Haarlem's Dagblad
Hkuwj&atsfaf.
1941.
Oudejaarsavond.
Nieuwe ijkwet
THE AMERICAN CLUB
Houtverkooping op „Elswout"
Zeepbon-aan wijzingen.
Mr. H. J. D DEnschedé
overleden
Weer twee Haarlemmers
verdronken
Tlieuiaiaat
i Artikelen enz.
58e JAARGANG No. 17649
Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant»
Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groot#
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 31 December 1940
Abonnementen per week 0.25, per maand 1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
Er zal vanavond, als wij afscheid nemen van
1940 en het intredende nieuwe jaar inwijden met
elkaar geluk daarin toe te wenschen, een bijzon
dere ontroering zijn. In ieder gezin, in eiken groo
teren kring ook die bijeen zal wezen. Ik geloof dit
te mogen voorzien omdat het Oude Jaar ons volk
zulk een ongekende beproeving heeft gebracht, om
dat wij het Nieuwe ingaan in onzekerheid over veel
wat verder ons overkomen kan en omdat wij niet
temin sterk staan. Dat leed en beproeving louteren
heeft het Nederlandsche volk in dit jaar als geheel
ondervonden. De slagen die gevallen zijn hebben
sommigen extra zwaar getroffen door het verlies
van hun dierbare naasten, maar niemand die bewust,
leeft is ongedeerd gebleven. En toch zullen wij ons
allen op dezen Oudejaarsavond moediger en ze
kerder voelen dan op den vorigen, toen bij verreweg
de meesten de hoop nog leefde dat de oorlog ons
land voorbij zou gaan, dat het krijgsgeweld binnen
eigen grenzen ons bespaard zou blijven. Ik geloof
dat er vanavond meer blijmoedigheid, meer ver
trouwen op de toekomst zal zijn dan op 31 Decem
ber 1939. Ook omdat wij weten dat er veel van ons
gevergd zal worden: in arbeidskracht en in durf en
in zelfverloochening. Misschien is de zekerheid, dat
ons een moeilijk jaar wacht, beter dan de onze
kerheid of het misschien wel eens zou kunnen
tegenvallen. De mensch is niet tot een gemakkelijk
en zorgeloos bestaan geroepen op deze aarde. Als
hij dat zoekt geschiedt het in de beperktheid van
zijn inzicht. Als hij het vindt ontdekt hij altijd dat
het hem niet het geluk brengt waarvan hij ge
droomd had. In zijn diepste wezen vindt het besef,
te moeten worstelen met een zware levenstaak, de
ware bevrediging. Het zullen geen geslagen, ont
moedigde menschen zijn die elkaar vanavond een
gelukkig Nieuw Jaar zullen wenschen. Wel be
scheidener, nederiger menschen dan in vorige jaren:
Bich bewust dat meer van hen gevergd mag worden
omdat zij meer te geven hebben, zich bewust van
feilen maar ook van grooter mogelijkheid tot sla
gen, kleiner tegenover God. Want het Godsvertrou
wen moet in deze tijden bij vele kleingeloovigen
machtig zijn gegroeid.
Een jaar geleden herinnerde ik op deze plaats
aan een woord van Maurice Maeterlinck: „Nimmer
dooft het vuur, waaruit de drift naar een betere
wereld zich voedt". En dit woord, waaruit ook een
diep geloof spreekt, zal ditmaal beter verstaan wor
den dan toen. Het zal als waarheid verstaan en er
kend worden, het zal onze hoop stalen op den
wrede, die komen moet en op de herschepping en
opbouw van Europa, die niet uit kunnen blijven en
waarvoor wij de krachten aanwezig weten. Geloo-
ven er nu nog aan een ondergang van het Avond
land? Neen.en toch verkeeren wij in zulk een
«ritieke phase van een tijdperk vol beroering en
«trijd!
Ik wens oh u allen een gelukkig Nieuw Jaar.
Beteekent dat een jaar waarin alles u meeloopt,
waarin het geluk u voortdurend toelacht, waarin
tij alle hindernissen kunt ontwijken of ze spelen
derwijs overwinnen? Neen, want zooiets kunt gij
toch niet verwachten. Maar bovendien: verlangt gij
het zelf? Wat zou zulk een jaar u aan voldoening,
aan gewonnen levenskracht, aan werkelijk door
leefd leven brengen? Weinig of niets. Beter kan ik
u sterkte wenschen en vertrouwen, en de rust die
daarmee gepaard gaat en die uw inzicht helder,
kalm en onbevangen zal doen zijn.
Wij hebben het Kerstfeest gevierd en het heeft
nog dieper indruk gewekt dan in andere jaren. Wij
zullen Oudejaarsavond vieren en het zal een bij
zondere Oudejaarsavond zijn, met veel dankbaar
heid van allen die nog bijeen zijn en die nog zooveel
goeds zullen kunnen verrichten omdat er zooveel
te doen zal zijn. Het is een vol leven dat ons wacht
en groot zijn de gaven die God den mensch geschon
ken heeft om daarin zijn taak te vervullen zoolang
hij geroepen is. Het is een zware tijd dien wij be
leven. Maar toch ook zeer zeker een groote tijd.
R. P.
zal 1 Januari in werking treden.
Men mag niet meer spreken
van onsen en ponden.
De nieuwe IJkwet, die reeds in April 1937 werd
eangenomen treedt 1 Januari a.s. in werking.
Hierin wordt niet langer gesproker van ponden,
onsen, ellen, kannen en schepels maar van inder
tijd te Parijs internationaal vastgestelde maten en
en gewichten en men zal daarvoor in het vervolg
ook de daar vastgestelde afkortingen aanhouden.
Volgens de nieuwe IJkwet zal ook iedereen
verplicht zijn in advertenties, op aankondi
gingsborden en in publicaties in dagbladen en
tijdschriften deze maten en gewichten te ge
bruiken. Men zal dus niet meer mogen spre
ken van 1 ons borstplaat doch van 100 g. borst
plaat en ook niet van 1 pond thee, doch van
500 g thee.
De belangrijkste wijziging van de IJkwet is wel
deze, dat in het vervolg niet alleen maten en ge
wichten, maar ook meet- en weegwerktuigen on
der de controle van de wettelijk daartoe bevoegde
ambtenaren zullen vallen.
Zooals voor de hand ligt rekent men met een
overgangstijdperk en men behoeft zioh dan ook niet
ongerust te maken. Zoo is vastgesteld dat meet- of
weegwerktuigen, die een behoorlijk meet- of weeg
vermogen hebben en behouden, maar die naar het
uiterlijk niet geheel aan de nieuwe eischen voldoen,
nog tien jaar na het in werking treden der wet
mogen worden gebruikt. Maten en gewichten, die
telkens herijkt worden maar oude opschriften be
vatten, mogen tot 1 Januari 1960 gebuikt worden.
Ik wensch u allen met elkaar
Het beste in het komend jaar.
Als straks het twaalfuursklokje slaat
En u in kring tezamen staat,
Gaan uw gedachten meer dan ooit
Over het jaar dat is voltooid.
En al dat ermee samenhing
In ernstige herinnering.
Er flitsen beelden door u heen
Die u verwerkt, geheel alleen
In stil gepeins, doch even maar,
Dan kijkt u ernstig weer elkaar
Vol liefde in de oogen aan,
Het nieuwe jaar is ingegaan.
Hoe vaag en duister het verschiet,
Eén ding ontveinzen wij ons niet,
't Wordt, hoe dan ook, een moeilijk jaar
Met zorg en lasten, groot en zwaar,
Dat, wat het nog voor ons verbergt,
Het uiterste der krachten vergt,
Van onze geestkracht, onzen moed,
Van onze werkkracht even goed.
Welnu, wat ik u heden wensch,
Oprecht en ernstig, mensch tot mensch,
Is, dat de kracht u wordt gegund,
Waar gij uw strijd mee strijden kunt,
Den waarlijk zwaren levensstrijd,
Ons aller deel in dezen tijd.
Versaag niet bij dit nieuw begin,
Integendeel, gaat moedig in
Het nieuwe straks begonnen jaar,
Vereend en krachtig met elkaar,
Den blik uit onverschrokken oog
Niet neerwaarts richtend, maar omhoog.
De taak is zwaar, maar neem u voor:
Ik sla er mij ook ditmaal door.
Nooit liet ons volk zich nederslaan
Als het voor nooden kwam te staan
En het thans levende geslacht
Is zeker zoo vol moed en kracht,
Zoowel naar lichaam als naar geest,
Als ooit een vroeger is geweest.
Ik wensch jj vrienden, met elkaar,
Het beste in het komend jaar.
i Januari 1941 van 71 uur
in het CONCERTGEBOUW
met THE BOBTON FLIPPERS
Entree f 0,80 p. r. 14-mans dansorkest
lederen Zondagmiddag- en avond
DANSEN in DE LEEUWERIK.
Ook Nieuwjaarsdag van 7-1 1 uur
(Adv. Ingez. Med.)
De Italiaansche minister Pavolini ontving te
Milaan bij de opening van den hoofdzetel der
Duitsch-Italiaansche Cultuurverceniging uit
vanden van den gezant Von Mackensen (rechts)
het Grootkruis der Orde van den Duitschen
Adelaar.
(Foto Weltbild.)
Elk jaar heeft op het landgoed „Elswout" een
houtverkooping plaats. In den regel betreft, dit zoo
genaamd gedimd hout. Ten overstaan van 'notaris
H. M. van Weel had die verkooping ook Maandag
plaats. Op bovenstaande afbeelding kan men zien,
dat de animo, niettegenstaande den voortdurenden
(Foto K. de Haas)
regen, vrij groot was. Hoewel de verkooping onge
veer vier uur duurde men wandelde van bosch
tot bosch verflauwde de belangstelling geen
oogenblik. Er werden dan ook voor het zwaar
eiken- en dennen hakhout, alsmede voor het brand-
rijs- en takkenboshout behoorlijke prijzen gemaakt.
's-GRAVENHAGE, 30 Devember. De secreta
ris-generaal van het departement van handel, nij
verheid en scheepvaart deelt het volgende mede:
TOILET- EN HUISHOUDZEEP
Gedurende het tijdvak van Woensdag 1 .Januari
tot en met Vrijdag 31 Januari geeft de met „113"
genummerde bon van het algemeen distributiebon
boekje recht op het koopen van 150 gram toilet
zeep (nieuwe samenstelling) of 120 gram huishoud
zeep of 150 gram zachte zeep, of 300 gram zachte
zeeppasta of 25C gr. zeeppoeder of 600 gr. wasch-
poeder.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de zachte
zeep van de huidige samenstelling met ingang van
-Januari niet meer zal worden aangemaakt. In de
plaats hiervoor wordt thans een zachte zeep aan
gemaakt met een hooger vetzuurgehalte uenevens
een zachte zeeppasta waarvan het vetzuurgehalte
uiteraard lager is. De voorraden zachte zeep van
de huidige samenstelling kunnen alsnog worden
uitverkocht en wei 200 gram op één bon.
Voor zoover de verpakking dit toelaat, Ran de
verbruiker gedeelten van bovenstaande hoeveel
heden zeep naar keuze tezamen op één bon koopen
Voorts blijft de bepaling van kracht, dat ie oude
voorraden zeepvlokken, zelfwerkende waschmidde-
len en vloeibare zeep, welke zeepsoorten .-hans niet
meer worden aangemaakt, nog mogen worden uit
verkocht. met dien verstande dat elke bon recht
geeft op het koopen van 125 gram zeepvlokken of
250 gram zelfwerkende waschmiddelen of 200 gram
vloeibare zeep.
Met betrekking tot de wasscherijen olijl't het
voorschrift geldig, dat deze instellingen verplicht
zijn voor de behandeling van de gezinswasrb ge
durende bovengenoemd tijdvak de met „113" ge
nummerde bon van hun cliëntèle in ontvangst te
nemen voor het koopen van zeepproducten en hier
voor per bon twintig kilogram waschgoed in be
handeling te nemen.
De wasch van kantoren, hotels enz., voor zoover
het handdoeken, tafelgoed, poetsdoeken en stof
doeken betreft, kan ter behandeling worden ge
geven, zonder dat daarbij bonnen behoeven te wor
den afgegeven.
SCHEERZEEP
Gedurende het tijdvak van Woensdag 1 Januari
tot en met Woensdag 30 April a.s. geeft de met
,,117" genummerde bon welke tegelijk met de tex-
tielkaart voor mannelijke personen boven den
leeftijd van 15 jaar is uitgereikt, recht op het
koopen van 50 gram scheerzeep, of één tube, dan
wel één pot scheercrême.
Radioluisteraars kunnen rustig
afwachten.
's-GRAVENHAGE, 31 December (A.N.P.)
Reeds thans komen verzoeken in voor toezending
van luisterdiploma's, verzoeken om ontheffing
van de betaling der verplichte luisterbijdrage,
mededeelingen dat men niet langer luisteraar
wenscht te blijven en in verband daarmede ver
zoeken om wegneming van toestellen.
De aandacht wordt, er op gevestigd dat derge
lijke verzoeken voorshands achterwege kunnen
blijven. De luisteraar heeft voor het tegenwoordige
niet anders te doen dan af te wachten tot hij in
het bezit is van de noodige bescheiden, die 'zoo
spoedig mogelijk huis aan huis zullen worden be
zorgd.
Men behoeft zich voor dien tijd niet ongerust
te maken. Bij de beoordeeling of iemand de luis
terbijdrage verschuldigd is, zal een behoorlijke
overgangstermijn in acht worden genomen.
Wat betreft het in bewaring geven van ontvang
toestellen zullen zoo spoedig mogelijk nadere in
lichtingen per'radio en in de pers worden gedaan.
De Noorsche visschers
nemen proeven op hun
booten met gasgene
ratoren, om zoodoende
hun bedrijf gaande te
kunnen houden.
(Foto Weltbild.)
Mr. H. J. D. D. Enschedé.
(Foto archief H. D.).
In den ouderdom van tachtig jaar is te Aerden-
hout overleden Mr. H. J. D. D. Enschedé, oud-fir
mant der N.V. Grafische Inrichting Joh. Enschedé
en Zonen te Haarlem en president-commissaris
der N.V. Oprechte Haarlemsche Courant.
Mr. Enschedé bezocht de H.B.S. te Haarlem en
het gymnasium te Amsterdam. Vervolgens stu
deerde hij. aan de Gemeentelijke Univer
siteit te Amsterdam en promoveerde op 16 April
1886 op het proefschrift „De Hoofdbeginselen van
het Zee-assurantierecht. Historisch toegelicht.
Den 29en Januari 1887 kwam hij in dienst der
firma Enschedé, waar hem aanvankelijk de be
hartiging der belangen van de Opr. Haarl. Crt.
toegewezen werd. In verband daarmede was hij
eenigen tijd hoofdredacteur van dat blad. Later
kreeg hij de afdeeling geldswaardig papier onder
zijn leiding.
In 1896 volgde hij zijn vader als firmant op:
zijn mede-firmanten waren toen mr. Joh. En
schedé en mr. Charles Enschedé.
Mr. Enschedé heeft in den loop der jaren nog
tal van andere functies bekleed. Hij was plaats
vervangend kantonrechter en van 19011906
hoofdbestuurslid van den Ned. Journalistenkring
(van 19021906 vice-voorzitter)Verder is hij
vice-voorzitter van het hoofdbestuur van de Fe
deratie van Werkgeversorganisaties in het Boek-
drukkersbedrijf en voorzitter van den Bond van
Handelaren in Grafische Artikelen en ouderling
der Waalsche Kerk geweest. Gedurende een aan
tal jaren was hij lid van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Haarlem en omstreken
en hoofdbestuurslid der Vereeniging tot Oprich
ting en Exploitatie van volkssanatoria voor borst-
lijders in Nederland.
Na ruim een halve eeuw zijn krachten aan de
firma gewijd te hebben, heeft mr. Enschedé zich
op 29 September 1938 teruggetrokken.
Mr. Enschedé is altijd een groot liefhebber van
reizen geweest. Met uitzondering van Rusland
heeft hij geheel Europa bereisd. En voorts -had de
letterkunde altijd zijn liefde.
De verdiensten van mr. Enschedé werden door
de Nederlandsche regeering erkend door zijn be
noeming tot officier in de Orde van Oranje Nas
sau. Verder ontving hij de onderscheidingen van
de Kroonorde van België en van het Ned. Roode
Kruis en werd hij ook door de Perzische en de
Fransche regeerhïg onderscheiden.
Reeds bij zijn tachtigsten verjaardag op 8 Octo
ber j.l. was hij lijdende aan een ernstige ziekte
waarvan hij niet meer is hersteld.
In de duisternis te water geraakt
De duisternis heeft Maandag te Haarlem weer
twee slachtoffers geëischt. 's Middags één uur
werd uit het water van de Brouwersvaart door de
politie opgehaald het lijk van den 35-jarigen
J. W. V., die 's morgens kwart voor acht zijn
woning aan het Brouwersplein had verlaten.
Misleid door de duisternis is hij nabij de Assen-
delverstraat in het water geloopen. Het lijk werd
naar het St.-Elisabeths Gasthuis vervoerd.
Maandagmiddag half vijf werd nabij de
Friesche Varkensmarkt uit het water van het
Spaarne door de politie het lijk van den 64-ja-
rigen P. D. opgehaald. Ook hij was tijdens de
duisternis te water geloopen. Menschen in de
buurt hadden wel hulpgeroep gehoord, maar zij
konden niets zien en wisten ook niet, uit welke
richting de angstkreet kwam. Dit lijk werd naar
het Joles Ziekenhuis overgebracht.
Moeder en dochter verdronken.
Gisteravond omstreeks negen uur zijn te
Meerkerk de 50-jarige vrouw van den veehouder
Scherpenzeel en haar 15-jarige dochter door de
duisternis misleid in de Wetering naast den
Broekscheweg geraakt -en verdronken.
Eveneens tengevolge van de duisternis zijn
gisteravond te Leiden vijf personen te water ge
raakt, waarvan een viertal kon worden gered. Een
hunner de 32-jarige kleermaker R. I-C. uit Rijnsburg
geraakte omstreeks half elf in de Haarlemmervaart
Eerst na een kwartier slaagde men er in zijn
lichaam op te halen. De Eerste Hulp heeft nog ge-
ruimen tijd gepoogd door het toepassen van kunst
matige ademhaling de levensgeesten op te wekken,
doch tevergeefs.
Hedenochtend omstreeks 7 uur is te Den Haag
de wielrijder P B. zijn leeftijd is niet bekend
woonachtig in de Vierheemskinderenstraat, door cle
duisternis misleid in het water van de Troelstra-
kade gereden. Hij kon niet meer gered worden.
IR. VAN DER VEGTE BEHANDELT
FILMZAKEN.
's GRAVENHAGE, 31 December. De raadsad
viseur bij het departement van volksvoorlichting
on kunsten, de heer ir. W. L. Z. van der Vegte, is
door den secretaris-generaal van genoemd depar
tement voorloopig belast met de behandeling van
«11e film- en bioscoop-aangelegenheden.
De Kerstinzanieling voor de
Stille Armeii.
Een mededeeling van het comité.
Hierbij betuigen wij aan allen, dia meegewerkt
hebben om onze Kerstinzameling voor de Stille
Armen, in korten tijd op zoo schitterende wijze
te doen gelukken, onzen harteljjken dank.
In de eerste plaats brengen wij onzen dank
aan allen, die door hunne milde gaven ons in
staat hebben gesteld om in deze donkere dagen
een lichtstraal te brengen in vele gezinnen. U
hebt ons vertrouwen niet beschaamd. Een.
woord van bijzonderen dank ook aan de Plaat
selijke Pers, die ons in deze weder zoo krachtig
heeft gesteund.
De totale uitkeering bedroeg pl.m. f 14.250.
Het Comité voor de Stille Armen,
Mr. dr. W. P. VIS, Voorzitter.
Mr. P. E. BARBAS, Secretary.
Wij kunnen hieraan nog toevoegen dat dit
jaar een kleine duizend uitkeeringen gedaan
zijn, gemiddeld hebben deze f 15 bedragen.
Ten behoeve van het Comité voor de .Stille
Armen", werd bij de Twentsche Bank ge
stort: Mr. G. A. v. d. B. f 2.
Bij het Comité is nog ingekomen: van mej. C.
f 20, mevr. A. v. d. S.W. f 10, mej. B. f 2.50.
Pag. 1.
TREINVERBINDINGEN IN ROEMENIë TENGE
VOLGE VAN DE SNEEUW OPGEHEVEN.
Uit Boekarest meldt United Press: Het Roe-
meensche ministerie van spoorwegen heeft be
kend gemaakt dat met ingang van 1 Januari a.s.
een groot aantal personentreinen komt te ver
vallen, aangezien de sneeuw talrijkij spoorlijnen
verspert. Deze maatregel zou het mogelijk maken
om afgelegen gebieden door middel van spoor
wegtransporten levensmiddelen en andere voor
raden te verzorgen.
In verband met NIEUWJAAR ver
schijnt het volgend nummer van dit
blad Donderdag a.s.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
1
R. P.: Oudejaarsavond. pap. 1
P. Gasus: 1941 pap. 2
Uit de Pers. pap. 6
Op onderzoekingsreis in de arbeids
sfeer van den koster pap. 3
Hanna Schabo: Wat een meisje wor
den kan. pap. 3
B. K.: De nieuwe tocht. pap. 3
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en
daarbuiten pap. 4
B. A.: Haar Oudejaarsavond, pap. 11
I. Veenhoven: Volksgebruiken bij de
jaarwisseling. pap. 11
V. P. B. correspondentie: Italië ver
trouwt op zijn leger. pap. 13
F. D.: Voorwinter heerscht in het
duin. pag. 13
Flitsen: Wat te doen pap. 3
1 Laatste Berichten op pagina 12 1