Haarlem's Dagblad
Vreedzame overeenstemming met
Nederfandsch Indië beoogd.
Hitier spreekt
Duitsche
arbeiders toe
Tweede Paedagogiscb
Volksconcert.
Ceen reden voor oorlog in den
Stillen Oceaan.
Het gevaar der onontplofte
projectielen.
Hoeden.
De actie der Duitsche
luchtmacht in den
nacht van Zondag op
Maandag
Een strijd van
twee werelden
Adiketen enz.
58e JAARGANG No. 17633
Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuidei Buiten Spaarne 12.
Ilelefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
1C600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 10 DecemKer 1940
Abonnementen per week 0.25, per maand 1-10,
per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
1.75, elke regel meer 0.35. Reclames 0.60 per
regel. Regeiabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15 Groentjes zie rubriek.
Donderdag a.s. zal de Haarlemsche Orkest Ver-
eeniging het tweede Paedagogisch Volksconcert
geven. Het staat evenals het eerste, dat een groot
iucces werd en zooveel menschen trok, dat het
jodium deels voor het publiek bestemd moest wor
sen om hen te kunnen bergen, onder de auspiciën
de drie Haarlemsche dagbladen. Wij hebben
eeds alle bijzonderheden omtrent programma,
voorverkoop, plaatsbespreking enz. medegedeeld,
naar ik kom er hier toch nog even op terug. Niet
omdat ik er ook maar eenïgszins aan twijfel, dat
ook voor het tweede concert de belangstelling zeer
groot zal zijn, maar in de hoop dat door zoo'n
woordje extra misschien nog wat weifelenden over
hun aarzeling heen geholpen zullen worden. Dat
jou prettig zijn voor velen: voor hen zelf, voor de
H.O.V. en natuurlijk ook voor schrijver dezes.
Diti alles niet alleen omdat die menschen dat enkele
concert zouden bijwonen maar omdat het hen
vrijwel zeker toe zou bewegen, meer concerten
te gaan hooren en daarmee hun belangstelling
voor muziek te verdiepen en uit te breiden. Het
geen hun een groote verrijking van hun leven zou
lezorgen, de H.O.V. (en de muziek in het algemeen)
nieuwen aanhang en mij de voldoening, dat ik
hen tot elkaar had helpen brengen. Dat blijkt dan
wel niet dadelijk maar je weet nooit hoe je in den
loop van den tijd nog eens van zulke gevallen
hoort. Het is eerder gebeurd.
Veel menschen gaan niet naar serieuze-muziek
luisteren omdat zij, in den regel ten onrechte,
meenen dat het niets voor hen is. Zij hebben het
ivel eens gedaan en er hun aandacht niet
lij kunnen houden. Zij hebben bijvoorbeeld een
ymphonie gehoord en er niet uit wijs kunnen wor-
len. Zelf houden ze eigenlijk wel van muziek, maar
illeen van de eenvoudigste, makkelijkst-aanspre-
:ende soort. Er moet een wijsje in zitten, een me-
odietje dat zij meteen opnemen en na het een of-
wee keer gehoord te hebben kunnen nafluiten. Het
noet een populaire wals of tango wezen, of een
iedje van het genre dat bands in restaurants kwee-
en, of een oude opera-melodie zooals de radio ze
en beste geeft of de draaiorgels. (Want, opera kan
nen in Nederland in den volledigen vorm zelden
neer hooren; het pas begonnen „stagione" van de
Italianen zal ook maar kort duren en beperkt zich
drie erg-populalre werken: Rigoletto, La Bohème
in Madame Butterfly).
Nu onderschatten de bedoelde menschen schier
Itijd hun eigen muzikaal begripsvermogen. Maar
jj onderschatten, wonderlijk genoeg, tevens de mu-
iek, want zij meenen dat die voor degenen, die wel
laar den „serieusen vorm" gaan luisteren, oninid-
lellijk begrijpelijk is geweest. En dat is heelemaal
lis. Did verknochten hebben er in den beginne ook
jeel weinig van begrepen maar zij zijn, tot hun
(eluk en voldoening, er zich voor blijven interes
sen. Waarom zij wel en anderen niet? Meestal
imdat er bij hen thuis, in hun kinderjaren, bij/.oh-
iere belangstelling voor muziek bestond en er dus
landrang op hen werd uitgeoefend. Misschien om-
lat zij in dien tijd zelf een instrument leerden be-
ipelen, hetgeen natuurlijk de allerbeste manier is
mi in de muziek door te dringen. Er zijn ook andere
aanleidingen denkbaar: een bevriende familie <3ie
,aan muziek doet", het huwelijk met een muzika-
e(n) echtgenoot (e) of zelfs zoo iets eenvoudigs als
het lezen van de biografie van den een of anderen
componist. Maar meestal is de belangstelling al in
de kinderjaren gaan groeien. En dat is een aan-
knoopirgspunt voor dit betoog. Kinderen, behou-
zeer zeldzamen, die met een buitengewone
muzikale begaafdheid geboren worden, begrijpen
van muziek aanvankelijk ook niets meer dan de
makkelijk-aanspreker de melodietjes. Langs een
proces van ontwikkeling moeten zij verder zien te
komen. Laten zij dat na, dan worden zij volwas
senen die tegenover muziek staan als een kind.
Niet door gebrek aan muzikaal gevoel, aan aanleg,
maar door tekort in muzikale ontwikkeling zijn zij
dit punt niet verder gekomen dan kinderen.
Maar daarom kunnen zij dat verlies nog wel in
halen! Het vereisoht alleen maar wat toewijding
en inspanning en het inzicht dat men niet dadelijk
de moeilijkste werken begrijpen kan maar er zijn
concerten en programma's op uit moet kiezen. Dat
kan men doen door zich te laten voorlichten door
familieleden of vrienden die er meer van weten.
,De serieuze muziek" is zeer uiteenloopend in
moeilijkheid, waarmee ontwikkelingsperioden van
de muziek zelf ook heel wat te maken hebben.. En
daarbij komt dan nog dat ieder mensch een voor
keur voor bepaalde componisten heeft of krijgt;
tiat merkt men spoedig genoeg als men er zich eeni-
gen tijd voor geïnteresseerd heeft.
Dit alles strekt dus om te betoogen dat om toe
gang tot den tempel der Muzen te krijgen het niet
Voldoende is een entréebewijsje te betalen. Daar
komt men alleen in lichamelijken zin mee binnen.
Geestelijk wordt er meer gevergd. Ik heb nog on-
jlargs een bekenden muziekminnaar geciteerd, die
iln dit opzicht de muziek vergeleek met de littera
tuur der groote meesters. Wie waarlijk van litte-
jlatuur wil gaan genieten en zich dus daartoe orut-
[wikkelen, wie niet tevreden is met een vlot ver
haaltje of een opwindend detective-verhaal kan
imaar niet zoo op slag beginnen met Dante, Goethe,
IShakespeare te lezen. En dit geldt voor alle hoogore
uitingen van kunst: ook voor de schilder- en beeld
houwkunst, ook voor de groote scheppingen der
architectuur.
Het groote voordeel van het Paedagogische Con
cert is nu juist, dat het in de samenstelling van zijn
[programma en in de mondelinge uiteenzettingen van
dirigent dat geestelijke entréebewijs, dat ik be
doelde, helpt verschaffen. Het opent de poort waar
achter de geheimenissen zich bevinden, het geeft
'introductie en voorlichting. En wie het eerste con
cert niet heeft bijgewoond hoeft daarom niet te
[schromen naar het tweede te gaan, want Marinus
[Adam heeft een gansch ander programma samen
gesteld en zal rekening houden met de menschen,
öie er de eerste maal niet waren.
Lezen is zóó in dubbel opzicht „hoofd
werk". Een practische oplossing voor
gebruik binnenshuis.
(Foto Schimmelpenningh.)
Van blauw licht voorzien, kan de nieuwe „hoofd"-
ïarnp in donkere avond- en ochtenduren gemakke
lijk zijn bij het zoeken naar huisdeuren en
brievenbussen.
(Foto Schimmelpenningh.)
Matsoeoka over Japan 's
buitenlandsche politiek.
Het D.N.B. verneemt uit Tokio: De minister van
buitenlandsche zaken, Matsoeoka, heeft Maandag
middag tijdens een „tea" voor vertegenwoordigers
van de buitenlandsche pers eenigé verklaringen
afgelegd betreffende problemen der Japansche
buitenlandsche politiek.
Op de vraag of de nieuwe ambassadeur in
Washington, Nomoera, speciale richtlijnen heeft
jekregen tot regeling van de Japansch-Ameri-
kaansche betrekkingen, verklaarde Matsoeoka dat
Japan's buitenlandsch politieke lijn jegens de
Wie zoo'n concert heeft bijgewoond moet zich
niet wijs trachten te maken dat 'hij het nu weet.
Hij heeft pas een eerste introductie gehad. Maar
die zal hem zeker de appetijt naar meer bezorgd
hébben. Daartoe moet hij dan niet r.aar een wille
keurig concert met een wellicht zeer moeilijk pro
gramma gaan, want dat zou hem weer teleurstel
len. Hij (of zij) handelt veel verstandiger door (het
kost bijna niets) lid te worden van de nieuwe
Stichting Volksconcerten die hem of haar drie
concerten ter verdere inwijding zal bieden en zoo
mogelijk naar andere volksconcerten gaan waar
voor iemand, die er meer van weet, het programma
heeft aangeraden. Dat is de weg die naar het doel
leidt. Het is zulk een begeerlijk doel, zooals allen
weten die de concerten in hun leven niet meer
zouden willen missen, dat ik er hier nog eens met
warmte voor gepleit heb. Het zal niet de laatste
maal wezen. Maar ik raad aan: doe het nu en on
derschat uw muzikaal begripsvermogen niet. Het is
bijna zeker dat gij u vergist. De meeste menschen
onderschatten hun eigen mogelijkheden.
R. P.
Cauadeesche jager door torpedo
getroffen.
STOCKHOLM, 10 December (D.N.B.) Reuter
meldt officieel uit Ottawa dat de Canadeesche
torpedobootjager „Sagusnay" in het oostelijk
deel van den Atlantischen Oceaan door een tor-
jedo, welke door een duikboot werd afgeschoten,
leschadigd is. Een en twintig matrozen worden
vermist, zestien gewonden zijn in een hospitaal
opgenomen.
Vereenigde Staten volkomen duidelijk is, aange
zien deze is opgebouwd op het öriemogendheden-
pact. Deze politiek tracht men niet alleen voor
het eigen volk, maar ook voor het buitenland
duidelijk te maken. Mochten de Ver. Staten aan
Duitschland den oorlog verklaren, dan zal Japan
op grond van het driemogendhedenpact terstond
aan" den oorlog deelnemen aan den kant van de
spilmogendheden. Wel hoopte Matsoeoka dat dit
niet tot werkelijkheid behoefde te worden.
Op een vraag betreffende een mogelijke ont
wikkeling der Japansch-Amerikaansche betrek
kingen, zeide Matsoeoka: „Wij mogen verschillen
van meening met Amerika hebben, maar wanneer
beide staten zich met hun eigen zaken bemoeien,
kan het niet tot ernstige botsingen komen. Ik heb
de hoop niet opgegeven dat wij wellicht in een niet
al te ver af gelegen toekomst oog in oog tegen
over elkander zullen staan en onze betrekkingen
vreedzaam zullen regelen. Ik zie geen reden,
waarom wij in den Stillen Oceaan oorlog zouden
voeren. Dat zou een domheid zijn. Moeilijkheden
kunnen worden overwonnen, wanneer beide par
tijen het hoofd helder houden."
Ten aanzien van de Japansch-Russisehe betrek
kingen zeide Matsoeoka dat onderhandelingen
gevoerd worden. Verdere bijzonderheden kon hij
niet mededeelen.
Wat Nederlandsch-Indië betreft tracht
Japan te komen tot een vreedzame overeen
stemming. Japan heeft ten aanzien van Ne-
derlandsch-Indië alleen economische bedoe
lingen.
Ten aanzien van de in dit verband aangesne
den kwestie van den status quo in het Verre Oos
ten zeide Matsoeoka dat zaken en ook politieke
constellaties in de wereld in den loop van den tijd
veranderden. Japan heeft geen territoriale am
bities jegens landen van het Verre Oosten.
Wanneer de Vereenigde Staten in Singapore
schepen zouden stationneeren, zou 'dit tot ern
stige overwegingen van den kant van Japan
moeten leiden. Meer kon de minister hierover op
dit oogenblik niet zeggen.
Matsoeoka heeft ook de betrekkingen van Japan
met de regeering te Tsjoenking ter sprake ge
bracht. Hij meende dat een vrede met het
Tsjoengking regime in de naaste toekomst niet
mogelijk zal zijn. Op de vraag of de nieuwe Ame-
rikaansche leening voor Tsjang Kai Sjek niet als
een toestand van niet-verklaarden oorlog tusschen
Japan en de V.S. te beschouwen is, antwoordde
Matsoeoka ontkennend. Overigens gaf de minister
uiting aan zijn overtuiging dat in de komende
tien jaren in het Verre Oosten groote verande
ringen te verwachten zijn.
Op de receptie, die Mevrouw J. StruickKosters
Maandagmiddag ter gelegenheid van haar
lOOsten verjaardag in haar woning aan de Joh.
Bosboomlaan te Heemstede hield, werd zij o.a.
namens de buurtbewoners gecomplimenteerd door
den heer J. P. Peereboom Voller. Dit ging ge
paard met bloemen en een mand met fruit.
(Foto K. de Haas.)
Oudersonderricht uw
kinderen
's-GRAVENHAGE, 9 December. In ver
band met het ernstige ongeluk, dat zich Zon
dagmiddag op het Scheveningsche strand heeft
voorgedaan en waarbij twee jongens door een
ontploffend projectiel zijn gedood, wordt nog
maals met grooten nadruk gewezen op hat ge
vaar dat ontstaan kan wanneer men op het
strand of elders voorwerpen aanraakt zonder
deze te kermen. Vooral den ouders wordt aan
geraden hun kinderen op dit groote gevaar
te wijzen. Iedereen wordt de raad gegeven bij
het aantreffen van onbekende voorwerpt n
den dichtstbijzijnden politiepost of een Duit-
sche militaire instantie te waarschuwen.
(In verscheidene steden zijn vele
tientallen hoeden, tijdens den jong-
sten storm afgewaaid en niet terug
gevonden, bij de politie gebracht,
ivaar zij thans hun eigenaars
wachten.)
't Was in de stormbewogen dagen,
Die wij zoo juist hebben gehad,
Een heele toer je hoed te dragen,
Zoodat hij vast en veilig zat.
Je dacht dan zoo: nou zit ie stevig
En geen orkaan die me wat doet.
Dan kwam een rukwind, extra hevig
En je was tijdlijk onbehoed.
Je greep naar 't hoofd met beide handen,
Je draaide zoekend even rond,
Je bromde wat tusschen je tanden,
Waarop je hem dan wel weer vond.
Hij mocht zich in een plas placeeren,
Waarin hij te doorweeken lag',
Hij mocht zich in een park parkeeren,
Je kreeg hem weer, daar je hem zag.
Maar in de donkre avonduren,
Mag je volhardend zijn en vlug
En met je scherpste blikken turen.
Vind dan je hoed maar eens terug.
Zoo schenen vroeger zonnestralen
Op tal van hoeden „onbeheerd",
Die d' eigenaars nu kunnen halen,
Bij de politie geparkeerd.
Gij dus, die met ontblooten hoofde
En. beter niet herhaald, gegrom
Naar huis teruggaand, vast geloofde,
Dat hoedje zie ik nooit weerom,
Hier is een tijding, en een goede.
Ga nu naar de politie maar
Als steeds paraat u te behoeden,
Zelfs in dit opzicht voor u klaar.
P. GASUS.
Winterhulp Nederland.
Wij maken er belanghebbenden op attent, dat
op veler verzoek de giro-nummers van de Winter
hulp Nederland eiken dag op een vaste plaats in
ons blad te vinden zijn.
Alle gelden van de W.H.N. kunnen dus aan de
plaatselijke banken of financieele instanties op
deze giro-nummers worden overgemaakt.
DS. VEENHOF TE UTRECHT BEROEPEN.
Ds. C. Veenhof, predikant bij de Geref. Kerk te
Haarlem, is Maandagavond te Utrecht beroepen.
STOCKHOLM, 10 Dec. (D.N.B.) De och
tendbladen bevatten uitvoerige berichten van
hun Londensche correspondenten over de Duit
sche luchtaanvallen op Londen in den nacht
van Zondag op Maandag. Deze corresponden
ten verklaren eenstemmig dat de Britsche
hoofdstad een der hevigste aanvallen sedert
het begin van den luchtoorlog heeft onder
gaan.
De „Stockholms Tidningen" meldt dat Londen
14 uur lang gebombardeerd is. Onder het kanon
gebulder en het gehuil der Duitsche bommen
hoorde men als het ware het weeklagen der stad.
In Zuid, Oost en West kaatste het schijnsel dei-
branden tegen de wolken terug. Den volgenden
ochtend kon men zien hoe branden en ont
ploffingen de stad weer ontzettende wonden
hadden toegebracht. De aanval was bij het in
vallen van de duisternis met duizenden brand
bommen begonnen. De branden werden stel
selmatig van het oosten en zuiden uit in het le
ven geroepen, waarna zij zich geleidelijk bin
nen in de stad verplaatsten, Soms zag men een
geheele krans van lichtfakkels, die geheele wij
ken hel verlichtten. Binnen dien ring wierpen
de Duitsche vliegtuigen hun last neer. Wan
neer er een brand was uitgebroken, trok die als
op magnetische wijze de eene bom na de an
dere tot zich. Vele vliegtuigen naderden ge-
ruïschloos hun doel. Reeds tegen middernacht
kon men uit de verte tien branden waarnemen.
De vlammen rezen vaak hoog op en verlichtten
den nachtelijken hemel over een afstand van
vele kilometers. Er werd een reusachtige schade
aangericht.
De correspondent van Svenska Dagbladet
schrijft, dat men reeds mijlen buiten Londen een
prachtig vuurwerk van ontplofte afweergrana-
ten aan den geheelen hemel kon waarnemen.
Dichterbij gekomen zag men den rooden schijn
der brandbommen. Tenslotte waren de wolken
roodgekleurd door den weerschijn der bi-anden.
De correspondent van de „Dagens Nyheter"
spreekt de meening uit dat de vliegtuigen in de
eerste Duitsche aanvalslinie alleen met brand
bommen geladen waren. In zijn geheel was
deze aanval zeker een der zwaarste, die Londen
heeft doorgemaakt. Geen enkel Londensch
district scheen gespaard te zijn. In vele distric
ten was de schade groot. Lichtfakkels, brand
bommen, dynamietbommen, dat was de volg
orde van het vernietigingswerk. Boven vele dis-
ti'icten kon men onophoudelijk de vliegtuigen
hooren.
DEZE OORLOC IS:
Adolf Hitler.
(Foto Stapf.
BERLIJN, 10 December. (D.N.B.) De
Führer cn opperbevelhebber van de Duitsche
weermacht heeft Dinsdagmiddag in de mon
tagehal van een Berlijnsche wapenfabriek de
Duitsche arbeiders toegesproken.
Behalve door de bedrijfsleiding en het personeel
van de fabriek werd de bijeenkomst bijgewoond
door de generaal-veldmaarschalk Keitel, chef van
het opperbevel van de weermacht, den leider van
het Duitsche arbeidersfront, dr. Ley, en den rijks
minister van bewapening en munitie, dr. Todt.
Nadat de Berlijnsche gouwleider, rijksminister
dr. Goebbels, de vergadering geopend had, richtte
de Führer en opperbevelhebber van de Duitsche
weermacht zich tot de Duitsche arbeiders in een
groote redevoering, welke met ongekende geest
drift werd aangehoord.
Nader deelt het D. N. B. mede:
Even voor twaalf uur kwam de Führer voor de
vergaderzaal van de Berlijnsche wapenfabriek aan,
waar de „Betriebsobmann" aan den Führer meldde
dat het personeel stond aangetreden. De Führer
werd verwelkomd door den chef van het opperbe
vel van de weermacht, generaal-veldmaarschalk
Keitel, den rijksorganisatieleider, dr. Ley, rijksmi
nister dr. Todt en den bedrijfsleider van de fa
briek. Toen de Führer de hal betrad, steeg er een
onbeschrijfelijk gejuich op, dat herhaald en nog
versterkt werd toen de Führer op het spreekge
stoelte zichtbaar werd.
Rede van Hitier (officieuze lezing)
Duitsche volksgenooten, Duitsche arbeiders,
Ik spreek thans zeer zelden, in de eerste plaats
omdat ik weinig tijd heb om te spreken en in de
tweede plaats omdat ik thans meen, dat het juister
is te handelen dan te spreken. Wij bevinden ons
midden in een conflict Waarbij meer op het spel
staat dan de overwinning van het eene of het an
dere land. Het is werkelijk de strijd van twee we
relden tegen elkaar. Ik wil probeeren om u, heel in
het kort, voor zoover de tijd het toelaat, een in
zicht te geven in de diepere beweegreden van dit
conflict.
(De rede duurt voort).
(Vervolg van de rede ouder Laatste Berichten).
Cliiiieesche troepen aan de Indo-
Chineesche grens geconcentreerd.
HANOI, 10 December (United Press) Naar van
gezaghebbende neutrale zijde, alsmede van Chi-
neesche zijde, aan United Press wordt bericht heb
ben de Chineezen vijf van hun beste divisies, voor
zien van zware artillerie, aan de Kwangsigrens van
Indo China geconcentreerd.
Dit zou het resultaat zij-n van een Engelsch-
Chïneesche overeenkomst, waarbij China zich ver
plicht zou hebben zich tegen een verder voortdrin-
gen van de Japanners naar het Zuiden te ver
zetten.
Verongelukt emigrantenscliip geen
Roemeenscli vaartuig.
BOEKAREST, 10 Dec. (D.N.B.) Het onder-
staatssecretariaat van marine deelt mede: Er is
een gerucht in omloop, dat ook door enkele radio
zenders is verspreid, dat een met Joodsche emi
granten beladen Roemeenscli schip is vergaan.
Het onderstaatssecretariaat deelt het volgende
mede:
„Indien een dergelijk scheepsongeluk gebeurd
is. kan er geen sprake zijn van een Roemeensch
schip, omdat geen schip varende onder Roe-
meensche vlag, zich met dergelijke transporten
bezig houdt."
Protest der Fransclie regeering.
GENèVE, 10 December (D.N.B.) Naar uit
Vichy gemeld wordt, heeft de Fransche regeering
thans bij de Britsche regeering geprotesteerd tegen
den moord op den hoogen commissaris voor Syrië
en den Libanon, Chiappe, gepleegd door Engelsche
jachtvliegers.
HEDEN: 8 PAGINA'S
R. P.: Tweede paedagogisch Volks- g
concert. pag. 1 H
g P. Gasusr-Hoeden. pag. 1 H
Wat is in Noord-Brabant op cultuur- 11
technisch gebied te doen? pag. 3
Flitsen: Een moment. pag. 3
Voor lange avonden. pag. 5 j
J. B. Schuil: „De Mallemolen" pag. 6 3
J Laatste Berichten op pagina 2