Haarlem's Dagblad
Hevige aanval op
Sheffield
Een Algemeene
Sneldienst.
BERICHT
De nieuwe bonnen.
Bockbi
ler.
De Haarlemsche financiën.
Haarlem's Hoogtijdag
Artikelen en<z.
58e JAARGANG No. 17636
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijtlag 13 December 1910
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10»
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
In tij'dien van crisis zijn er altijd vindingrijke
men schei.geweest die zich van nood wisten, te v<rij_
wanen dooi- hum artbeidslust te paren aan vinding
rijkheid. Die zijn er ook nu. Sommigen leggen zioh
toe op de productie van artikelen of die verleemmig
van diensten waaraan juist door den ingetreden
toestand behoefte is ontstaan. Een voorbeeld van
zulke diensben gaf kort geleden de oprichting van
de stichting „Uw Leidsman" in Amsterdam, die
sindsdien jccige meisjes en oude niemschen veilig
door het hoofdstedelijk avondduister naar hun be
stemming loodst. Maar de Sneldienst „Alstublieft",
eveneens in Amsterdam opgericht, gaat verder in
haar vindingrijkheid. Die bepaalt zioh niet tot het
verleenen vair diensten, waaraan behoefte is ont
staan door de omstandigheden, maar verstrekt zijn
hulp in den meest algem eenem zin. De oprichters,
vier ex-onderofficieren van ons leger, zijn daarbij
uitgegaan van de gedachte dat in een -groote stad
voortdurend allerlei karweitjes op te knappen zijn
waarvan velen niet weten wie daar het meest ge
schikt voor is, zoodat ze menigmaal ongedaan blij
ven. Een gezond denkbeeld. Iemand heeft geen-
werk en gaat zitten peinzen: waar is arbeid te
verrichten waaraan behoefte bestaat maar die er
vaak bij inschiet? Het is een practische variant op
de vraag: wie heeft mij noodig? Daar is vaak moei
lijk een antwoord op te geven en mm heeft kans
dat als het zoeken naar den persoon de bekende
jacht op de naald in den hooiberg wordt. Maar de
variant luidt: welke arbeid heeft mij noodig? En
dan doet zioh een veel dankbaarder terrein- van
onderzoek voor. Gewapend met wat menschenken-
nis en inzicht in de kleine hiaten der maatschap
pelijke organisatie gaat men vondsten dom-.
Door het lezen van een stuk in bet Alg. Hbld.
over dien Sneldienst Alstublieft ben ik tot deze for-
muleering gekomen. Vraag niet: wie heeft mij noo
dig? maar: welke arbeid heeft mij noodig. En. ik
geef baar ter overweging aan menschen, die zich
op dit oogenblik af zitten te pijnigen om werk te
vinden en volgens dezen gedachteaigang hun eigen
bekwaamheden: wellicht aan den man zouden kun
nen brengen. Niet alleen in Amsterdam zijn er ve
lerlei weikjes op te knappen, die dikwijls onge
daan blijven omdat men niet precies weet bij wien
men het best terecht kan. En nu weet ik niet of
in amdiere steden zoo'n Algemeene Snéldiienst ook
slagen zou, maar dat weet men nooit tevoren. Geen
nieuwe onderneming zonder risico. Overigens zijn
er onderdeelen genoeg van het Amsterdamsehe
werkgebied en er zijn er nog meer te bedenken
die ook in andere plaatsen „een markt" zouden
•vinden.
De vier onderofficieren die het Amsterdamsehe
initiatief namen waren aanvankelijk uit bet leger
naar den Opbouwdienst overgegaan. Toen zij daar
uit met een aantal manschappen ontslagen werden
moesten zij een bestaan zien te vinden. Zoo pleeg
den zij overleg en richtten hun Sneldienst op, met
dertig manschappen. Alle vierendertig hebben in
Mei aan den oorlog deelgenomen. En gezamenlijk
zijn zij ran het burgerleven in gemarcheerd, het
geen een nieuw, oorspronkelijk en aantrekkelijk
beeld oplevert: voor buitenstaanders en natuurlijk
het meest voor hen zelf. Maar behalve hun vroe-
geren gemeerischappelijken dienstplicht hebben zij
weinig overeenkomst in hoedanigheden. Die loopen
sterk uiteen, hetgeen de veelzijdigheid van den
Sneldienst bevordert. Volgens het Hbld. is hij niet
alleen tot alles bereid, maar bovendien, tot vrijwel
alles in staat. Er zijn een fotograaf bij en een kap
per, kantoorbedienden, expedi'tiekneehts, timmer
lieden, electricians, schilders, tuinlieden, glazenwas-
sohers enz. Maar niet alleen op de terreinen van
hun vakarbeid worden diensten geleverd. De jon
gens van den Sneldienst poetsen bellen, plakken
banden, begeleiden in het donker, halen distributie
kaarten af, werken scholieren bijzelfs kan men
guitaarlessen bij hen krijgen. En een goedgezind
Amsterdammer heeft een flink huis aan de Prins
Hendriklaan te hunner beschikking gesteld, zoodat
zij hun centrale goed hebben kunnen vestigen. Op
hun diensten abonneert de Amsterdammer zich
voor twee kwartjes per maand, hetgeen recht geeft
op sterk verminderde tarieven. Dat is commercieel
goed gezien, wai.7t het geeft het bedrijf een vaste
clientèle en een steviger) grondslag in inkomsten
bovendien. Ook is er een regeling gemaakt voor
abonnés die zelf geen telefoon hebben. Zij krijgen
een zwart bordje thuis met een lichtgevendien let
ter S er op. Als zij nu iets noodig hebben wordt
er binnen het half uur aangebeld, want dè Snel
dienst patrouilleert den heelen dag in de wijken,
waar de abonnés wonen en reageert prompt op het
bordje.
In de weinige weken van zijn bestaan heeft de
dienst al honderden opdrachten uitgevoerd: van de
meest uiteenloopende soorten. Hij heeft een weg
gebleven dienstmeisje naar haar werk terugge
bracht maar ook een geheel schoolgebouw schoon
gemaakt en irgericht. En het schoone slagwoord
luidt: „Hebt u iets noodig, weet u geen raad? De
Sneldienst staat voor u paraat!"
Er is natuurlijk altijd veel kans dat ondernemin
gen als deze tot geheele of gedeeltelijke navolging
in andere plaatsen werken, of inspireeren tot on
dernemingsgeest in min of meer aanverwanten zin.
En daarom, maar ook uit respect voor de mannen
die dit bedrijf op touw gezet hebben en daarmee
getoond dat zij zoowel arbeidslust bezitten als vin
dingrijkheid dat zij „voor zichzelf kunnen na
denken" heb ik er hier de aandacht op gevestigd.
R. P.
Zij, die lich met ingang van 1 Januari
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in December nog te verschijnen
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Voor de constructie van het nieuwe gebouw der Amsterdamsehe gemeente
telefoon in de hoofdstad zijn de werkzaamheden op het groote terrein aan de
Hobbemakade in vollen gang. Een overzicht van de bouwputten.
(Foto Pax Holland)
-De secretaris-generaal van het departement
van landbouw en visscherij maakt het navolgende
bekend:
Brood en gebak
Elk der met „19" genummerde bonnen van de
broodkaart geeft gedurende de week van Maan
dag 16 December tot en met Zondag 22 December
a.s. recht op het koopen van 125 gram roggebrood
of 100 gram ander brood.
Voorts geeft elk der met „19" genummerde
broodbonnen recht op het koopen van een rant
soen gebak. Dit omvat voor de hierna genoemde
bakkerijproducten telkens ten minste het daar
achter geplaatste aantal grammen:
Beschuit 75 gram, biscuits en wafels 90 gram,
speculaas 140 gram, andere koekjes 200 gram, koek
160 gram, cake 300 gram, gevuld klein korstge-
bak (bijv. amandelbroodjes) 400 gram, gevuld
groot korstgebak (bijv. boterletter) 500 gram,
taart en gebakjes 609 gram.
Voor geheel of ten deele uit meel of bloem ge
bakken producten, welke hierboven niet genoemd
zijn, geldt, dat een rantsoen een hoeveelheid om
vat waarin 70 gram meel of bloem is verwerkt.
De op 22 December nog niet gebruikte bonnen
blijven voorts nog geldig gedurende de week van
23 tot en met 29 December a.s„ met dien verstande
dat zij gedurende laatstgenoemde week niet mogen
worden gebruikt in hotels,1 restaurants, e.d.
Eieren
Gedurende het tijdvak van Maandag 16 Decem
ber tot en met Zondag 22 December a.s. geeft de
met „22" genummerde bon van het algemeen distri
butiebonboekje recht op het koopen van één ei.
De bonnen, welke op 22 December nog niet ge
bruikt zijn, blijven geldig tot en met Zondag 29
December a.s., met dien verstande, dat ook zij ge
durende de week van 23 tot en met 29 December
a.s. niet gebruikt mogen worden in hotels, restau
rants e.d.
Peulvruchten
Gedurende het tijdvak van Dinsdag 17 Decem
ber tot en met Zondag 12 Januai-i 1941 geeft de
met „103" genummerde bon van het algemeen dis
tributiebonboekje recht op het koopen van een y2
k.g. peulvruchten.
Vleesch
Gedurende het tijdvak van Maandag 16 Decem
ber tot en met Woensdag 25 December a.s. geeft
elk der vier met „12 vleesch" gemerkte bonnen
van de vleeschkaart recht op het koopen van 100
gram vleesch, been inbegrepen, of een rantsoen
vleeschwaren. De met „12 worst, vleeschwaren"
gemerkte bon geeft uitsluitend recht op het koopen
van een rantsoen vleeschwaren.
De bonnen, welke op 25 December a.s. nog niet
gebruikt zijn, blijven nog geldig tot en met Zon
dag 29 December a.s.
Het rantsoen vleeschwaren, dat per bon kan
worden gekocht, bedraagt 75 gram voor gerookt
of gekookt varkens-, rund- of kalfsvleesch en voor
gerookte worstsoorten, 100 gram voor gekookte
worstsoorten, rolpens en knakworst, 125 gram voor
leverartikelen, tongenworst en nierbrood en 150
gram voor bloedworst.
Boter en margarine
Zooals reeds eerder bekend werd gemaakt geeft
de met „21" genummerde bon van de boterkaart
zoowel als van de vetkaart gedurende het tijdvak
van Zaterdag 14 December tot en met Vrijdag 20
December a.s. recht op het koopen van 250 gram
boter of margarine. De bonnen, welke op 20
December nog niet gebruikt zijn blijven voorts
nog geldig gedurende de week van 21 tot en met
27 December a.s. Voorts geeft de met „21" genum
merde bon gedurende het tijdvak van 30 November
tot en met 27 December a.s. recht op het koopen
van een halve flesch slaolie.
Het afleveren van de hoeveelheid slaole, welke
onder afgifte van de met „21" genummerde bon
is gekocht, is uitsluitend toegestaan gedurende het
tijdvak van 14 December 1940 tot en met 31 Januari
1941.
De met „21" genummerde bonnen geven dus
geen recht op het koopen van vet.
Petroleum
De Secretaris-generaal van het departement
van handel, nijverheid en scheepvaart maakt
bekend, dat gedurende het tijdvak van Maandag
16 December a.s. tot en met Zondag 19 Januari
1941 de met „periode c' gemerkte zegel van de
serie welke is uitgereikt ten behoeve van hen, die
voor verlichting in het huishouden uitsluitend op
het gebruik van petroleum zijn aangewezen, reoht
geeft op het koopen van 2 liter petroleum.
(Het bekende bockbier dat ieder jaar
in December placht te worden aan
gekondigd zal ditmaal in ons land
niet worden gebrouwen.)
De maand December ieder jaar,
Brouwt bockbier voor de smullers klaar,
Om kelen mee te vullen;
Dit leven in de brouwerij
Gaat ditmaal echter glad voorbij
De neuzen in de pullen.
Dit brouwsel, lang vergeefs begeerd
Werd in December gewaardeerd,
Als extra biertractatie;
Want naar zijn smaak en naar zijn geur,
Naar zijn substantie en zijn kleur,
Was het een variatie.
Tot veler mannen displezier
Komt het ditmaal niet met dit bier
In kruiken en in kannen,
Maar hoe het velen spijten kan,
Op dit punt kan toch ieder man
Zich makkelijk vermannen.
Ik gaf het nieuwtje aan een vrind,
Die, naar ik wist, het lekker vindt,
'k Moet zeggen, even schrok ie;
Maar met een glimlach zei hij toen
Nou ja, wat zul je eraan doen,
't Is nul en 'k hou geen bokkie.
INZAMELING VAN CELDEN
Men deelt ons van bevoegde zijde mede, dat
Kerkelijke organisaties, werkzaam op sociaal ge
bied in den ruimsten zin van het woord, die ge
wend waren openbare geldinzamelingen te houden
en dezen vorm van verkrijging van middelen be
hoeven teneinde hun taak te kunnen voortzetten,
zich met een aanvrage daartoe schriftelijk tot den
Burgemeester kunnen richten.
Aanvragen om vergunning tot het houden van
een Kerstcollecte kunnen op dezelfde wijze wor
den ingediend ook door niet kerkelijke organi
saties.
Winsten uit de bedrijven.
Blij'kens de pas door den Raad vastgestelde re
kening over 1939 iheeft de gemeente Haarlem uit
de bedrijven de volgende winsten gehaald.
1939:
Electriciteit
Gas
Water
Slachthuis
winst: retributie: samen:
f 1.116.733 f 169.735 f 1.286.468
f 212.399 f 156.230 f 368.629
f 100.356 f 153.220 f 253.576
f 83.424 f 83.424
Totaal f 1.992.097
Wil men de winst uit de bedrijven berekenen,
dan moet de retributie daarbij getrokken worden,
want het is slechts een boekhoudkundige hande
ling (voor het hebben van kabels en buizen in
den gemeentegrond een afzonderlijk recht te be
rekenen) die practisch alleen ten doel heeft een
deel van de winst te camoufleeren.
Haarlem haalde dus heel wat whist uit de be
drijven. De opbrengst van 75 opcenten op de Ge
meentefondsbelasting is slechts f 997.000, dus juist
de helft van de winsten der bedrijven.
Interessant is na te gaan hoe groot de winsten
waren die de gemeente in 1929, dus juist 10 jaar
geleden, uit de bedrijven haalde.
Deze was:
1929:
Electriciteit
Gas
Water
Slachthuis
winst: retributie: samen:
f 856.253 f 116.826 f 973.079
f 479.196 f 125.335 f 604.531
f 44.393 f 113.930 f 157.323
71.485 f 71.485
Totaal f 1.806.418
In die 10 jaar is dus het bedrag dat de gemeente
uit de bedrijven put met f 185.679 gestegen.
Een stijging dus van i*uim 10%.
In dien tijd is de bevolking evenwel gestegen
van 117.500 zielen tot 140.500 of ongeveer 20%.
Per hoofd der bevolking haalt de gemeente uit de
kas der bedrijven thans f 14.20 tegen f 15.40 10
jaar geleden.
De winst van het electriciteitsbedrijf is in die
10 jaar belangrijk gestegen, namelijk met 313.389.
Daarentegen is de bate uit de gasfabriek vermin
derd, zelfs met f 235.902.
De water-winst vermeerderde met f 96.253. Ver
houdingsgewijze is dit zelfs de grootste vooruit
gang.
Op de vergadering van „Haarlem's Bloei" welke
Donderdagmiddag werd gehouden is het plan ge
opperd Haarlem een jaarlijkschen „hoogtijdag" te
geven in den trant van den derden October te Dei
den. Alleen zou er dan voor de Spaarnestad geen
speciale aanleiding toe zijn.
Het zou in de bedoeling liggen van dezen „hoog
tijdag" voornamelijk een bloemendag te maken.
Men denkt daarbij natuurlijk in de eerste plaats aan
een bloemencorso en een speciale versiering dei-
stad. Dat deze idee gloednieuw is, zal men niet direct
kunnen zeggen. Zulk een feestviering is al meer
malen geopperd en aanbevolen. Dat verhin
dert echter niet, dat het bestuur van „Haarlem's
Bloei" thans misschien een goede kans meent te zien
deze plannen nu eens in daden om te zetten.
Over het belang van een góede reclame voor een
stad behoeft ook in dezen tijd geen twijfel te be
staan. Ongetwijfeld zal een dergelijke „hoogtijdag''
in breeden kring de aandacht op de goede Spaarne
stad vestigen en daarmee zou dus het bestaan van
een dergelijken dag reeds gerechtvaardigd zijn. De
uitvoering kan natuurlijk in talrijke nuances ge
schieden. Dat is tenslotte bijzaak. Het belangrijkste
blijft, dat men dit plan nu eens krachtig aanvat.
Het is voor Haarlem waarachtig geen overbodige
weelde den tourist eens wat anders te bieden dan
hetgeen gemeentelijk in onze bloemenstad te genie
ten is.
Daarom willen wij hopen, dat het bestuur
reeds op korten termijn besluit dezen hoogtijdag
in te stellen. Op de medewerking der verschillende
autoriteiten zoowel als op die van de burgerij kan
dan stellig worden gerekend.
De geheimzinnige moord te Delft.
Nog geen spoor ontdekt.
DELFT, 13 December. (A.N.P.) Het onder
zoek naar den moord op den heer Bouwer wordit
met kracht voortgezet. Tot nog toe heeft men nog
geen spoor in deze duistere zaak kunnen ontdek
ken. Een g-oot aantal personen uit den familie- en
kennissenkring van net slachtoffer is verhoord,
doch dit heeft tot geen enkel resultaat geleid. Op
het lyk, dat in beslag is genomen, zal vandaag
sectie worden verricht.
De begrafenis vindt Maandag a.s. plaats.
KERSTMIS-DRUKTE. Duizenden nijvere handen zijn in Duitschland aan
den arbeid bij het gereedmaken en verzenden van de pakketten naar de soldaten
van de weermacht.
(Foto Weltbild)
Grootscheepsche actie der
Duitsche luchtmacht boven
centrum der Britsche
wapenindustrie
BERLIJN 13 December (D. N. B.) Naar
het D. N. B. verneemt hebben gisteren sedert
de vroege avonduren sterke Duitsche gevechts
formaties bommen van het zwaarste kaliber op
Sheffield geworpen. Sheffield in midden-
Engeland is het bijzonder belangrijke centrum
van staalindustrie en wapenfabricage.
In een onafgebroken reeks stegen de Duitsche
machines op van haar bases in Frankrijk en
België, zonder hinder te ondervinden van het
slechte weer boven het Kanaal. Boven midden-
Engeland waren de weersomstandigheden heel
wat beter, zoodat de vliegtuigen hun bommen
met de grootste nauwkeurigheid op de buiten
gewoon belangrijke wapenfabrieken konden
werpen. De teruggekeerde bemanning van dc
toestellen der eerste golf deelden mede dat
reeds na enkele uren op verschillende plaatsen
hevige branden woedden. Men kan aannemen,
dat door het voortduren van het bombarde
ment deze branden een zoo reusachtigen om
vang hebben aangenomen dat de aanvallen
kunnen worden vergeleken met de grootscheep
sche acties tegen Londen en de steden in de
Midlands.
Sheffield, dat 500.000 inwoners telt, is het centrum
der Engelsche staalproductie. Evenals in Coventry
liggen de staalfabrieken over de geheele stad ver
spreid. De capaciteit dezer fabrieken bedraagt on
geveer anderhalf millioen ton per jaar, hetgeen 15
procent van de productie van het geheele land is.
Uit Sheffield zijn ook zeer speciale staalproducten
afkomstig, zooals het magneetstaai, dat nergens
anders in Engeland wordt vervaardigd.
In vredestijd betrok Engeland zijn giet- en edel-
staal voor een aanzienlijk deel uit het vroegere
Tsjecho-Slowakije, o.a. voor den bouw van
groote oorlogs- en koopvaardijschepen. Deze bron
van invoer is natuurlijk afgesneden. Vandaar dat
Sheffield thans dubbel gewichtig is voor de Engel
sche oorlogsindustrie.
Bovendien heeft de stad thans ook groote beteeke-
nis voor de productie van munitie en wapens. Men
kan zeggen dat de hevige Duitsche aanvallen van
den afgeloopen nacht een zwaren slag beteekenen
voor de industrie van afgewerkte producten zoowel
als voor de levering van grondstoffen, voor de in
dustrie van motoren en vliegtuigmotoren, voor de
productie van giet- en edelstaal ten behoeve van
het oorlogsmateriaal en vooi' de scheepswerven.
(Vervolg o"der Laatste Berichten).
Italiaansch tegenoffensief in
Albanië.
Optreden van divisie Alpenjagers,
BERN, 12 December (Stefani). Het En
gelsche nieuwsagentschap Exchange Telegi-aph
meldt dat een divisie Italiaansche Alpenjagers
een machtig tegenoffensief heeft ontketend
in de streek van Moskopolis, waar het Griek-
sche opperbevel een groot aantal manschappen
en materiaal had samengetrokken voor een
aanval in de richting der petroleumgebieden.
De gevechten zijn verbitterd en het Britsche
agentschap meldt dat het Italiaansche tegen
offensief omvang aanneemt.
GERINGF ACTIVITEIT AAN
HET FRONT VAN POGRADETSJ.
BELGRADO, 13 December (D.N.B.) „Vreme"
meldt uit Monastir dat de bedrijvigheid aan het
front om Pogradetsj Donderdag uiterst gering ge
weest is. De Italianen zijn erin geslaagd Woens
dag en Donderdag de berghelling boven het dorp
Starove die K.M. ten Nooi-den van Pogradetsj,
weer te bezetten. Eveneens is het hun gelukt ten
Zuidwesten van Pogradetsj bij het dorp Tre-
baniye een nieuwe belangrijke positie, die van
groot strategisch belang is, te betrekken. In dezen
sector hebben de Italianen nieuwe troepen aan
het front gebracht.
Fransclie vergelclingsaaivvalleii op
Thailand.
HANOI, 13 Dec., (Domei), Gevechtsvlieg
tuigen van Fransch Indo-China hebben hun,
vergeldingsaanvallen op militaire bases van
Thailand voortgezet en Woensdagavond drie
ton bommen laten vallen op Udorn, nabij Vien
tiane. Ook werden door Thailandsche vlieg
tuigen aanvallen ondernomen op Nakhon-Pha-
nom tegenover Thakek in Fransch Indo-China
aan de Mekong-rivier.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
R. P.: Een algemeene Sneldienst.
pag. 1
P. Gasus: Bockbier. pag. 1
Een hoogtijdag te Haarlem? pag. 1
De winst uit de Haarlemsche be
drijven. pag. 1
50 jaar Vreemdelingenverkeer.
pag. 2
Flitsen: Verdenking. pag. 3
K. de Jong: Tweede paedagogisch
Volksconcert der H. O. V. pag. 3
Uit de Pers. pag. 6
Schaakrubriek. pag6
Damvubrïek. pag. 0
H. D. Vert.: Gratis proefles, pag. 9
Laatste Berichten op pagina 7