M.V. De Kennemer Bankvereeniging
KERSTKAARTEN
KERSTWENSEN
Vijftig jaar Friesche
elfstedentocht
Klaas Pander
overleden
MAANDAG 23 DECEMBER 1940
HAARLEM'S DAGBLAD
2
V erduister
ffoed,
Zooals het
moet.
VAN 23 OP 24 DECEMBER 1940
van 17.30
tot 9.49
Maansopkomst
Maansondergang
HOUTPLEIN 8 TEL. 13829 (3 LIJNEN)
VERHUUR VAN SAF E-LOKETTEN
IN ONDERGRONDSCHE LIPS' KLUIS
WINTERHULP#NEDERLANO
Bioscoopvoorstelling der afdeeling Haarlem.
Reeds is bericht, dat Dinsdagmorgen 24 dezer
om half elf het Rembrandt Theater een bioscooo-
voorstelling aanbiedt aan alle collectanten
andere medewerkers aan Winterhulp.
De collectanten hebben daarvoor toegang op
vertoon van him oproepingskaart. Door verschil
lende omstandigheden bestaat de mogelijkheid,
dat een deel van hen nog niet in het bezit is van
zulk een oproeping. Zij, die zich door middel van
een organisatie voor de collecte van a.s. Zater
dag hebben opgegeven, zullen tot de voorstelling
worden toegelaten zonder oproepingskaart. Aan
het loket van de bioscoop zulln zij een toelatings
bewijs in ontvangst kunnen nemen.
WINTERHULPS^NEDERIAND
DE KINDERVOORSTELLINGEN VAN
SNEEUWWITJE EN DE 7 DWERGEN
De directie van de Afd. Haarlem van Winterhulp
Nederland deelt ons mede, dat op Vrijdag 27 en Za
terdag 28 December a.s. kindervoorstellingen zullen
worden gegeven in het Gemeentelijk Concertge
bouw aan de Lange Begijnestraat en dat alsdan
zal worden vertoond Sneeuwwitje en de 7
Dwergen.
Den eersten dag, dus Vrijdag 27 dezer, zal ge
noemd sprookje gegeven worden door een spre
kende film.
Den tweeden dag, dus des Zaterdags, met de
poppenkast van den heer Smit, alhier.
Aanleiding tot deze voorstellingen is gevonden
tin het feit, dat de tweede collecte van Winterhulp
staat in het teeken van het kind. Vandaar dat de
Directie alle Haarlemsche kinderen in deze vacan-
itiedagen een prettigen middag of morgen wil be-
'zorgen..
De toegangsprijs is vastgesteld op f 0.10 per kind
of per persoon, die de kinderen mocht willen ver
gezellen. Ook ouderen zijn welkom.
Voorloopig is vastgesteld, dat op elk van de twee
dagen 2 voorstellingen worden gegeven. Deze zullen
telkens aanvangen om 1.45 en 3.30 uur. Bij druk
ken voorverkoop ligt het in de bedoeling om ook in
de morgenuren van genoemde dagen voorstellingen
te geven. Nader zal worden bekend gemaakt of
deze ochtendvoorstellingen worden, gegeven en zoo
ja, wie er voor in aanmerking komen. Waarschijn
lijk zullen dat zijn zij, die het laatst hun plaatsbe
wijzen hebben gekocht. Men houde dus de berich
ten van Winterhulp goed in het oog.
Er zijn 4 kleuren verkrijgbaar, t.w.:
oranje kleur, geldig voor de eerste voorstelling
op Vrijdag 27 dezer;
roode kleur, geldig voor de tweede voorstelling
tap Vrijdag 27 dezer;
blauwe kleur, geldig voor de eerste voorstelling
lop Zaterdag 28 dezer;
gele kleur, geldig voor de tweede voorstelling
(op Zaterdag 28 dezer;
Zooals gezegd behoudt de Directie zich hierin
(eenige wijziging voor.
Bij wijze van voorverkoop kunnen plaatsbewij
zen worden verkregen aan de volgende adressen,
die zich voor dit doel belangeloos hebben beschik
baar gesteld, t.w.:
Boekhandel Pallieter, Kruisweg 38.
Magazijn „De Duif", Leidschevaart hoek Leid-
schestraat.
Firma Gebr. Misset, Radiohandel, enz. Marnix-
Jstraat 119.
Sigarenmagazijn K. Dernison, Gen. Cronjéstr. 56
Sigarenmagazijn A. van Dijkhuizen, Kamper-
(straat 19, hoek Linschotenstraat.
Sigarenmagazijn D. H. J. v. Eskert, Houtplein 17
Sigarenmagazijn „Insulïnde" van Maarten Rooy,
Rijksstraatweg 70.
Sigarenmagazijn Chr. Nagel, Ostadestraat 14.
Sigarenmagazijn B. van Odijk, Amsterdamstr. 12
Sigarenmagazijn „Sumatra" van S. C. Bekenkamp-
Smink, Zijlweg 44.
De voorverkoop eindigt op Dinsdag 24 dezer des
namiddags 4 uur. Op den dag van de voorstelling
zelf zijn de kaartjes verkrijgbaar aan het loket van
het Gem. Concertgebouw.
VERBETERING.
Tert gevolge van een verschrijving is in het arti
kel over de nieuwe belastingen in ons vorig -num
mer tegen het slot het woord werkloosheids pe n-
sioenfonds inplaats van werkloosheidss u b s i
d i e f o n d s gedrukt.
d/Rooij
ANEGANG14 TEL11965
HAARLEM
(Adv. Ingez. Med.)
AGENDA
Heden:
MAANDAG 23 DECEMBER.
Stadsschouwburg: „Bleeke Bet" door Gezelschap
Bouber 7,30 uur.
Frans Hals Museum. Tentoonstelling „Kunst Zij
Ons Doel", 104 uur.
Rembrandt Theater: Wiener Geschichten,
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Drie dolle dagen", 2.30,
6.30 en 8.45 uur.
Luxor Theater: „Laila" geprolongeeerd; 2.30,
6.30 en 8.45 uur.
Palace: „De Big van het Regiment", 2.6.30
en 8.45 uur.
DINSDAG 24 DECEMBER.
Stadsschouwburg: „Bleeke Bet", door Gezelschap
Herman Bouber, 7.30 uur.
„Bleeke Bet" door Gezelschap Herman Bouber,
7.30 uur.
Bioscooptheaters: voorstelling des middags en
des avonds.
Frans Hals Museum. Tentoonstelling „Kunst Zij
Ons Doel", 104 uur.
(Adv. Ingez. Med.)
Er was eens.... een land waar de menschen in
den winter geen gebrek leden. Wij allen kunnen
er voor zorgen, dat dit sprookje spoedig werke
lijkheid wordt. Koopt allen daarom op 27 en 28
December a.s. sprookjesspeldjes, die bij de 2de
Winterhulp-Nederland-collecte worden verkocht.
De foto's stellen van boven naar beneden voor:
Klein Duimpje, Asschepoester, Roodkapje, Doorn
roosje, Hans en Grietje, Sneeuwwitje.
HUWELTJK VAN MR. M. M. ROST VAN
TONNINGEN.
HILVERSUM, 21 Dec. Het A.N.P. meldt:
Onder groote belangstelling is Zaterdag in het
gemeentehuis te Hilversum het huwelijk ge
sloten tusschen mr, M. M. Rost van Tonningen
en mejuffrouw Fl. S. Heubel. Vooral veel
N.S.B.-autoriteiten getuigden door hun aanwe
zigheid van hun belangstelling.
Kort voor het bruidspaar ten Raadhuize
kwam, arriveerde ir. A. A. Mussert, leider der
N.S.B., in gezelschap van den heer C. van
Geelkerken, plaatsvervangend leider, jhr. de
Blocq van Scheltinga. leider van speciale dien
sten, mr. Kessler, adjudant van den leider en
mr. Sondervan, commandant der W. A. Zij
werden door den burgemeester van Hilversum,
jhr. E. J. B. M. von Bönninghausen begroet.
De bruid was voor dit Germaansche huwelijk
gekleed met een lang wit toilet, tenvi.il zij aan
een collier het oude Germaansche zonnewende-
teeken op de borst droeg. De bruidegom was
in het uniform der N.S.B.
Na het verrichten van de ambtelijke cere
moniën der huwelijksplechtigheid hield de bur
gemeester een korte toespraak, waarin hij zijn
beste wenschen tot het bruidspaar uitte.
In dezen dag. dien gij hebt uitgekozen voor
dezen grooten stap. aldus spr. ligt een belofte
voor de toekomst. 21 December immers is de
dag van de midwinterzonnewende, die reeds door
onze voorvaderen, als zijnde van groote betee-
kenis, werd gevierd. Van heden af gaan de da
gen lengen, de zon gaat warmer schijnen en is
de belofte van naderende lente, komende zomer
en rijpende oogst.
Thans hebt gij u in de huwelijksboot inge
scheept, bestuurt deze goed en zorgt voor een
veilige haven. Wellicht komen er op den duur
jonge matrozen aan boord. Nu gij van wal
steekt, aldus besloot spr., wensch ik u toe: „Hou
hou moedig zee".
(Adv. Ingez. Med.)
Kerstsameiikomsten te Haarlem.
Oecumenisch Jeugdwerk.
Het Oecumenisch Jeugd Comité, afd. Haarlem,
waarin zich elf jeugdverenigingen van zeven ver
schillende kerkgenootschappen vereenigd hebben,
organiseert dit jaar eenige Kerstsamenkomsten te
Haarlem. t
Reeds heeft plaats gehad een Adventsdienst m
de Begijnhofkapel, waar voorgingen dr. E. Emmen,
Ned. Herv. predikant en pastoor C. F. Nieuwen-
huyzen, Oud-Katholiek pastoor, met als onder
werp: ..Hij kwam in Zijn eigendom, doch de Zij
nen namen Hem niet aan, Maardegenen,
die Hem aangenomen hebben, heeft Hij macht
gegeven kinderen Gods te worden."
In dezen dienst heeft zich een groot aantal
jongeren van vele kei-ken gezamenlijk op het
Kerstfeest voorbereid.
Maandag 23 December zal er voor de leden der
aangesloten vereenigingen een groot Kerstfeest
worden gehouden. Dit Kerstfeest zal bestaan uit
een kerstmaaltijd in den Haarlemschen Kegel
bond. en een wijdingsdienst in het gebouw van
de Vereeniging van Vrijzinnig Hervormden.
De maaltijd zal onder leiding staan van dr. W.
Banning, voorganger der Vereeniging van Vrijzin
nig hervormden. Het woord zal gevoerd worden
door den heer E. v. d. Wall, lid der Haarlemsche
Jongemannen Vereeniging. Verder zal er nog eeni
ge muziek ten gehoore worden gebracht.
De wijdingsdienst, die een liturgisch karakter
zal dragen, zal onder leiding staan van pastoor C.
F. Nieuwenhuyzen der Oud-Kath. Kerk. Spreker
is de heer W. Grotenbreg, voorzitter der Vereeni
ging van Hervormde Jongeren, afd. Haarlem. Ver
der zal opgevoerd worden het Kerstspel „In de
menschen een welbehagen" van Jan Bunt.
Het Comité hoopt, dat deze bijeenkomsten onder
de jeugd meer en meer het besef mogen bijbren
gen. dat het tenslotte is: „Eén kudde en één Her
der".
Varken clandestien geslacht.
WORMERVEER. 23 December. (A.N.P.)
Eenigen tijd geleden ontvang de politie van Wor
merveer mededeeling dat een varken van pl.m. 500
pond vervoerd zou zijn, onder opgave dat het hier
bet vervoer van een fokzug betrof, hetwelk zou zijn
toegelaten.
Het bleek evenwel dat het varken vervoerd moest
zijn met het oogmerk het te slachen. Na een vrijt
uigebreïd onderzoek kon worden vastgesteld dat het
varken van Purmerend, via Wormerveer en Krom
menie werd getransporteerd naar Uitgeest, waar
het werd gebracht bij een veehouder, die voor het
houden van varkens erkenning bezat. Van Uitgeest
ging men met het varken naar Assendelft. Hier
werd het dier de vorige week clandestien geslacht.
In strijd met de verordening op het slachten. On
gekeurd werd het vleesch naar Wormerveer ver
voerd, waar het aan particulieren tegen zeer hooge
prijzen van f 1.20 tot f 1.40 per pond werd ver
kocht.
Bij het verder onderzoek kwam aan het licht, dat
dezelfde veehouder uit het complot reeds eerder
varkens clandestien had geslacht.
In totaal kon de politie een twaalftal verdachten
arresteeren.
aN verhoord te zijn, zijn de verdachten op vrije
voeten gesteld.
Een hoeveelheid vleesch kon de rijksveldwachter
uit Asserdelft in de slachtplaats in beslag nemen.
(Hllligersbergsche Zeilweek).
12. eri 13 Juli: Zeilvereeniglng „Braassemermeer".
18. 19, 20, 21 en 22 Juli: Z. R. en M. v. „De Kaag'
(Kaagweek).
2G en 27 Juli: Rotterdamsche Zeilvereeniglng.
2. 3, en 4 Augustus: Ned. Z. en R. V. (Hollandweek).
5 en 6 Augustus: Ned. Z. en R. V. (Flevo race).
8, 9 en 10 Augustus: W. V. „Loosdrecht" (Holland
week 2).
16 en 17 Augustus: Het Witte Huis.
19, 20 en 21 Augustus. Z. V. Sneek.
23 en 24 Augustus: Zaanlandsche Zeilvereeniglng.
30 en 31 Augustus: Kralingsche Z. C., Z. V. „Kra-
llngen". W. V. „V. Z. O. D." (Kralingsche Zeilweek).
6 en 7 September: W. V. „Aegir", Z. V. „Hilligersberg'
(kampioenschap Hilligersberg 12 M2. en Olymplaklasse).
W. V. „De Schinkel".
7 September: Kralingsche Z. C. (kampioenschap van
Rotterdam B. M. klasse).
13 en 14 September W. V. „V. Z. O. D." (kampioen
schap Rotterdam N. N. 16 M2 klasse).
13, 14 20 en 21 September: Nationale kampioenschappen.
Bij de bestuursverkiezing werd het bestuur van de
Kon. Ned. Zeil- en Roelvereeniging toegevoegd.
Tenslotte werd van bestuurszijde medegedeeld, dat de
laatste Haamstrabeker beschikbaar zei worden gesteld,
waarvoor de volgende wedstrijden in de 12 voets jollen
klasse gelden: Hilligersberg (3), Kaag (4), Haarlemsche
Jachtclub (2) en Loosdrecht (3)
De rondvraag leverde geen nieuwe gezichtspunten op.
Roeien
Voetbal
HET „ELSWOUT-TOURNOOI"
Het jaarlijks door de vereeniging D. I. O. te houden
.Elswout-tournooi" dat door vroegtijdig begin der
competitie niet kon worden geëindigd, zal thans worden
gespeeld op den Tweeden Kerstdag.
Het programma voor deze 2e ronde en finale luidt:
E. H. .SE. D. O. 2 aanvang 10 uur
R. C. H. 2—Ripperda aanvang 11 3/4 uur
Verliezersronde (o. d. 3e en 4e prijs) aanvang l uur
Winnaarsronde (finale) aanvang 2 uur
Hierna zal de prijsuitreiking plaats vinden.
Deze wedstrijden worden gespeeld op het terrein der
vereeniging D. I. O. aan den Muiderslotweg Haarlem N.
Zeilen
De Nederlandsche Watersport-
vereenigingen bijeen.
Uitgebreid wcdslrijdprogramma vastgesteld.
De verbonden Nederlandsche watersportvereenigingen
•ergaderden Zaterdagmiddag ln de Industrieele Club te
Amsterdam onder voorzitterschap van den heer Ernst
Crone. Na het openingswoord van den voorzitter en de
aststellfng der notulen der algemeene vergadering
1939. alsmede het jaarverslag over het verbondsjaar 1939—
1940 werden de kampfocnsmedallles en kampioenswimpels
uitgereikt, resp. aan de heeren J. Bier te Haarlem. M.
Kagchcllnnd en A. Wamen.
Goeodgckcurd werd de aanvrage van de Noord-Nedor-
landsche Watersporlvereeniging voor het algemeene lid
maatschap der verbonden Nederlandsche watersportver
eenigingen, voorgesteld door de Ned. Zeil- en Roelver
eeniging en de Z. R. en M. V. „De Kaag". Ter gelegen
heid hiervan sprak de heer Crone een hartelijk welkomst
woord tot het nieuwe lid, daarbij speciaal wijzend op het
groote belang van deze voor de verbonden zoo historische
gebeurtenis.
Het voorstel van het bestuur tot het uitschrijven van
een prijsvraag voor het ontwerp van een varend woon
schip en tot het beschikbaar stellen van een bedrag
f200 voor prijzen, werd aangenomen, waarmede een goede
gewoonte ln dit opzicht bestendigd blijft.
Het voorstel van het bestuur tot het instellen van
valkenklasse werd eveneens aangenomen, waarbij de tech
nische commissie werd gemachtigd eenige kleine wijzigin
gen aan te brengen.
Aangenomen werd het voorstel van de W. V. „De Koe
nen" de IB M2. n. n. n. w. b. eenheidsklasse als nationale
klasse aan te nemen. Aan dit voorstel werd op verzoek
van de N. N. W. V. nog een toerklasse toegevoegd, het
geen door het bestuur krachtig werd gesteund.
Voor het komende seizoen werd het volgende wedstrijd-
programma vastgesteld:
24. 25 Mei: Rotterdamsche Z. V. (kampioenschap van
Rotterdam in de 12 voets jollenklasse).
31 Mei en 1 en 2 Juni: Roei- en Zeilvereeniglng „Gouda'
8 Juni: Hollandia.
14 en 15 Juni: Watersportveieeulging „Amsterdam",
21 en 22 Juni: Z. en R. V. „Nieuwe Meer",
228
4, 6 .en
29 Juni: wedstrijden van De Koene,
i 6 Juli: Wi y, „Aegir' cri Z, .V,- „1
Hilligersberg'!
De Vaardigheidsproeven.
Het Spaarne wint den wissel-
prijs met zeer groot verschil.
Tijdens de Zondag te Amsterdam gehouden jaar-
lijksche algemeene vergadering van den Nederland-
schen Roeibond werd de Wisselprijs voor de Vaar
digheidsproeven aan de Roei- en Zeilvereeniglng
Het Spaarne uitgereikt. Uit een opgave in „Roeien"
blijkt dat Het Spaarne den wisselprijs ditmaal wel
met zeer grooten voorsprong heeft gewonnen. Ten
gevolge van de tijdsomstandigheden en het ruwe
najaarsweer werden er in 1940 in totaal maar 320
vaardigheidsproeven bij de Nederlandsche vereeni
gingen afgelegd. Het Spaarne liet zich evenwel door
de moeilijkheden niet weerhouden en behaalde er
113, meer dan een derde van het Nederlandsche to-
thaal en aanmerkelijk meer dan de vereeniging er
in het vorige jaar noteerde, toen zij met 92 even
eens den wisselprijs won.
De groote voorsprong van de Haarlemmers blijkt
uit de volgende statistiek over 1940: Het Spaarne
113, Willem III 37, De Maas 34, De Hoop 22, De
Vliet 21, De Amstel 16, De Hunze 13, Poseidon 12,
Nautilus 12, Die Leythe 11. Verder hebben nog acht
vereenigingen elk minder dan tien proeven op haar
naam.
Het Spaarne heeft den in 1929 ingestelden wis
selprijs nu al voor de zesde maal gewonnen. Dat ge
beurde namelijk in de eerste drie jaren van zijn
bestaan en in 1938, 1939 en 1940. Öp dit gebied
heeft het zich tot dusver zeker verreweg de meest
actieve vereeniging getoond .En voor de roeisport in
Haarlem is dat van veel belang.
De vaardigheidsproeven dienen door de heeren
over 20 en door de dames over 16 K.M. binnen
zekere tijdlimieten te word enafgelegd. Er zijn drie
boottypen voor aangewezen: tweeriemsgiek met
stuurman, tweeriems wherry met stuurman en skiff.
Elk lid kan niet meer dan twee proeven per jaar
officieel erkend krijgen, waarvan er dan één „op
twee riemen" (wherry of skiff) en één „op één
riem" (giek) geroeid moet zijn. De tijdsgrenzen
zijn voor de twee met stuurman 2 uur 10 min.,
voor de wherry met stuurman 2 uur 30 min. en
voor de skiff 2 uur. Binnen die limieten moeten de
heeren 20 en de dames 16 K.M. roeien. Er bestaan
ruimer tijdsgrenzen voor de veteranen, maar die
plegen er bij Het Spaarne een eer in te stellen bin
nen de juniores-tijden te roeien, hetgeen vrijwel
steeds gelukt is. Het is duidelijk dat bij ruw weer
de Vaardigheidsproef veel zwaarder wordt: des te
meer verdienste heeft dit jaar het succes van Het
Spaarne. want vrijwel al de Haarlemsche proeven
zijn in de najaarsmaanden afgelegd.
KERST- en NIEUWJAARSGESCHENKEN.
„RICHE FOTO ART"
Gr. Houtstraat 169, Telef. 13472
(Adv. Ingez. Med.)
Initiatief van Pim Muiier
De bekende Pim Muiier, de nestor van zoovele
sporten in Nederland, heeft deze maand juist vijf
tig jaar geleden den eersten Frieschen elfstedentocht
gemaakt.
Begeleid door met de plaatselijke omstandigheden
bekende gidsen ondernam de toen 25-jarige den
moeizamen tocht. Een dikke wollen muts had hij
over zijn ooren getrokken en voorts was hij bewa
pend met een stuk chocolade, een horloge, wat zak
doeken, eenige guldens, een mes, touwtjes, riemen,
alsmede een stel reserve-schaatsen, welke hij op
zijn rug had gebonden, 's Morgens om 7 uur startte
hij uit Leeuwarden, waar hij des avonds om 5 mi
nuten voor acht weder de finish bereikt. In 12 uur
en 55 minuten had hij deze sportprestatie geleverd,
hetgeen langen tijd een record bleef.
Het zou echter toch nog geruimen tijd duren voor
de elfstedentocht door een grooter aantal deelne
mers werd volbracht. Dat gebeurde in 1909. Het
initiatief daartoe ging wederom van den heer
Muiier, die toen secretaris van den Ned. Bond voor
de Lichamelijke Opvoeding was, uit.
Hij wendde zich ermee tot den Frieschen Ijs
bond, welke op het voorstel gretig inging.
Zoo vond op 2 Januari 1909 de eerste „officieele"
tocht plaats, waarvoor 48 deelnemers hadden inge
schreven. Op Nieuwjaarsdag evenwel was de dooi
ingevallen en eerst na loting werd tot doorzetten
besloten; 22 rijders startten dien ochtend om half
vijf, doch slechts negen van hen wisten den tocht
te volbrengen. De eerstaangekomene was dc be
kende Friesche predikant ds. M. Hoekstra uit War-
ga (thans te Scherpenzeel), die den tocht aflegde
in 13 uur en 50 minuten.
Nadien werd de organisatie op instigatie van mr.
M. E. Hepkema overgenomen door de Friesche Elf-
stedenvereeniging, die tegen 7 Februari 1912 haar
eersten tocht uitschreef, en wel onderverdeeld in
een wedstrijd voor de hardrijders en een prestatie-
rit voor de tochtrijders. Ditmaal startten 170 deel
nemers, van die er slechts 22 de eindstreep wisten
te bereiken. Men bedenke hierbij dat b.v. te Sta
voren de baan een halven meter onder water stond.
De oud-wereldkampioen C. C. J. de Koning ver
beterde het record. Zijn tijd was 11 uur en 40
minuten. Mejuffrouw J. Gaastra was de eerste
vrouw die toen den Elfstedentocht tot een goed ein
de bracht. Op 27 Januari 1917 werd de derde tocht
ondernomen en sindsdien is deze sportgebeurtenis
uitgegroeid tot een evenement, dat steeds in bin
nen- en buitenland bijzonder de aandacht trekt. In
genoemd jaar verbeterde Koning zijn eigen record
tot 9 uur en 53 minuten.
De vierde maal werd de tocht gehouden op 12 Fe
bruari 1929. Het was toen bijzonder koud. Karst
Leemburg werd eerste uit 200 deelnemers van wie
echter de helft den tocht niet volbracht.
De vijfde tocht vond 16 December 1933 plaats. A.
de Vries uit Dronryp won in den recordtijd van 9
uur en 2 minuten.
De tocht die in het begin van 1940 op 30 Januari
werd gehouden, ligt iedereen natuurlijk nog versch
in het geheugen.
Er waren toen vijf winnaars: P. Keyzer, A. Ade-
ma, C. Jongert, Westra en D. v. d. Duim.
Zijn sportloopbaan kende
vele hoogtepunten
Klaas Pander.
(Foto archief H.D.).
In den ouderdom van 73 jaar is te Haarlem over
leden de bekende sportsman Klaas Pander, die in
zijn tijd een der beste schaatsenrijders ter wereld!
was.
Reeds in 1886 op jeugdigen leeftijd is Pander be
gonnen met deel te nemen aan schaatswedstrijden.
In een wedstrijd te Slikkerveer behaalde hij in 1887
den derden prijs achter Tebbul en Van Vollenho
ven.
Verschillende malen heeft hij ook deel genomen
aan de wereldkampioenschappen op die schaats.
In Januari 1889 werd hij te Amsterdam op da
halve mijl tweede en op de 2 mijl vierde.
Aan nog twee andere wereldkampioenschappen
nam Pander deel en wel te St. Moritz en nogmaals
te Amsterdam. Beide malen behaalde hij weef
prachtige resultaten. Te St Moritz ontging hem het
wereldkampioenschap door influenza, in Amster
dam behaalde hij vier tweede prijzen.
In de vijf jaar dat Pander uitkwam won hij elf
eerste prijzen en vele tweede. Zoo won hij o.a. het
kampioenschap van Noord-Holland en de afstands-
rit HaarlemLeiden in 1 uur 3 minuten.
Zijn laatsten wedstrijd deed Pander in 1891 te
Hamburg om het kampioenschap van Europa, daar
behaalde hij den derden prijs. Men ziet het dus,
een fenomenale reeks schaats-successen die alleen!
overtroffen wordt door de prestaties van zijn be
roemden leerling Jaap Eden. Parder heeft Edfeni
namelijk tot 1896 onder zijn leiding gehad.
B^ nog steeds was hij vol bewondering voor cta
grootscbe prestaties die Eden geleverd heeft. Ir*
1891 bij de wereldkampioenschappen te Amsterdam,
gelukte 't Pander ook voor de laatste maal te win
nen, want daarna werd Jaap Eden sterkera Het zij
echter vermeld dat Pander ook in dat jaar (1891)'
van de schaatssport afscheid nam.
Ook in andere takken van sport heeft Klaas
Pander uitgeblonken.
Zoo werd 'hij in 1889 met J. G. Wackwitz tandem
driewielerkampioen van Nederland op den weg en
in 1890 behaalde hij hetzelfde succes, thans met W.
G. Debbaere.
Verder heeft hij nog aan athletiek gedaan en ook
in het eerste elftal van H.F.C. gevoetbald.
Na 1892 werden op wedstrijden niet meer da
afstanden in mijlen of gedeelten daarvan gereden.
De Ned. records staan alle op naam van Pander.
ZIJN GLORIE-TIJD.
In een interview met Haarlem's Dagblad ver-"
telde Pander o.a. destijds nog de volgende bijzon
derheden uit zijn glorietijd:
„Ik begon met een derden prijs: en eindigde mijn
schaatsenrijdersloonbaan óók met een derden prijs:
in Hamburg in 1891 om het kampioenschap van
Europa!"
Pander heeft in drie wereldkampioenschappen
meegereden, alle drie in Amsterdam, in Jan. 1889,
in Dec. 1889 en in Jan. 1891. Tot werelkampioen
heeft hij "het nooit kunnen brengen, al is hij er in
'89 ook niet ver van af geweest. De „veelbelovende"
Pander legde in Januari beslag op den 2den prijs,
halve mijl, achter den Rus von Parshin, maar vóór
Tebbut, Loveday en Donogue. Op de 2 mijl eindig
de hij, na gevallen te zijn, als vierde.
,Je moest daar in Amsterdam een buitenbaan en
een binnenbaan rijden en ik vergat te wisselen',
maar bleef een stuk te lang op 'de buitenbaan. Om
het verlorene weer in te halen heb ik gereden als
een bezetene, en naar aanleiding daarvan zond!
men mij later met den beroepsrijder Kingma naar
St. Moritz. Daar heb ik in die 6 weken veel ge
leerd. Maar daarvóór reed ik nog in een aardigen
wedstrijd. Dat was een uitdaging aan de Friesche
beroepsrijders, die beweerden harder te kunnen
rijden dan amateurs. Ze konden het niet. Eerste
werd ik op de twee mijl, dan kwam de amateur
Couvée, dan de Haarlemsche amateur Broekmeyer
en daarna pas de beroepsrijder B. Kingma".
Pander noemt den tijd, ëien hij op de 10 mijl
maakte in Amsterdam op 16 Maart 1889 een zijner
beste tijden. Hij sloeg in" 34 minuten 19 sec., op
oude Sails-Wichers-schaatsen. terwijl er een harde
wind stond, Couvé en Venema. Ook de 5 mijl was
•oor hem. vóór dezelfden en den Duïtscher Schade.
Vermeld kan nog worden, dat in Jan. 1889 Pander
in Hamburg met Jurrjens en Couvée de Hambur
gers Harms, Gronem-ann en Hansen sloeg.
De wereldkampioenschappen in Amsterdam in
Dec. 1889 brachten voor Pander groote successen,
zij het dan ook niet het grootste, Ilij won de halve
mijl vóór Norseng in 1 minuut 21 3/5 sec., en de
mijl voor denzelfde in 3 min. 6 sec. Op de 2 mijl
werd hij 2de achter Norseng en. helaas, den vol
genden dag, toen de 5 mijl verreden zouden worden,
had hij influenza". „Jammer', zegt hij er zelf van.
,Want in St. Moritz waren mijn tijden- op den lan
gen afstand beter dan die op den korte". De
Haarlemmer Houtman reed toen ook goed. Toen
Pander na zijn influenza voor het eerst de schaatsen,
weer order bond, in Stockholm, reeds hij daar des
ondanks de mijl nog in den Nederlandschen record,
tijd van 3 minuten 2 2/5 sec.
De laatste wereldkampioenschappen, waar Pan
der aan meedeed brachten hem 4 tweede prijzen
achter Donogue, o.a. vóór Jaap Eden en Houtman.
En op 19 Jan. sloeg Pander in Paterswolde Eden
op de mijl.
In de 5 jaar, dat Pander uitkwam, won hij elf
eerste prijzen en vele tweede. O.a. won hij het
kampioenschap van Noord-IHolland op de banen
van de Haarlemsche IJsclub en den afstandsrit
HaarlemLeiden in 1 uur 3 min.
„Het was moeilijk voor ons, Hollanders in con
ditie te blijven", zei Pander, „want we hadden lang
niet altijd ijs. Dan moest je je trainen met hard-
loopen enz." i
