. de Haas.) Oudersonderricht uw kinderen 's-GRAVENHAGE, 9 December. In ver band met het ernstige ongeluk, dat zich Zon dagmiddag op het Scheveningsche strand heeft voorgedaan en waarbij twee jongens door een ontploffend projectiel zijn gedood, wordt nog maals met grooten nadruk gewezen op hat ge vaar dat ontstaan kan wanneer men op het strand of elders voorwerpen aanraakt zonder deze te kermen. Vooral den ouders wordt aan geraden hun kinderen op dit groote gevaar te wijzen. Iedereen wordt de raad gegeven bij het aantreffen van onbekende voorwerpt n den dichtstbijzijnden politiepost of een Duit- sche militaire instantie te waarschuwen. (In verscheidene steden zijn vele tientallen hoeden, tijdens den jong- sten storm afgewaaid en niet terug gevonden, bij de politie gebracht, ivaar zij thans hun eigenaars wachten.) 't Was in de stormbewogen dagen, Die wij zoo juist hebben gehad, Een heele toer je hoed te dragen, Zoodat hij vast en veilig zat. Je dacht dan zoo: nou zit ie stevig En geen orkaan die me wat doet. Dan kwam een rukwind, extra hevig En je was tijdlijk onbehoed. Je greep naar 't hoofd met beide handen, Je draaide zoekend even rond, Je bromde wat tusschen je tanden, Waarop je hem dan wel weer vond. Hij mocht zich in een plas placeeren, Waarin hij te doorweeken lag', Hij mocht zich in een park parkeeren, Je kreeg hem weer, daar je hem zag. Maar in de donkre avonduren, Mag je volhardend zijn en vlug En met je scherpste blikken turen. Vind dan je hoed maar eens terug. Zoo schenen vroeger zonnestralen Op tal van hoeden „onbeheerd", Die d' eigenaars nu kunnen halen, Bij de politie geparkeerd. Gij dus, die met ontblooten hoofde En. beter niet herhaald, gegrom Naar huis teruggaand, vast geloofde, Dat hoedje zie ik nooit weerom, Hier is een tijding, en een goede. Ga nu naar de politie maar Als steeds paraat u te behoeden, Zelfs in dit opzicht voor u klaar. P. GASUS. Winterhulp Nederland. Wij maken er belanghebbenden op attent, dat op veler verzoek de giro-nummers van de Winter hulp Nederland eiken dag op een vaste plaats in ons blad te vinden zijn. Alle gelden van de W.H.N. kunnen dus aan de plaatselijke banken of financieele instanties op deze giro-nummers worden overgemaakt. DS. VEENHOF TE UTRECHT BEROEPEN. Ds. C. Veenhof, predikant bij de Geref. Kerk te Haarlem, is Maandagavond te Utrecht beroepen. STOCKHOLM, 10 Dec. (D.N.B.) De och tendbladen bevatten uitvoerige berichten van hun Londensche correspondenten over de Duit sche luchtaanvallen op Londen in den nacht van Zondag op Maandag. Deze corresponden ten verklaren eenstemmig dat de Britsche hoofdstad een der hevigste aanvallen sedert het begin van den luchtoorlog heeft onder gaan. De „Stockholms Tidningen" meldt dat Londen 14 uur lang gebombardeerd is. Onder het kanon gebulder en het gehuil der Duitsche bommen hoorde men als het ware het weeklagen der stad. In Zuid, Oost en West kaatste het schijnsel dei- branden tegen de wolken terug. Den volgenden ochtend kon men zien hoe branden en ont ploffingen de stad weer ontzettende wonden hadden toegebracht. De aanval was bij het in vallen van de duisternis met duizenden brand bommen begonnen. De branden werden stel selmatig van het oosten en zuiden uit in het le ven geroepen, waarna zij zich geleidelijk bin nen in de stad verplaatsten, Soms zag men een geheele krans van lichtfakkels, die geheele wij ken hel verlichtten. Binnen dien ring wierpen de Duitsche vliegtuigen hun last neer. Wan neer er een brand was uitgebroken, trok die als op magnetische wijze de eene bom na de an dere tot zich. Vele vliegtuigen naderden ge- ruïschloos hun doel. Reeds tegen middernacht kon men uit de verte tien branden waarnemen. De vlammen rezen vaak hoog op en verlichtten den nachtelijken hemel over een afstand van vele kilometers. Er werd een reusachtige schade aangericht. De correspondent van Svenska Dagbladet schrijft, dat men reeds mijlen buiten Londen een prachtig vuurwerk van ontplofte afweergrana- ten aan den geheelen hemel kon waarnemen. Dichterbij gekomen zag men den rooden schijn der brandbommen. Tenslotte waren de wolken roodgekleurd door den weerschijn der bi-anden. De correspondent van de „Dagens Nyheter" spreekt de meening uit dat de vliegtuigen in de eerste Duitsche aanvalslinie alleen met brand bommen geladen waren. In zijn geheel was deze aanval zeker een der zwaarste, die Londen heeft doorgemaakt. Geen enkel Londensch district scheen gespaard te zijn. In vele distric ten was de schade groot. Lichtfakkels, brand bommen, dynamietbommen, dat was de volg orde van het vernietigingswerk. Boven vele dis- ti'icten kon men onophoudelijk de vliegtuigen hooren. DEZE OORLOC IS: Adolf Hitler. (Foto Stapf. BERLIJN, 10 December. (D.N.B.) De Führer cn opperbevelhebber van de Duitsche weermacht heeft Dinsdagmiddag in de mon tagehal van een Berlijnsche wapenfabriek de Duitsche arbeiders toegesproken. Behalve door de bedrijfsleiding en het personeel van de fabriek werd de bijeenkomst bijgewoond door de generaal-veldmaarschalk Keitel, chef van het opperbevel van de weermacht, den leider van het Duitsche arbeidersfront, dr. Ley, en den rijks minister van bewapening en munitie, dr. Todt. Nadat de Berlijnsche gouwleider, rijksminister dr. Goebbels, de vergadering geopend had, richtte de Führer en opperbevelhebber van de Duitsche weermacht zich tot de Duitsche arbeiders in een groote redevoering, welke met ongekende geest drift werd aangehoord. Nader deelt het D. N. B. mede: Even voor twaalf uur kwam de Führer voor de vergaderzaal van de Berlijnsche wapenfabriek aan, waar de „Betriebsobmann" aan den Führer meldde dat het personeel stond aangetreden. De Führer werd verwelkomd door den chef van het opperbe vel van de weermacht, generaal-veldmaarschalk Keitel, den rijksorganisatieleider, dr. Ley, rijksmi nister dr. Todt en den bedrijfsleider van de fa briek. Toen de Führer de hal betrad, steeg er een onbeschrijfelijk gejuich op, dat herhaald en nog versterkt werd toen de Führer op het spreekge stoelte zichtbaar werd. Rede van Hitier (officieuze lezing) Duitsche volksgenooten, Duitsche arbeiders, Ik spreek thans zeer zelden, in de eerste plaats omdat ik weinig tijd heb om te spreken en in de tweede plaats omdat ik thans meen, dat het juister is te handelen dan te spreken. Wij bevinden ons midden in een conflict Waarbij meer op het spel staat dan de overwinning van het eene of het an dere land. Het is werkelijk de strijd van twee we relden tegen elkaar. Ik wil probeeren om u, heel in het kort, voor zoover de tijd het toelaat, een in zicht te geven in de diepere beweegreden van dit conflict. (De rede duurt voort). (Vervolg van de rede ouder Laatste Berichten). Cliiiieesche troepen aan de Indo- Chineesche grens geconcentreerd. HANOI, 10 December (United Press) Naar van gezaghebbende neutrale zijde, alsmede van Chi- neesche zijde, aan United Press wordt bericht heb ben de Chineezen vijf van hun beste divisies, voor zien van zware artillerie, aan de Kwangsigrens van Indo China geconcentreerd. Dit zou het resultaat zij-n van een Engelsch- Chïneesche overeenkomst, waarbij China zich ver plicht zou hebben zich tegen een verder voortdrin- gen van de Japanners naar het Zuiden te ver zetten. Verongelukt emigrantenscliip geen Roemeenscli vaartuig. BOEKAREST, 10 Dec. (D.N.B.) Het onder- staatssecretariaat van marine deelt mede: Er is een gerucht in omloop, dat ook door enkele radio zenders is verspreid, dat een met Joodsche emi granten beladen Roemeenscli schip is vergaan. Het onderstaatssecretariaat deelt het volgende mede: „Indien een dergelijk scheepsongeluk gebeurd is. kan er geen sprake zijn van een Roemeensch schip, omdat geen schip varende onder Roe- meensche vlag, zich met dergelijke transporten bezig houdt." Protest der Fransclie regeering. GENèVE, 10 December (D.N.B.) Naar uit Vichy gemeld wordt, heeft de Fransche regeering thans bij de Britsche regeering geprotesteerd tegen den moord op den hoogen commissaris voor Syrië en den Libanon, Chiappe, gepleegd door Engelsche jachtvliegers. HEDEN: 8 PAGINA'S R. P.: Tweede paedagogisch Volks- g concert. pag. 1 H g P. Gasusr-Hoeden. pag. 1 H Wat is in Noord-Brabant op cultuur- 11 technisch gebied te doen? pag. 3 Flitsen: Een moment. pag. 3 Voor lange avonden. pag. 5 j J. B. Schuil: „De Mallemolen" pag. 6 3 J Laatste Berichten op pagina 2

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1940 | | pagina 1