Haarlem's Dagblad
Roosevelt dient de begrooting in.
en
let laatste van
"j de dertien
"Veer medicinale
jiletzeep
en
^Wedstrijden afgelast.
62 procent wordt ingenomen door
het bewapeningsprogram.
Lenteboden.
De actie boven
Engeland.
Artikelen enz.
i<:
ens
d€.
JAARGANG No. 17656
Igave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
igaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote
>utstraat 93. bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
enst 38810 Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12,
le'oon. Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 9 Januari 1941
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
titreikin": distributiebescheiden te
:maaj c
J Haarlem.
et
in j Waarschuwing aan het publiek.
oeidi
re rjDe directeur van het Distributiebureau te
u-e lariem deelt ons mede:
ter J
>m iDe massale uitreiking van de verschillende
ardefetributie-bescheiden verloopt aan de verschil-
iie pde uitreikingslokalen uitstekend,
an dVan wachten is hoegenaamd geen sprake en
ij is 1 bezoekers worden dan ook op vlotte wijze ge
lag, jlpen.
is nittn zijn eigen belang wordt het publiek er
Finliiter op gewezen, dat het noodzakelijk is. zijn
in vjarten op den vastgestelden dag af te halen,
gedalen zouden kunnen denken: „Ik heb de nieu-
winfc kaarten niet direct noodig ik wacht dus tot na
hebÜ uitreiking, dan is het misschien beter weer en
hoolhoef ik niet te wachten". Wachten behoeft u
:embj ook niet, maar als u de kaarfcen niet op tijd
igephaalt, dan kan zulks een groot ongemak voor
ers, jneebrengen. De komende weken zal de Distri-
laaftiedienst nl. met ander werk dusdanig bezet
■esidm, dat van een na-uitreiking geen sprake kan
t lejn.. Degene, die hun kaarten niet op tijd afha-
lhoh, zullen geruimen tijd moeten wachten eer
t Pi'4 voor een na-uitreiking aan de beurt komen,
tste Het is dus zaak. dat men zijn kaarten thans
>t jsoluut op den vastgestelden dag komt halen,
zwefocht u thans door onvoorziene omstandighe-
:iJn bi uw beurt reeds voorbij hebben laten gaan,
zeI|agt dan nog een kansje tijdens de stille uren in
lervj dagen die voor de algemeene uitreiking be-
Pr|md zijn. Als de drukte het toelaat wordt u
"anliolpen maar bij onverwachten toeloop hebben
J letters, welke aan de beurt zijn, uiteraard
iprrang-
^rsJacht dus niet tot na de uitreiking, daarmedo
e PJpeert u slechts zichzelf!
'aa*s^e van dertien, meer dan honderd
Enr ou<^e watermolentjes, die vroeger het water in
ankjpolders om Haarlem, op peil hielden, zal thans
I verdwijnen.
:ij fcfet werd ongeveer 35 jaar geleden, toen het
non-actief kwam, gedemonteerd en op de plaats
en ir het thans staat, bij de uitmonding van de Jan
n ti senvaart in het Spaarne weer opgebouwd. Door-
:ou. Haarlem zich uitbreidt, wordt het land waarop
e ti
staat, bouwterrein.
(Foto Unifoto).
Onderzoek in verband
met overtredingen geëindigd
)rdj. - De secretaris-generaal van het departement
„st j handel, nijverheid en scheepvaart maakt het
jende bekend.
is angezien eenigen tijd geleden gebleken is, dat
rt» aantal zeepfabrikanten en handelaren de be-
inde distributievoorschriften ten aanzien van
verkoop en aflevering van medicinaleen
etzeep van de oude samenstelling hadden over-
len, werd in afwachting van een nader onder-
met ingang van 28 September j.l. de verkoop
aflevering van genoemde zeepsoorten door fa-
.anten importeurs en grossiers aan den klein-
t8eI .dei verboden.
ouw j verband met het feit, dat dit onderzoek thans
te indigd is en maatregelen tegen de schuldigen
en worden genomen, is met ingang van l Ja-
1 n,® ri j.l. het bovengenoemde verbod weer opge-
rat'en, zoodat de detaillisten, die hun voorraad
poel (n jn ontvangstneming van de geldige bonnen
wa antsoen toiletzeep) hebben uitverkocht, dezen
rraad thans weer kunnen aanvullen bij gros-
wai s enz.
rsoi?olledigheidshalve wordt er nog op gewezen,
lS toiletzeep van de oude samenstelling en me-
bratnale zeep uitsluitend mag worden verkocht
[afgeleverd op de bonnen ,1 rantsoen toilet-
en dat bij overtreding van deze bepaling
redifage maatregelen zullen worden genomen,
zijfl
h
sen I
tOil
en i In verband met de vorst zijn afgelast
i pite voor a.s. Zondag 12 Januari vastgestelde
ynpetitiewedstrijden van den Nederland-
"tefhen Voetbal Bond. Xederlandschen Korf-
jalbond, Xederlandschen Hockeybond en van
k Bonds Handbal Commissie.
Het D.N.B. meldt uit Washington: President
Roosevelt heeft voor het volgende begroo-
tingsjaar zijn jaarlijksche begrooting inge
diend bij het Congres. In zijn toelichting
spreekt hij over een „mandaat" dat het volk
hem heeft gegeven voor het program van een
totale bewapening.
Dit program eischt een aanzienlijke verhoo
ging der uitgaven. Op de nieuwe begrooting
zijn in totaal 17.5 milliard dollar noodig,
waarvan 10.8 milliard, of 62 pet. voor bewa
peningsdoeleinden zijn bestemd.
Verder kondigt Roosevelt aan dat hij nog meer
milliarden, behalve de op de geregelde begroo
ting opgenomene dus nog boven de reeds ge
noemde 17.5 milliard, moet vragen. Deze speciaal
aangevraagde milliarden zijn vooral voor Enge
land bestemd. Een nauwkeurig bedrag zal eerst
genoemd worden, wanneer het Congres besloten
heeft tot goedkeuring van een machtigingswet
voor het plan tot het uitleenen van oorlogsmate
riaal aan Engeland en wanneer men kan overzien
wanneer en hoeveel materiaal Engeland noodig
heeft.
In de toelichting op de begrooting wordt er de
aandacht op gevestigd, dat het program voor de
totale verdediging van de Vereenigde Staten oor
logsschepen. vrachtschepen, pantserwagens, vlieg
tuigen en kanonnen zal. omvatten. De dreigende
internationale toestand dwingt de Vereenigde
Staten te land, ter zee en in de lucht strijdkrach
ten op te bouwen, die „tegen iedere situatie opge
wassen" zijn. De geraamde bewapeningsuitgaven
moeten beschouwd worden als een deel van een
program, dat zich over verscheidene jaren uit
strekt.
Waneer men de door het Federale Congres
bij de begrooting voor 1940 41 ingewilligde
credieten optelt bij de thans voor de begroo
ting 1942 gevraagde middelen, staat een be
wapeningsbedrag van 28 milliard dollar ter
beschikking. Van dit bedrag zijn 13.704 mil-
lioen voor het leger, 11.587 millloen voor de
marine, 1.902 millioen voor de uitbreiding der
wapenfabrieken en 1.287 millioen voor andere
bewapeningsopdrachten bestemd.
Alle niet voor bewapeningsdoeleinden vereischte
uitgaven, zoo wordt in de toelichting verder ge
zegd, moeten worden uitgesteld. Men moet echter
alle daarvoor noodige plannen voorbereiden, zoo-
(In de omgeving van Opmeer zijn de
eerste lammetjes geboren.)
Januari is gekomen,
We zijn rond de Nieuwjaarskaap,
Dat brengt nieuwe voorjaarsdroomen,
(Wakend droomen, niet in slaap)
Ondanks sneeuw in plaats van regen,
Ondanks 't zwarte kale woud,
Ondanks hardbevroren wegen,
Ondanks: brrr, wat is het koud;
Gaan alweer onze gedachten
Meer en meer naar 't voorjaar uit,
Ook al moeten wij nog wachten,
Voor 't ons'kriebelt in de kuit.
Lengen niet alweer de dagen,
Zij het dan ook langzaam aan,
Om gevoelens bij te drager.
Dat we naar de lente gaan?
Om ze verder steun te geven
Komt een tijding uit Opmeer,
Over jeugdig lenteleven.
D' eerste lammren zijn er weer.
Ach, wat moeten ze beginnen
D' arme schaapjes, hoor ik aL
Stil maar. want men houdt ze binnen,
Warm bij moeder in den stal.
Neen het dartlen en het springen
In een milden zonneschijn.
Zal dien kleinen wollen dir,gen
Lang nog niet geschonken zijn.
Maar wij voelen ons weer even
Nader tot een lentesfeer,
Om ons nieuwe vreugd te geven
Hopend, met Opmeer, op meer.
dat de Vereenigde Staten met een groot program
voor openbare werken kunnen inspringen, wan
neer de bewapeningsuitgaven minder worden en
arbeiders der wapenfabrieken vrij worden.
De bestaande belastingwetgeving is niet bevre
digend, aangezien zij niet verhindert dat „zekere
personen uit ons nationale bewapeningsprogram
enorme winsten trekken."
In het tegelijkertijd uitgegeven jaarverslag van
den minister van financiën wordt de staatsschuld
per eind Juni 1940 berekend op 43 milliard dol
lar. Eind Juni 1941 zal het bij de wet veroorloofde
maximum van 49 milliard dollar overschreden
zijn.
Een nader D.N.B.-bericht uit Washington meldt:
De geweldige begrooting van Roosevelt, welke
den Vereenigde Staten 33.267 dollar per minuut
kost, beteekent naar International News Service
mededeelt, voor het volgende jaar een tekort van
9.2 milliard dollar. Door deze begrooting wordt de
openbare schuld voor het op 30 Juni 1942 afloo-
pende begrootingsjaar opgevoerd tot een bedrag van
58 milliard dollar.
VOOR- EX TEGEXSTAXDERS.
NEW-YORK, 9 Januari (D.N.B.) Reeds hebben
zich een groot aantal afgevaardigden en senatoren
van beide partijen in goedkeurenden zin uitgelaten
over het begrootingsplan van president Roosevelt.
Er worden echter ook stemmen gehoord, die critiek
leveren en die het plan van de hand wijzen. Sena
tor Wheeler zeide dat deze begrooting het aan de
belastingbetalers duidelijk zal maken, wat het kost
„ee»"i nieuwen Europeeschen oorlog te voeren". De
republikeinsche afgevaardigde Engel verklaarde dat
de maximum schuldengrens th3ns verdwenen is.
Alleen de hemel vormt een grens" en dat is erg. De
republikein Kuntson zeide dat Roosevelt niet eerder
zal rusten, totdat hij het grootste tekort en de groot
ste schuld bereikt heeft. Het ziet er naar uit alsof
hij zijn doel zal bereiken.
HAARLEM'S CENTRALE KEUKEN
Begint waarsch ijnlijk
15 Januari te werken.
OP ACHT PLAATSEN WORDT
HET VOEDSEL UITGEREIKT.
Haarlem's Centrale Keuken begint Woensdag
a.s. zeer waarschijnlijk met de voedselverstrekking.
Dat was de mededeeling die wethouder van Liemt
Woensdagmiddag in de vergadering van den Haar-
lemschen Gemeenteraad deed bij de behandeling
van het voorstel om een credet. van f 20.000 be
schikbaar te stellen voor de Centrale Keuken.
In totaal zal er op acht plaatsen in de gemeente
gelegenheid zijn het voedsel van de keuken te be
trekken n.l. bij het Slachthuis, de kokerij aan de
Nieuwe Groenmarkt, in de van Oosten de Bruyn-
straat, de Kamperstraat, de Delistraat, de School
te Spaarndam, de Tuindorplaan te Overveen en het
Roerdompplein.
Zooals men weet, bedraagt de prijs van het voed
sel 13 of 25 cent per portie, welke porties onge
veer 1.2 liter groot zijn, dertien cent n.l. voor
hen die in het bezit zijn- van een margarine- of
vetkaart en 25 cent voor hhen die een boterkaart
hebben.
Bij de bereiding van het eten wordt ervoor
gezorgd, dat zooveel mogelijk calorieën en vita
minen behouden blijven en bij de verstrekking
ervan zal gewaakt worden voor een goede tempe
ratuur van het voedsel.
Voor uitgebreider bijzonderheden verwijzen wij
naar het raadsverslag op pag. 4.
Het Japansche keizerlijk echtpaar heeft de
officieele herdenking van het 26ste nationale
eeuwfeest bijgewoond. De keizer en zijn
gemalin in de eereloge.
(Foto Weltbild.)
Honden- en Kattenbrood.
Bonaanwijzing.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorzie
ning in oorlogstijd maakt bekend dat van 1 tot
en met 31 Januari 1941 op bon no. 10 van de
voederkaart voor honden beschikbaar wordt ge
steld voor:
Groep I 10 K.G. hondenbrood:
Groep II 10 K.G. hondenbrood:
Groep in 8 K.G. hondenbrood.
Groep IV 5 K.G. hondenbrood.
Groep V 4 K.G. hondenbrood.
Groep VI 3 K.G. hondenbrood.
Op bon 10 van de voederkaart voor katten
wordt over dezelfde periode ll/s K.G. katten
brood beschikbaar gesteld.
Na 31 Januari 1941 is bon no. 10 van be
doelde kaarten ongeldig en mag deze niet meer
worden aangenomen.
Nog dit jaar zal de Xoordooslpolder droog vallen. Het electrisch gemaal bij
Lemmer is deze week met het droogmalen begonnen.
(Foto Pax Holland.).
Hef recht van abolifie en gratie.
Aan den Rijkscommissaris
overgedragen.
Het A.N.P. meldt: In een decreet heeft de
"Fiihrer bepaald, dat hij in het bezette Nederland-
sche gebied de uitoefening van het recht van
abolitie (abolitie is het opgeven van het recht
tot strafvervolging of tot het voortzetten van een
aangevangen vervolging. red.) alsmede het
recht gratie te verleenen en verzoeken om gratie
af te wijzen overdraagt aan den Rijkscommissa
ris voor het bezette Nederlandsche gebied, een en
ander met het recht deze rechten op zijn beurt
aan anderen over te dragen. De Fiihrer behoudt
zich voor, in afzonderlijke gevallen zelf te be
slissen.
De Rijkscommissaris heeft bij verordening be
paald:
Artikel 1.
(1) De beslissing over de uitoefening van het
recht van gratie behoud ik mij voor:
1) in alle zaken, vallende binnen de bevoegd
heid van het Duitsche landgerecht of het Duit-
sche hooggerechtshof in het bezette Nederland
sche gebied:
2) in al die zaken, waarin voor de inwerking
treding der verordening no. 52 1940 betreffende de
Duitsche rechterlijke macht voor strafzaken een
Nederlandsche rechter een veroordeeling ter zake
van een strafbaar feit heeft uitgesproken, tot de
behandeling waarvan op grond van par. 2 der ge
noemde verordening thans de Duitsche gerechten
bevoegd zouden zijn;
3) in alle overige zaken waarin een Nederland
sche rechter een vrijheidstraf daaronder begre
pen vervangende hechtenis van meer dan drie
maanden dan wel een geldboete van meer dan
duizend gulden, heeft opgelegd
(2) Hetzelfde geldt ter zake van het reoht van
abolitie.
Artikel 2.
Voor het overige draag ik de uitoefening van
het recht van abolitie en van gratie bij straf
zaken. waarvan de Nederlandsche rechter kennis
neemt, over op den secretaris-generaal van net
departement van justitie, voor zoover ik mij niet
in bepaalde gevallen de beslissing voorbehoud.
Ter toelichting op deze verordening van
den Rijkscommissaris wordt er van bevoegde
zijde op gewezen dat het Nederlandsche straf
recht het begrip van abolitie. zooals dat in
Duitschland wordt toegepast, niet kent. In te
genstelling tot het Nederlandsche strafrecht
kent het Duitsche strafrecht de vervolgings-
dwang; in Nederland bestaat het opportuni
teitsbeginsel. De bevoegdheid tot het uitoefe
nen van het recht van gratie, dat in Neder
land vroeger alleen door de Koningin werd uit
geoefend is thans op den Rijkscommissaris
overgedragen. De Fi rer heeft zich echter
voorbehouden om in bijzondere gevallen zelf
dit recht uit te oefenen. Onaangetast blijft ook
de toepassing van het gratierecht met betrek
king tot de vonnissen van Duitsche krijgsra
den en van S. S. en politierechtspleging. Hier
voor bestaat een aparte regeling.
Het abolitie- en gratierecht zal in den vervol
ge worden uitgeoefend door den Rijkscommis
saris die het echter niet alleen zelf wil uitoefe
nen. In verband hiermede heeft hij bepaald, dat
in alle zaken, waarin een Nederlandsche rechter
een hechtenis tot drie maanden dan wel een
geldboete tot f 1000 heeft opgelegd, het recht
van abolitie en van gratie wordt uitgeoefend
door den secretaris-generaal van het departe
ment van Justitie, voorzoover de Rijkscom
missaris niet in bepaalde gevallen de beslis
sing zich voorbehoudt. De uitoefening van het
recht van abolitie en van gratie in alle andere
zaken geschiedt door den rijkscommissaris zelf.
Tenslotte werd er nog de aandacht op geves
tigd dat dit besluit niet beteekent een wantrou
wen tegen de Nederlandsche rechters, maar dat
het de bedoeling heeft een zekere uniformiteit
te brengen iri de toepassing van het recht van
abolitie en van gratie.
Aanval op motorenfabriek.
Het D.N.B. meldt: Woensdagmiddag heeft een
Duitsch gevechtsvliegtuig in duikvlucht een
uiterst stoutmoedigen en kranigen aanval op een
belangrijke motorenfabriek in de nabijheid van
Coventry gedaan. De fabriek werd beschermd door
ballon versperringen en krachtig afweergeschut.
Niettemin ging het vliegtuig over tot een aanval
van zeer geringe hoogte, vloog door de ballon
versperring en wierp verscheidene bommen op de
fabriek. Een der fabrieksgebouwen kreeg twee
rechtstreeksche treffers: er werden groote ver
woestingen aangericht. Alle beschikbare afweer-
kanonnen en machinegeweren beschoten het
Duitsche vliegtuig. Een lid der bemanning werd
gewond. Het toestel werd meermalen getroffen,
doch kon naar zijn basis terugkeeren.
Duitsch
weermachtsbericht.
Luchtmacht bestookt Londen
en doelen in Zuid- en Midden
Engeland.
BERLIJN. 8 Januari. (D.N.B.) Het opperbevel
der weermacht deelt mede:
„Tijdens een kruistocht naar de Engelsche Oost
kust heeft een motortorpedoboot voor de monding
van de Theems een door torpedojagers krachtig
beschermd vijandelijk convooi aangevallen en een
koopvaardijschip van 2.500 brt. tot zinken ge
bracht.
De luchtmacht heeft ook gisteren bij ongunstig
weer haar aanvallen op Londen voortgezet. Kleine
formaties gevechtsvliegtuigen hebben den geheelen
dag door de Britsche hoofdstad doeltreffend met
brand- en brisantbommen bestookt. Afzonderlijke
vliegtuigen hebben voorts met goed gevolg vlieg
velden, spoorwegwerken, alsmede voor den oorlog
belangrijke industrieele bedrijven in Zuid- en Mid-
den-Engeland aangevallen. Zij beschoten daarbij
op verscheidene vliegvelden talrijke daar opgestel
de vliegtuigen in scheervlucht met de boordwa-
pens. Voorts werd een chemische fabriek zwaar
getroffen.
Een gevechtsvliegtuig var de gewapende verken
ning heeft in het centrale deel der Noordzee ten
noorden van Great Yarmouth een flottielje Brit
sche mijnenvegers aangevallen en op een der mij
nenvegers verscheidene voltreffers geplaatst. Het
schip bleef brardend en in zinkenden toestand lig
gen. Een vijandelijk vliegtuig werd bij een lucht
gevecht nabij Dover neergeschoten".
Dagelijks tien uur in den schuilkelder.
BERLIJN, 8 Januari (D.N.B.) Den Lon-
denaars is dezer dagen nauwkeurig voorgere
kend, zoo verneemt het D.N.B. in aanvulling op
het weermachtsbericht van Woensdag, hoeveel
uur zij het vorige jaar in de schuilkelders heb
ben doorgebracht. Het waren bijna 1200 uur.
Daar de veelvuldigheid van het luchtalarm pas
dateert van het begin der vergeldingsaanvallen
in September 1940, kan als dagelijksch ge
middelde van den alarmtijd ruim tien uur
genoemd worden. Dat de Londenaars ook in de
eerste maand van het nieuwe jaar op een hoog
uurgemiddelde van de in de schuilkelders
doorgebrachte alarmperioden zullen geraken,
daarvoor spreekt het weermachtsbericht van
Woensdag een duidelijke taal. Hoewel nl. de
weersgesteldheid op den betreffenden dag volko
men ongunstig was. deden Duitsche vliegtuigen
overdag en niet des nachts voortdurend aanval
len op militaire doelen in de hoofdstad van hefc
Imperium. Daarbij dient erop gewezen te worden
dat deze aanvallen van geringe hoogte geschied
den. Machinegeweervuur en bommen veroorzaak
ten een zwaren brand, waarvan de vlammen en
de dikke rookwolken tot ver in den omtrek te
zien waren. De aanvallen van het luchtwapen
waren in het geheel niet uitsluitend op Londen
gericht, doch ook op troepenkampen en lucht-
bases. Ook hier lieten de Duitsche machines
van geringe hoogte bommen vallen, zoodat de
uitwerking dienovereenkomstig hevig was. Ge
bouwen van vliegvelden, hangars, schuilplaat
sen en barakken kregen krachtige voltreffers.
Machinegeweervuur op vliegtuigen, die aan de
randen van de vliegvelden stonden, steunde
krachtig het vernielingswerk.
Baden-Powell overleden.
BERLIJN, 8 Jan. (D.N.B.) De Britsche Be
richtendienst heeft bekendgemaakt xdat Lord
Robert Baden-Powell, de leider van de padvinders-
beweging, vandaag in den ouderdom van 84 jaar
op zijn landgoed in de Britsche kolonie Kenya
overleden is.
(Het vroeger gepubliceerde bericht omtrent zijn
overlijden is dus blijkbaar onjuist geweest.
Red.).
HEDEN: 10 PAGINA'S.
Japansch—Nederlandsch-Indische
onderhandelingen.
Hervatting vermoedelijk de volgende week.
TOKIO. 9 Jan. (Domei). Uit Batavia
wordt gemeld dat men verwacht dat de vol
gende week de handelsbesprekingen fcusschen
de Japansche en de Nederlandsch Indische
gedelegeerden zullen beginnen, aangezien de
Japansche gedelegeerden thans het ontwerp
hunner agenda voor de voorgestelde confe
rentie hebben voltooid en voorbereidingen
hebben getroffen om binnen enkele dagen de
agenda aan de Nederlandsche gedelegeerden
voor te leggen.
P. Gasus: Lenteboden pag. 1
v. H.: Op ontdekkingsreis in de ar
beidssfeer van den porcelein-
maker. pag. 3
Haussetijd van rubber. pag. 3
Haarlem's Raad. pag. 4
Het Vlaamsche cultuurleven pag. 5
J. H. M.: Nieuwe St. Gothard tunnel
zal worden gebouwd. pag. 5
Schaakrubriek pag. 7
Damrubriek.
pag. 7
Van onzen Scandinavischen corres-
pondent: Zweedsche wouden le- -
veren hout voor duizenden auto's. 1
pag. 9 f;
Flitsen: Een moment. pag. 3 ^5